کد مطلب: 363173
پیشهاد کتاب / «فرهنگ فیزیک»، دکتر لطیف کاشیگر؛ فرهنگ معاصر
فیزیک، از الف تا یاء
بخش فرهنگی الف ، 27 خرداد 1395
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۵۹
«فرهنگ فیزیک»
نویسنده: دکتر لطیف کاشیگر
ویراستار: دکتر عبدالحسین بصیره
ناشر: فرهنگ معاصر، چاپ اول ۱۳۹۴
۲۵۶۵ صفحه، ۳ جلد، ۲۰۰۰۰۰ تومان
شما می‌توانید کتاب «فرهنگ فیزیک» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
کتاب فرهنگ فیزیک، یکی از جامع ترین کتابهای مرجع در زمینه فیزیک، تألیف لطیف کاشیگر، بازنشسته گروه فیزیک دانشگاه تربیت معلم (خوارزمی)، پژوهشگر واژه‌گزینی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. این کتاب با ویراستاری عبدالحسین بصیره، بازنشسته گروه فیزیک دانشگاه کردستان و پژوهشگر تاریخ علم، در یک دوره سه‌جلدی با بیش از دوازده هزار مدخل و ۱۰ پیوست با واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی، برندگان جایزه نوبل فیزیک از آغاز تا سال ۲۰۱۵ و گاهشمار علم از ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد تا سال ۲۰۱۵منتشر شده است.
کار تدوین این فرهنگ در حدود ۱۲ سال پیش توسط مؤلف و با ترجمه یک فرهنگ فیزیک از زبان فرانسه آغاز شد. هرچند که وسعت دامنه فیزیک و رشته‌های وابسته باعث شد مؤلف افزوده‌هایی به آن بیفزاید و از میانه راه کار را با همراهی ویراستار پی گرفت که حاصل آن پس از بارها تصحیح و ویرایش و استفاده از فرهنگ‌ها و دانشنامه‌های تخصصی فارسی، انگلیسی، فرانسه و عربی ــ چنانچه از کتابنامه آن برداشت می‌شود ــ فرهنگی است که در میان فرهنگ‌های تخصصی در زبان فارسی متمایز است. از ویژگی های این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• جامع بودن آن
در فرهنگ‌های عمومی زبان فارسی می‌توان فرهنگی با این حجم یافت اما این اثر در بین فرهنگ‌های تخصصی زبان فارسی در رشته فیزیک جامع‌ترین فرهنگی است که تاکنون منتشر شده است. در این فرهنگ، درباره معنا و کاربرد واژه‌های فیزیک، کمیت‌ها و مفهوم‌های فیزیکی، پدیده‌های فراوان طبیعیت مانند رنگین‌کمان، گرفتها، شهاب‌ها، سیاهچاله و ... یا کفشهاوسنج افزارهای قدیم و به نسبت جدید که امروزه فراوان کاربرد دارند، هریک نسبت به اهمیت و گستردگی آن، توصیف جامعی ارائه شده است.
با توجه به دشوار بودن مرزبندی دقیق میان فیزیک و دیگر «علوم طبیعی» مانند نجوم، علوم زمین، زیست‌شناسی، شیمی و حوزه‌های مشترکی که گاهی با نام‌های ترکیبی همچون اخترفیزیک، ژئوفیزیک، شیمی‌فیزیک و .... همراهند، این فرهنگ نیاز به توصیف مفهوم‌های وابسته به این علوم را دیده است.
در کتاب حاضر برای تعریف کوتاه ولی دقیق یک قانون یا کمیت فیزیک، به بهره‌گیری از زبان ریاضی بسنده شده است. اما با وجود فشردگی زبان ریاضی، در این فرهنگ، تلاش شده توصیف جامع آن قانون با استفاده از رابطه و استدلال ریاضی و نیز توصیف کمیت فیزیک با استفاده از مشاهده و آزمایش با دقت و غنای کافی بیان گردد.
• نوآوری در استفاده از واژه‌های فارسی
بیشتر سرواژه‌های مورد استفاده در این فرهنگ، مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی علوم به‌ویژه فیزیک و شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. واژه‌هایی که مصوب شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نبوده، بیشتر مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی فرهنگستان وگرنه مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی مرکز نشر دانشگاهی است. اگر در این فرهنگ واژه‌های مترادفی به چشم می‌خورد به دلیل نبود واژه‌های استاندارد مصوب نهاد رسمی در این رابطه است. برای نشان دادن ترادف معنایی اینگونه واژه‌ها از نمادهایی مانند / و استفاده شده است.
• بیانی از تاریخ علم
در این فرهنگ از زندگی فیزیکدانانی که در بیان قانون یا اصلی در فیزیک سهمی داشته یا قانونی به پاس خدمات آنان نامگذاری شده، مستقل و به اختصار شرحی آمده است، که این امر شامل چند تن از دانشمندان دوران یونان باستان و دوران شکوفایی علم در ایران در سده‌های گذشته نیز شده است. این ویژگی مخاطبان این فرهنگ را از متخصصان فیزیک فراتر برده و می‌تواند فرهیختگان غیرمتخصص را شامل شود که کنجکاو و شیفته دانستن مختصری از زندگی علمی برخی از دانشمندان صاحب‌نام گذشته و معاصر هستند.
