بسمه تعالی
فیش¬های چند میلیاردی؟!

با برکناری هیئت عامل صندوق توسعه ملی و تعویض چند مدیر بانکی که فیش های چند ده میلیونی آنان بر ملا شد، روح امید و نشاطی در جامعه تزریق گردید. فیش های بالای حقوقی علیرغم سیاسی شدن، موافقان و مخالفانی در هر دو جناح سیاسی کشور داشت که البته درصد موافقان اندک بود.
با فروکش کردن نسبی التهاب ناشی از افشاء این فیش ها، تامل در موضوع و تبیین زوایای گوناگون آن، می تواند برای جامعه مفید باشد.
سوال اصلی این است که آیا مدیری با حقوق چند ده میلیونی ولی با بهره وری و کارآمدی بالا برای سیستم مضرتر است یا مدیری ضعیف، ناکارآمد و با بهره وری اندک؟
چه بسیارند مدیران به شدت ناکارآمدی که علیرغم وجهه مثبت و دریافت های بسیار معمولی و نیز تظاهر به صرفه جویی و رعایت بیت المال ، به دلیل ضعف یا سوء مدیریت ماهانه میلیاردها تومان به سیستم ضرر زده و رشد و توسعه سازمان تحت مدیریت خود را سال ها به تعویق می اندازند.
کاش دولت محترم حال که آستین بالا زده و در صدد ترمیم مدیریت های ارشد وزارتخانه ها و سازمان ها برآمده، با ارزیابی دقیق و نظارت هدفمند و کارآمد، برخی از این مدیران ضعیف را نیز جابجا نماید که بی شک تعویض این ها ، در توسعه امید ملت موثر تر بوده و نمایه تدبیر دولت محترم را برجسته تر خواهد نمود.
دانشگاه فنی و حرفه¬ای، یکی از مهم¬ترین، حجیم¬ترین، پرکارترین و شاید اثرگذارترین، دانشگاه-های کشوراست. بروز و ظهور دانش¬آموختگانی چون جناب نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور محترم ، دکتر شریعتمداری معاون اجرایی ریاست جمهوری، صدوقی مدیرعامل همراه اول، سردار تشکری از فراندهان ناجا و ... در سطوح مدیریتی کلان کشور، اهمیت و حساسیت دانشگاه فنی و حرفه¬ای و مدیریت آن را بیشتر نمایان می¬کند. فرمایش مقام معظم رهبری که "دانش¬آموختگان این دانشگاه پنجه¬های کارآمد نظام هستند" و تأکید ایشان در 11 اردیبهشت سال جاری در دیدار فرهنگیان مبنی بر ضرورت توجه بیشتر به فنی و حرفه¬ای همه و همه موید ضرورت توجه بیشتر بر نحوه مدیریت این دانشگاه است.

در حوزه اجرایی :
- 172 مرکز تابعه این دانشگاه در سراسر کشور
- قریب به 200 هزار دانشجو
- حدود هزار مدرس تمام وقت
- حدود 17 هزار مدرس حق التدریس پاره وقت
- قریب به 7 هزار کارمند

و از سوی دیگر :
- فضای پسابرجام و به احتمال قوی رونق¬گرفتن صنایع و کارخانجات در آینده¬ای نزدیک
- ضرورت تربیت طیف وسیعی از تکنسین های مسلط به فنون و حرفه¬های روز دنیا
- انواع و اقسام فنون و حرف و مشکلات خاص تکنولوژیکی هر یک
- اثرگذاری حوزه های مهارت محور نظیر فنی و حرفه ای در بطن و توده جامعه
- تأثیرپذیری سایر بخش¬های خدماتی از حوزه فنی و حرفه¬ای
- آثار و تبعات عدم تخصص و مهارت دانش¬آموختگان این بخش بر سلامت و آسایش مردم
- تبعات بین¬المللی وضعیت نامطلوب آموزش¬های مهارتی در ایران به عنوان ام¬القرای کشورهای اسلامی
- و...
