کد مطلب: 499876
دو قطبی العبادی و المالکی در عراق پساداعش
تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۴۳
روزنامه روزان قطب بندی جدید در ساختار سیاسی و حکومت عراق را بررسی کرد و نوشت: خروج عمار حکیم از میان جریان های حاضر در مجلس اعلای اسلامی و ایجاد جریان حکمت ملی توسط او، اولین نطفه های آغاز محوربندی های جدید در ساختار سیاسی عراق را ایجاد کرد.
در گزیده ای از این مطلب می خوانیم: در شرایطی که در آینده نزدیک عراق در آستانه برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان قرار دارد، قطب‌بندی‌های جدیدی در حال ظهور است که در ابتدای امر، شیعیان بازیگران اصلی آن هستند و در مرحله دوم اعراب سنی و حتی کردها در صورت باقی ماندن در حکومت می‌توانند تاثیرگذار باشند.
علاوه بر خروج عمار حکیم از مجلس اعلای اسلامی، سفر مقتدی صدر به کشور عربستان و دیدار او با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی ها نمود دیگری از قطب‌بندی جناح‌های سیاسی در داخل عراق است. بدون تردید در این میان، دو شخصیت بیش از دیگران بازیگران نقش کلیدی خواهند داشت و احتمالا در آینده عراق نیر قطب بندی بر محور آنها شکل خواهد گرفت.
از یک سو، حیدر العبادی به عنوان نخست وزیر مستقر در سال‌های اخیر نشان داده که انگیزه زیادی برای اعمال تغییرات و اداره امور به روش نوین دارد. از سوی دیگر، نوری‌المالکی به عنوان رئیس حزب الدعوه به عنوان بزرگ ترین جریان سیاسی حاضر در مجلس نمایندگان کشور عراق، سودای بازگشت به منصب نخست وزیری را دارد.
** سناریوی اول: ائتلاف جریان صدر با ایاد علاوی
اولین سناریو در ارتباط با آینده عراق را می‌توان همراه با بازیگری مقتدی صدر و عمار حکیم مورد ارزیابی قرار داد. مقتدی صدر، رهبر جریان صدر در حالی سفر سه روزه خود را به عربستان انجام داد که اطرافیان او می‌گویند او طرحی سیاسی در چنته دارد.
گفته می‌شود مقتدی صدر به زودی سخنرانی قرایی انجام خواهد داد و حرف‌های تازه‌ای خواهد زد که به این ترتیب علاوه بر اینکه افکار عمومی را متوجه خود کند، طرح خود را نیز مطرح خواهد کرد. در عین حال تلاش خواهد کرد به افکار عمومی این گونه بقبولاند که منجی سیاسی عراق اوست.
اگر چه او در حال حاضر معاون رئیس جمهوری عراق است؛ اما همه می‌دانند که این سمت تشریفاتی است و افرادی که به این سمت منصوب می شوند، بیشتر در حاشیه هستند تا در متن قدرت.
در شرایط کنونی به نظر میرسد صدر تصمیم گرفته به جریان ائتلاف العراقیه به رهبری ایاد علاوی نزدیک شود. سفر اخیر صدر به جده نیز این سیگنال را بیش از پیش تقویت کرده است. در واقع، این ائتلاف می‌تواند با حمایت مستقیم عربستان، امارات و حتی ترکیه نیز همراه شود. علاوه بر این، احتمال حمایت آمریکا از این ائتلاف را می‌توان بسیار محتمل دانست؛ زیرا یکی از مهم‌ترین محورهایی که می‌تواند زمینه‌ساز این ائتلاف باشد، مخالفت با افزایش نفوذ ایران در عراق است.
صدر در سال های اخیر نشان داده که علی رغم نزدیکی به تهران در سال‌های گذشته، در شرایط کنونی، به شدت با تاکید بر روح ناسیونالیسم عربی مخالف نفوذ ایران در ساختار سیاسی عراق است. با تمام این اوصاف به نظر میرسد که این ائتلاف برای تصدی بر پست نخست‌وزیری با مشکل مواجه خواهند شد؛ زیرا میزان کرسی لازم برای تشکیل حکومت یعنی بیش از 165 کرسی است و بعید به نظر میرسد که این جریان بتوانند چنین آرایی را کسب کنند. در نتیجه ائتلاف با جریان‌های دیگر از جمله کرده می‌تواند بهترین حالت ممکن برای این ائتلاف باشد.
