کد مطلب: 207672
حجاب درايران باستان چگونه بود؟
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۲ ساعت ۱۵:۳۰
حجاب و پوشیده بودن زن از دوران هاي باستان در نزد ایرانیان يك نوع ارزش اخلاقي بوده و به همین دلیل به تدريج به صورت سنت ملي و هنجار اجتماعی درآمده است.
به گزارش مهر، يكي از نكات قابل توجه براي زنان در دوره هاي تاريخي ايران باستان، علاوه بر شكل و فرم لباس، مسئله حجاب است كه زنان در دوران هاي گذشته چه پوششی داشته اند.
بیشتر تاريخ نويسان به جنگ ها و كشورگشايي ها و روش زمامداري و جهانگشايي و طرز اداره كشورها مي پرداخته اند و خيلي كم به مسائل اجتماعي جامعه و زندگي خانوادگي توجه داشته اند و اگر كسي بخواهد درباره داشتن يا نداشتن حجاب غور و بررسي كند، چندان به نتيجه مثبت، مستند و قابل اطمينان نمي رسد. با و جود اين، با كنجكاوي در گزارش هاي تاريخي و مشاهده نقوش برجسته و تصويرها و كاوشهاي باستان شناسي مي توان اطلاعاتي نسبتا مطمئن به دست آورد.
در اين ميان تاريخ نامه مستند و ملي ما يعني شاهنامه كه فردوسي آن را از روي منابع و گفته ها و نوشته هاي فرزانگان و موبدان و دهقانان با دقت و وسواس زياد از نظر صحت و دقت به نظم آورده است، اطلاعاتي در اين مورد به دست مي دهد.
با وجودي كه شاهنامه هم بيشتر تاريخ پادشاهان و شرح جهانداري ها و جهانگشايي هاي آنان مي باشد، ولي در عين حال فردوسي گوشه هايي از تاريخ اجتماعي ما را نشان مي دهد و در اين ميان بارها نه تنها به"پوشيده رويان"در مورد زنان ايران و همسايگان حتي چين و روم اشاره شده، بلكه چندين بار به حجاب"چادر" نيز اشاراتي دارد و نشان مي دهد كه زنان ما از دوران هاي باستان داراي چادر بوده اند.
در فرهنگ پهلوي به واژه چادر بر مي خوريم به معني "لباس و پوشش" كه از واژه هاي پهلوي است و نشان مي دهد كه اين واژه از ابتداي دوره ساسانيان و حتي قبل ازآن دوره مورد استعمال داشته، زيرا براي آن واژه اي به وجود آمده است و آن را به كار برده اند.
از سروده هاي فردوسي در شاهنامه اين نتيجه به دست مي آيد كه از ابتداي تاريخ يعني از دوران پادشاهي جمشيد و فريدون، زنان ايران"پوشيده روي" بوده اند چنان كه در گرفتار شدن دو خواهر جمشيد به دست ضحاك مي گويد؛
دو پاكيزه از خانه جمشيد/ برون آوريدند لرزان چو بيد
كه جمشيد را هر دو خواهر بدند/ سر بانوان را چو افسر بدند
زپوشيده رويان يكي شهر ناز/ دگر ماهرويي به نام ارنواز
به ايوان ضحاك بردندشان/ بدان اژدها فش سپردندشان
چادر نيز به عنوان حجاب زنان، از ابتداي تاريخ در جامعه ما وجود داشته است و وجود چادر در زبان پهلوي نيز اين مطلب را تاييد مي كند. علاوه برآن در شاهنامه نيز به واژه چادر و كاربرد آن بر مي خوريم از جمله در داستان به زندان افكندن بيژن توسط افراسیاب؛
منيژه بيامد به يك چادرا/ برهنه دو پاي و گشاده سرا
در شاهنامه اشاراتي به "پوشيده رويان"كشورهاي چين و روم كه همسايگان آن زمان بوده و هميشه با ايران رابطه داشته اند نيز شده است و دراين مورد می توان به نامه نوشتن خاقان چين براي دادن دختر خود به انوشيروان اشاره کرد؛
يكي راز فرزانگان برگزين/ كه آيد به نزديك خاقان چين
كه در پرده"پوشيده رويان"اوي/ زديدارآن كس نپوشند روي
همچنین نامه انوشيروان و فرستادن مهران ستاد را براي ديدن و آوردن دختر خاقان؛
شبستان خاقان نگه كن نكوي/ بدو نيك او را سراسر بجوي
پس پرده او بسي دختر است/ كه با برز و بالا و با افسر است
و در وصف دخترهاي ترك كه منظور همان چين است مي خوانيم؛
همه دخت تركان پوشيده روي/ همه سرو قد و همه مشكبوي
به طوري كه در اوستا و كتاب هاي ديگر ديني ايرانيان باستان و مندرجات آنها و نيز اندرزنامه هاي ديني و اخلاقي گوناگوني كه وجود داشته استنباط مي شود رعايت حجاب در هيچ زمان تكليف و دستور ديني نبوده كه اجباري براي رعايت حفظ آن متصور شود و به نظر مي رسد كه جامعه ايراني از دوران هاي باستان، حفظ حجاب و "پوشيده رويي"را يك نوع اخلاقي و سنتي مي دانسته اند كه رعايت آن به تدريج جزوسنن ملي و وظيفه اخلاقي جا افتاده و پايدار مانده است.