شواهد و قراینی بر اهمیت این حوزه و به ویژه مدیریت کلان آن است.

با گذشت قریب به 2 سال از استقرار تیم مدیریتی جدید در این دانشگاه و بروز و ظهور مظاهر علنی ضعف مدیریت ، به نظر می¬رسد ادامه این وضعیت مشکلاتی را در آینده برای این سازمان عریض و طویل ایجاد نماید.
به برخی ابعاد ضعف مدیریتی در این دانشگاه اشاره می¬گردد.
1- هدف¬گذاری و سیاست¬گذاری
هر چند اهداف و سیاست¬های دانشگاه از سوی وزارت متبوع ابلاغ گردیده ولی با چند سوال جزئی از مدیر و معاونین متوجه می¬شوید که درک درستی از سیاست¬های ابلاغی وجود نداشته و فاصله اهداف تا اجرا به شدت زیاد است. جلسات مدیران دانشگاه بی¬هدف و بدون چشم¬انداز بوده و صرفاً جلسه برای جلسه است. مباحث جدی در جلسات مطرح نمی¬شود و اگر هم طرح موضوع می¬شود توان تصمیم¬گیری و ارائه راهکار وجود ندارد. و پس از طرح بحث¬های مختلف، اتخاذ تصمیم معمولاً به بعد از جلسه و در جلسات داخلی شخص ریاست دانشگاه و اطرافیان نزدیک ایشان موکول می¬گردد.
به جرات می توان گفت چشم انداز دانشگاه معلوم نبوده و بیانیه ماموریت و رسالت آن برای اغلب مدیران و کارشناسان ترسیم نشده است.
2- برنامه¬ریزی
در حوزه برنامه¬ریزی نیز طرح¬های کلان و اصلی تقریباً به فراموشی سپرده شده و مدیران و کارشناسان مجموعه به دلیل عدم مدیریت ارشد مناسب به روزمرگی و "هر چه پیش آید خوش آید " مبتلاً گردیده¬اند. این برنامه راهبردی و کلان دانشگاه نیست که بر اساس آن اقدام شود ، بلکه این وقایع روزمره است که مدیران دانشگاه را به دنبال خود می¬کشاند. بررسی صورتجلسات دانشگاه در دو ساله اخیر به خوبی گواه این ادعاست.
برنامه¬های جاری دانشگاه نیز دچار همین بی¬انضباطی است . جلسه ساعت 14 در 14.30 و بلکه 15 برگزار می¬شود و وقت چند دقیقه ای یک فرد با مدیر بعضاً به بیش از یک ساعت به طول می¬انجامد. در حالی که افراد دیگری در دفتر ایشان منتظر وقت ملاقات¬شان هستند.
3- اجراء
- اولاً برنامه¬ریزی خوب و مناسبی برای دانشگاه تدارک دیده نشده است. همین برنامه ناقص و معیوب و حداقلی هم به شکل کاملاً ناقص و ابتر اجرا می¬گردد. در صحبت¬های روزمره مدیران و کارشناسان، اعتقادی به اجرای برنامه¬های نوشته¬شده دیده نمی¬شود و بعضاً با تمسخر به کل پروژه هدف¬گذاری، برنامه¬ریزی و اجرا می¬نگرند که این یک آفت جدی است. در برخی دانشکده¬های تابعه با برگزاری جلسات مستمر با معاونین و کارشناسان مسیر برنامه¬ریزی و اجرا پی-جویی می¬شود ولی در دانشگاه مادر، ماههاست جلسه مفید و موثری برگزار نشده و به جلسات با کارشناسان نیز بی¬توجهی بزرگی شده است لذا در حوزه اجرا ضعف مفرطی دیده می¬شود.
