نظر منتشر شده
۱
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 314168
رویارویی تزار روس با سلطان عثمانی
تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۱۱
با اعلام مواضعی که از سوی رهبران روسیه و ترکیه به‌دنبال اقدام آنکارا در ساقط‌کردن جنگنده هوایی روسیه علیه یکدیگر اقامه شده است، به نظر می‌رسد که در روابط دو کشور فصل جدیدی از تنش و منازعه آغاز شده باشد. البته چنین تنشی در روابط دو کشور از مدت‌ها پیش و با اقدامات متقابل که دو کشور علیه یکدیگر انجام داده‌‌اند، رقم خورده بود. در این راستا اولین اقدامی که سبب شد روابط مسکو و آنکارا از حالت همکاری به وضعیت آنارشیک تغییر وضعیت دهد، مربوط به اقدام «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه، در آوریل ۲۰۱۵ بوده است.

این اقدام اوج تنش میان آنکارا و مسکو را منجر شد؛ چراکه ولادیمیر پوتین در این ماه با سفر به «ایروان»، پایتخت ارمنستان و با سخنرانی خود در مراسم یادبود واقعه معروف به کشتار ارامنه در دوران امپراتوری عثمانی، واکنش رهبران آنکارا را برانگیخت، به‌گونه‌ای‌که «رجب طیب اردوغان»، همتای ترک او، با انتقاد از مواضع روسیه در مورد ارامنه دوران عثمانی، خواستار توضیح مسکو درباره مسئله اوکراین به‌ویژه مالکیت بر شبه‌جزیره کریمه شد. دومین اقدامی که روابط دو کشور را تیره‌تر کرد، به کنش‌ها و الگو‌های رفتاری رهبران حزب «عدالت و توسعه» در عدول از مفاهمه نشست استانبول بازمی‌گردد که در آن نشست دو کشور طی مفاهمه‌نامه‌ای قرار بود خود را به طیف وسیعی از مسائل و موضوعات مهم دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی متعهد ببینند.

اما این تعهد از سوی رهبران ترکیه درباره مهم‌ترین مسئله منطقه‌ای یعنی مسئله سوریه و مبارزه با تروریسم به‌گونه‌ای نقض شد و به‌این‌ترتیب مسئله سوریه و مبارزه با تروریسم در منطقه، به اصلی‌ترین اختلاف میان روسیه و ترکیه تبدیل شد. درحالی‌که مسکو بر مبارزه با داعش و همکاری با دولت سوریه در این مبارزه تأکید داشت، آنکارا از تعامل با دمشق خودداری کرد و تمایل نداشت که با گروه تروریستی داعش مبارزه مؤثری داشته باشد. مقامات و رهبران طراز اول مسکو بر این باورند که ترکیه با خرید نفت ارزان از داعش زمینه را به گونه‌ای فراهم کرده است تا تروریست‌ها بتوانند از کشورهای مختلف از جمله آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از طریق مرز‌های ترکیه به کارزار سوریه یا عراق نفوذ کنند.

البته اقدامات تحرک‌آمیز ترکیه منحصر به چشم‌پوشی از نفوذ داعش برای نفوذ در کارزار عراق و سوریه منحصر نماند. متعاقب آن ترکیه در راستای سیاست‌های تلافی‌جویانه خود در قبال مسکو، اوایل ماه آگوست ۲۰۱۵ کنگره جهانی تاتارهای کریمه را در آنکارا برگزار کرد که شرکت‌کنندگان در آن از وضعیت تاتارهای ساکن این شبه‌جزیره در دوره جدید حاکمیت روسیه ابراز نگرانی کرده و خواستار اعطای حقوق بیشتر شدند. در شرایطی که تنش‌ها در روابط دوجانبه دو کشور به جهت تحرکات مقابله‌جویانه روند تصاعدی می‌گرفت، غرب هم با استفاده از راهبرد‌های فرصت‌طلبانه تلاش می‌کرد ترکیه را به تحریم‌های ضدروسی به بهانه پرونده اوکراین بکشاند و برای عملی‌کردن این هدف هیأت‌هایی از آمریکا و اتحادیه اروپا را به آنکارا گسیل داشت. دراین‌میان تحریم‌های ضدروسی فقط حاصل تصمیم ترکیه نبود، بلکه اتحادیه اروپا و آمریکا نیز در آن نقش داشتند. این مسائل تنش‌های شدیدی را میان آنکارا و مسکو به وجود آورد، به‌گونه‌ای‌که مقامات طراز اول دو کشور یکدیگر را مسئول بروز وضعیت به‌وجود‌آمده می‌دانستند.

اما مجموعه دلایلی در این میان است که دلالت بر تداوم تیرگی در روابط روسیه و ترکیه دارد. این دلایل ریشه در بحران سوریه دارد. باوجود تلاش‌های دو کشور در جلوگیری از کاهش همکاری‌های دوجانبه، مسئله سوریه به‌عنوان علت اصلی بروز تنش، شکاف عمیقی را در روابط دو کشور به وجود آورد و نتوانست از تصاعد بحران موجود و تیرگی تدریجی جلوگیری کند. به‌واقع بحران سوریه دو کشور را وارد جنگ نیابتی کرد به این معنی که این بحران روسیه را در جبهه سوریه قرار داد و ترکیه را در جبهه ائتلاف ضدسوری و غرب.
روسیه که با هدف حمایت از دولت سوریه به جغرافیای پرالتهاب خاورمیانه ورود پیدا کرد، درصدد تعقیب اهداف راهبردی دیگری نیز هست. این اهداف راهبردی همان‌گونه که از نشانگانش پیداست، چیزی جز هماوردی با غرب در لوای مبارزه با تروریسم داعش و به‌چالش‌گرفتن هژمونی غرب در منازعات خاورمیانه نیست. در حقیقت چه مستمسکی چون بحران سوریه و خطر تروریسم روبه‌تصاعد داعش می‌توانست این فرصت را برای حضور در خاورمیانه و جبران مافات در اختیار روسیه، آن‌هم برای ترمیم زخمی بزرگ قرار دهد که غرب به‌ویژه آمریکا در روزگاران جنگ سرد و پساجنگ سرد بر این کشور وارد کرده بود؟

