کد مطلب: 356748
پیشنهاد کتاب/ «سیاست و حکومت در نهج البلاغه»؛ دکتر محسن اسماعیلی؛ دفتر نشر فرهنگ اسلامی
ملزومات جمهوری اسلامی از نهج البلاغه
هادی حق‌پرست*؛ 6 خرداد 1395
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۶ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۲۱:۰۱
«سیاست و حکومت در نهج البلاغه»
نویسنده: دکتر محسن اسماعیلی
ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم ۱۳۹۴
۱۶۸ صفحه ، 7500 تومان
شما می‌توانید کتاب «سیاست و حکومت در نهج البلاغه» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
*****
جهان، انواع و اقسام حکومت‌ها را شاهد بوده است، تجربه‌های متعدد و نظریه‌های مختلفی را به خود دیده است ولی مردم ایران با انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) حرف جدیدی مطرح کردند. از حکومتی صحبت کردند که از یک سو خود را منصوب به الله و حاکمیت الهی می‌داند و از طرف دیگر مدعی رعایت حقوق بشر و شهروندی در کامل‌ترین معنای خود است. از حکومتی سخن به میان آوردند که مباحث جدیدی در آن مطرح شد که نمونه آن بحث جمهوریت و اسلامی بودن حکومت است. در این میان اما سوالاتی بنیادین در ذهن به میان می‌آید.
فلسفه نیاز به حکومت چیست؟ حکومت را برای چه می‌خواهیم و از یک حکومت مطلوب و آرمانی چه انتظاری داریم؟ حق حاکمیت از آن کیست؟ مشروعیت حکومت از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ از رای مردم یا خواست و فرمان الهی؟ کارکرد و کار ویژه‌های حکومت چیست؟ شیوه حکمرانی چگونه باید باشد؟ حقوق و تکالیف متقابل حاکمیت و مردم چیست؟
سوالاتی از این دست که سوالاتی به قدمت تاریخ اندیشه سیاسی اسلام است، از روزهای اولیه انقلاب اسلامی در محافل علمی، سیاسی و دینی مطرح شده و تا به امروز نیز ادامه دارد. کتاب «سیاست و حکومت در نهج البلاغه» هم با تالیف دکتر محسن اسماعیلی، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در پی یافتن پاسخ چنین پرسش‌هایی از نهج البلاغه است؛ کتابی که به درستی درباره آن گفته‌اند: فراتر از کلام مخلوق و فروتر از کلام خالق.
اسماعیلی این کتاب را که درس گفتارهای او در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه تهران است، در پنج فصل با عنوان آشنایی با نهج البلاغه و گردآورنده آن، دلایل انتخاب موضوع و منابع آن، فلسفه نیاز به حکومت، حکومت، کارکردهای حکومت و نقش و جایگاه مردم در حکومت علوی تقسیم کرده است. روش تحقیق دکتر اسماعیلی نیز در این کتاب تفسیر موضوعی است، یعنی به پژوهش در حوزه موضوع حکومت و سیاست در نهج البلاغه پرداخته است.
در نخستین فصل، به معرفی دقیق گردآورنده نهج البلاغه، سیدرضی و همچنین به بعضی از شبهات در مورد نهج البلاغه، مثلا سندیت آن پاسخ می دهد. در فصل دوم، دلایل انتخاب موضوع را استدلال می‌کند که در حکومت دینی، بیش از هر چیز باید نگران و مراقب دشمنان و عوامل داخلی بود و آنها هستند که می‌توانند به نظام ضربه وارد کنند و نهج البلاغه بهترین منبع برای مرور داستان‌های داخلی حکومتی در اسلام است. امیرالمومنین خود می‌گوید که کمر مرا یکی عالم متهتک و دیگری جاهل متنسک شکست.