- دخالت¬های بی¬مورد و حتی در جزئی¬ترین مسائل و ارتباط مستقیم مدیریت ارشد با کارشناسان جزء، باعث شده تا معاونان و مدیران دانشگاه عملاً سلب اختیار شده و نتوانند کوچک¬ترین کاری را نیز پیش ببرند.
- ضعف در اجرای برنامه¬ها باعث تحصن حق¬التدریس¬های دانشگاه در مقابل مجلس در ماه¬های گذشته و نامه¬نگاری¬های متعدد آنان شده است در حالی که با مدیریت مناسب می¬شد از این تبعات منفی جلوگیری نمود.
- همچنین ضعف در اجرای برنامه¬ها منجر به ایجاد کمپینی در فضای مجازی برای اعمال مدرک گردید که طیفی از کارکنان دارای مدرک تحصیلی که در سیستم کارگزینی اعمال نگردیده قصد دارند بعد از ماه مبارک رمضان مقابل وزارت علوم تجمع نمایند.
- گزارش¬های بی¬شماری نیز برای خبر 2030 ، بازرسی وزارت علوم، بازرسی کل کشور، دیوان عدالت اداری و ... در این چند ماهه ارسال شده است.
4- نظارت و کنترل
نظارت بر برنامه¬ها به صورت کیفی وجود نداشته و بالعکس نظارت بر سایر ابعاد نظیر حضور و غیاب که در مدیریت نوین کارمزدی مهم نیست به شیوه کاملاً سنتی به شدت اعمال می گردد. دانشگاه فنی و حرفه¬ای که روزی از پرحجم¬ترین دانشگاه¬ها به لحاظ نیرویی و مکاتباتی بوده به کمترین حجم مکاتبات در روز رسیده و به اعتراف پرسنل، آخرین دانشگاهی که بخشنامه¬ها و دستورالعمل¬ها را اجرا می¬کند، فنی و حرفه¬ای است. بعبارت بهتر مدیریت ارشد دانشگاه با هرگونه ارتباط حوزه ستادی و معاونین و مدیران و کارشناسان با مراکز تابعه و نظارت بر روند برنامه¬های کلان مصوب همگام با برنامه¬های دولت مخالف بوده و و موضع¬گیری می¬کند. علت هم طبیعی است رجوع مدیران و کارشناسان و دانشجویان در مراکز تابعه به هیئت¬های اعزامی و طرح مسائل و مشکلات فراروی آنها، موجب آگاهی شده و مطالبات به حق آنها بدون واسطه به گوش مسئولین مربوطه می¬رسد؛ از سوی دیگر نگرانی مدیریت دانشگاه از عملکرد ناصواب و سوءمدیریت کلان، باعث شده تا مسائل دانشگاه نه در مجاری رسمی و قانونی که بصورت غیررسمی طرح و پیگیری شود.
عدم تفویض اختیار به معاونین و اتخاذ تصمیم در همه امور توسط شخص مدیریت دانشگاه و حتی اختصاص اضافه کار و نیز نظارت بر ساعات ورود و خروج مدیران و کارکنان از شاخصه¬های مدیریت جدید دانشگاه در طی دو سال گذشته بوده است.
دور زدن مدیران و ارتباط مستقیم با کارشناسان که اصل وحدت سلسله مراتب مدیریتی را نقض کرده است از دیگر موارد قابل طرح می¬باشد که موجب نارضایتی مدیران و در بیشتر موارد استعفای معاونین و مدیران شده و در روند کارهای دانشگاه اختلال ایجاد کرده است.
