۱۵ سال بعد از نخستین شلیک موشک توسط یک پهپاد، ابعاد برنامه پهپادهای ارتش آمریکا از حملات هوایی فراتر رفته و بخش مهمی از فعالیتهای روزانه قوای نظامی آمریکا را تشکیل میدهد.
حالا، خدمه پهپادها از اتاقكهايي كه در آمريكا، بخشهاي زيادي از خاورميانه، افغانستان و بخشهايي از آفريقا دارند، پروازهاي پشتيباني هوايي نزديك و شناسايي زيادي را انجام ميدهند.خبرگزاري رويترز اخيرا در گزارشي به نمونههايي از پهپادهاي مورداستفاده ارتش آمريكا و همچنين مكانهاي فرماندهي آنها پرداختهاست.
به گزارش همشهری، ستوان شاو كه در پايگاهي در شهر قندهار در جنوب افغانستان بهعنوان خلبان پهپاد مشغول است ميگويد: «در جنگي كه ما در آن هستيم، پهپادها همه آينده هستند.» (خدمه پهپادها بدون ذكر نام خانوادگي حاضر به گفتوگو با رويترز شدهاند.) استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين در زماني كه ارتش آمريكا در تلاش است تا تعداد سربازاني را كه در خارج از اين كشور ميجنگند كاهش بدهد با حمايت و استقبال بيشتري مواجه شده است.
دولت آمريكا آماري از فعاليتهاي اين پهپادها نميدهد با اين حال دهها گفتوگو با افرادي كه در برنامههاي سري فعاليت ميكنند به خوبي نشان ميدهد كه پهپادها به ابزاري مهم و مؤثر در ميدانهاي نبرد تبديل شدهاند. آمريكا ۹۸۰۰ نفر از سربازانش را در افغانستان نگه داشته است و برنامه اين است كه اين تعداد تا ابتداي سال ۲۰۱۷ ميلادي به ۵۵۰۰نفر برسد.در اوج فعاليتها، آمريكا ۱۰۰هزار سرباز در افغانستان داشت با اين حال كاهش تعداد سربازان بهخاطر كم شدن تنشها در افغانستان نيست. در واقع، فعاليتهاي جنگي طالبان حالا به ميزان سال۲۰۰۱ رسيده است.
پهپاد به جاي سربازنيروي هوايي آمريكا بهعنوان بخشي از برنامه توسعه، ميخواهد تا ۵ سال آينده تعداد اسكادرانهاي پهپادياش را دوبرابر كند. با اين حال حتي برخي از طرفداران اين طرح، ازجمله سرهنگ دوم بازنشسته تي مارك مككي كه خودش خلبان پهپاد بوده است معتقدند كه اتكاي بيش از حد به عملياتهاي راه دور و فعاليتهاي اطلاعاتي الكترونيك پهپادها روي فعاليتهاي زميني تأثير منفي گذاشته است. او ميگويد:
«غالبا اينطور است كه هواپيماهاي كنترل از راه دور به ابزاري تبديل شدهاند كه براي ترور نفرات خاصي استفاده ميشوند، اما حالت بهتر اين است كه از آنها بهعنوان بخشي از ابزارهايي استفاده شود كه هدفشان دستگيري افراد يا از كار انداختن سيستمهاي تروريستي است.» يكي از ميدانهاي آزمايش پهپادها افغانستان است. پهپادها در اين منطقه، ۸ برابر هواپيماهاي سرنشيندار به پرواز درميآيند و همانطور كه درماه آوريل گزارش شد، اين پهپادها بيشتر از هواپيماهاي سرنشيندار از سلاحهايشان استفاده ميكنند.حتي اخيرا يكي از خلبانهاي پهپادهاي نيروي هوايي آمريكا به درجه ژنرالي رسيده كه همين نشاندهنده اهميت اين يگان در اين نيروست.
توسعه سريعآخرين نسل پهپادها سلاحهاي بيشتر و بزرگتري حمل ميكنند و در ساخت آنها از فناوريهاي جديدتري استفاده شده است كه كارايي آنها در ماموريتهاي مختلف را افزايش ميدهد. ساعات پروازي جديدترين پهپاد نيروي هوايي آمريكا با نام MQ-۹Reaper در سراسر دنيا دوبرابر شده و براساس اطلاعات مركز ايمني پروازي نيروي هوايي، به تعداد ساعات پروازي جنگنده F-۱۶ رسيده است.
براساس برنامهاي كه سال پيش به تصويب رسيد، نيروي هوايي آمريكا ۳ميليارد دلار براي توسعه ناوگان پهپادي خود دريافت خواهد كرد و ۷۵پهپاد جديد Reaper به اسكادرانهاي خود اضافه خواهد كرد. نيروي هوايي همين حالا ۹۳فروند از اين پهپاد مدرن، ۱۵۰فروند از مدل قديميتر MQ-۱Predators، ۳۳فروند از مدل گلوبال هاوك كه يك پهپاد شناسايي است و همچنين ۱۵۰فروند مدل MQ-۱C Gray Eagle را در خدمت دارد.
خانه پهپادهادرحاليكه بيشتر پروازها در افغانستان از طريق شبكه ماهوارهاي از خاك آمريكا هدايت ميشوند، پهپادهايي هم از پايگاههايي در افغانستان توسط خدمهاي كه در آن هستند به پرواز درميآيند. سروان برايان كه سابق بر اين خلبان هواپيماي سوختگيري KC-۱۳۵ بوده و حالا در پايگاه قندهار خلبان پهپاد است، ميگويد: «شغل قديمي من در حال محو شدن بود درحاليكه اين ميدان جديد (استفاده از پهپادها) به سرعت در حال گسترش است.»
نقش پايگاه قندهار در گسترش برنامه پهپادها كاملا چشمگير است. ۱۵سال پيش، نخستين ماموريت هجومي پهپادها از اين پايگاه شروع شد. يك پهپاد از اين پايگاه به پرواز درآمد و با هدف ترور ملا عمر نخستين شليك يك پهپاد را ثبت كرد. آن شليك ناموفق بود اما برنامه پهپادها از همان پرواز جديتر شد. در پايگاه قندهار قبلا جنگندههاي F-۱۶ و هواپيماهاي باربري C-۱۳۰ هم حضور داشتند اما حالا تنها هواپيماهاي هجومياي كه در آن هستند، ۱۲ پهپاد هستند. مدلهاي جديد Reaper كه در اين پايگاه هستند ميتوانند ۴موشك هلفاير و يك موشك ۵۰۰پوندي GBU-۱۲ و همينطور يك تانك خارجي سوخت را حمل كنند. اين ميزان توانايي حمل بار به پهپادها اجازه ميدهد بهجز عملياتهاي هجومي، در نقشهاي ديگري مانند پشتيباني از نيروهاي زميني بهكار گرفته شوند.
بازي ويدئويي با تلفات واقعي۱۳هزار كيلومتر دورتر، در اتاقكهايي شبيه آنچه خلبانهاي پهپادها در قندهار دارند، گروه ديگري از خدمه در پايگاه هوايي كريچ در نوادا ماموريتهايي متفاوت اما به همان اندازه مهم را هدايت ميكنند. درحاليكه معمولا حملات هوايي پهپادها هستند كه در صدر اخبار قرار ميگيرند، ماموريت اصلي پهپادها در افغانستان شناسايي و كارهاي اطلاعاتي است. به گفته خدمه آنها، بزرگترين انقلاب در استفاده از اين پهپادها، تركيب فعاليتهاي اطلاعاتي و هجومي بوده است. در پايگاه كريچ، خدمه عملا نيمي از تمام پروازهاي پهپادها را در سراسر دنيا بهعهده دارند.
سروان تيم، خلبان اين پايگاه ميگويد: «براي ما اين كار هر چيزي است به جز بازي ويدئويي. ما از همين راه دور تأثير خودمان را روي ميدان نبرد ميگذاريم.» اما اين تأثيرگذاري كه به بازي ويدئويي تشبيه ميشود نتيجه واقعي و مرگباري دارد. حملات پهپادي آمريكا در نقاط مختلف جهان از افغانستان تا يمن، تاكنون و در يك دهه گذشته شمار نامعلومي قرباني غيرنظامي و بيگناه به جا گذاشتهاست. اين پهپادها از آنجا كه قدرت تشخيص دقيقي ندارند يا اينكه اهداف خود را بهصورت كلي هدف ميگيرند، گاهي به جاي عوامل طالبان و القاعده و داعش، مردم را در خانههايشان، كودكان را در مدارس يا بازارها و خيابانها هدف حمله قرار ميدهند.