کد مطلب: 222783
قربانیان کوچک سوداگری مرگ
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۶ فروردين ۱۳۹۳ ساعت ۰۸:۵۴
کودکان و نوجوانان گروه مهمی از افراد هستند که زیان‌های زیادی از مصرف موادمخدر می‌بینند. این زیان گاهی به این صورت است که آنها والدین معتادی دارند و به همین دلیل با آسیب‌های اجتماعی دست به گریبان میشوند و گاهی به این دلیل است که خود گرفتار موادمخدر شدهاند.
سوءمصرف مواد و اعتیاد که بحق در میان مردم به بلای خانمان‌سوز شهرت یافته است، امروزه به یکی از دغدغه‌های بزرگ جوامع بشری تبدیل شده است. تمامی صاحب‌نظران و متخصصان اعتیاد در این نکته اتفاق نظر دارند که اعتیاد و سوءمصرف مواد را باید یکی از بارزترین مشکلات زیستی، روانی و اجتماعی دانست. از سویی شواهد بینالمللی از افزایش سوءمصرف مواد غیرقانونی در کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورها حکایت دارد. در ایران نیز برخی تحقیقات از وجود و افزایش اعتیاد به موادمخدر و مصرف این مواد در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال حکایت دارد.
آمار مراجعان خودمعرف به مراکز بازپروری طی سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ نشان می‌دهد سهم کسانی که پیش از ۱۰ سالگی مصرف مواد خود را آغاز کرده بودند از تقریباً صفر به ۲/۱ درصد رسید. سهم کسانی که اعتیاد آنها پیش از ۱۵ سالگی آغاز شده است تنها طی دو سال از حدود یک درصد به ۳/۳ درصد رسید. به بیانی دیگر در سال ۱۳۷۵ تنها ۱۳ درصد افراد مراجعه‌کننده قبل از ۱۹سالگی مصرف مواد را شروع کرده بودند و این رقم در سال ۱۳۷۷ به ۵/۲۵ درصد رسید. تحقیقات دیگر نیز در سال‌های اخیر وجود اعتیاد و مصرف مواد را در کودکان تائید می‌کند.
واکسینه کردن کودکان در برابر مصرف مواد
در این رابطه رئیس هیات‌مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان به آرمان می‌گوید: پیش از اینکه وارد بحث چرایی اعتیاد کودکان و نوجوانان شویم لازم است درباره ارائه آمار و ارقام به ویژه اگر از جانب نهاد‌ها و سازمان‌های رسمی باشد سخن بگوییم.
شیوا دولت‌آبادی ادامه می‌دهد: وجود آمار دقیق و روشن در این زمینه با درنظر گرفتن این ملاحظه که آماری که معمولا در حوزه اعتیاد ارائه میشود، صد درصد درست نیست، جای خوشحالی و امیدواری دارد چراکه، پیگیری‌ها برای برنامه‌ریزی در این حوزه و جدیت به خرج دادن نسبت به آن را نشان می‌دهد. او با بیان اینکه اعتیاد با مشاهدات عینی در جامعه قابل ردیابی است و حتی می‌توان افزایش آن را تخمین زد، خاطرنشان می‌کند: بررسی‌های درست و ارائه آمار و ارقام دقیق می‌تواند برنامه‌ریزی در این حوزه را آسان‌تر و دقیق‌تر کند.
این فعال حقوق کودکان همچنین به دلایل افزایش اعتیاد به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان می‌پردازد و با بیان اینکه این معضل دل هر دوستدار کودک را به درد می‌آورد، می‌گوید: در دسترس بودن موادمخدر مهم‌ترین دلیل افزایش اعتیاد در میان کودکان و نوجوانان است. او ادامه می‌دهد: علاوه بر این مصرف موادمخدر ناشی از وجود خلاء در افراد است همانطور که، عدم آموزش مناسب نیز می‌تواند به افزایش اعتیاد دامن بزند. به گفته دولت‌آبادی کودکان و نوجوانان با آموختن مهارت‌های زندگی باید در برابر موادمخدر واکسینه شوند.
