«سلام اول»؛ باربارا تاکمن، ترجمه حسن افشار؛ نشرماهی
تولد یک ملت
بخش فرهنگی الف، 24 تیر 93
24 تير 1393 ساعت 19:38
سلام اول
نوشته : باربارا تاکمن
ترجمه: حسن افشار
نشرماهی، چاپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۱۱۰۰ نسخه
۳۵۶ صفحه، ۳۲۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
****
برخلاف تصور اغلب ما آمریکا کشوری بدون تاریخ نیست؛ تاریخ این کشور اگرچه کوتاه، اما بسیار پر فراز و نشیب بوده و با فشردگی بسیار، به حدی که گویی سیر تغییر و تحولاتی که در دیگر کشورها در چندین سده رخداده، در آمریکا در کمتر از یک سده واقعشده است. سرعت گذر این کشور از مرحله یک مستعمره نشین بریتانیایی در اواخر قرن هجدهم، به کشوری استقلالیافته و سپس حرکت در راستای بدل شدن به کشوری مهم و تأثیرگذار در مناسبات جهانی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم و سپس قرار گرفتن در جایگاه یک ابرقدرت در جهان دوقطبی در اواسط قرن بیستم و نهایتاً بدل شدن به تنها ابرقدرت در جهانی یکقطبی در اواخر قرن بیستم همگی نشان از سرعت این تغییر و تحولات و اهمیت بررسی و توجه به آنهاست. از سوی دیگر برخلاف بسیار از کشورها، هویت این کشور هویتی وابسته به تاریخ نیست، بلکه برساخته نهادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زمان حال است؛ به آینده نظر دارد، نه به گذشته.
با این اوصاف، پر بیراه نیست که اگر قرار است جهان امروز را بشناسیم، شناخت تاریخ آمریکا بهعنوان کشوری که با اتکا به قدرت ساختار فرهنگی و هنری و نظامی خویش، اراده سیاسی خود را به دیگر کشور تحمیل کرده، ضروری ست.
مهاجران به آمریکا که ساکنان تازه آن را بهعنوان یک مستعمره نشین تحت سلطهی بریتانیا تشکیل میدادند، در نیمه دوم قرن هجدهم سر به شورش گذاشتند. شورشی که آنها نام انقلاب بر آن نهاده بودند و در ابتدا به درگیری میان خود آنها (استقلالطلبان و وفاداران به بریتانیا)، درگرفت سرانجام آنها در سال ۱۷۷۸ رسماً علیه بریتانیا اعلانجنگ دادند. هلند و اسپانیا نیز طی چند سال آینده وارد جنگ علیه امپراتوری بریتانیا شدند ؛ اما بنجامین فرانکلین نتوانسته بود کشور فرانسه را به دخالت در این جنگ به نفع امریکا و علیه رقیب سنتیاش متقاعد کند، هیچ بعید نبود انقلاب امریکا که آن روزها وضعیت به سامانی نداشت شکست بخورد؛ اما اینگونه نشد و انقلاب به پیروزی رسید.
بیشک در آن هنگام فرانسویان نمیدانستند که به انقلابی کمک میکنند که سرآغاز تشکیل قدرتی جهانی خواهد شد که چند سده بعد خود آنها و نیز بریتانیا غیرمستقیم تابع آن خواهند بود.
معاهدهی صلح پاریس نهایتاً در سوم سپتامبر ۱۷۸۳ در فرانسه به امضا رسید و ایالاتمتحده کشوری مستقل شناسانده شد، برخلاف کانادا که مستعمره بریتانیا باقی ماند. پنج سال بعد نیز قانون اساسی آمریکا نوشته و به مورد اجرا گذاشته شد.
اما اولین تأثیرگذاری امریکا در جهان خارج از مرزهایش، در سال ۱۷۸۷ رخ داد که فرانسویان با الهام گرفتن از انقلاب آمریکا، انقلاب کبیر فرانسه را رقم زدند و این نقطه آغاز تأثیرگذاری روزافزون امریکا بر دیگر کشورها بود که پس از افتوخیزهایی سرانجام به تسلط این کشور در جامعه جهانی انجامید.
«سلام اول» آخرین اثر تحقیقی تاریخی باربارا تاکمن به شمار میرود که یک سال پیش از مرگش، در سال ۱۹۸۸ به چاپ رسیده است (تاکمن متولد ۱۹۱۲ بود و ۷۸ سال زندگی کرد)؛کتاب حاضر شرح رخدادهایی است آمریکا در این دوران از سر گذرانده. تاکمن روایت خود را یک سال پس از شروع رسمی انقلاب آمریکا در سال ۱۷۷۶ آغاز میکند.
