کد مطلب: 212207
تاليف کتاب هاي درسي, هزينه ي بالا, کيفيت پائين
بخش تعاملی الف - مزبان حبیبی
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : جمعه ۲۷ دی ۱۳۹۲ ساعت ۰۲:۰۰
شما نیز بارها کتاب های درسی با کیفیت پایین را مشاهده نموده اید که حتی در یک دوره یک ساله هم قابل استفاده نبوده اند در حالی که چنین کتاب هایی با هزینه های هنگفت، برای استفاده در یک دوره یکساله آموزشی طراحی، تالیف و چاپ می شوند.
با يک نگاه ساده به کيفيت فيزيکي چاپ کتاب هاي درسي تاليف شده در سال هاي اخير و نيم نگاهي به هزينه هاي مترتب بر تاليف، چاپ و انتشار اين کتاب ها، به راحتي مي توان به عدم سازگاري اين دو با هم پي خواهیم برد. چاپ کتاب براي استفاده در يک دوره آموزشي، منطقي به نظر نمي رسد.
اغلب کتاب هاي چاپ شده فعلي، داراي شيرازه ي غير استاندارد هستند، به گونه اي که براي استفاده از آنها مجبور هستيد شيرازه آن را فشار دهيد تا بتوانيد مطالعه کنيد، در حالي کتاب بايد بخودي خود قابل استفاده باشد.
پس از چند بار استفاده نمودن از کتاب های درسی، شيرازه آنها از هم پاشيده و تقريبا غيرقابل استفاده است، هر کدام از ما فراموش نکرده ايم که با ديدن کتاب هاي از هم پاشيده به درسخوان بودن مالک آن پي مي برديم، حال آنکه وضعیت اين کتاب ها نه بخاطر استفاده زياد بلکه به دليل کيفيت پائين آن بوده است.
در برخي کشورهاي پيشرفته، تالیف و انتشار کتاب هاي درسي نه توسط سازمان ها و نهادهای دولتي بلکه توسط ناشرين خصوصي و با کيفيت بسيار بالا براي استفاده در ساليان متمادي انجام مي شود، خود در اروپا تجربه استفاده از کتاب هاي درسی را دارم که بيش از ده سال استفاده شده بودند و هنوز هم قابل استفاده، چرا که کتاب هاي درسي معمولا بصورت امانت در اختيار دانش آموزان است و پس از یک دوره کتاب مورد نظر به آموزشگاه عودت داده می شود و چون دانش آموز مالک کتاب نیست موظف است از آن به خوبی نگهداری نموده و در مقابل آن مسول است، مي دانم که هنوز دانش آموزان ما هم آمادگي اين نوع استفاده از کتب را ندارند اما می توان این تجربه را از جایی شروع نمود.
انتخاب مولفين و هيئت هاي تاليف کتب درسي خود بحث ويژه اي را مي طلبد که قصد پرداختن به آن را ندارم، در سال هاي خدمت خود، هرگز نديدم که بطور عملي و ساختاری از همکاران و فرهنگيان شاغل در امر تدریس، براي تاليف دعوت شود يا حداقل براي رفع عيب هاي کتب قبل از تاليف نهايي از نظرات آنها استفاده شود، البته بطور شعاري و سمبليک شايد.
چند سال پيش در يکي از دوره هاي آموزش ضمن خدمت رياضي، بحث در مورد تاليف منابع متفاوت از نظر سطح و يکسان از نظر محتوا بود تا مدرسين بتوانند با توجه به شرايط دانش آموزان از منبع مناسب استفاده نمايند و تا جايي که اطلاع دارم براي برخي کتب رياضي تا مرحله نسخه هاي اوليه هم پيش رفت اما به نتيجه نرسيد، اين طرح تا حدودي مي توانست معايب کتاب هاي موجود را برطرف کند.
اگر بتوان کتاب هايي با کيفيت بالا و طبیعتا قيمت بالا چاپ نمود به گونه ای که بتوان در سال هاي متوالي از آن استفاده کرد، هزينه نهايي استفاده از کتاب های درسی به مراتب کمتر خواهد بود.