** سناریوی دوم: ائتلاف حشدالشعبی با نوری المالکی
یکی دیگر از سناریوهای محتمل در آینده تشکیل حکومت در عراق، ائلاف حشد الشعبی با حزب الدعوه است. واقعیت آن است که نیروهای حشد الشعبی در نتیجه مبارزات نفسگیر با داعش، از محبوبیتی فوق العاده در میان شیعیان عراق برخوردار هستند. در مرحله جدید حکمرانی در عراق این جریان نیز به عنوان جریانی نوظهور و متشکل از چندین جریان مختلف، به‌طور حتم در پی ورود به ساختار قدرت است.
در این میان حزب عصائب اهل حق، مهم‌ترین جریانی‌هستند که به نمایندگی از جریان حشد الشعبی و هادی العامری؛ فرمانده سپاه بدر خواستار ورود به کارزار انتخاباتی هستند. از سوی دیگر علاوه بر حشد الشعبی، نوری المالکی، معاون رئیس جمهوری و نخست وزیر سابق عراق فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را برای تصدی مجدد پست نخست‌وزیری آغاز کرده اند.
اخیرا المالکی در راس هیاتی عالی رتبه رهسپار روسیه شد. این سفر نشان می‌دهد که او برای بازگشت به عرصه اول قدرت، تا حدودی به روس‌ها چشم امید دارد. نوری المالکی به خوبی از این مسئله آگاه است که آمریکایی‌ها با هر گونه تصدی مجدد او بر پست نخست‌وزیری مخالف هستند، از این رو در جریان سفر خود در اقدامی زیرکانه از روس‌ها برای ایجاد پایگاه نظامی در ایران دعوت کرد.
علاوه بر این، المالکی گفته است در انتخابات پیش رو به صورت مستقل حضور خواهد یافت و تمایلی به ایجاد ائتلاف با هیچ جریانی ندارد. اما بعد از انتخابات به احتمال بسیار قوی ائتلافی میان او با سپاه بدر به فرماندهی هادی العامری و حشد الشعبی که قرار است با ارائه فهرستی حضور جدی در انتخابات پیش رو داشته باشد و جای پای خود را در صحنه سیاسی عراق باز کند، تشکیل خواهد شد.
در صورت ایجاد این ائتلاف می‌توان صحنه بازی را برای نوری المالکی همچون قماری بزرگ در نظر گرفت که در صورت بُرد به قدرت بلامنازع در کشور عراق تبدیل خواهد شد و در صورت شکست بخش بزرگی از قدرت خود را از دست خواهد داد. احتمال ایجاد این ائتلاف به مراتب بیشتر از سناریوی اول است و این ائتلاف می‌تواند در صورت حمایت نسبی برخی جریان ها کوچک در ائتلاف الوطنی به آسانی کرسی‌های لازم را برای ایجاد حکومت کسب کند.
** سناریوی سوم: ائتلاف حکیم و ائتلاف الوطنی با حیدر العبادی
سومین سناریوی محتمل رد ارتباط با آینده سیاسی کشور عراق را می‌توان ایجاد ائتلاف میان جریان تازه تاسیس حکیم، جریان‌های حاضر در ائتلاف الوطنی و جریان جدید وابسته به حیدر العبادی دانست. در این میان گفته می‌شود حیدر العبادی، نخست وزیر عراق نیز قصد دارد تشکیل سیاسی جدیدی را ایجاد کند و از حزب الدعوه و ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی خارج شود.
با توجه به اختلافات بسیار سنگین او با مالکی و طرفدارانش احتمال خروج وی از تشکل تحت رهبری مالکی بسیار بالاست. حیدر العبادی به عنوان رئیس دولت ثقل سیاسی و اجتماعی مهمی دارد. او مورد حمایت آمریکایی‌ها و انگلیسی‌هاست و رابطه خوبی با عربستانی‌ها برقرار کرده است، این مسئله سبب می‌شود تا ثقل سیاسی او از این هم سنگین تر شود. در سوی دیگر، تصمیم سید عمار حکیم نیز مهم است.
