داخلی صفحه اقتصادی آرشيو يادداشت

۲

حذف دو کارویژه نظارتی از اقتصاد کشور به چه معناست؟

بخش تعاملی الف - محمد حسین سیف الهی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

در این ماه ها یکی از موضوعات مهم اقتصادی که منجر به حرف و حدیث ها و واکنش های مختلفی از سوی صاحبنظران و کارشناسان و حتی فعالان اقتصادی شد، بحث های مربوط به حذف کد شبنم و ایران کد از کالاهای وارداتی بود.

به طوری که صاحبنظران معتقد هستند بحث حذف کد شبنم از اقتصاد ایران به دلیل قدرت چانه زنی زیاد مسببین اقتصاد زیرزمینی و کسانی که در اقتصاد به طور ناسالم فعالیت می کنند صورت گرفت.

متاسفانه کسانی که به دنبال حذف ایران کد هستند این موضوع را مطرح می کنند که طرح «ایران‌کد» مربوط به دولت احمدی‌نژاد است و این طرح دارای مشکلاتی بوده و هست و باید این طرح هر چه زودتر حذف شود ولی هیچ طرح جایگزینی برای ایران کد و کد شبنم مطرح نیست.

اما در پاسخ به این افراد باید گفت طرح «ایران‌کد» در اوایل دهه ۷۰ پایه ریزی شده بود اما به دلیل مشکلاتی اجرای ان ۱۸ سال بعد صورت گرفت. نکته حائز اهمیت در این است که به احتمال زیاد نیز در این مدت ۱۸ سال اقتصاد زیرزمینی و قاچاقچیان مسبب عدم اجرای این طرح بودند.

اگرچه اجرای طرح کدینگ در کشور در عمل ایرادات و اشکالاتی داشت اما در کنار آن مزایایی هم داشت که از جمله مزایای آن می‌توان به کاهش قاچاق کالا به داخل کشور اشاره کرد. اما دست‌اندرکاران مقتدر اقتصاد زیر زمینی همواره مانع اجرای موفق این طرح بوده اند به طوری که اکنون نیز بحث حذف این طرح را مطرح می کنند.
کارشناسان اقتصادی معتقد هستند تجار برای واردات کالاها باید این کد را بر روی کالاهای وارداتی‌شان بچسبانند و این در حالی است که این کد برای تجار هزینه‌ای دارد که البته در نهایت هم این هزینه بر قیمت کالا افزوده شده و در نهایت از مصرف‌کننده دریافت می‌شود اما این نوع کدگذاری در تمام دنیا رایج بوده و حتی زودتر از ایران الزامی شده بود.

اما به نظر می رسد مفسدین و قاچقاچیان زورشان بیشتر بوده و موجب شده است تا وزیر صنعت، معدن و تجارت را قانع کنند که ایران کد کارایی نداشته و باید این طرح ها هرچه زود تر از اقتصاد رخت بربندند.

مشخص نیست چرا جناب وزیر به جای انکه بخواهد در ایران کد و کدینگ اصلاحاتی داشته باشد این طرح را به یک باره حذف کرده است و هیچ جایگزینی برایش معرفی نکرده؟

در ادامه این یادداشت لازم است به واکنش برخی از فعالان اقتصادی و نمایندگان مجلس در خصوص این تصمیم وزیر صنعت و تجارت بپردازیم، به طوری که اسماعیل جلیلی،عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت درخصوص انتقادات دولت به طرح "شبنم" و "ایران کد" می گوید: دولت نباید رویکرد شفاف مسیر حرکت کالا را تبدیل به مسیر غیر شفافی کند که در آن نتوانیم سره را از ناسره تشخیص دهیم.

نماینده مردم مسجد سلیمان و اهواز در مجلس شورای اسلامی در ادامه این مطلب اضافه می کند: اگر طرح شبنم و ایران کد حذف شود چه طور مصرف کننده باید متوجه شود که این محصول روند قانونی را طی کرده یا قاچاق است.

جلیلی تصریح می کند: مصرف کننده ای که تعصب ملی دارد و می خواهد برای کالاهایی هزینه کند که اطمینان داشته باشد کالای قاچاق نیست بدون طرح هایی هم چون شبنم و ایران کد چه طور باید اطمینان پیدا کند؟
همچنین رحیم زارع عضو کمیسیون اقتصادی مجلس می گوید باید توجه داشت در مقطع فعلی باید معایب طرح های ایران کد و شبنم را برطرف شود و حذف کلی ایران کد و طرح شبنم کار عجولانه ای است و این کار در شرایط فعلی خیلی به صلاح نیست.

این نماینده مردم در مجلس نهم در خصوص معایب ایران کد و طرح شبنم ادامه می دهد: شاید اجرای ایران کد و طرح شبنم مقداری در روند صادرات تاخیر ایجاد کند اما اینکه بخواهیم کلیت آن را حذف کنیم خیلی توجیه کارشناسی ندارد.

زارع ادامه می دهد: نکته مهم این است که با وجود معایب و مزایای طرح های ایران کد و شبنم، نمی توان از سوء مدیریت در امر بازرگانی و صاnرات غافل شد و همه مشکلات را به طرح های ایران کد وشبنم ربط داد؛ در هر صورت اجرای طرح شبنم و ایران کد بطور نسبی در موضوع صادارت شفافیت ایجاد کرده بود و از طرفی در زمینه مبارزه با قاچاق کالا نیز تا حدی موفق بوده است لذا باید مشکلات این طرح ها حل شود.

بنابراین باید گفت کار آقای نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت از نظر حل مشکل بصورت جزیره‌ای خوب بوده چون مشکل یک تعدادی را حل کرد ولی از نظر برقراری انضباط مالی اصلا درست و پسندیده نبود.

همه مسئولان فکر می‌کنند کدینگ همراه با شبنم مشکل واردات است. در حالیکه اینطور نیست زیرا مجمع واردات که اعضای آن تجار و واردکنندگان انبوه اتومبیل، قطعات یدکی، و وارد‌کنندگان مواد غذایی، خوراک دامی و ... هستند نسبت به لغو طرح ایران کد اعتراض نموده‌اند.

به طوری که آقای برخوردار رئیس مجمع واردات رسما از تصمیم آقای نعمت‌زاده مبنی بر حذف «ایران کد» از ثبت سفارش انتقاد کرد و مفهوم این اعتراض یعنی اینکه واردکنندگانی که نمی‌خواهند جنس گران به مردم تحمیل شود خواهان اجرای طرح کدینگ و ایجاد شفافیت در معاملات تجاری و جلوگیری جدی دولت از قاچاق هستند.

در پایان این گزارش باید گفت؛ ایران کد برای گرفتن اطلاعات واحد در موضوعات واردات و صادرات تولید و توزیع نقش اساسی دارد و نباید به هیچ عنوان حذف شود و در صورت حذف ایران کد مجلس باید به این مسئله ورود کند.

زیرا در طرح ایران کد، کالا ها بر اساس ماهیت کدبندی شدند و این طرح، نقش مهمی در اتخاذ تصمیم گیری صحیح و همچنین برنامه ریزی در بخش های مانند مصرف، صادرات و واردات کشور دارد.

از طرفی نیز همانطور که گفته شد در تمام دنیا به کالاهای مختلف کد اختصاص داده می شد و این موضوع تنها در ایران وجود نداشت،وزیر صنعت باید در خصوص کارهایی که انجام می دهد پاسخگو باشد و بداند که نمایندگان مجلس و مردم نسبت به فعالیتی که انجام می دهد واکنش نشان خواهند داد.