شورای عالی انقلاب فرهنگی که در راستای بروز تحول بنیادین در روند آموزش و ساماندهی امور فرهنگی و توسعه و تعمیق فعالیتهای انقلاب فرهنگی پس از انقلاب تشکیل شد، در حال ورود به سی و چهارمین سال تاسیس خود است.
به گزارش ایسنا، با ظهور انقلاب اسلامی و گسترش مطالبات برای ایجاد تغییر در روند تحصیل و آموزش و ساماندهی امور فرهنگی و با توجه به جو حاکم بر دانشگاهها که موجب بروز اختلال در روند تحصیل شده بود، برای انجام اصلاحات و تغییراتی، دانشگاههای سراسر کشور برای مدتی تعطیل شدند.
در این بین مسؤولان ارشد نظام تصمیم به ساماندهی امور فرهنگی کردند که حضرت امام خمینی (ره) فرمان تشکیل ستادی تحت عنوان «ستاد انقلاب فرهنگی» در سال 1359 را دادند تا از این طریق مسیر برای اصلاح روند آموزش در نهادهای فراگیری همچون آموزش و پرورش و دانشگاهها هموار شود که در این راستا این ستاد مسائلی همچون تغییر بنیادین برنامهها و شیوههای تدریس و تربیت را در دستور کار قرار داد.
بر این اساس، پس از اتمام اصلاحات اولیه و بازگشایی دانشگاهها، نیاز به توسعه و تعمیق فعالیتهای انقلاب فرهنگی به وضوح دیده میشد؛ از این رو حضرت امام خمینی (ره) در تاریخ 19 آذرماه 1363 فرمان تشکیل «شورای عالی انقلاب فرهنگی» را صادر کردند که در واقع ستاد انقلاب فرهنگی با تغییر ماهیت به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل شده بود.
از جمله اهداف تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی که حال نزدیک به 34 سال از عمر آن میگذرد میتوان به مواردی همچون گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی، تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از فضای فرهنگی جامعه، تحول دانشگاهها، مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی، گسترش و تقویت هر چه بیشتر آنها برای تربیت متخصصان متعهد، اسلامشناسان متخصص، مغزهای متفکر و وطنخواه، نیروهای فعال و ماهر، استادان، مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور، تعمیم سواد، تقویت و بسط روح تفکر و علمآموزی و تحقیق و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و فرهنگی، حفظ و احیا و معرفی آثار اسلامی و ملی، نشر افکار و آثار فرهنگی انقلاب اسلامی، ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی اشاره کرد.
در واقع شورای عالی انقلاب فرهنگی از همان ابتدای شروع کار خود بر اساس ارزشهای انقلاب فرهنگی در پی ایجاد تغییرات و اصلاحات بنیادین درعرصههای فرهنگی بوده است تا بتواند این عرصه را با خواستهها و روح انقلاب تطبیق دهد و مظاهر و مصادیق تهاجم و شبیخون فرهنگی را شناسایی و آسیبشناسی کند.
در این بین شورا برای تحقق هر چه بهتر اهداف تعیین شده، اقدام به تاسیس شورای تخصصی، هیات، مؤسسات، نهادها و کارگروههایی از جمله شورای معین، شورای فرهنگ عمومی، شورای اسلامی شدن مراکز آموزشی، شورای هنر، شورای فرهنگی، اجتماعی زنان و خانواده، شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شورای تخصصی و ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی، شورای تخصصی مهندسی فرهنگی، شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی، شورای تخصصی حوزوی، هیأت نظارت و بازرسی، هیأت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی، هیأت عالی جذب اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور، هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی و مناظره، کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، کارگروه مدیریت کلان دستگاههای فرهنگی، جهاد دانشگاهی، مرکز نشر دانشگاهی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، فرهنگستان علوم پزشکی، فرهنگستان هنر، دفتر جذب نخبگان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کرد تا بتواند ماموریتهای محول شده را عینیت بخشد.
مقام معظم رهبری، شورای عالی انقلاب فرهنگی را اتاق فرمان فرهنگی عنوان کرده و معتقد هستند «شورای عالی انقلاب فرهنگی را درواقع باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی انقلاب فرهنگی و علمی دستگاههای کشور اعم از دستگاههای فرهنگی و سایر دستگاهها و مرکز مهندسی فرهنگی کشور به حساب آورد».
شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای تحقق اهداف تعیین شده و تحت عنوان مرکز مهندسی فرهنگی کشور، وظایف مصوبی همچون تدوین اصول سیاست فرهنگی نظام جمهوری اسلامی در تعیین اهداف و جهت برنامههای فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و علمی، تعیین مراجع برای طرح و تدوین برنامههای فرهنگی، آموزشی، علمی و تحقیقاتی، تصویب آییننامههای مهم و اساسی مراکز علمی و فرهنگی، آموزش و پژوهشی کشور، تصویب ضوابط تاسیس موسسهها و مراکز علمی و فرهنگی و تحقیقاتی و فرهنگستانها و دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، تهیه طرح و تدوین آییننامهها برای ایجاد زمینههای لازم جهت بسیج و مشارکت همهجانبه مردم، تدوین ضوابط برای گزینش استادان و معلمان دانشگاهها و مراکز آموزشی، نظارت بر تمام مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، تایید نامزدهایی که وزیر فرهنگ و آموزش عالی به عنوان رییس دانشگاهها پیشنهاد میکند، تدوین ضوابط و اصول کلی و سیاستهای مربوط به توسعه روابط علمی و فرهنگی با کشورهای دیگر و نظارت بر امور کتابهای درسی را در دستور کار خود قرار داده است.