خاندان حکیم در عراق جایگاه بالایی دارند و سید عمار که تصمیم دارد طیف جوانان عراقی را نمایندگی کند، می‌تواند تاثیری مهم بر ائتلاف های آینده عراق بگذارد. بی شک عربستان تلاش خواهد کرد که وی به جمع صدر علاوی بپیوندد؛ اما معلوم نیست که عربستان در تلاش‌هایش موفق شود.
در شرایط کنونی به نظر میرسد که حکیم به عنوان جریانی جدید که خواهان کسب نفوذ و قدرت بیشتر است، ائتلاف با حیدر العبادی، نخست وزیر مستقر را مهم‌ترین گزینه می‌داند. در این میان، حکیم می‌توان حمایت بخشی بزرگ از مجلس اعلای اسلامی و جریان‌های کوچک حاضر در ائتلاف الوطنی در مجلس نمایندگان عراق را کسب کند. این ائتلاف با وجود جدید بودن می‌تواند به کرسی های قابل توجهی دست پیدا کند؛ اما بعید به نظر میرسد که به تنهایی موفق شود به کرسی های لازم برای تشکیل حکومت دست پیدا کند.
در این میان می‌بایست به احتمال ورود جریان صدر و حتی اعراب سنی به این ائتلاف نیز اشاره داشت. علاوه بر این، در صورتی که کردها تا زمان انتخابات آتی مجلس نمایندگان در ساختار سیاسی عراق باقی بمانند و ساز خود را برای تجزیه از عراق کوک نکنند، به طور حتم احزاب و نمایندگان کرد می‌توانند یکی از حامیان اصلی این ائتلاف باشند؛ زیرا در سال‌های اخیر حیدر العبادی نشان داده که از توانایی خوبی برای مصالحه و همکاری با کردها برخوردار است. در مجموع، می‌توان آینده سیاسی کشور عراق را بسیار پیچیده ارزیابی کرد که تا 8 ماه آینده امکان تغییر در ائتلاف‌ها به شکل جدی وجود دارد.
در گزیده ای از این مطلب می خوانیم: در شرایطی که در آینده نزدیک عراق در آستانه برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان قرار دارد، قطب‌بندی‌های جدیدی در حال ظهور است که در ابتدای امر، شیعیان بازیگران اصلی آن هستند و در مرحله دوم اعراب سنی و حتی کردها در صورت باقی ماندن در حکومت می‌توانند تاثیرگذار باشند.
علاوه بر خروج عمار حکیم از مجلس اعلای اسلامی، سفر مقتدی صدر به کشور عربستان و دیدار او با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی ها نمود دیگری از قطب‌بندی جناح‌های سیاسی در داخل عراق است. بدون تردید در این میان، دو شخصیت بیش از دیگران بازیگران نقش کلیدی خواهند داشت و احتمالا در آینده عراق نیر قطب بندی بر محور آنها شکل خواهد گرفت.
از یک سو، حیدر العبادی به عنوان نخست وزیر مستقر در سال‌های اخیر نشان داده که انگیزه زیادی برای اعمال تغییرات و اداره امور به روش نوین دارد. از سوی دیگر، نوری‌المالکی به عنوان رئیس حزب الدعوه به عنوان بزرگ ترین جریان سیاسی حاضر در مجلس نمایندگان کشور عراق، سودای بازگشت به منصب نخست وزیری را دارد.
** سناریوی اول: ائتلاف جریان صدر با ایاد علاوی
اولین سناریو در ارتباط با آینده عراق را می‌توان همراه با بازیگری مقتدی صدر و عمار حکیم مورد ارزیابی قرار داد. مقتدی صدر، رهبر جریان صدر در حالی سفر سه روزه خود را به عربستان انجام داد که اطرافیان او می‌گویند او طرحی سیاسی در چنته دارد.
