کد مطلب: 458745
چرا کرکوک مهم است؟
تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۵ فروردين ۱۳۹۶ ساعت ۰۷:۳۰
اگرچه اکنون موصل در بورس خبری است اما اهمیت کرکوک نه یک اهمیت محدودیت در برهه‌ی زمانی خاص، که اهمیتی مداوم است. کرکوک قطعا یکی از نقاطی است که در مسیر آینده عراق، تعیین‌کننده خواهد بود.
این روزها و پس از آن‌که استانداری کرکوک دستور برافراشته‌شدن پرچم اقلیم کردستان بر فراز ساختمان‌های دولتی کرکوک را صادر کرد، نام این شهر دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. حکومت اقلیم از این تصمیم استانداری کرکوک حمایت کرد و آن را امری قانونی و حق مسلم کردها دانست امّا ترکمن‌ها و اعراب سنی ساکن در کرکوک قاطعانه آن را رد کردند. دولت ترکیه هم مخالفت خود را با چنین تصمیمی ابراز داشت. سخنگوی دفتر نخست وزیری عراق اما با صراحت و شدت بیشتری این اقدام را امری بی‌سابقه و مخالف با قانون اساسی دانست و از استانداری کرکوک خواست که دست از اقدامات چالشی بردارد.
کرکوک را می توان یکی از مهم‌ترین پرونده‌های عراق دانست که هم‌چنان مفتوح باقی مانده. به نظر می‌رسد تا زمانی که معادلات کرکوک و آینده حکم‌رانی بر آن مشخص نشود، استقلال‌خواهی کردها به جایی نرسد. البته پرونده استقلال کردها، علاوه بر کرکوک، موانع دیگری نیز دارد. در هر صورت، کرکوک با آن حجم عظیم ذخایر نفتی، چیزی نیست که مدعیان تاثیرگذاری بر آینده آن، به راحتی از آن بگذرند. در ادامه برخی از دلایل راهبردی بودن کرکوک ذکر می‌شود؛
3 دلیل برای اهمیت کرکوک
یکی از مناطق مهم در منطقه غرب آسیا، شهر و استان کرکوک واقع در شمال بغداد و جنوب اقلیم کردستان عراق است. استان کرکوک با مساحتی حدود 10390 کیلومتر مربع، به اندازه کشور لبنان و دو برابر بغداد وسعت دارد. برخی مولفه‌های راهبردی که باعث شده تا پس از اشغال عراق در سال 2003، کرکوک در متن منازعات سیاسی و هویتی قرار گیرد، عبارت‌اند از؛
1. ذخایر قطعی نفت (حدود چهار میلیارد بشکه نفت) که باعث شده تا کرکوک پس از بصره، دومین میدان نفتی عراق نامیده شود.
2. تنوع و پیچیدگی‌های هویتی در کرکوک که زمینه را برای منازعه فراهم کرده است. کردها کرکوک را بیت‌المقدس کردی نامیده و الحاق کرکوک به اقلیم کردستان را منبعی برای تامین اقتصادی یک کردستان مستقل می‌پندارند؛ ترکمن‌ها خود را اصلی‌ترین و پرجمعیت‌ترین قومیت در این شهر می‌دانند که به دلیل سیاست‌های عرب‌گرایانه‌ی صدام و حزب بعث آسیب دیده‌اند؛ عرب‌های سنی، مهاجرت خود به کرکوک را در دوران زمام‌داری صدام، یک روند عادی و مبتنی بر گسیل جمعیت به مناطق صنعتی قلمداد کرده و لذا در مقابل عقب‌نشینی‌های هویتی از این منطقه مقاومت می‌کنند و شیعیان بر ضرورت قرار گرفتن کرکوک ذیل یک عراق یکپارچه تاکید می‌ورزند.