سومین فصل کتاب به فلسفه نیاز حکومت اختصاص دارد و با ذکر سه نکته اساسی ذات آزادی خواهی انسان، ماهیت حکومت که منجر به امر و نهی می شود و گزاره سوم الزام وجود تشکیل حکومت را مطرح می‌کند و از دیدگاه نهج البلاغه را مختصرا توضیح می‌دهد. یکی دیگر از سرفصل‌های قابل اعتنای کتاب در فصل چهارم، پیرامون کارکردهای معنوی و اخروی حکومت است و نسبت آن با رفاه مردم و سازندگی کشور. این مسئله نیز یکی از چالش‌هایی است که از روزهای ابتدایی انقلاب اسلامی کشور با آن مواجه بوده است که آیا حکومت باید در حوزه‌های دینی و فرهنگ مردم دخالت داشته باشد یا نه، این امور تنها مختص به حوزه علمیه و نهادهایی از این دست است؟ یا از طرفی دیگر آیا یک حکومت دینی تنها باید مسجد بسازد و قرآن چاپ کند؟ و کاری به رفاه مردم و توسعه کشور نداشته باشد؟
دکتر اسماعیلی با توجه به نهج البلاغه به این سوالات پاسخ داده و آنها را مورد بحث قرار داده است. نقش، جایگاه و حقوق مردم در حکومت اسلامی از منظر اندیشه های حضرت علی (ع) نیز آخرین فصل از کتاب سیاست و حکومت در نهج البلاغه است که خود مهم‌ترین و مبرم‌ترین موضوع یک حکومت دینی در عصر حاضر است و یکی از ابزارهای حفظ و دوام آن محسوب می‌شود.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
نویسنده: دکتر محسن اسماعیلی
ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم ۱۳۹۴
۱۶۸ صفحه ، 7500 تومان
شما می‌توانید کتاب «سیاست و حکومت در نهج البلاغه» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
*****
جهان، انواع و اقسام حکومت‌ها را شاهد بوده است، تجربه‌های متعدد و نظریه‌های مختلفی را به خود دیده است ولی مردم ایران با انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) حرف جدیدی مطرح کردند. از حکومتی صحبت کردند که از یک سو خود را منصوب به الله و حاکمیت الهی می‌داند و از طرف دیگر مدعی رعایت حقوق بشر و شهروندی در کامل‌ترین معنای خود است. از حکومتی سخن به میان آوردند که مباحث جدیدی در آن مطرح شد که نمونه آن بحث جمهوریت و اسلامی بودن حکومت است. در این میان اما سوالاتی بنیادین در ذهن به میان می‌آید.
فلسفه نیاز به حکومت چیست؟ حکومت را برای چه می‌خواهیم و از یک حکومت مطلوب و آرمانی چه انتظاری داریم؟ حق حاکمیت از آن کیست؟ مشروعیت حکومت از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ از رای مردم یا خواست و فرمان الهی؟ کارکرد و کار ویژه‌های حکومت چیست؟ شیوه حکمرانی چگونه باید باشد؟ حقوق و تکالیف متقابل حاکمیت و مردم چیست؟
سوالاتی از این دست که سوالاتی به قدمت تاریخ اندیشه سیاسی اسلام است، از روزهای اولیه انقلاب اسلامی در محافل علمی، سیاسی و دینی مطرح شده و تا به امروز نیز ادامه دارد. کتاب «سیاست و حکومت در نهج البلاغه» هم با تالیف دکتر محسن اسماعیلی، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در پی یافتن پاسخ چنین پرسش‌هایی از نهج البلاغه است؛ کتابی که به درستی درباره آن گفته‌اند: فراتر از کلام مخلوق و فروتر از کلام خالق.
اسماعیلی این کتاب را که درس گفتارهای او در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه تهران است، در پنج فصل با عنوان آشنایی با نهج البلاغه و گردآورنده آن، دلایل انتخاب موضوع و منابع آن، فلسفه نیاز به حکومت، حکومت، کارکردهای حکومت و نقش و جایگاه مردم در حکومت علوی تقسیم کرده است. روش تحقیق دکتر اسماعیلی نیز در این کتاب تفسیر موضوعی است، یعنی به پژوهش در حوزه موضوع حکومت و سیاست در نهج البلاغه پرداخته است.