5- سوءمدیریت و بی¬انضباطی مالی
عدم درک و فهم مدیریت و قوانین و بخشنامه¬ها موجب شده تا بجای مدیریت صحیح دانشگاه براساس اسناد بالادستی و سیاست¬های کلی نظام و اهداف دولت تدبیر و امید، در پی ورود به مسائل اقتصادی و تخلفات مالی در این زمینه شود.
o بعنوان مشت نمونه خروار، سرمایه¬گذاری در بانک آینده و دریافت سود سپرده 10 میلیاردریالی در سال 1394 می¬توان نام برد که دانشگاه را در قواره یک بنگاه اقتصادی نازل پایین آورده که با کلیه قوانین موجود منافات دارد.
o قرارداد بیمه دانشگاه نیز از جمله مسائلی است که به جای توجه به مسائل رفاهی کارکنان و دانشجویان، به چشم درآمد در آن نگریسته شده و حداقل در سال گذشته قریب 10 میلیارد ریال درآمدزائی داشته در حالی که معلوم نیست این درآمدها به کدام حساب رفته و در کجا مصرف شده است.
o عدم اعمال مدرک تحصیلی و نیز ارزشیابی کارکنان در آستانه انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که نارضایتی عدیده¬ای را در کلیه مراکز تابعه بین کارکنان و اساتید به وجود آورده بود. در مواردی نیز به خودکشی(یک مورد) در ستاد مرکزی دانشگاه و درگیری فیزیکی(چندین مورد) منجر شده است.
o از سوی دیگر برگشت بیش از 80 میلیارد ریال بودجه بند واو که موجب حیرت و تعجب همگان گردید و به همین علت در گزارش مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی نیز بر کمترین میزان افزایش حقوق و مزایا در بخش فنی و حرفه¬ای در لایحه بودجه سالجاری صحه گذاشته شد.
o نمونه دیگر بی¬انضباطی مالی، کمک¬های اعطایی صندوق رفاه دانشجویان در خصوص تجهیز و تعمیر خوابگاهها که با پیگیری¬های معاونت دانشجویی و بعضاً مدیران مراکز تابعه اختصاص یافته بود با دخالت¬های بی¬جا و در غیر موارد تخصیصی و در بهترین حالت در موارد عمرانی غیر از مراکز موردنیاز صرف گردیده است.
o در خصوص اختصاص سبد کالای نوروزی و نیز ماه مبارک رمضان، نامه¬ای به مراکز تابعه ارسال و درخواست می¬شود که به ازای هر فرد، مبلغ تخصیص¬یافته به سبد کالا به حساب بدون نظارتی واریز شود که در قبال آن، کالایی چون برنج و خرما و ... از تهران تهیه و به استان¬هایی چون گیلان، خوزستان، بوشهر و ... که محل اصلی تولید آن کالاهاست ارسال شود. در حالی که قیمت واقعی سبد اختصاص¬یافته بسیار کمتر از مبلغ تعیین¬شده بوده است.
6- مسائل فرهنگی و اجتماعی
به اذعان مدیران و کارشناسان، اساساً کار فرهنگی در دانشگاه فنی و حرفه¬ای وجود ندارد و این حوزه به عبارتی تعطیل است. بعبارت بهتر، ریاست دانشگاه اعتقادی به کار فرهنگی نداشته و بودجه ناچیز این حوزه را هم صرف سایر امور می¬کند.
از موارد قابل ذکر در حوزه فرهنگی می¬توان به نمونه¬های ذیل اشاره نمود:
o مخالفت با سخنرانی چهره¬های سیاسی و فرهنگی از هر دو جناح در محیط دانشگاه که با سیاست¬های نظام و دولت محترم همخوانی ندارد به عنوان نمونه مخالفت با سخنرانی دکتر صادق خرازی در دانشکده شریعتی و نیز دکتر زاکانی در کرمان که هر دو مورد تبعات منفی زیادی داشته است.
o کنسل¬کردن سخنرانی دکتر حسینی وزیر سابق ارشاد در دانشکده انقلاب اسلامي چند ساعت قبل از شروع برنامه.
o لغو المپیاد ورزشی دانشجویی در تابستان 94 در آخرین روزهای منتهی به مسابقات در حالی که تیم¬های ورزشی آماده شده بودند و هزینه¬های زیادی نیز انجام شده بود.
o و...

علاوه بر موارد پیش¬گفته، که اصول اولیه و بدیهی مدیریت است نکات مهم دیگری نیز قابل ذکر است.