3. امتداد منازعات هویتی به رقابت‌ها و نگرانی‌های ژئوپلیتیکی در منطقه، از دیگر ویژگی‌های معمای کرکوک است که معادلات آن را چندوجهی و پیچیده‌تر ساخته است. ایران، ترکیه و سوریه مخالف الحاق کرکوک به اقلیم کردستان عراق هستند چرا که آن را زمینه‌ای برای استقلال اقلیم می‌دانند. از منظر این سه بازیگر منطقه‌ای، استقلال اقلیم موجب تقویت انگیزه‌های استقلال‌طلبانه در میان کردهای ساکن هر یک از این سه کشور خواهد شد. رژیم صهیونیستی از الحاق کرکوک به اقلیم به صورت قاطع حمایت می‌کند چرا که استقلال کردها را به سود خود می‌پندارد. ایالات متحده آمریکا برای تصمیم‌گیری در خصوص سرنوشت کرکوک، ناچار است به‌گونه‌ای عمل کند که نه کردها از او رنجیده‌خاطر شوند و نه ترکیه که عضو ناتو می‌باشد، از واشنگتن فاصله بگیرد. اتحادیه اروپا اما کمی صریح‌تر به الحاق کرکوک به اقلیم می‌اندیشد. عربستان اگرچه بهره‌گیری از کردها را در دستور کار دارد اما در یک نگاه راهبردی، هرگونه تجزیه عراق را به سود خود نمی‌داند چرا که این امر می‌تواند موجب شعله‌ور شدن انگیزه‌های استقلال‌خواهی در شیعیان مناطق الشرقیه خودش گردد. در این میان دولت عراق هم اگرچه مخالف استقلال کردستان و الحاق کرکوک به این اقلیم است اما در تنگنای ماده 140 قانون اساسی مبنی بر برگزاری رفراندوم جهت تعیین سرنوشت این شهر حیاتی قرار گرفته است. از سوی دیگر، دولت عراق به خوبی می‌داند که هرگونه تصمیم‌گیری برای کرکوک، نمی‌تواند بدون احتساب نظرات بازیگران منطقه‌ای مهمی مانند ایران و ترکیه صورت گیرد.
موارد فوق، مهم‌ترین مواردی هستند که کرکوک و آینده‌اش را نه در سطح یک استان و کشور، که در قامت منطقه‌ای، مطرح کرده‌اند. البته معادلات بالا زمانی پیچیده‌تر خواهد شد که برخی اختلاف‌نظرات میان کردها بر سر آینده کرکوک نیز لحاظ شود. در این صورت، بازیگران موثر در سرنوشت کرکوک بیشتر خواهند شد و این می‌تواند پای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به نحوه سوگیری در قبال جریانات کردی نیز وارد سازد که باز هم موجب پیچیده‌تر شدن معادلات خواهد گردید.
اگرچه اکنون موصل در بورس خبری است اما اهمیت کرکوک نه یک اهمیت محدودیت در برهه‌ی زمانی خاص، که اهمیتی مداوم است. کرکوک قطعا یکی از نقاطی است که در مسیر آینده عراق، تعیین‌کننده خواهد بود.
پایگاه رصد
این روزها و پس از آن‌که استانداری کرکوک دستور برافراشته‌شدن پرچم اقلیم کردستان بر فراز ساختمان‌های دولتی کرکوک را صادر کرد، نام این شهر دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. حکومت اقلیم از این تصمیم استانداری کرکوک حمایت کرد و آن را امری قانونی و حق مسلم کردها دانست امّا ترکمن‌ها و اعراب سنی ساکن در کرکوک قاطعانه آن را رد کردند. دولت ترکیه هم مخالفت خود را با چنین تصمیمی ابراز داشت. سخنگوی دفتر نخست وزیری عراق اما با صراحت و شدت بیشتری این اقدام را امری بی‌سابقه و مخالف با قانون اساسی دانست و از استانداری کرکوک خواست که دست از اقدامات چالشی بردارد.
کرکوک را می توان یکی از مهم‌ترین پرونده‌های عراق دانست که هم‌چنان مفتوح باقی مانده. به نظر می‌رسد تا زمانی که معادلات کرکوک و آینده حکم‌رانی بر آن مشخص نشود، استقلال‌خواهی کردها به جایی نرسد. البته پرونده استقلال کردها، علاوه بر کرکوک، موانع دیگری نیز دارد. در هر صورت، کرکوک با آن حجم عظیم ذخایر نفتی، چیزی نیست که مدعیان تاثیرگذاری بر آینده آن، به راحتی از آن بگذرند. در ادامه برخی از دلایل راهبردی بودن کرکوک ذکر می‌شود؛
3 دلیل برای اهمیت کرکوک
یکی از مناطق مهم در منطقه غرب آسیا، شهر و استان کرکوک واقع در شمال بغداد و جنوب اقلیم کردستان عراق است. استان کرکوک با مساحتی حدود 10390 کیلومتر مربع، به اندازه کشور لبنان و دو برابر بغداد وسعت دارد. برخی مولفه‌های راهبردی که باعث شده تا پس از اشغال عراق در سال 2003، کرکوک در متن منازعات سیاسی و هویتی قرار گیرد، عبارت‌اند از؛
1. ذخایر قطعی نفت (حدود چهار میلیارد بشکه نفت) که باعث شده تا کرکوک پس از بصره، دومین میدان نفتی عراق نامیده شود.