مهم‌ترین نشانه‌‌های این اهداف راهبردی هم مبارزه با مخالفان دولت سوریه به‌ویژه داعش، آن‌هم بعد از سقوط هواپیمای مسافربری‌اش در صحرای سینا بوده است. از سوی دیگر، کدام شرایط عینی بهتر و مؤثرتر از ترکیه می‌توانست توجیه‌گر کنش‌ها و الگو‌های رفتاری رهبران کرملین در جنگ‌های نیابتی و حضور در خاورمیانه با هدف مقابله با غرب به‌ویژه آمریکا باشد؟ به‌این‌ترتیب ترکیه غیرمستقیم توجیه‌گر ایجاد تنش در بستر بحران روسیه و غرب با توجه به اقدامات مقابله‌جویانه‌اش در جغرافیای پرالتهاب خاورمیانه شد و روسیه هم منازعه نیابتی با این کشور را به جهت تحقق منویاتش در خنثی‌سازی راهبرد‌های آمریکا در صدر اولویت‌های راهبردی‌اش قرار داد.

اما ساقط‌کردن جنگنده روسیه از سوی ترکیه تیرگی روابط این کشور را وارد فاز جدیدی کرده است. بدون‌شک این اقدام ترکیه مانعی برای تحقق منافع روسیه در خاورمیانه به حساب می‌آید و خیلی زود زنگ خطر را در واقعیت‌های میدانی برای مسکو به صدا در می‌آورد. این اقدام ترکیه باعث تحرکات جدیدی ازسوی روسیه و متعاقب آن متضمن راهبرد معامله‌به‌مثل از سوی ترکیه علیه روسیه شده است که برایند منطقی آن چیزی جز تداوم تنش و بحران در روابط دو کشور نیست.

اول آنکه تنش در روابط دو کشور از زمان سقوط جنگنده روسیه از سوی ترکیه، از حالت جنگ لفظی و نیابتی به جنگ مستقیم و رودررو، آن‌هم با بازیگران جدیدی از سر گرفته خواهد شد. مسکو احتمالا با حمله به نیروهای تحت نفوذ آنکارا و سپس حمله به کاروان امدادرسانی این کشور، اقدامات تلافی‌جویانه خود را آغاز خواهد کرد. همچنین روسیه سعی خواهد کرد که گروه‌های مخالف آنکارا را تقویت کند. علاوه بر این مسکو تلاش خواهد کرد که برای کاستن از نفوذ منطقه ترکیه به نیروهای مخالف این کشور اجازه قدرت‌نمایی بیشتری بدهد.

در بُعد دیگر اقدامات روسیه دربرگیرنده اعمال محدودیت‌های شدید در زمینه گردشگری، بازرگانی و مالی و بانکی علیه ترکیه بود و مسلم است این اقدامات شامل توقف پروژه توسعه خط لوله گاز در زیر دریای سیاه برای انتقال گاز روسیه به ترکیه و ساخت نیروگاه هسته‌ای در ترکیه نیز می‌شود.

علاوه‌براین مسکو مقررات گسترده‌تری را روی کالا‌های کشاورزی و کامیون‌هایی که از ترکیه به‌سوی روسیه می‌آیند، اعمال خواهد کرد. اما در آن‌سوی کارزار، مقابله‌به‌مثل ترکیه تنش و تیرگی در روابط دو کشور را دوچندان خواهد کرد. دراین‌راستا، آنکارا با افزایش تقویت نیروهایی که با دخالت روسیه در سوریه مخالف هستند، موانعی را بر سر اهداف راهبردی روسیه ایجاد خواهد کرد. ضمن آنکه ترکیه به‌عنوان عقبه ناتو و دلگرم‌بودن به حمایت‌های آمریکا و ائتلاف‌های ضدروسی و سوری از تمامی پتانسیل‌ها برای تقابل برخوردار است.
شکی نیست که این اقدامات ترکیه در ماه‌های آتی نه‌تنها مانند رقابت عثمانی و روسیه تزار به تاریخ نخواهد پیوست، بلکه ابعاد جدیدتری نیز به خود خواهد گرفت.

کوتاه سخن آنکه تداوم منازعه مسکو و آنکارا چند نتیجه را به‌دنبال خواهد داشت: اول تکیه‌کردن ترکیه به غرب و ناتو در سرنگونی دولت دمشق، دوم نزدیکی راهبردی روسیه و ایران با هدف حمایت از «بشار اسد» و بقای او در کرسی قدرت و سوم ورود روسیه به ائتلاف ضدداعش با مساعی جملیه غرب اما بی‌حضور ترکیه.
منبع: شرق
 
کلمات کلیدی : سوخو، روسیه، سوریه+ترکیه
 
۱۳۹۴-۰۹-۱۰ ۱۳:۴۸:۵۹
ترکیه از این وضع دیگه راحت نمیشه قطعا روسیه ولش نمیکنه (3359446) (alef-13)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.