به گزارش مهر، يكي از نكات قابل توجه براي زنان در دوره هاي تاريخي ايران باستان، علاوه بر شكل و فرم لباس، مسئله حجاب است كه زنان در دوران هاي گذشته چه پوششی داشته اند.
بیشتر تاريخ نويسان به جنگ ها و كشورگشايي ها و روش زمامداري و جهانگشايي و طرز اداره كشورها مي پرداخته اند و خيلي كم به مسائل اجتماعي جامعه و زندگي خانوادگي توجه داشته اند و اگر كسي بخواهد درباره داشتن يا نداشتن حجاب غور و بررسي كند، چندان به نتيجه مثبت، مستند و قابل اطمينان نمي رسد. با و جود اين، با كنجكاوي در گزارش هاي تاريخي و مشاهده نقوش برجسته و تصويرها و كاوشهاي باستان شناسي مي توان اطلاعاتي نسبتا مطمئن به دست آورد.
در اين ميان تاريخ نامه مستند و ملي ما يعني شاهنامه كه فردوسي آن را از روي منابع و گفته ها و نوشته هاي فرزانگان و موبدان و دهقانان با دقت و وسواس زياد از نظر صحت و دقت به نظم آورده است، اطلاعاتي در اين مورد به دست مي دهد.
با وجودي كه شاهنامه هم بيشتر تاريخ پادشاهان و شرح جهانداري ها و جهانگشايي هاي آنان مي باشد، ولي در عين حال فردوسي گوشه هايي از تاريخ اجتماعي ما را نشان مي دهد و در اين ميان بارها نه تنها به"پوشيده رويان"در مورد زنان ايران و همسايگان حتي چين و روم اشاره شده، بلكه چندين بار به حجاب"چادر" نيز اشاراتي دارد و نشان مي دهد كه زنان ما از دوران هاي باستان داراي چادر بوده اند.
در فرهنگ پهلوي به واژه چادر بر مي خوريم به معني "لباس و پوشش" كه از واژه هاي پهلوي است و نشان مي دهد كه اين واژه از ابتداي دوره ساسانيان و حتي قبل ازآن دوره مورد استعمال داشته، زيرا براي آن واژه اي به وجود آمده است و آن را به كار برده اند.
از سروده هاي فردوسي در شاهنامه اين نتيجه به دست مي آيد كه از ابتداي تاريخ يعني از دوران پادشاهي جمشيد و فريدون، زنان ايران"پوشيده روي" بوده اند چنان كه در گرفتار شدن دو خواهر جمشيد به دست ضحاك مي گويد؛
دو پاكيزه از خانه جمشيد/ برون آوريدند لرزان چو بيد
كه جمشيد را هر دو خواهر بدند/ سر بانوان را چو افسر بدند
زپوشيده رويان يكي شهر ناز/ دگر ماهرويي به نام ارنواز
به ايوان ضحاك بردندشان/ بدان اژدها فش سپردندشان
چادر نيز به عنوان حجاب زنان، از ابتداي تاريخ در جامعه ما وجود داشته است و وجود چادر در زبان پهلوي نيز اين مطلب را تاييد مي كند. علاوه برآن در شاهنامه نيز به واژه چادر و كاربرد آن بر مي خوريم از جمله در داستان به زندان افكندن بيژن توسط افراسیاب؛
منيژه بيامد به يك چادرا/ برهنه دو پاي و گشاده سرا
در شاهنامه اشاراتي به "پوشيده رويان"كشورهاي چين و روم كه همسايگان آن زمان بوده و هميشه با ايران رابطه داشته اند نيز شده است و دراين مورد می توان به نامه نوشتن خاقان چين براي دادن دختر خود به انوشيروان اشاره کرد؛
يكي راز فرزانگان برگزين/ كه آيد به نزديك خاقان چين
كه در پرده"پوشيده رويان"اوي/ زديدارآن كس نپوشند روي
همچنین نامه انوشيروان و فرستادن مهران ستاد را براي ديدن و آوردن دختر خاقان؛
شبستان خاقان نگه كن نكوي/ بدو نيك او را سراسر بجوي
پس پرده او بسي دختر است/ كه با برز و بالا و با افسر است
و در وصف دخترهاي ترك كه منظور همان چين است مي خوانيم؛
همه دخت تركان پوشيده روي/ همه سرو قد و همه مشكبوي
به طوري كه در اوستا و كتاب هاي ديگر ديني ايرانيان باستان و مندرجات آنها و نيز اندرزنامه هاي ديني و اخلاقي گوناگوني كه وجود داشته استنباط مي شود رعايت حجاب در هيچ زمان تكليف و دستور ديني نبوده كه اجباري براي رعايت حفظ آن متصور شود و به نظر مي رسد كه جامعه ايراني از دوران هاي باستان، حفظ حجاب و "پوشيده رويي"را يك نوع اخلاقي و سنتي مي دانسته اند كه رعايت آن به تدريج جزوسنن ملي و وظيفه اخلاقي جا افتاده و پايدار مانده است.