• فرهنگ دوسویه
واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی (نمایه) در پایان این فرهنگ نوعی فرهنگ دوسویه برای مخاطبان آن است زیرا کسانی که در پی برابرنهاد فارسی واژه انگلیسی هستند به‌راحتی می‌توانند برابرنهاد واژه‌های فارسی متن کتاب را یافته و از فرهنگ استفاده کنند.
• پیوست‌های آموزنده
بجز واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی، در پایان کتاب در جلد سوم، بیش از یکصد و سی صفحه پیوست‌هایی با عنوان‌های زیر یافت می‌شود:
مجموعه کاملی از یکاهای دستگاه بین‌المللی SI، ثابت‌های بنیادی، چندمرتبه بزرگی (شامل بینهایت کوچک‌ها و بینهایت بزرگ‌ها)، مجموعه‌ای از فرمول‌های ریاضی، گستره‌ای از تابش‌های الکترومغناطیسی، جدول تناوبی عنصرها و ساختارهای الکترونی آنها با فراوانی ایزوتوپی عنصرهای طبیعی و ویژگی‌های فیزیکی آنها، نوکلیدهای پرتوزای طبیعی یا مصنوعی و ذره‌های زیرهسته‌ای و شیوه رده‌بندی امروزی آنها. این پیوست‌ها همراه با شرح نوع کار یا کشف بدیع تمام برندگان جایزه نوبل فیزیک از آغاز (سال ۱۹۰۱) تا سال ۲۰۱۵ و شرح کار چند برنده جایزه نوبل شیمی در زمینه فیزیک و حدود پنجاه صفحه گاهشمار علم از ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد تا سال ۲۰۱۵، مجموعه کامل و آموزنده‌ای برای متخصصان فیزیک و علوم پایه و دانش‌پژوهان عام فراهم آمده است. این ویژگی‌ها، فرهنگ فیزیک مورد بحث را در زبان فارسی میان فرهنگ‌های تخصصی متمایز و منحصر به فرد کرده است.
اینجا باید به ناشر آفرین گفت که ۱۲ سال با صبر و شکیبایی برای تصحیح‌های پی‌درپی و چندباره آن از هیچ کوششی دریغ نکرد تا چنین فرهنگی با این حجم و غنا به جامعه تقدیم کند.
نویسنده: دکتر لطیف کاشیگر
ویراستار: دکتر عبدالحسین بصیره
ناشر: فرهنگ معاصر، چاپ اول ۱۳۹۴
۲۵۶۵ صفحه، ۳ جلد، ۲۰۰۰۰۰ تومان
شما می‌توانید کتاب «فرهنگ فیزیک» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
کتاب فرهنگ فیزیک، یکی از جامع ترین کتابهای مرجع در زمینه فیزیک، تألیف لطیف کاشیگر، بازنشسته گروه فیزیک دانشگاه تربیت معلم (خوارزمی)، پژوهشگر واژه‌گزینی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. این کتاب با ویراستاری عبدالحسین بصیره، بازنشسته گروه فیزیک دانشگاه کردستان و پژوهشگر تاریخ علم، در یک دوره سه‌جلدی با بیش از دوازده هزار مدخل و ۱۰ پیوست با واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی، برندگان جایزه نوبل فیزیک از آغاز تا سال ۲۰۱۵ و گاهشمار علم از ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد تا سال ۲۰۱۵منتشر شده است.
کار تدوین این فرهنگ در حدود ۱۲ سال پیش توسط مؤلف و با ترجمه یک فرهنگ فیزیک از زبان فرانسه آغاز شد. هرچند که وسعت دامنه فیزیک و رشته‌های وابسته باعث شد مؤلف افزوده‌هایی به آن بیفزاید و از میانه راه کار را با همراهی ویراستار پی گرفت که حاصل آن پس از بارها تصحیح و ویرایش و استفاده از فرهنگ‌ها و دانشنامه‌های تخصصی فارسی، انگلیسی، فرانسه و عربی ــ چنانچه از کتابنامه آن برداشت می‌شود ــ فرهنگی است که در میان فرهنگ‌های تخصصی در زبان فارسی متمایز است. از ویژگی های این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• جامع بودن آن
در فرهنگ‌های عمومی زبان فارسی می‌توان فرهنگی با این حجم یافت اما این اثر در بین فرهنگ‌های تخصصی زبان فارسی در رشته فیزیک جامع‌ترین فرهنگی است که تاکنون منتشر شده است. در این فرهنگ، درباره معنا و کاربرد واژه‌های فیزیک، کمیت‌ها و مفهوم‌های فیزیکی، پدیده‌های فراوان طبیعیت مانند رنگین‌کمان، گرفتها، شهاب‌ها، سیاهچاله و ... یا کفشهاوسنج افزارهای قدیم و به نسبت جدید که امروزه فراوان کاربرد دارند، هریک نسبت به اهمیت و گستردگی آن، توصیف جامعی ارائه شده است.