- مدیران و کارشناسان صاحب نظر این دانشگاه به دلیل برخی برخوردهای ناصواب ، حاضر به ادامه خدمت نبوده و منتقل شده¬اند و یا درخواست انتقال داده¬اند. به طور میانگین در دو سال گذشته در هر معاونت و اداره کل حداقل 2 تا 3 مدیر جابجا شده¬اند.
- در حال حاضر در دوره مدیریت جدید، سومین معاون آموزشی، سومین معاون اداری و مالی(که وی نیز استعفا داده و حاضر به همکاری نیست!!!)، دومین معاون پژوهشی، پنجمین معاون فرهنگی و دانشجویی، چهارمین مدیرکل حراست، سومین مدیرکل نظارت و ارزیابی، دومین مدیرکل حقوقی و... مشغول به کار هستند که اغلب مدیران فعلی نیز به دلیل مدیریت ضعیف در جستجوی شغل جدید و پست دیگری در سایر دستگاه¬ها می¬باشند.
- بعنوان نمونه، یکی از دوستان قدیمی مدیریت که از دوره ابتدایی باهم همکلاس بوده و بعد از آن هم دوستی¬ و همکاری¬شان ادامه داشته و سوابق متعددی چون رایزنی علمی ج.ا.ا در انگلستان و ... در کارنامه خود دارد و با پست قائم¬مقامی ریاست دانشگاه و معاونت اداری و مالی به دانشگاه آمدند به دلیل دخالت¬های زیاد و سوءمدیریت نامبرده نتوانست با ایشان ادامه کار دهد و ناگزیر به استعفا و ترک دانشگاه شد.
- به جای انگیزه¬دادن و استفاده از ظرفیت افراد متناسب با علائق و توانمندی (لایکلف ا... نفس الا وسعها) برخوردهای چکشی با نیروی انسانی که سرمایه¬های واقعی سازمان می¬باشند، نوعی دلزدگی و گریز از مجموعه را ایجاد کرده است.
- عدم توزیع مناسب نیرویی از دیگر مشکلات دانشگاه است. در برخی حوزه¬ها و نیز دانشکده-های تابعه انباشت نیرو و در برخی با کمبود جدی مواجه هست و مدیریت توان تصمیم¬گیری و ایجاد تعادل در مجموعه دانشگاه را ندارد.
- در برخی جلسات اظهار نظرهای تندی ابراز می شود که بازتاب منفی دارد. مثلا اینکه پرسنل دانشگاه و به ویژه پرسنل انتقالی از آموزش و پرورش را که بخش عمده¬ای از نیروی انسانی دانشگاه هستند را مدام متهم به عدم کارآمدی و سوء¬استفاده و رانت¬خواری می¬کنند.
- مباحث تکراری نیز در جلسات زیاد مطرح می¬شود. خاطراتی که بارها شنیده شده و زمان جلسه را به درازا می¬کشاند. اغلب جلسات جمعی دانشگاه، بیش از 4-5 ساعت طول می¬کشد در حالی که بهره خاصی نداشته و تصمیم خاصی گرفته نمی¬شود و راهکاری ارائه نمی¬گردد.
برخورد با آمران و عاملان فیش های حقوقی بالا ضروری بوده و اقدام سریع دولت قابل تقدیر است. لکن بایستی اذعان نمود که مدیران عزل شده در ماه چند ده میلیون تومان به بین المال خسارت می زدند ولی چنین مدیران ضعیف و ناکارآمدی، علاوه بر مشکلات روحی و روانی که به زیرمجموعه وارد می¬کنند که به راحتی قابل محاسبه نیست، ماهانه دهها میلیارد تومان به کشور آسیب می¬رسانند.
ان¬شاء¬الله به تدبیر دولت محترم در این ماه¬های پایانی دولت فکری به حال چنین مدیرانی نیز بشود. (3802839) (alef-11)