2. تنوع و پیچیدگی‌های هویتی در کرکوک که زمینه را برای منازعه فراهم کرده است. کردها کرکوک را بیت‌المقدس کردی نامیده و الحاق کرکوک به اقلیم کردستان را منبعی برای تامین اقتصادی یک کردستان مستقل می‌پندارند؛ ترکمن‌ها خود را اصلی‌ترین و پرجمعیت‌ترین قومیت در این شهر می‌دانند که به دلیل سیاست‌های عرب‌گرایانه‌ی صدام و حزب بعث آسیب دیده‌اند؛ عرب‌های سنی، مهاجرت خود به کرکوک را در دوران زمام‌داری صدام، یک روند عادی و مبتنی بر گسیل جمعیت به مناطق صنعتی قلمداد کرده و لذا در مقابل عقب‌نشینی‌های هویتی از این منطقه مقاومت می‌کنند و شیعیان بر ضرورت قرار گرفتن کرکوک ذیل یک عراق یکپارچه تاکید می‌ورزند.
3. امتداد منازعات هویتی به رقابت‌ها و نگرانی‌های ژئوپلیتیکی در منطقه، از دیگر ویژگی‌های معمای کرکوک است که معادلات آن را چندوجهی و پیچیده‌تر ساخته است. ایران، ترکیه و سوریه مخالف الحاق کرکوک به اقلیم کردستان عراق هستند چرا که آن را زمینه‌ای برای استقلال اقلیم می‌دانند. از منظر این سه بازیگر منطقه‌ای، استقلال اقلیم موجب تقویت انگیزه‌های استقلال‌طلبانه در میان کردهای ساکن هر یک از این سه کشور خواهد شد. رژیم صهیونیستی از الحاق کرکوک به اقلیم به صورت قاطع حمایت می‌کند چرا که استقلال کردها را به سود خود می‌پندارد. ایالات متحده آمریکا برای تصمیم‌گیری در خصوص سرنوشت کرکوک، ناچار است به‌گونه‌ای عمل کند که نه کردها از او رنجیده‌خاطر شوند و نه ترکیه که عضو ناتو می‌باشد، از واشنگتن فاصله بگیرد. اتحادیه اروپا اما کمی صریح‌تر به الحاق کرکوک به اقلیم می‌اندیشد. عربستان اگرچه بهره‌گیری از کردها را در دستور کار دارد اما در یک نگاه راهبردی، هرگونه تجزیه عراق را به سود خود نمی‌داند چرا که این امر می‌تواند موجب شعله‌ور شدن انگیزه‌های استقلال‌خواهی در شیعیان مناطق الشرقیه خودش گردد. در این میان دولت عراق هم اگرچه مخالف استقلال کردستان و الحاق کرکوک به این اقلیم است اما در تنگنای ماده 140 قانون اساسی مبنی بر برگزاری رفراندوم جهت تعیین سرنوشت این شهر حیاتی قرار گرفته است. از سوی دیگر، دولت عراق به خوبی می‌داند که هرگونه تصمیم‌گیری برای کرکوک، نمی‌تواند بدون احتساب نظرات بازیگران منطقه‌ای مهمی مانند ایران و ترکیه صورت گیرد.
موارد فوق، مهم‌ترین مواردی هستند که کرکوک و آینده‌اش را نه در سطح یک استان و کشور، که در قامت منطقه‌ای، مطرح کرده‌اند. البته معادلات بالا زمانی پیچیده‌تر خواهد شد که برخی اختلاف‌نظرات میان کردها بر سر آینده کرکوک نیز لحاظ شود. در این صورت، بازیگران موثر در سرنوشت کرکوک بیشتر خواهند شد و این می‌تواند پای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به نحوه سوگیری در قبال جریانات کردی نیز وارد سازد که باز هم موجب پیچیده‌تر شدن معادلات خواهد گردید.
اگرچه اکنون موصل در بورس خبری است اما اهمیت کرکوک نه یک اهمیت محدودیت در برهه‌ی زمانی خاص، که اهمیتی مداوم است. کرکوک قطعا یکی از نقاطی است که در مسیر آینده عراق، تعیین‌کننده خواهد بود.
پایگاه رصد
کلمات کلیدی : کرکوک، عراق
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