گفته می‌شود مقتدی صدر به زودی سخنرانی قرایی انجام خواهد داد و حرف‌های تازه‌ای خواهد زد که به این ترتیب علاوه بر اینکه افکار عمومی را متوجه خود کند، طرح خود را نیز مطرح خواهد کرد. در عین حال تلاش خواهد کرد به افکار عمومی این گونه بقبولاند که منجی سیاسی عراق اوست.
اگر چه او در حال حاضر معاون رئیس جمهوری عراق است؛ اما همه می‌دانند که این سمت تشریفاتی است و افرادی که به این سمت منصوب می شوند، بیشتر در حاشیه هستند تا در متن قدرت.
در شرایط کنونی به نظر میرسد صدر تصمیم گرفته به جریان ائتلاف العراقیه به رهبری ایاد علاوی نزدیک شود. سفر اخیر صدر به جده نیز این سیگنال را بیش از پیش تقویت کرده است. در واقع، این ائتلاف می‌تواند با حمایت مستقیم عربستان، امارات و حتی ترکیه نیز همراه شود. علاوه بر این، احتمال حمایت آمریکا از این ائتلاف را می‌توان بسیار محتمل دانست؛ زیرا یکی از مهم‌ترین محورهایی که می‌تواند زمینه‌ساز این ائتلاف باشد، مخالفت با افزایش نفوذ ایران در عراق است.
صدر در سال های اخیر نشان داده که علی رغم نزدیکی به تهران در سال‌های گذشته، در شرایط کنونی، به شدت با تاکید بر روح ناسیونالیسم عربی مخالف نفوذ ایران در ساختار سیاسی عراق است. با تمام این اوصاف به نظر میرسد که این ائتلاف برای تصدی بر پست نخست‌وزیری با مشکل مواجه خواهند شد؛ زیرا میزان کرسی لازم برای تشکیل حکومت یعنی بیش از 165 کرسی است و بعید به نظر میرسد که این جریان بتوانند چنین آرایی را کسب کنند. در نتیجه ائتلاف با جریان‌های دیگر از جمله کرده می‌تواند بهترین حالت ممکن برای این ائتلاف باشد.
** سناریوی دوم: ائتلاف حشدالشعبی با نوری المالکی
یکی دیگر از سناریوهای محتمل در آینده تشکیل حکومت در عراق، ائلاف حشد الشعبی با حزب الدعوه است. واقعیت آن است که نیروهای حشد الشعبی در نتیجه مبارزات نفسگیر با داعش، از محبوبیتی فوق العاده در میان شیعیان عراق برخوردار هستند. در مرحله جدید حکمرانی در عراق این جریان نیز به عنوان جریانی نوظهور و متشکل از چندین جریان مختلف، به‌طور حتم در پی ورود به ساختار قدرت است.
در این میان حزب عصائب اهل حق، مهم‌ترین جریانی‌هستند که به نمایندگی از جریان حشد الشعبی و هادی العامری؛ فرمانده سپاه بدر خواستار ورود به کارزار انتخاباتی هستند. از سوی دیگر علاوه بر حشد الشعبی، نوری المالکی، معاون رئیس جمهوری و نخست وزیر سابق عراق فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را برای تصدی مجدد پست نخست‌وزیری آغاز کرده اند.
اخیرا المالکی در راس هیاتی عالی رتبه رهسپار روسیه شد. این سفر نشان می‌دهد که او برای بازگشت به عرصه اول قدرت، تا حدودی به روس‌ها چشم امید دارد. نوری المالکی به خوبی از این مسئله آگاه است که آمریکایی‌ها با هر گونه تصدی مجدد او بر پست نخست‌وزیری مخالف هستند، از این رو در جریان سفر خود در اقدامی زیرکانه از روس‌ها برای ایجاد پایگاه نظامی در ایران دعوت کرد.
علاوه بر این، المالکی گفته است در انتخابات پیش رو به صورت مستقل حضور خواهد یافت و تمایلی به ایجاد ائتلاف با هیچ جریانی ندارد. اما بعد از انتخابات به احتمال بسیار قوی ائتلافی میان او با سپاه بدر به فرماندهی هادی العامری و حشد الشعبی که قرار است با ارائه فهرستی حضور جدی در انتخابات پیش رو داشته باشد و جای پای خود را در صحنه سیاسی عراق باز کند، تشکیل خواهد شد.