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۲۱:۴۸:۵۷
همین الان اعلام کنند دیگر حجاب در ایران اجباری نیست جمعیت زیادی از زنان ایرانی با حجاب در اماکن عمومی حاضر خواهند شد. (1829911) (alef-13)
محمدرضا
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۲۲:۴۰:۴۴
شاهنامه را "تاريخ نامه مستند" و دوره شاهان اسطوره اي نظير جمشيد و فريدون را "ابتداى تاريخ" فرض ميكنيد و روايت شاعر از ناديده هاى بسيار را به زبان حال خود، برهان و حجت صحت آداب و رفتار مردمان سده هاي گمشده شمرده ايد!!
صرف نظر از نقد موضوع يا عقيده اى كه سعى در رد يا إثبات آن داريد (چون تخصصى در آن ندارم) پيشنهاد مىدهم براى عينيت بخشيدن به يك ايده (ذهنيت) دامنه منابع تحقيق را توسعه دهيد. توجه داشته باشيد نويسنده منبع شما در جايى به برجسته سازى هاى تعمدى - غير واقعى يا غير عينى - در روايات خود اشاره كرده است:
....
كه رستم يلى بود در سيستان----- منش كرده ام رستم داستان
اينكه "داستان" به ماهيت داستانى و روايى ( غير عينى) سند شما از زبان تقرير گر اشاره ميكند يا تنها تغيير شكلى است از لقب و كنيه قهر مان (دستان)، اينجا زياد مهم نيست اما تصريح نويسنده (سراينده) به اثر گذارى بر شخصيتها (و لاجرم بر حوادث و ماجرا كه حول اينان ميگذرد، بر فضاى روايات و جزييات آن) به روشنى صحت و اعتبار لحن و عبارات وى و مفاهيم مندرج در آنها را در سه سطح مختلف زبان شناسى (واژه و ساختار زبانى و ايده غالب بر راوى يا روايت) را مورد مخاطبه قرار ميدهد. همينطور يادآورى ميكنم مقدار زيادى روايت حول مقاصد تنظيم و تصنيف شاهنامه مثلا براى اعتلاى فلان و تكريم بهمان در برابر استيلاى آن ديگرى يا تحقير آن يكى، كه باز صحت همه آن و اجزايش را تا زمان برسى و فهم برابر هاى تاريخى و ساير اسناد، مورد ترديد قرار ميدهد.
شما در آخر اشاره كرده ايد چطور ساير مدارك و اسناد هرگز به تبيين اصل حجاب در سطور خود نپرداخته اند اما باز مختصر بيت يا مصراع از روايت نظم گونه را، كه (به حسب خود متن و هم به اعتبار احكام جارى در بررسى تحليل و تفسير و تبيين آراء و روايات) مصون از تاثير ويژگى ها، ارزشها و فرمهاى شناخته و مرسوم زمانه خود نويسنده نميتوانسته اند كه باشند، مدرك رفتارشناسى انسان هايى ميدانيد كه لااقل قسمتى از زندگى شان با همه جزييات كه داشته ريشه در اسطوره دارد و دور از دسترس. و شما باز در خطاى قضاوت فراتر هم ميرويد و آن بخش را "ابتداى تاريخ" ميناميد! (1830007) (alef-13)
صرف نظر از نقد موضوع يا عقيده اى كه سعى در رد يا إثبات آن داريد (چون تخصصى در آن ندارم) پيشنهاد مىدهم براى عينيت بخشيدن به يك ايده (ذهنيت) دامنه منابع تحقيق را توسعه دهيد. توجه داشته باشيد نويسنده منبع شما در جايى به برجسته سازى هاى تعمدى - غير واقعى يا غير عينى - در روايات خود اشاره كرده است:
....