تغييرات شتابزده در کتاب هاي درسي، سردرگمي هاي زيادي را براي مدرسين و دانش آموزان ايجاد کرده است، عدم ثبات منابع آموزشي در دراز مدت لطمه هاي فراواني به سيستم آموزشي خواهد زد، هم از نظر علمي و هم از نظر تزلزل در برنامه ريزي آموزشي که به طبع آن در ساير لايه هاي اجتماعی و مديريتي نيز تاثير خود را خواهد گذاشت.
با يک نگاه ساده به کيفيت فيزيکي چاپ کتاب هاي درسي تاليف شده در سال هاي اخير و نيم نگاهي به هزينه هاي مترتب بر تاليف، چاپ و انتشار اين کتاب ها، به راحتي مي توان به عدم سازگاري اين دو با هم پي خواهیم برد. چاپ کتاب براي استفاده در يک دوره آموزشي، منطقي به نظر نمي رسد.
اغلب کتاب هاي چاپ شده فعلي، داراي شيرازه ي غير استاندارد هستند، به گونه اي که براي استفاده از آنها مجبور هستيد شيرازه آن را فشار دهيد تا بتوانيد مطالعه کنيد، در حالي کتاب بايد بخودي خود قابل استفاده باشد.
پس از چند بار استفاده نمودن از کتاب های درسی، شيرازه آنها از هم پاشيده و تقريبا غيرقابل استفاده است، هر کدام از ما فراموش نکرده ايم که با ديدن کتاب هاي از هم پاشيده به درسخوان بودن مالک آن پي مي برديم، حال آنکه وضعیت اين کتاب ها نه بخاطر استفاده زياد بلکه به دليل کيفيت پائين آن بوده است.
در برخي کشورهاي پيشرفته، تالیف و انتشار کتاب هاي درسي نه توسط سازمان ها و نهادهای دولتي بلکه توسط ناشرين خصوصي و با کيفيت بسيار بالا براي استفاده در ساليان متمادي انجام مي شود، خود در اروپا تجربه استفاده از کتاب هاي درسی را دارم که بيش از ده سال استفاده شده بودند و هنوز هم قابل استفاده، چرا که کتاب هاي درسي معمولا بصورت امانت در اختيار دانش آموزان است و پس از یک دوره کتاب مورد نظر به آموزشگاه عودت داده می شود و چون دانش آموز مالک کتاب نیست موظف است از آن به خوبی نگهداری نموده و در مقابل آن مسول است، مي دانم که هنوز دانش آموزان ما هم آمادگي اين نوع استفاده از کتب را ندارند اما می توان این تجربه را از جایی شروع نمود.
انتخاب مولفين و هيئت هاي تاليف کتب درسي خود بحث ويژه اي را مي طلبد که قصد پرداختن به آن را ندارم، در سال هاي خدمت خود، هرگز نديدم که بطور عملي و ساختاری از همکاران و فرهنگيان شاغل در امر تدریس، براي تاليف دعوت شود يا حداقل براي رفع عيب هاي کتب قبل از تاليف نهايي از نظرات آنها استفاده شود، البته بطور شعاري و سمبليک شايد.
چند سال پيش در يکي از دوره هاي آموزش ضمن خدمت رياضي، بحث در مورد تاليف منابع متفاوت از نظر سطح و يکسان از نظر محتوا بود تا مدرسين بتوانند با توجه به شرايط دانش آموزان از منبع مناسب استفاده نمايند و تا جايي که اطلاع دارم براي برخي کتب رياضي تا مرحله نسخه هاي اوليه هم پيش رفت اما به نتيجه نرسيد، اين طرح تا حدودي مي توانست معايب کتاب هاي موجود را برطرف کند.
اگر بتوان کتاب هايي با کيفيت بالا و طبیعتا قيمت بالا چاپ نمود به گونه ای که بتوان در سال هاي متوالي از آن استفاده کرد، هزينه نهايي استفاده از کتاب های درسی به مراتب کمتر خواهد بود.
تغييرات شتابزده در کتاب هاي درسي، سردرگمي هاي زيادي را براي مدرسين و دانش آموزان ايجاد کرده است، عدم ثبات منابع آموزشي در دراز مدت لطمه هاي فراواني به سيستم آموزشي خواهد زد، هم از نظر علمي و هم از نظر تزلزل در برنامه ريزي آموزشي که به طبع آن در ساير لايه هاي اجتماعی و مديريتي نيز تاثير خود را خواهد گذاشت.
کلمات کلیدی : مزبان حبیبی