عنوان زیبا و هوشمندانه کتاب اشاره به لحظهای دارد که حکومت برآمده از دل انقلاب امریکا، برای نخستین بار با واکنشی حاکی از به رسمیت شناخته شدن آن روبهرو میشود. او این مسئله را با روایت جریان حضور کشتی آمریکایی «آندرو دوریا» با پرچم کنگره مهاجران آمریکایی، در ساحل جزیره «اوستاتیوس»، از مستعمرات هلند، آغاز میکند. کشتی آمریکایی چند گلوله توپ به نشانی سلام شلیک میکند و این سلام، با پاسخ مشابه ساحلنشینان این جزیره همراه میشود:
«۱۶ نوامبر ۱۷۷۶ لکههای سفيدي از دود شليك توپها، آنگاه صداي غرش توپها، از قلعه محقر جزيره هلندي كوچك سنت اوستاتيوس در هند غربي برخاست و بر بالاي درياي فيروزه فام به جولان درآمد. توپخانه قلعه اورانژ جواب سلام كشتي آمريكايي اندرو دوريا به بندر بيگانه را میداد و كشتي با پرچم راهراه سرخ و سفيد كنگره آمريكا بر فراز دكلش به لنگرگاه نزديك میشد. سنت اوستاتيوس با صداي كوتاهش اولين مقام رسمي بود كه به بزرگترین رويداد قرن درود میفرستاد: ظهور دولت تازهای كه مسير تاريخ را عوض میکرد...»
بهاینترتیب باربارا تاکمن به شکلی زیبا و تصویری با شلیک این توپخانه و اولین سلام (سلام اول / عنوان کتاب) به پرچم کنگره امریکا که بر فراز کشتی به اهتزاز درآمده، یکی از بهترین کتابها در مورد تاریخ آمریکا و انقلاب را آغاز میکند. این حرکت، شروع به رسمیت شناخته شدن انقلاب مهاجران آمریکایی از سوی کشور هلند برای کسب استقلال در این سرزمین است که در عرف بینالمللی به معنای پایان احاطه بریتانیا بر امریکا، بهعنوان مستعمره نشینی وابسته، از سوی هلند محسوب میشود.
باربارا تاکمن بهعنوان تاریخنگاری صاحب سبک، در این کتاب دایره وسیع دانستههای خود را پشتوانه پژوهشی غنی قرار داده که با زبانی روایی و مستند، به شکلی خواندنی و جذاب، اما به شکلی غیرخطی، خواننده را به دوران انقلاب آمریکا میبرد و تصویری زنده از آن روزگار را پیش روی او قرار میدهد.
روایت غیرخطی و تودرتوی تاریخ در این کتاب که با شکستن زمان و مکان به سبک روایتهای مدرن داستانی همراه است. اگرچه باعث شده خواندن کتاب نیازمند پیشزمینههایی از تاریخ انقلاب آمریکا باشد و درواقع خواننده نیاز دارد از کلیت اتفاقات و روند آگاهی داشته باشد. اما این نه یک نقطهضعف بلکه حسنیست که «سلام اول» را از دیگر روایتهای تاریخی مستند و برخوردار از لحن داستانی ممتاز میکند.
این تمهید متن نوشته شده توسط تاکمن را تا مرز اثر تاریخی هنرمندانهای که از ظرافتهای فرمی روایت برخوردار است، بالا میبرد. از سوی دیگر باید توجه داشت که ارائه این حجم زیاد از جزئیات دقیق یک رخداد تاریخی که در لایههای گوناگون آن جریان دارد و درواقع قرار است خواننده را به تحلیل و دریافتی عمیق و تازه از این برهه از تاریخ امریکا رهنمون سازد، خواهناخواه نیازمند برخورداری از پیشزمینههایی لازم از دانستگی درباره تاریخ انقلاب امریکاست.
پس چه باک! مخاطبی که میخواهد از لذت خواندن این اثر ارزنده تاریخی بهرهمند شود، باید با کسب پیشزمینههای لازم مطالعه این اثر را شروع کند. درواقع تاکمن با کتاب خود نشان میدهد روایت تاریخی حتی بهصورت مستند – داستانی میتواند اثری فکری و برخوردار از مایههای غنی اندیشگی باشد. بنابراین مخاطب تاکمن در این کتاب فردی است که از اطلاعات قابل قبولی درباره این انقلاب برخوردار و خواهان آن است که بخشهای کمتر کاویده شده این ماجرا و جزییات گوشههای پنهان آن را دریابد. دانستههایی که بهطور مستقیم و غیرمستقیم میتوانند دلالت بر پارهای مسائل این روزگار داشته باشند.