كه رستم يلى بود در سيستان----- منش كرده ام رستم داستان
اينكه "داستان" به ماهيت داستانى و روايى ( غير عينى) سند شما از زبان تقرير گر اشاره ميكند يا تنها تغيير شكلى است از لقب و كنيه قهر مان (دستان)، اينجا زياد مهم نيست اما تصريح نويسنده (سراينده) به اثر گذارى بر شخصيتها (و لاجرم بر حوادث و ماجرا كه حول اينان ميگذرد، بر فضاى روايات و جزييات آن) به روشنى صحت و اعتبار لحن و عبارات وى و مفاهيم مندرج در آنها را در سه سطح مختلف زبان شناسى (واژه و ساختار زبانى و ايده غالب بر راوى يا روايت) را مورد مخاطبه قرار ميدهد. همينطور يادآورى ميكنم مقدار زيادى روايت حول مقاصد تنظيم و تصنيف شاهنامه مثلا براى اعتلاى فلان و تكريم بهمان در برابر استيلاى آن ديگرى يا تحقير آن يكى، كه باز صحت همه آن و اجزايش را تا زمان برسى و فهم برابر هاى تاريخى و ساير اسناد، مورد ترديد قرار ميدهد.
شما در آخر اشاره كرده ايد چطور ساير مدارك و اسناد هرگز به تبيين اصل حجاب در سطور خود نپرداخته اند اما باز مختصر بيت يا مصراع از روايت نظم گونه را، كه (به حسب خود متن و هم به اعتبار احكام جارى در بررسى تحليل و تفسير و تبيين آراء و روايات) مصون از تاثير ويژگى ها، ارزشها و فرمهاى شناخته و مرسوم زمانه خود نويسنده نميتوانسته اند كه باشند، مدرك رفتارشناسى انسان هايى ميدانيد كه لااقل قسمتى از زندگى شان با همه جزييات كه داشته ريشه در اسطوره دارد و دور از دسترس. و شما باز در خطاى قضاوت فراتر هم ميرويد و آن بخش را "ابتداى تاريخ" ميناميد! (1830007) (alef-13)
پوزخند
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۲۳:۲۵:۱۵
اگرایرا باستان قابل احترامه پس چرا از تو کتابها حذفش کردید؟ (1830112) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۲۳:۵۰:۲۴
بر اساس نوشته کتاب «حقوق کیفری بین النهرین» در زمان قدیم و در بین النهرین پوشیدن چادر از ویژگیهای زنان آزاد بوده است و «زنان برده» نه تنها حق سر کردن چادر را نداشته اند، که اگر این کار را می کردند مجازات می شدند. مجازات این عمل «ریختن قیر داغ بر روی سر این کنیزان بوده است»
اگر در سی دی «معجم فقهی» واژه ی «صلاه الامه» را سرچ کنید در کمال تعجب می بینید که در بسیاری از کتب فقهی ما نیز آمده است که «زن مسلمان ولی کنیز هنگام خواندن نماز نیازی به پوشاندن سرش ندارد» حتی روایاتی را خواهید دید که در آن برای «کنیزانی که خود را مانند آزاد می پوشاندند» مجازات در نظر گرفته می شده است....
به نظر من هنوز ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد
در روایات پیامبر اکرم آمده است که« زنان بادیه نشین نیاز به حجاب ندارند»
از امام خمینی نیز درباره ی «حجاب زنان عشایر ایران» سوال کردند و ایشان فرمودند در همان حدی که عرفشان است کافی است...
الف اگر این مطالبم را سانسور کنی، حتی کامنت هم دیگر نمی گذارم. قبلا برایت مقاله می نوشتم حالا فقط گاهی کامنت میگذارم (1830160) (alef-13)
اگر در سی دی «معجم فقهی» واژه ی «صلاه الامه» را سرچ کنید در کمال تعجب می بینید که در بسیاری از کتب فقهی ما نیز آمده است که «زن مسلمان ولی کنیز هنگام خواندن نماز نیازی به پوشاندن سرش ندارد» حتی روایاتی را خواهید دید که در آن برای «کنیزانی که خود را مانند آزاد می پوشاندند» مجازات در نظر گرفته می شده است....
به نظر من هنوز ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد
در روایات پیامبر اکرم آمده است که« زنان بادیه نشین نیاز به حجاب ندارند»
از امام خمینی نیز درباره ی «حجاب زنان عشایر ایران» سوال کردند و ایشان فرمودند در همان حدی که عرفشان است کافی است...
الف اگر این مطالبم را سانسور کنی، حتی کامنت هم دیگر نمی گذارم. قبلا برایت مقاله می نوشتم حالا فقط گاهی کامنت میگذارم (1830160) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۹-۱۷ ۲۳:۵۱:۳۴
پس اون عکس و نگاره های زنان نیمه لخت و لخت روی سنگ و دیوار و جام و نقاشی و سکه و .... از دوران ساسانی و اشکانی و ... چیه؟ یا اونا زنان اجنبین؟ (1830164) (alef-13)