او تصریح می‌کند: خانواده و مدرسه باید به کودکان آموزش دهند که در برابر قبول مصرف موادمخدر مقاومت کنند. اگر مقاومت کودکان و نوجوانان در این زمینه بالا برود، نرخ اعتیاد در میان آنها کاهش پیدا خواهد کرد. رئیس هیات‌مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با انتقاد از عدم ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه، می‌گوید: هم خانواده‌ها و هم نهاد‌هایی مانند مدرسه که کودکان و نوجوانان زیاد با آن سر و کار دارند در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. به‌راحتی میشود برنامه ای مناسب تدوین کرد و مهارت نه گفتن را به کودکان و نوجوانان آموخت. او با ابراز نگرانی از روند رو به رشد اعتیاد در میان کودکان و نوجوانان تاکید می‌کند: مسئولان باید سهل‌الوصول بودن موادمخدر را از بین ببرند و همزمان آموزش‌های مقابله‌ای به کودکان و نوجوانان آموخته شود.
دلایل افزایش مصرف مواد در میان کودکان و نوجوانان
یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی نیز در این باره می‌گوید: عواملی همچون بحرانی بودن سنین نوجوانی، افزایش دسترسی، کاهش قابل توجه قیمت، نگرش مثبت نسبت به مصرف، ادراک پایین خطر و... در افزایش مصرف مواد در این گروه جمعیتی دخیل دانسته شدهاند. همچنین علاوه بر مواد غیرقانونی داروهای تجویز شده دارای پتانسل سوءمصرف همچون ترامادول، ترکیبات حاوی کدئین، بنزودیازپین‌ها و... نیز به قصد تجربه سرخوشی از طرف برخی کودکان و نوجوانان مورد مصرف قرار می‌‌گیرد و منجر به وابستگی به خود این داروها یا پیشروی به سمت مصرف مواد سنگین‌‌تر میشوند.
محمد‌ترکمان می‌افزاید: مصرف مواد در کودکان و نوجوانان با مجموعه‌‌ای از آسیب‌ها و مشکلات حوزه سلامت عمومی همچون اختلالات رفتاری و روانی و بیماری‌های منتقله همراه است. به علاوه شروع مصرف مواد از دوره کودکی و نوجوانی به شدت عوارض اجتماعی ناشی از مصرف را تشدید کرده و مانع شکل گیری مهارت‌های لازم برای یک زندگی مولّد میشود.
به گفته او در زمینه مداخلات دولت در این مورد، می‌توان گفت ماده ۳۳ پیمان‌نامه جهانی کودک صراحتاً خود دولت‌ها را مسئول حمایت کودکان و نوجوانان در برابر موادمخدر می‌داند و می‌گوید: دولت‌ها باید تمامی اقدامات مناسب همراه استفاده از امکانات قانونی، اداری، اجتماعی و آموزشی را به عمل آورند تا کودک را علیه موادی که مطابق اسناد بینالمللی به‌عنوان مواد اعتیادآور و مخدر شناخته شدهاند، حمایت و از به‌کارگیری غیرمجاز کودکان در تولید یا توزیع این مواد جلوگیری کنند. این روانشناس می‌افزاید: آموزش مهارت‌های فرزندپروری به والدین برای فراگیری الگوهای صحیح تربیتی، آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهارت‌های ارتباطی و قاطعیت‌ورزی به کودکان و نوجوانان در معرض خطر، آشناسازی کودکان و نوجوانان در معرض خطر با انواع موادمخدر و عوارض موادمخدر، تشکیل گروه‌های همیاری، آگاه‌سازی معلمان و والدین در زمینه راهکارهای پیشگیرانه از اعتیاد، ارائه بسته‌های آموزشی-تفریحی و... از جمله مداخلات پیشگیرانه مناسب در زمینه اعتیاد کودکان و نوجوانان است.
یک درمان سازمان‌یافته نیاز است
او درباره نحوه درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به سوءمصرف موادمخدر توضیح می‌دهد: از منظر درمانی نیز ذکر این نکته لازم است که چون کودکان و نوجوانان اساساً با بزرگسالان متفاوت هستند، درمان‌های معمول بزرگسالان اغلب برای آنها مؤثر واقع نمی‌شود.
به گفته ترکمان کودکان و نوجوانان به لحاظ رشد تکاملی، نگرش‌ها، باورها و ملاحظات محیطی همچون پس‌‌زمینه‌های خانوادگی و تحصیلی شرایط متفاوتی با بزرگسالان دارند. برای درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان یک رویکرد سازمان‌یافته، نظام مند و ادغام یافته مورد نیاز است. او تصریح می‌کند: در این رویکرد باید تمام نیازهای درمانی کودکان و نوجوانان شناسایی شده، سپس برنامه درمانی متناسب برای پاسخ به آن نیازها توسط متخصصان رشته‌های مختلف حوزه درمان‌های طبی، روانی و اجتماعی طراحی و با مشارکت نزدیک خانواده و افراد کلیدی اجتماع اجرا شود.