در نخستین فصل، به معرفی دقیق گردآورنده نهج البلاغه، سیدرضی و همچنین به بعضی از شبهات در مورد نهج البلاغه، مثلا سندیت آن پاسخ می دهد. در فصل دوم، دلایل انتخاب موضوع را استدلال می‌کند که در حکومت دینی، بیش از هر چیز باید نگران و مراقب دشمنان و عوامل داخلی بود و آنها هستند که می‌توانند به نظام ضربه وارد کنند و نهج البلاغه بهترین منبع برای مرور داستان‌های داخلی حکومتی در اسلام است. امیرالمومنین خود می‌گوید که کمر مرا یکی عالم متهتک و دیگری جاهل متنسک شکست.
سومین فصل کتاب به فلسفه نیاز حکومت اختصاص دارد و با ذکر سه نکته اساسی ذات آزادی خواهی انسان، ماهیت حکومت که منجر به امر و نهی می شود و گزاره سوم الزام وجود تشکیل حکومت را مطرح می‌کند و از دیدگاه نهج البلاغه را مختصرا توضیح می‌دهد. یکی دیگر از سرفصل‌های قابل اعتنای کتاب در فصل چهارم، پیرامون کارکردهای معنوی و اخروی حکومت است و نسبت آن با رفاه مردم و سازندگی کشور. این مسئله نیز یکی از چالش‌هایی است که از روزهای ابتدایی انقلاب اسلامی کشور با آن مواجه بوده است که آیا حکومت باید در حوزه‌های دینی و فرهنگ مردم دخالت داشته باشد یا نه، این امور تنها مختص به حوزه علمیه و نهادهایی از این دست است؟ یا از طرفی دیگر آیا یک حکومت دینی تنها باید مسجد بسازد و قرآن چاپ کند؟ و کاری به رفاه مردم و توسعه کشور نداشته باشد؟
دکتر اسماعیلی با توجه به نهج البلاغه به این سوالات پاسخ داده و آنها را مورد بحث قرار داده است. نقش، جایگاه و حقوق مردم در حکومت اسلامی از منظر اندیشه های حضرت علی (ع) نیز آخرین فصل از کتاب سیاست و حکومت در نهج البلاغه است که خود مهم‌ترین و مبرم‌ترین موضوع یک حکومت دینی در عصر حاضر است و یکی از ابزارهای حفظ و دوام آن محسوب می‌شود.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
کلمات کلیدی : دکتر محسن اسماعیلی
۱۳۹۵-۰۳-۰۷ ۱۴:۵۰:۳۷
ایده های حکومتی نهج البلاغه را تجلی بخشیم
---
نهج البلاغه ی امیر مؤمنان حضرت علی (ع) حکومتی را تعریف می نماید که در همه ی جنبه ها بر عدالت و میانه روی مطلوب خداوند ، که در قرآن کریم توصیه گردیده ، پایه ریزی شده و استوار است.
امید است نظام اسلامی ایران برای پایداری و استقامت و حفظ بقای خود و تقویت ایمان مردم بتواند با تلاش صادقانه ی پیوسته همه جنبگی عدالت را در حکومت خویش پیاده کند و برای همه ی جهانیان الگوی انسان دوستی و صلح دوستی و ظلم ستیزی نظام مند ارزشی خدا پسندانه ی بسیار خوبی باشد. (3726970) (alef-11)
---
نهج البلاغه ی امیر مؤمنان حضرت علی (ع) حکومتی را تعریف می نماید که در همه ی جنبه ها بر عدالت و میانه روی مطلوب خداوند ، که در قرآن کریم توصیه گردیده ، پایه ریزی شده و استوار است.
امید است نظام اسلامی ایران برای پایداری و استقامت و حفظ بقای خود و تقویت ایمان مردم بتواند با تلاش صادقانه ی پیوسته همه جنبگی عدالت را در حکومت خویش پیاده کند و برای همه ی جهانیان الگوی انسان دوستی و صلح دوستی و ظلم ستیزی نظام مند ارزشی خدا پسندانه ی بسیار خوبی باشد. (3726970) (alef-11)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