به گزارش ایسنا، در این راستا منصور کبگانیان، عضور شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن اشاره به اینکه فرهنگ عمومی، فرهنگ نخبگان، پیوستنگاری فرهنگی و غیره در حیطه وظایف این شورا است، بر لزوم تسریع در اجرای نقشه مهندسی فرهنگی در جهت رفع بسیاری از کمبودهای فرهنگی تاکید میکند.
وی تعلیم و تربیت را نیز از دیگر حوزههای مدنظر شورا عنوان کرده و میگوید: در حوزه تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام به تدوین و تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کرده است تا از این طریق اقدامات لازم برای بروز تغییر و تحول در این حیطه در دستور کار قرار گیرد.
در این میان شورای عالی انقلاب فرهنگی با اهداف کارشناسی هرچه بهتر مصوبات شورای عالی و پشتیبانی علمی، پژوهشی و خدماتی متناسب با وظایف و مسؤولیتهای شورای عالی و بهرهبرداری از اطلاعات و تحقیقات انجام شده به منظور تصمیمسازی مناسب دبیرخانهای را تشکیل داده است که علاوه بر نقش اداری و پشتیبانی علمی و پژوهشی، نظارت، ارزیابی، هماهنگی و پیگیری اجرایی شدن مصوبات شورا را نیز بر عهده دارد.
برای تدوین پیشنویس سیاستهای مورد نظر شورای عالی، تعریف پروژههای مطالعاتی، نقد و بررسی گزارشهای دریافتی از دستگاههای فرهنگی، تهیه گزارشهای تکمیلی، برقراری ارتباط و تعامل سازنده با نخبگان، مدیران فرهنگی و صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی در مورد اهداف و اولویتهای شورای عالی، کمیسیونها و واحدهای پژوهشی و کارشناسی گوناگونی از جمله فرهنگی - اجتماعی، اصلاح الگوی مصرف، تعلیم وتربیت، علم و فناوری، آیندهنگاری و تحولات علم و فرهنگ، رصد وضعیت فرهنگی و علمی کشور و ... در ساختار دبیرخانه پیشبینی شده است.
علی اکبر ولایتی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نقش شورا را در ساماندهی امور فرهنگی و علمی با اهمیت ارزیابی کرده و با اشاره به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی در بسیاری از حوزههایی که با خلا و کمبود مواجه بوده ورود کرده است، میگوید: شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه این شورا، نقش هماهنگکننده بین بخشهای مختلف کشور را برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی دارد.
بر این اساس، اسفند 1384 نیز کمیتهای تحت عنوان «کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» با رای شورای عالی انقلاب فرهنگی راهاندازی شد تا مفاخر تمدن اسلام و ایران شناسایی و معرفی شوند که در این راستا با همکاری وزارت آموزش و پرورش معرفی مفاخر و دستاوردهای تمدن اسلام و ایران در کتابهای درسی محقق شده است.
به گزارش ایسنا، شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیمگیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور در چارچوب سیاستهای کلی نظام محسوب میشود که تصمیمات و مصوبات این شورا لازمالاجرا و در حکم قانون است.
از برخی مصوبات و مادهواحدهای مهم این شورا میتوان به مصوبه انتخاب نمایندگان شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای راهبری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، ماده واحده اختصاص سهمیه به جانبازان قطع نخاعی برای پذیرش بدون آزمون در مقاطع تحصیلات تکمیلی، مصوبه راهبردها و اقدامات ملی مربوط به جلوگیری از کاهش نرخ باروری و ارتقای آن متناسب با آموزههای اسلامی و اقتضائات راهبردی کشور، مصوبه تشکیل ستاد توسعه زیست فناوری، مصوبه سند راهبردی علوم و فناوریهای شناختی، مصوبه سند نهضت مطالعه مفید، مصوبه طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده و سیاستها و راهبردهای ارتقاء و توسعه فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای اعضای حقیقی و حقوقی و افتخاری بوده که رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی، رییس قوه قضائیه، رییس مجلس شورای ، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر ورزش و جوانان، معاون علمی و فناوری رییس جمهور، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، رییس سازمان صدا و سیما، رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده، رییس جهاد دانشگاهی، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از اعضای حقوقی و آیتالله جنتی و حسن حبیبی از اعضای افتخاری شورا هستند.
همچنین احمد احمدی، رضا داوری اردکانی، علیرضا اعرافی، حمید پارسانیا، عبدالله جاسبی، غلامعلی حدادعادل، علی شریعتمداری، منصور کبگانیان، محسن قمی، علیاکبر رشاد، حسن رحیمپور ازغدی، محمدرضا عارف، حسین کچویان، مهدی گلشنی، صادق واعظزاده، علیاکبر ولایتی، محمود محمدی عراقی، محمدعلی کینژاد، عزتالله ضرغامی، محمدرضا مخبر دزفولی از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند.