توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 367729
جهان کودکانه کتاب/ «قصه‌ی دخترای ننه دریا»؛ احمد شاملو؛ چشمه
وقتی رستم از شاهنامه رفت!
بخش فرهنگی الف؛ 9 تیر 1395
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۹ تير ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۳۵
«قصه‌ی دخترای ننه دریا»
نویسنده: احمد شاملو
ناشر: چشمه، چاپ اول ۱۳۹۴
۳۶ صفحه، ۱۰۰۰۰ تومان

شما می‌توانید کتاب «قصه‌ی دخترای ننه دریا» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.

****
این چهارمین کتاب از مجموعه کودکانه بامداد است که به همت نشر چشمه منتشر شده است. مجموعه ای که به انتشار آثار فولکلوریک احمد شاملو اختصاص یافته که از محتوای کودکانه برخوردارند. در این مجموعه پیش از این «ملکه سایه ها»، «قصه هفت کلاغون» و «خروس زری پیرهن پری» منتشر شده بود.

مجموعه هایی روایی که یا به شعرند، همانند کتاب حاضر «قصه دخترای ننه دریا» و یا آمیزه ای از نثر و شعر همانند «خروس زری پیرهن پری». شاید بسیاری از ما پیش این شعر بلند «قصه‌ی دخترای ننه دریا»را خوانده باشیم اما انتشار مجدد آن در مجموعه کودکانه های بامداد با تصویرپردازی های تازه که توسط ضیاء الدین جاوید انجام شده فرصتی دوباره برای بهره مندی از لذت خوانش این اثر ماندگار فراهم آورده است.

یکی از نکات جالب کتاب حاضر این است که نه فقط می تواند برای مخاطبان کودک و نوجوان جذاب باشد بلکه به لحاظ جذابیت های زبان شعری آن و همچنین مفاهیم سیاسی و اجتماعی نهفته در این شعر برای بزرگترها نیز جذابیت های خاص خود را دارد.

شاملو این شعر را در اواخر دهه سی سروده، دوران تلخ بعد از کودتای بیست و هشت مرداد که اگرچه پنج شش سالی از آن می گذرد اما هنوز اثرات ویرانگر آن بر روحیه بسیاری از مردم و به ویژه روشنفکران برجای مانده است. در دوران سیاهی که به قول شاعر «رستم از شاهنامه رفته» است، دورانی که دیگر عشق نمانده، نه سواری برای نجات و نه امیدی برای رهایی.

«دلا از غصه سیاس»
آخه پس خونه خورشید کجاست؟
و پس از طرح چنین پرسش هایی شاعر خطاب به مخاطب می گوید:
مگه زوره؟ به خدا هیچکی به تاریکیِ شب تن نمی‌ده
موشِ کورم که می‌گن دشمنِ نوره، به تیغِ تاریکی گردن نمی‌ده!

شعر بلند قصه‌ی دخترای ننه دریا در عین اینکه از درونمایه ای روایی و هم لطیف است و هم خراشنده، هم زیباست و هم بیدار کننده در واقع سراینده شعر هم به دنبال خلق زیبایی ست و روایت داستانی کودکانه و هم اینکه به تعهد اجتماعی و سیاسی خود چشم دوخته است.

شاملو شاعری بود که آثارش همواره از اشارات سیاسی و اجتماعی پررنگ بهره می برد. او حتی در اشعار عاشقانه خود نیز طرح مفاهیم سیاسی را از یاد نمی بد. بنابراین نباید تعجب کرد که در شعر یا داستانی کودکانه به چنین مفاهیمی بی توجه باشد.

این شعر از بافت زبانی قوی و خلاقانه ای برخوردار است که از احاطه شاملو بر ادبیات فارسی و همچنین ادبیات فولکلوریک برخاسته است. زبان کودکانه با ظرافت بسیار به زبان کوچه و بازار پیوند خورده و شاعر با استفاده از ترکیب زبانی به جوهر شعر دست یافته و با تصویرپردازی هایی قوی و تاثیر گذار قدم به ساحت شعر گذاشته است.

ادبیات فولکلوریک یکی از وجوه برجسته پژوهش های احمد شاملو بود، او با درک اهمیت آنچه صادق هدایت برای نخستین بار در ایران مطرح کرد و از اهمیت فولکلور و گردآوری آن سخن گفت. مجموعه فعالیت های دامنه داری را در این حوزه دنبال کرد، شاملو نه تنها به جمع آوری و دسته و بندی و تالیف آثار مهمی حوزه در این حوزه پرداخت که بازتاب آن را در فرهنگ سترگ او یعنی کتاب کوچه می توان مشاهده کرد، بلکه خود نیز به آفرینش در این حوزه دست زد و با خلق آثاری همانند آنچه در مجموعه کودکانه های بامداد نشر چشمه شاهدش هستیم، به این گنجینه فرهنگی و ادبی افزود.

نکته جالب اینکه وقتی شاملو این شعر را سرود و قرار شد در مجموعه اشعارش منتشر کند، نسبت به اهمیت و موفقیت آن چندان امیدوار نبود؛ اما انتشار آن در کتاب باغ آینه در اواخر دهه سی با توفیق بسیاری برای او همراه شد. این شعر به یکی از آثار بسیار پر مخاطب و معروف و ماندگار این شاعر بدل شد. انتشار آن در مجموعه کودکانه های بامداد در شکلی مقبول می تواند فرصتی باشد برای بازخوانی شعر بلند روایی خاطره برانگیزی که به نسلهای مختلف تعلق دارد و هریک به فراخور سن و سال خود می تواند از آن بهره بگیرد.
 
کلمات کلیدی : نشر چشمه
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
وقتی رستم از شاهنامه رفت!