برنده جایزه برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی گفت: ایران در درمان تالاسمی و پیوند سلولهای بنیادی دومین کشور دنیا است و در ایران برای نخستینبار از آرسنیک ماده اولیه دارویی برای درمان سرطان حاد خون تهیه کردهایم.
به گزارش فارس، اردشیر قوام زاده، پزشک ایرانی و استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران چندی قبل برنده جایزه ۲۰۱۲ «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» کمیته مطالعات بینالمللی مرکز تحقیق بینالمللی خون و پیوند مغز استخوان امریکا شد.
قوام زاده، فوق تخصص خون و انکولوژی (سرطان) و برنده این جایزه، نخستین دانشمندی است که در ایران، پیوند سلولهای بنیادی خونساز از راه پیوند مغز استخوان و پیوند از طریق خون محیطی به انجام رسانده است.
وی که برنده جایزه «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» کمیته مطالعات بینالمللی مرکز تحقیق بینالمللی خون و پیوند مغز استخوان آمریکا است به دلیل تحریمهای دولت آمریکایی با وجود حضور در مراسم اهدای جایزه و دریافت لوح آن موفق به کسب مبلغ مالی جایزه خود نشد.
این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران که در حال حاضر، رئیس پژوهشکده خون سرطان و سلولهای بنیادی خونساز این دانشگاه بوده و در بیمارستان دکتر شریعتی تهران به کار مشغول است در گفتوگو با خبرنگار فارس به چگونگی کارشکنی دولت آمریکا در پرداخت مبلغ جایزه «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» و همچنین دستاوردهای جدید در درمان سرطان در ایران پرداخت.
قوام زاده در توضیح دریافت جایزه «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» خود در سال ۲۰۱۲ اظهار داشت: این دستاورد کار یک یا دو روز نبود بلکه این حاصل تلاشی بالغ بر ۲۰ سال بود که مرکز هماتولوژی و مدیکال آنکولوژی سلولهای بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران با ارتباط و همکاری با دنیا انجام داد.
وی افزود: هیچ مملکتی نیست که مرکز تحقیقات مدیکال هماتولوژی یا پژوهشکده آنکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران را نشناسد.
قوام زاده ادامه داد: از نقاط مختلف دنیا از این مرکز بازدید کردهاند و متوجه شدند که توانمندیهای این مرکز بسیار بالاست و هر کاری که در این حوزه در دنیا صورت میگیرد در این مرکز نیز انجام میشود.
وی تصریح کرد: این توانایی با همت و همکاری تمام پرسنل این مرکز صورت پذیرفته است و بنده به عنوان راهنما و پشتیبانیکننده کار بودم البته خودم هم در این تمام زمینهها درگیر بودم ولی ما از کسی که زمین این مرکز را تمیز میکرد تا بنده که در راس این هرم قرار داشتم برای این موفقیت تلاش کردیم.
قوام زاده گفت: مرکز هماتولوژی و مدیکال آنکولوژی سلولهای بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران که اکنون دانشگاه علوم پزشکی تهران این مرکز را به پژوهشکده تبدیل کرده است، با ۳ مرکز تحقیقات هماتولوژی، مرکز تحقیقات مدیکال آنکولوژی و مرکز تحقیقات سلولهای در حال فعالیت است.
وی ادامه داد: ما ارتباطات بینالمللی وسیعی در این زمینه داریم و فعالیتهای این مرکز در تمام دنیا مورد بررسی علمی و درمانی قرار میگیرد و براین اساس تحقیقات این مرکز توسط کمیته علمی به نام کمیته بینالمللی تحقیقات سلولهای بنیادی دنیا در ایالت ویسکانسن آمریکا و کشورهای دیگری چون آلمان و ژاپن نیز جزو اعضای این کمیته هستند مورد بررسی قرار میگیرد.
قوام زاده گفت: رئیس کمیته مطالعات بینالمللی مرکز تحقیق بینالمللی خون و پیوند مغز استخوان امریکا در ایالت ویسکانسن آمریکا یک پرفسور زن است که در حدود یک سال یا ۹ ماه قبل از آمریکا با من تماس تلفنی گرفت مبنی بر اینکه کمیته مرکزی تحقیقات سلولهای بنیادی دنیا شما را به عنوان «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» در سال ۲۰۱۲ شناختهاند.