با توجه به دشوار بودن مرزبندی دقیق میان فیزیک و دیگر «علوم طبیعی» مانند نجوم، علوم زمین، زیست‌شناسی، شیمی و حوزه‌های مشترکی که گاهی با نام‌های ترکیبی همچون اخترفیزیک، ژئوفیزیک، شیمی‌فیزیک و .... همراهند، این فرهنگ نیاز به توصیف مفهوم‌های وابسته به این علوم را دیده است.
در کتاب حاضر برای تعریف کوتاه ولی دقیق یک قانون یا کمیت فیزیک، به بهره‌گیری از زبان ریاضی بسنده شده است. اما با وجود فشردگی زبان ریاضی، در این فرهنگ، تلاش شده توصیف جامع آن قانون با استفاده از رابطه و استدلال ریاضی و نیز توصیف کمیت فیزیک با استفاده از مشاهده و آزمایش با دقت و غنای کافی بیان گردد.
• نوآوری در استفاده از واژه‌های فارسی
بیشتر سرواژه‌های مورد استفاده در این فرهنگ، مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی علوم به‌ویژه فیزیک و شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. واژه‌هایی که مصوب شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نبوده، بیشتر مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی فرهنگستان وگرنه مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی مرکز نشر دانشگاهی است. اگر در این فرهنگ واژه‌های مترادفی به چشم می‌خورد به دلیل نبود واژه‌های استاندارد مصوب نهاد رسمی در این رابطه است. برای نشان دادن ترادف معنایی اینگونه واژه‌ها از نمادهایی مانند / و استفاده شده است.
• بیانی از تاریخ علم
در این فرهنگ از زندگی فیزیکدانانی که در بیان قانون یا اصلی در فیزیک سهمی داشته یا قانونی به پاس خدمات آنان نامگذاری شده، مستقل و به اختصار شرحی آمده است، که این امر شامل چند تن از دانشمندان دوران یونان باستان و دوران شکوفایی علم در ایران در سده‌های گذشته نیز شده است. این ویژگی مخاطبان این فرهنگ را از متخصصان فیزیک فراتر برده و می‌تواند فرهیختگان غیرمتخصص را شامل شود که کنجکاو و شیفته دانستن مختصری از زندگی علمی برخی از دانشمندان صاحب‌نام گذشته و معاصر هستند.
• فرهنگ دوسویه
واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی (نمایه) در پایان این فرهنگ نوعی فرهنگ دوسویه برای مخاطبان آن است زیرا کسانی که در پی برابرنهاد فارسی واژه انگلیسی هستند به‌راحتی می‌توانند برابرنهاد واژه‌های فارسی متن کتاب را یافته و از فرهنگ استفاده کنند.
• پیوست‌های آموزنده
بجز واژه‌نامه انگلیسی ـ فارسی، در پایان کتاب در جلد سوم، بیش از یکصد و سی صفحه پیوست‌هایی با عنوان‌های زیر یافت می‌شود:
مجموعه کاملی از یکاهای دستگاه بین‌المللی SI، ثابت‌های بنیادی، چندمرتبه بزرگی (شامل بینهایت کوچک‌ها و بینهایت بزرگ‌ها)، مجموعه‌ای از فرمول‌های ریاضی، گستره‌ای از تابش‌های الکترومغناطیسی، جدول تناوبی عنصرها و ساختارهای الکترونی آنها با فراوانی ایزوتوپی عنصرهای طبیعی و ویژگی‌های فیزیکی آنها، نوکلیدهای پرتوزای طبیعی یا مصنوعی و ذره‌های زیرهسته‌ای و شیوه رده‌بندی امروزی آنها. این پیوست‌ها همراه با شرح نوع کار یا کشف بدیع تمام برندگان جایزه نوبل فیزیک از آغاز (سال ۱۹۰۱) تا سال ۲۰۱۵ و شرح کار چند برنده جایزه نوبل شیمی در زمینه فیزیک و حدود پنجاه صفحه گاهشمار علم از ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد تا سال ۲۰۱۵، مجموعه کامل و آموزنده‌ای برای متخصصان فیزیک و علوم پایه و دانش‌پژوهان عام فراهم آمده است. این ویژگی‌ها، فرهنگ فیزیک مورد بحث را در زبان فارسی میان فرهنگ‌های تخصصی متمایز و منحصر به فرد کرده است.
اینجا باید به ناشر آفرین گفت که ۱۲ سال با صبر و شکیبایی برای تصحیح‌های پی‌درپی و چندباره آن از هیچ کوششی دریغ نکرد تا چنین فرهنگی با این حجم و غنا به جامعه تقدیم کند.
کلمات کلیدی : نشر فرهنگ معاصر + فرهنگ فیزیک
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
