الف - مصائب استفاده از نامزد پوششی برای روحانی و اصلاح طلبان

مصائب استفاده از نامزد پوششی برای روحانی و اصلاح طلبان

در حالی که کمتر از سه ماه به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده باقی مانده، اصلاح طلبان در نوع ورود به رقابت ها و برگزیدن استراتژی انتخاباتی دچار نگرانی، سرگردانی و بلاتکلیفی هستند. اصلاح طلبان به درجات متفاوت بین حمایت از روحانی، امتیاز گرفتن از روحانی و بی رقیب رها نکردنش و عبور از او تردید دارند.

در این بین یکی از از سناریوهایی که به طور جدی در اتاق فکر اصلاح طلبان مطرح شده، موضوع استفاده از نامزد پوششی است. تامل در سخنان وزرا و نزدیکان به دولت نشان دهنده این است که استفاده از نامزد پوششی در بین اعتدالی ها نیز به طور جدی در دستور کار است.

اما موضوع مهم این است که اصلاح طلبان و اعتدالی ها اگر چه تا حدودی درباره دلایل بکارگیری از نامزد پوششی اشتراک نظر دارند اما اختلافاتی نیز بین آنها وجود دارد. دلیل مشترک اصلی این است که با توجه به کارنامه و عملکرد ضعیف دولت در عرصه های مختلف به خصوص در زمینه اقتصادی لازم است که نامزدها و کاندیداهایی در جریان رقابت های انتخاباتی در کنار روحانی قرار بگیرند تا بتوانند به او در مناظره ها که عملکرد رئیس جمهور مورد نقدهای جدی قرار خواهد گرفت، کمک کنند.

اصلاح طلبان به دلایل دیگری نیز تمایل دارند که به موضوع کاندیدای پوششی فکر کنند اگر چه بدلیل افزایش اختلافات از مطرح کردن آن با صدای بلند واهمه های جدی دارند. به عبارتی بهتر اصلاح طلبان بدلیل این که روحانی برای تحقق اهداف و خواسته هایشان در طول چند سال گذشته قدمی برنداشته تمایل جدی برای این که این بار نیز داشته های خود را بدون دریافت هیچ امتیازی به پای او بریزند ندارند. بنابراین به زعم اصلاح طلبان مطرح شدن بحث نامزد پوششی می تواند موجبات فشار آوردن به روحانی و گرفتن امتیازات بیشتر از دولت شود.

در حال حاضر اعتدالی ها برخلاف اصلاح طلبان به این جمع بندی رسیده اند که بهتر است کل موضوع نامزد پوششی را بدلایلی همچون احتمال تحت الشعاع قرار گرفتن روحانی توسط نامزد پوششی، سردرگمی اقشار و گروه های اجتماعی طرفدار و احتمال رای آوری رقیب از دستور کار خارج و بایگانی کنند. این را می توان از صحبت های محمد علی نجفی و واعظی، وزیر ارتباطات متوجه شد.

محمود واعظی دیروز با اشاره به دیدگاه حزب اعتدال و توسعه درباره تعیین نامزد در سایه برای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 گفت: در دفتر سیاسی حزب اعتدال و توسعه راجع به این موضوع صحبت شد و جمع ما این کار را به مصحلت نمی داند. این عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه در پاسخ به سوالی درباره ائتلاف بین حزب اعتدال و توسعه و اصلاح طلبان در انتخابات 96، اظهار کرد: حالا باید با هم صحبت کنیم ولی ائتلاف برای حمایت از آقای روحانی خواهد بود.

محمدعلی نجفی نیز در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت در جمع خبرنگاران، درباره این موضوع گفت: نظر من این است که روحانی به تنهایی می تواند پاسخ همه انتقادات را بدهند و یکی مرد جنگی به از صد هزار. از این رو فکر نمی‌کنم زیاد ضروری باشد. او گفت: نظر آقای روحانی هم این است که تنها وارد عرصه انتخابات شود.

اما در این بین به نظر می رسد اصلاح طلبان جدی تر از اعتدالی ها به موضوع استفاده از نامزد پوششی یا نامزد در سایه پرداخته اند و اقدامات آنها از عرصه نظر و اتاق های فکر هم فراتر رفته و در واقعیت و عینیت نیز اقداماتی برای پیشبرد این ایده داشته اند.

چنان چه ابتدا یک روزنامه اصلاح طلب به صراحت از این تاکتیک انتخاباتی پرده برداشت. روزنامه آفتاب یزد در تاریخ 19 بهمن در مطلبی با عنوان « فداییان روحانی» می نویسد: « بنا بر این گذاشته شده است که اصلاح طلبان نیز از استراتژی « بهترین دفاع حمله است» بهره برند و نیروهای کمکی به کارزار انتخابات اعزام کنند تا علاوه بر آن که به همراه حسن روحانی به دفاع از سیاست‌های دولت تدبیر و امید بپردازند، پاتک‌هایی را هم نثار اصولگرایان مهاجم کنند. به این افراد می‌توان عنوان ضربه گیر یا فدائیان حسن روحانی را اعطا کرد، چراکه این افراد قرار است به محض اتمام مناظرات انتخاباتی صحنه رقابت‌ها را به نفع حسن روحانی ترک کنند».

این روزنامه در ادامه از دو نائب رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی یعنی مسعود پزشکیان و علی مطهری به عنوان نامزدهای پوششی و فدایی نام می برد.