وی تصریح کرد: البته وی به من گفت که این کسب عنوان «برترین محقق جهان در زمینه سرطان و بیماریهای خونی» در سال ۲۰۱۲ یک خبر خوب برای شما است ولی یک خبر بد هم برای شما دارم، زیرا به خاطر تحریم ایران ما نمیتوانیم پول جایزه را به شما بدهیم و حتی نمیتوانیم هزینه بلیت و حتی هزینه هتل شما را نیز متقبل شویم.
رئیس بخش پیوند سلول های بنیادی خون ساز بیمارستان شریعتی تهران ادامه داد: ولی این مسئول مرکز عنوان کرد که ما چون به صورت علمی فعالیت میکنیم به خاطر اینکه شما و مرکزتان فعالیتهای با ارزشی انجام دادهاید این جایزه تحقیقاتی را به شما خواهیم داد و زمینه حضور شما را در این مراسم فراهم میکنیم که این کار را انجام دادند و من با حضور در این مراسم لوح برترین محقق جهان در زمینه سرطان و سلولهای بنیادی را دریافت کردم.
قوام زاده افزود: خوشبختانه در دوم فوریه سال ۲۰۱۲ در آمریکا من این جایره( لوح) را در حضور بیش از ۲ هزار نفر از دانشمندان و افراد برجسته دنیا دریافت کردم. رئیس این مرکز بر روی جایگاه اعلام کرد که ما بسیار ناراحت هستیم که بر اثر این تحریمها نمیتوانیم با برخی کشورها ارتباط برقرار کنیم و این محدودیت تا آنجا وجود دارد که حتی هزینه بلیت شما را نیز نتوانستیم متقبل شویم و ما از این مسئله بسیار خجالتزده هستیم.
قوام زاده بیان داشت: مردم آمریکا کاملاً با این جریانات (تحریمهای ایران) مخالف هستند حالا چون مسئله سیاسی است از حیطه بنده خارج است.
وی در پاسخ به این پرسش که این جایزه معتبر بینالمللی در سال ۲۰۱۲ به طور دقیق برای چه فعالیتی به شما اهداء شد، افزود: این جایزه و عنوان به خاطر تحقیقات سلولهای بنیادی بود و ما تبادل اطلاعات از سالهای گذشته با حضور در کنگرههای بینالمللی را داشتیم و ارزش معنوی این جایزه معتبر بینالمللی به هیچ عنوان با ارزش مادی آن قابل مقایسه نیست و در تمام دنیا این جایزه علمی نه به عنوان بنده بلکه نام ایران مطرح است زیرا واقعاً ما تولید علم کردهایم.
پیوند به صورت سرپایی
قوام زاده ادامه داد: ما در برخی رشتهها به خصوص در تالاسمی در دنیا برای درمان تعیین کننده هستیم و با وجود امکانات کمی که در کشور وجود دارد، پیوند سلولهای بنیادی به صورت سرپایی را ما در دنیا مطرح کردهایم.
۴ هزار پیوند سلولهای بنیادی
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: به طور مثال در موارد دیگر از جمله بانک سلولهای بنیادی از سال ۶۹ تاکنون در حدود ۴ هزار پیوند سلولهای بنیادی در این مرکز انجام شده است یعنی سالی ۴۰۰ پیوند و اصلاً این مسئله برای تمام دنیا باورنکردنی است. این در حالی است که از ۳۰ پیوند شروع کردیم تا به ۴ هزار پیوند رسیدهایم.
عنوان سرطان حذف شود
قوام زاده در پاسخ به این پرسش که وضعیت سرطان در ایران از نظر رشد و سن ابتلا به بیماری در مردان و زنان به تفکیک چگونه است، افزود: ببنید در گام نخست باید اول اسم سرطان را حذف کرد برای اینکه کلمه سرطان عنوان بدی است و دیگر امروز با وجود رشد علم، واژه سرطان دیگر حقیقت ندارد و این برای زمانهای خیلی قدیم بود.