برای نمونه نویسنده در ابتدای کتاب به این نکته اشاره میکند که دولت بریتانیا از سال ۱۷۷۴ میلادی تجارت سلاح و مهمات و تجهیزات را به این مستعمرهها منع کرده است؛ درواقع آمریکا توانایی ساخت هیچ نوع سلاحی را ندارد و از تکنولوژیهای آن بیبهره است. در مقاطعی از این جنگ آنها مجبورند انگشتشمار فشنگهای خود را برای زمانی نگهدارند که دشمن به چند قدمی آنها رسیده، حتی کار بهجایی میکشد که تنها سلاح آنها برای حمله به دشمن قنداق تفنگهایشان میشود. براین اساس خواننده با این پرسش روبهرو میشود آیا قرار گرفتن در چنین تنگنایی و دست نیاز دراز کردن بهسوی مستعمرات دیگر برای تهیه ابتداییترین نیازهای تسلیحاتی عاملی نبوده که در ناخودآگاه جمعی مردمان این کشور میل بدل شدن به بزرگترین قطب دارنده و سازنده سلاح در دنیا شکل بگیرد؟
سلام اول سرشار از جزئیاتی است که چنین کدهایی را پیش روی مخاطب قرار میدهد؛ تا از گذشته پلی به زمان حال زده و به دریافتهایی نو درباره پارهای مسائل درباره این ملت برسد.
شرح چگونگی استقلالطلبی آمریکاییان برای ایجاد یک کشور مستقل و تاریخ سیاسی انقلاب آمریکا و مناقشات با کشورهای اروپایی، در این کتاب در ۳۵۶ صفحه و دوازده فصل تنظیم و تألیف شده است و با ترجمهای درخور ستایش از حسن افشار به فارسی درآمده و نشر ماهی نیز به شکلی آبرومندانه و فراتر از استانداردهای رایج نشر در ایران آن را منتشر کرده است.
«استقلال ایالاتمتحده آمریکا را اولین بار اینجا یک خارجی به رسمیت شناخت»، «کوه طلا»، «گدایان دریا - رشد هلندیها»، «بزرگترین دیوانگی دنیا - نیروی دریایی آمریکایی»، «دزد دریایی - قهرمان بالتیمور»، «هلندیها و انگلیسیها: یک جنگ دیگر»، «آدمیرال رادنی وارد میشود»، «دخالت فرانسه»، «حضیض انقلاب»، «با یک نبرد جانانه آمریکا از آن ما خواهد شد»، «لحظه سرنوشتساز» و «فرصت آخر – نبرد یورک تاون» عناوین فصلهای این کتاب را میسازند.
تاکمن در این کتاب برای روشن ساختن فضای حاکم بر مناسبات آن دوران؛ به معرفی وضعیت کشور مستعمراتی هلند پرداخته و چگونگی فعالیت و رشد مستعمرات این کشور را شرح میدهد. این روایت در ادامه با چگونگی شکلگیری نیروی دریایی از سوی مهاجران آمریکایی نیز همراه میشود و سرانجام به شروع منازعه میان انگلستان و هلند بر سر نوع مراوده با مستعمره نشینان امریکا نیز عنایت میشود.
ماجرای اختلافات و نزاعهای نظامی میان این دو کشور صاحب مستعمره در آمریکا و همچنین نقشی که فرانسه در مبارزه با انگلیس برای به دست آمدن استقلال در آمریکا بازی میکند و زمینههای فکری و فلسفی توأم با آن تا رسیدن به نتیجه قطعی و کسب استقلال توسط مهاجران آمریکایی از مضامین دیگر فصول کتاب هستند.
بیشک «سلام اول» با توجه به روایت جذاب و هنرمندانه تاکمن و دانش حیرتانگیز او در رابطه با جزییاتی تاریخی از این دوره که بدانها کمتر توجه شده و یا حتی برخی از دید دیگران پنهان مانده، به کتابی بسیار مهم و گیرا در زمینهی تاریخ انقلاب آمریکا بدل شده است. تاکمن استادانه به تاریخ نویسان نشان میدهد که چگونه میتوان اطلاعات مورد نیاز و ارزشمند را باوجود جزئینگرانه بودن میتوان از میان اطلاعات بیفایده استخراج کرد و آنها را به گونهای در تار و پود یکدیگر تنید که روایتی قدرتمند و برخوردار از بافت محکم برای مخاطب تدارک دید.
مخاطب این کتاب زمانی که آن را همراه با حسرت تمام شدن بر زمین میگذارد، بیشک از اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره آن روزگار برخوردار میشود از نبردهای دریایی، انواع کشتیهای جنگی، نوع تسلیحات و تاکتیکهای رزمی آن روزگار تا تاریخ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورهای هلند و انگلستان و حتی اسپانیا و بالأخص اطلاعاتی گسترده درباره حیات سیاسی و اجتماعی مردم آمریک.
روایت غیرخطی این تاریخ و کیفیت پازل وار جزییات آنکه درنهایت با نشستن در کنار هم تابلویی زیبا و دقیق از این دوره تاریخی پیش روی خواننده قرار داده است. تاکمن خواننده را به لایههای زیرین رخدادهای تاریخ انقلاب امریکا میبرد و نشان میدهد در پس ظاهر این رخدادهای چگونه یک ملت متولد میشود و نگاه از درون و بیرون به آن چگونه است.
کد مطلب: 234589
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdciv5ar3t1apw2.cbct.html?234589