منبع: آرمان
سوءمصرف مواد و اعتیاد که بحق در میان مردم به بلای خانمان‌سوز شهرت یافته است، امروزه به یکی از دغدغه‌های بزرگ جوامع بشری تبدیل شده است. تمامی صاحب‌نظران و متخصصان اعتیاد در این نکته اتفاق نظر دارند که اعتیاد و سوءمصرف مواد را باید یکی از بارزترین مشکلات زیستی، روانی و اجتماعی دانست. از سویی شواهد بینالمللی از افزایش سوءمصرف مواد غیرقانونی در کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورها حکایت دارد. در ایران نیز برخی تحقیقات از وجود و افزایش اعتیاد به موادمخدر و مصرف این مواد در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال حکایت دارد.
آمار مراجعان خودمعرف به مراکز بازپروری طی سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ نشان می‌دهد سهم کسانی که پیش از ۱۰ سالگی مصرف مواد خود را آغاز کرده بودند از تقریباً صفر به ۲/۱ درصد رسید. سهم کسانی که اعتیاد آنها پیش از ۱۵ سالگی آغاز شده است تنها طی دو سال از حدود یک درصد به ۳/۳ درصد رسید. به بیانی دیگر در سال ۱۳۷۵ تنها ۱۳ درصد افراد مراجعه‌کننده قبل از ۱۹سالگی مصرف مواد را شروع کرده بودند و این رقم در سال ۱۳۷۷ به ۵/۲۵ درصد رسید. تحقیقات دیگر نیز در سال‌های اخیر وجود اعتیاد و مصرف مواد را در کودکان تائید می‌کند.
واکسینه کردن کودکان در برابر مصرف مواد
در این رابطه رئیس هیات‌مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان به آرمان می‌گوید: پیش از اینکه وارد بحث چرایی اعتیاد کودکان و نوجوانان شویم لازم است درباره ارائه آمار و ارقام به ویژه اگر از جانب نهاد‌ها و سازمان‌های رسمی باشد سخن بگوییم.
شیوا دولت‌آبادی ادامه می‌دهد: وجود آمار دقیق و روشن در این زمینه با درنظر گرفتن این ملاحظه که آماری که معمولا در حوزه اعتیاد ارائه میشود، صد درصد درست نیست، جای خوشحالی و امیدواری دارد چراکه، پیگیری‌ها برای برنامه‌ریزی در این حوزه و جدیت به خرج دادن نسبت به آن را نشان می‌دهد. او با بیان اینکه اعتیاد با مشاهدات عینی در جامعه قابل ردیابی است و حتی می‌توان افزایش آن را تخمین زد، خاطرنشان می‌کند: بررسی‌های درست و ارائه آمار و ارقام دقیق می‌تواند برنامه‌ریزی در این حوزه را آسان‌تر و دقیق‌تر کند.
این فعال حقوق کودکان همچنین به دلایل افزایش اعتیاد به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان می‌پردازد و با بیان اینکه این معضل دل هر دوستدار کودک را به درد می‌آورد، می‌گوید: در دسترس بودن موادمخدر مهم‌ترین دلیل افزایش اعتیاد در میان کودکان و نوجوانان است. او ادامه می‌دهد: علاوه بر این مصرف موادمخدر ناشی از وجود خلاء در افراد است همانطور که، عدم آموزش مناسب نیز می‌تواند به افزایش اعتیاد دامن بزند. به گفته دولت‌آبادی کودکان و نوجوانان با آموختن مهارت‌های زندگی باید در برابر موادمخدر واکسینه شوند.
او تصریح می‌کند: خانواده و مدرسه باید به کودکان آموزش دهند که در برابر قبول مصرف موادمخدر مقاومت کنند. اگر مقاومت کودکان و نوجوانان در این زمینه بالا برود، نرخ اعتیاد در میان آنها کاهش پیدا خواهد کرد. رئیس هیات‌مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با انتقاد از عدم ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه، می‌گوید: هم خانواده‌ها و هم نهاد‌هایی مانند مدرسه که کودکان و نوجوانان زیاد با آن سر و کار دارند در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. به‌راحتی میشود برنامه ای مناسب تدوین کرد و مهارت نه گفتن را به کودکان و نوجوانان آموخت. او با ابراز نگرانی از روند رو به رشد اعتیاد در میان کودکان و نوجوانان تاکید می‌کند: مسئولان باید سهل‌الوصول بودن موادمخدر را از بین ببرند و همزمان آموزش‌های مقابله‌ای به کودکان و نوجوانان آموخته شود.