سرطان درمان قطعی دارد
وی ادامه داد: اگر به موقع برای درمان اقدام شود، درمان سرطان قطعی است به خاطر همین خاطر عنوان سرطان به هیچ عنوان درست نیست. کشور ما از نظر پزشکی کاملاً پیشرفته است ولی به شرط اینکه یک مقدار سرانه پزشکی را افزایش دهند. به خصوص سرانه بیماری سرطان، زیرا بیماری سرطان در دنیا از نظر بار بیماری ها مرتبه دوم است و در ایران به خاطر تصادفات سوم است ولی چون سن جمعیت در ایران در حال افزایش است به زودی به مرتبه دوم بار بیماریها خواهد رسید و بنابراین مسئولان باید سرانه پیشگیری و درمان سرطان را افزایش دهند.
قوام زاده تصریح کرد: همان طور که برای پزشک خانواده اقدام شد که کار بسیار خوبی است برای اینکه هر گروهی میتواند یک پزشک داشته باشد اجرای پزشک خانواده باعث تشخیص زودرس بیماریها میشود و این طرح کار بسیار عالی است. باید افزایش سرانه درمان سرطان نیز در دستور کار مسئولان قرار گیرد.
راهاندازی انجمن ملی سرطان
وی پیشنهاد کرد: در این زمینه باید انجمن ملی سرطان کشور ایجاد شود تا به صورت فعال بتوان با ارتباط با سازمان جهانی بهداشت و NGOهای داخلی و NGOهای خیریه و علمی بتوانیم گایدلاینهای بهتری برای درمان سرطان نوشت تا درمان بهتری برای بیماران میسر شود.
تعداد ابتلا افراد مبتلا به سرطان در حال افزایش است
قوام زاده در پاسخ به این پرسش که متوسط سن ابتلا به سرطان در کشور ما به چه صورت است، افزود: سن ابتلا به سرطان در تمام دنیا رو به کاهش است و در تمام دنیا به خاطر مشکلات محیطی، غذایی و آب و هوا تعداد موارد ابتلای افراد به سرطان نیز در حال افزایش است.
درمان ۷۰ درصدی بیماران مبتلا به سرطان خون
وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت درمان سرطان خون در کشور به چه صورت است، گفت: مهم این است که بیمار به موقع مراجعه کند یعنی زود بیماری او تشخیص داده شود مثلاً اگر امروز بیماری به درمانگاه مراجعه میکند در اورژانس ممکن است بیمار یک تا دو هفته به دلیل کمبود جا منتظر بماند ولی اگر کمتر از ۴ روز درمان این بیمار شروع شود و بعد نیز فرآیند پیوند مغز استخوان برای او صورت پذیرد در این صورت ۵۵ تا ۷۰ درصد این بیماران درمان میشوند.
قوام زاده با توضیح بیشتر درباره برگزاری یازدهمین کنگره مدیکال هماتولوژی و آنکولوژی نیز اظهار داشت: در این کنگره به مباحث درمانی پیشرفته برای درمان بهتر بیماران پرداخته میشود که در این زمینه روشهای مختلفی وجود دارد.
هیچ سرطانی وجود ندارد که قابل درمان نباشد
وی با اشاره به موثر بودن اجرای طرح پزشک خانواده که میتواند در ارجاع بیماران به خصوص برای تشخیص زودرس سرطان و در نهایت درمان آنان بسیار موثر باشد تأکید کرد: دیگر نباید به سرطان مانند گذشته نگاه کرد. چون با رشد علم و پیشرفت، امروز شاهد درمان سرطان هستیم ولی شرط اصلی آن مراجعه و تشخیص زودرس است و هیچ سرطانی وجود ندارد که قابل درمان نباشد و آن کسی که به صورت نسبی درمان میشود بیماری است که دیر برای درمان مراجعه کرده است و پزشک خانواده میتواند در این مسئله بسیار کمک کند.
قوام زاده با اشاره به درمان سرطان خون گفت: مثلاً اگر بیمار مبتلا به سرطان خون به موقع مراجعه کند و تشخیص و مراحل درمانی آن صورت پذیرد بین ۵۵ تا نزدیک به ۷۰ درصد بیمار، درمان قطعی میشود و میتواند بدون هیچ مشکلی کار، ازدواج و تحصیل کند و حتی دارای فرزند شود.