الیاس حضرتی، از اعضای فراکسیون امید نیز در مصاحبه ای می گوید: ما وجود کاندیدای پشتیبان را نیز لازم می دانیم و معتقدیم باید سبدی از کاندیداها داشته باشیم و نه فقط یک نامزد.

محمدرضا تابش، نایب رییس فراکسیون امید هم در این باره گفته است: احتیاط این است که کنار روحانی، یکی دو نامزد داشته باشیم.

علی صوفی، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت هم سنجیدن جوانب را دلیل قطعی بودن در نظر گرفتن نامزد پوششی می داند و می گوید:« موضوع کاندیدای پوششی در میان اصلاح طلبان قطعی شده است و معتقدند که در کنار حسن روحانی باید یک یا چند کاندیدای در سایه وجود داشته باشد. این موضوع هم به خاطر اتفاقات طبیعی و غیرطبیعی است که ممکن است پیش بیاید».

اما به نظر می رسد استفاده از نامزد پوششی یا کاندیدای در سایه، ضربه گیر، فدایی و یا هر عنوانی که برای آن استفاده کنیم همان طور که اشاره شد تبعات و پیامدهایی به همراه داشته باشد که تحت الشعاع قرار گرفتن نامزد اصلی و تشتت در جبهه طرفداران خودی کمترین آنها باشد.

اما مشکل اصلی آن جا بروز و ظهور می یابد که شاید گزینه ای که قرار است نقش بازی گرم کن برای اصلاح طلبان و اعتدالی ها را برعهده بگیرد بدلیل کاستن و یا حتی از بین رفتن وجهه و اعتبارش قبول نکند به عنوان نامزد فرعی و در قالب یک برنامه از پیش مشخص صرفاً تا میانه راه انتخابات به ایفای نقش بپردازد. موضوع مهم تر این است که احتمالاً نامزد پوششی نمی تواند و یا نخواهد مثل رئیس جمهور فعلی و بعد از گذشت چهار سال که هنوز هم به نقد عملکرد دولت نهم و دهم می پردازد و وعده می دهد این تاکتیک و حربه را در پیش بگیرد. نامزد پوششی احتمالاً بدنبال نقد وضعیت موجود باشد؛ اتفاقی که در صورت رخ دادن آن بدون شک از آرای نامزد اصلی که همان روحانی باشد خواهد کاست.

انتقادات پزشکیان در کنگره حزب مردم سالاری
در این بین با توجه به فضای رسانه ای به نظر می رسد مهمترین نفری که اصلاح طلبان و سران این جریان برای ایفای نقش در قالب نامزد پوششی در نظر گرفته اند مسعود پزشکیان باشد اما به نظر می رسد نائب رئیس مجلس همان طور که گفته شد قصد ندارد به عنوان نامزدی فرعی، ضربه گیر و توجیه کننده اقدامات دولت فعلی باشد.

این فرض با تامل به سخنان وی در کنگره اخیر حزب مردم سالاری که در تاریخ 6 اسفند ماه برگزار شد تائید می شود.

نماینده تبریز در این کنگره، انتقادات جدی به عزم دولت برای حل مشکلات مناطق مرزی وارد می کند و می گوید: « مردم زمانی برای حکومت و دولت می‌میرند که دولتمردان برایشان تب کنند».

پزشکیان با انتقاد از برخی رویکردها در عدم توجه به آحاد مردم خاطرنشان کرد: ما حاشیه‌های کشور را نمی‌بینیم که باید ببینیم و واقعیت این است که صدای کسانی که از این مملکت بیشتر استفاده می‌کنند بلندتر است و با ایجاد مقدار کمی از مشکلات صدایشان بیش از همه بلند می‌شود. او سپس در جمع خبرنگاران در مورد امکان حضورش در انتخابات ریاست جمهوری پاسخی توام با سیاست می دهد و عنوان می کند: بنده می‌گویم فعلا نمی‌آیم زیرا قصد کاندیداتوری ندارم.

در نهایت با توجه به شرایط باید گفت پیروزی شکننده روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 ، عملکرد ضعیف دولت در عرصه اقتصادی و معیشتی، تشدید رکود ، عدم مدیریت صحیح حوادث غیرمترقبه در شمال و جنوب کشور و ... موجب شده تا مقبولیت دولت در افکار عمومی به شدت کاهش یابد و برای اولین بار رای اوری دولت مستقر در دوره دوم ریاست جمهوری با اما و اگرهای فراوان روبه رو شود.

از سوی دیگر بعید است انجام اقدامات نمایشی که احتمالاً با نزدیک شدن به انتخابات توسط دولت بیشتر در دستور کار قرار گیرد تاثیر جدی در نتیجه انتخابات داشته باشد. لذا یکی از سناریوها برای افزایش رای آوردن دولت استفاده از گزینه پوششی می باشد. اما همان طور که گفته شد ممکن است در پیش گرفتن چنین استراتژی پیامدهایی به همراه داشته باشد که بیرون آمدن نام رئیس جمهور فعلی را از صندق آراء نه تنها تسهیل نکند بلکه کلاً آن را منتفی کند. دقیقاً به همین دلیل است که تا کنون اصلاح طلبلان نتوانسته اند به یک جمع بندی قطعی در این باره دست پیدا کنند.