در صورت ایجاد این ائتلاف می‌توان صحنه بازی را برای نوری المالکی همچون قماری بزرگ در نظر گرفت که در صورت بُرد به قدرت بلامنازع در کشور عراق تبدیل خواهد شد و در صورت شکست بخش بزرگی از قدرت خود را از دست خواهد داد. احتمال ایجاد این ائتلاف به مراتب بیشتر از سناریوی اول است و این ائتلاف می‌تواند در صورت حمایت نسبی برخی جریان ها کوچک در ائتلاف الوطنی به آسانی کرسی‌های لازم را برای ایجاد حکومت کسب کند.
** سناریوی سوم: ائتلاف حکیم و ائتلاف الوطنی با حیدر العبادی
سومین سناریوی محتمل رد ارتباط با آینده سیاسی کشور عراق را می‌توان ایجاد ائتلاف میان جریان تازه تاسیس حکیم، جریان‌های حاضر در ائتلاف الوطنی و جریان جدید وابسته به حیدر العبادی دانست. در این میان گفته می‌شود حیدر العبادی، نخست وزیر عراق نیز قصد دارد تشکیل سیاسی جدیدی را ایجاد کند و از حزب الدعوه و ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی خارج شود.
با توجه به اختلافات بسیار سنگین او با مالکی و طرفدارانش احتمال خروج وی از تشکل تحت رهبری مالکی بسیار بالاست. حیدر العبادی به عنوان رئیس دولت ثقل سیاسی و اجتماعی مهمی دارد. او مورد حمایت آمریکایی‌ها و انگلیسی‌هاست و رابطه خوبی با عربستانی‌ها برقرار کرده است، این مسئله سبب می‌شود تا ثقل سیاسی او از این هم سنگین تر شود. در سوی دیگر، تصمیم سید عمار حکیم نیز مهم است.
خاندان حکیم در عراق جایگاه بالایی دارند و سید عمار که تصمیم دارد طیف جوانان عراقی را نمایندگی کند، می‌تواند تاثیری مهم بر ائتلاف های آینده عراق بگذارد. بی شک عربستان تلاش خواهد کرد که وی به جمع صدر علاوی بپیوندد؛ اما معلوم نیست که عربستان در تلاش‌هایش موفق شود.
در شرایط کنونی به نظر میرسد که حکیم به عنوان جریانی جدید که خواهان کسب نفوذ و قدرت بیشتر است، ائتلاف با حیدر العبادی، نخست وزیر مستقر را مهم‌ترین گزینه می‌داند. در این میان، حکیم می‌توان حمایت بخشی بزرگ از مجلس اعلای اسلامی و جریان‌های کوچک حاضر در ائتلاف الوطنی در مجلس نمایندگان عراق را کسب کند. این ائتلاف با وجود جدید بودن می‌تواند به کرسی های قابل توجهی دست پیدا کند؛ اما بعید به نظر میرسد که به تنهایی موفق شود به کرسی های لازم برای تشکیل حکومت دست پیدا کند.
در این میان می‌بایست به احتمال ورود جریان صدر و حتی اعراب سنی به این ائتلاف نیز اشاره داشت. علاوه بر این، در صورتی که کردها تا زمان انتخابات آتی مجلس نمایندگان در ساختار سیاسی عراق باقی بمانند و ساز خود را برای تجزیه از عراق کوک نکنند، به طور حتم احزاب و نمایندگان کرد می‌توانند یکی از حامیان اصلی این ائتلاف باشند؛ زیرا در سال‌های اخیر حیدر العبادی نشان داده که از توانایی خوبی برای مصالحه و همکاری با کردها برخوردار است. در مجموع، می‌توان آینده سیاسی کشور عراق را بسیار پیچیده ارزیابی کرد که تا 8 ماه آینده امکان تغییر در ائتلاف‌ها به شکل جدی وجود دارد.
کلمات کلیدی : حیدر العبادی ، نوری المالکی، داعش
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