۸۵ درصد درمان قطعی بیماران تالاسمی ماژور
وی در ادامه با اشاره به بیماران تالاسمی نیز افزود: به طور مثال کشور ما به عنوان دومین کشور در دنیا از نظر تعداد پیوند تالاسمی ماژور مطرح است و با تشخیص زودهنگام این بیماری پاسخهای بسیار خوبی دریافت کردهایم و ۸۵ درصد این افراد درمان قطعی شدهاند و زندگی عادی میکنند و دیگر احتیاجی به خون یا فرآوردههای آن ندارند.
تولید مواد اولیه دارویی درمان سرطان خون با آرسنیک
قوام زاده بیان داشت: در این زمینه یک نوع داروی سرطان خون در کشور با استفاده از آرسنیک تهیه کردهایم و به عنوان بزرگترین کشور در زمینه درمان سرطان حاد خون با آرسنیک اقدام میکنیم و ایران نخستین کشوری است که مواد اولیه برای درمان سرطان حاد خون نوع M۳ تولید کرده است.
وی ادامه داد: دنیا بداند که ایران از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ یک جایزه بینالمللی را گرفته است که این جایزه برای پیشرفتهای تحقیقاتی در زمینه سلولهای بنیادی فقط به ۵ کشور از جمله آمریکا، آلمان، هلند، سوئیس و ایران داده شده است.
سالانه ۴۰۰ پیوند سلولهای بنیادی در ایران
قوام زاده تصریح کرد: ما در مرکز هماتولوژی و مدیکال آنکولوژی سلولهای بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران سالانه ۴۰۰ پیوند سلولهای بنیادی انجام میدهیم و تنها مرکز سیاتل در آمریکا میتواند با ما رقابت کند و امروز نیز با توجه به برخی کمبودها از نظر امکانات فیزیکی مرکز ما سالانه ۴۰۰ پیوند انجام میدهد و مرکز در سیاتل آمریکا در حال رسیدن به ۶۰۰ پیوند در سال است ولی در مجموع ایران یکی از یک درصد مراکز دنیا است که میتواند سالی ۴۰۰ پیوند سلولهای بنیادی انجام دهد و در دنیا فقط حدود یک درصد مراکز میتوانند این پیوندها را انجام دهند.
وی در مورد پیشرفتهای دیگر کشورمان در زمینه سلولهای بنیادی گفت: در کشور ما ازدواجهای فامیلی بسیار است و در دنیا مانند ایران به این تعداد افراد با خویشاندان خود ازدواج نمیکنند به همین علت نیازی به دریافت این همه پیوند سلول بنیادی به اندازه ایران ندارند.
قوام زاده افزود:تاکنون ۵۰ تا ۶۰ نفر را در این زمینه که دهنده نداشتهاند را پیوند کردهایم و از حدود ۳ سال گذشته تاکنون این پیوندها صورت پذیرفته است.
دریافت ۲CC خون از افراد برای بانک سلولهای بنیادی
وی تصریح کرد: کسانی که دهنده سلولهای بنیادی ندارند میتوانند از بانک سلولهای بنیادی که غیرخویشاوند است و در بیمارستان شریعتی ایجاد شده استفاده کنند و در این زمینه افراد میتوانند از سن ۱۸ تا ۶۰ سال به این مرکز مراجعه کنند و ۲ سی سی خون از آنها گرفته میشود و کارهای اصلی بر روی خون آنان انجام میشود و هر زمان که بیماری در حال مرگ باشد این افراد میتوانند برای اهدای سلول بنیادی به آنها کمک کنند.
افزایش سرانه درمان و مراکز تشخیص بیماری سرطان در کشور
قوام زاده خاطرنشان کرد: ایران در زمینه سلولهای بنیادی یکی از مطرحترین کشورهای دنیا به حساب میآید و همه کارهایی که در دنیا در این زمینه صورت میپذیرد در ایران نیز انجام میشود ولی به هر حال ما یک اشکالاتی نیز داریم که در این زمینه باید سرانه پزشکی افزایش یابد به خصوص سرانه سرطان و مراکز مراجعه بیماران نیز در کشور برای تشخیص سرطان افزایش یابد.