دلایل افزایش مصرف مواد در میان کودکان و نوجوانان
یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی نیز در این باره می‌گوید: عواملی همچون بحرانی بودن سنین نوجوانی، افزایش دسترسی، کاهش قابل توجه قیمت، نگرش مثبت نسبت به مصرف، ادراک پایین خطر و... در افزایش مصرف مواد در این گروه جمعیتی دخیل دانسته شدهاند. همچنین علاوه بر مواد غیرقانونی داروهای تجویز شده دارای پتانسل سوءمصرف همچون ترامادول، ترکیبات حاوی کدئین، بنزودیازپین‌ها و... نیز به قصد تجربه سرخوشی از طرف برخی کودکان و نوجوانان مورد مصرف قرار می‌‌گیرد و منجر به وابستگی به خود این داروها یا پیشروی به سمت مصرف مواد سنگین‌‌تر میشوند.
محمد‌ترکمان می‌افزاید: مصرف مواد در کودکان و نوجوانان با مجموعه‌‌ای از آسیب‌ها و مشکلات حوزه سلامت عمومی همچون اختلالات رفتاری و روانی و بیماری‌های منتقله همراه است. به علاوه شروع مصرف مواد از دوره کودکی و نوجوانی به شدت عوارض اجتماعی ناشی از مصرف را تشدید کرده و مانع شکل گیری مهارت‌های لازم برای یک زندگی مولّد میشود.
به گفته او در زمینه مداخلات دولت در این مورد، می‌توان گفت ماده ۳۳ پیمان‌نامه جهانی کودک صراحتاً خود دولت‌ها را مسئول حمایت کودکان و نوجوانان در برابر موادمخدر می‌داند و می‌گوید: دولت‌ها باید تمامی اقدامات مناسب همراه استفاده از امکانات قانونی، اداری، اجتماعی و آموزشی را به عمل آورند تا کودک را علیه موادی که مطابق اسناد بینالمللی به‌عنوان مواد اعتیادآور و مخدر شناخته شدهاند، حمایت و از به‌کارگیری غیرمجاز کودکان در تولید یا توزیع این مواد جلوگیری کنند. این روانشناس می‌افزاید: آموزش مهارت‌های فرزندپروری به والدین برای فراگیری الگوهای صحیح تربیتی، آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهارت‌های ارتباطی و قاطعیت‌ورزی به کودکان و نوجوانان در معرض خطر، آشناسازی کودکان و نوجوانان در معرض خطر با انواع موادمخدر و عوارض موادمخدر، تشکیل گروه‌های همیاری، آگاه‌سازی معلمان و والدین در زمینه راهکارهای پیشگیرانه از اعتیاد، ارائه بسته‌های آموزشی-تفریحی و... از جمله مداخلات پیشگیرانه مناسب در زمینه اعتیاد کودکان و نوجوانان است.
یک درمان سازمان‌یافته نیاز است
او درباره نحوه درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به سوءمصرف موادمخدر توضیح می‌دهد: از منظر درمانی نیز ذکر این نکته لازم است که چون کودکان و نوجوانان اساساً با بزرگسالان متفاوت هستند، درمان‌های معمول بزرگسالان اغلب برای آنها مؤثر واقع نمی‌شود.
به گفته ترکمان کودکان و نوجوانان به لحاظ رشد تکاملی، نگرش‌ها، باورها و ملاحظات محیطی همچون پس‌‌زمینه‌های خانوادگی و تحصیلی شرایط متفاوتی با بزرگسالان دارند. برای درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان یک رویکرد سازمان‌یافته، نظام مند و ادغام یافته مورد نیاز است. او تصریح می‌کند: در این رویکرد باید تمام نیازهای درمانی کودکان و نوجوانان شناسایی شده، سپس برنامه درمانی متناسب برای پاسخ به آن نیازها توسط متخصصان رشته‌های مختلف حوزه درمان‌های طبی، روانی و اجتماعی طراحی و با مشارکت نزدیک خانواده و افراد کلیدی اجتماع اجرا شود.
منبع: آرمان
