کد مطلب: 420379
جهان کودکانه کتاب/ «دنیای پیتر خرگوشه و دوستان»؛ بئاتریکس پاتر؛ علی‌رضا اسماعیل پور؛ ماهی
جذبه‌ی ماندگار سادگی
نیره رحمانی؛ 14 آذر 1395
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۰۴
«دنیای پیتر خرگوشه و دوستان»
نوشته:بئاتریکس پاتر
ترجمه: علی‌رضا اسماعیل پور
ناشر: ماهی، چاپ اول 1394
مجموعه 20 جلدی کتابهای کودک، بهای هرجلد 5000 تومان
شما می‌توانید کتاب «دنیای پیتر خرگوشه و دوستان» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
در نگاه اول باورکردنی به نظر نمی‌رسد، کتابهایی این قدر ساده بیش از یک قرن هنوز جذابیت خود را حفظ کرده باشند، آن هم برای بچه‌ها در دوره و زمانه‌ای که انواع و اقسام کتابهای پررنگ و لعاب با شخصیت‌هایی که هویتشان را دنیای پر زرق و برق انیمشن‌های سینمایی گرفته‌اند و بعد به دنیای کتابهای کودک هم هجوم آورده‌اند. اما گاه سادگی و صمیمیت جذبه‌ای مفتون‌کننده دارند. کتابهایی که در نخستین سالهای قرن بیستم نوشته شده است، بچه‌هایی که در قرن نوزدهم به دنیا آمده بودند، آنها را می‌خواندند، کسانی که هنگام جنگ جهانی اول بیست ساله بودند و اگر عمرشان به دنیا بود برای بچه‌های خودشان خریده و خوانده‌اند، بچه‌هایی که در هنگام جنگ جهانی دوم مردان و زنان بزرگی بودند که اگر با خوش اقبالی از جنگ جان سالم به در برده باشند با بچه‌هایشان در هنگام جنگ سرد خواننده این کتابها بوده‌اند و همینطور نسل به نسل تا امروز که بعضی بچه‌ها زیر آوار جنگ‌های پایان‌ناپذیر جهان سوم بی آنکه کسی برایشان قصه بخواند با صدای بمب‌ها به خواب ابدی می‌روند.
مجموعه کتابهای کودکانه بئاتریس پارکر قریب به صد و ده سال پیش برای اولین بار منتشر شده‌اند. اما هنوز هم همانقدر بکر و دوست‌داشتنی‌اند. اما این کتابها دارای چه ویژگی هستند که هنوز هم جذابیت خود را حفظ کرده‌اند، آن هم در زمانه‌ای که این همه کتابهای رنگارنگ با داستانهای جدید از زمین و کرات دیگر از شخصیت‌های واقعی تا کارتونی، آدم آهنی‌ها و ربات‌ها و... منتشر شده است.
به نظرم آن چیزی که این کتابها را ماندگار ساخته همین روح سادگی و صمیمیتی است که در آنها وجود دارد. یک نگاه انسانی که به طبیعت و موجودات آن عشق می‌ورزد و این عشق را نیز در در روح این کتابها دمیده است. کتابهایی کوچک که از چند نقاشی و متن‌هایی اندک برخوردارند اما در دل این روایت‌های کوتاه که به مدد نقاشی و کلمه بازگو می‌شود، همین نگاه انسانی احساس می‌شود.
بئاتریس پارکر با نبوغی شایسته ستایش به کشف راز این سادگی نائل شده و آن را در دنیای کودکان بازسازی کرده است. با حیواناتی که می‌توانند در قالب شخصیت‌های یک داستان، فضایی ملموس را در ذهن آن بچه‌ها بیافرینند. درواقع پیوندی که این داستانها با ذات طبیعت برقرار کرده‌اند و مهمترین عامل ماندگاری آنهاست. عشق به طبیعت و زیبایی‌های آن امری ذاتی است که در ناخودآگاه همه انسانها وجود دارد فقط کافی است، محرکی برای آن پیدا کنیم.
این داستانها حاصل تلاشی این گونه است، همانطور که خود بئاتریس پاتر نیز در زندگی واقعی در مقابل هجوم زمین‌خوارانی که باغ‌ها را بدل به خانه می‌کردند واکنش نشان داده و ایستادگی می‌کرد. البته خوش شانس بود که آپارتمانهای جدید را ندید. به هر حال این کشش درونی و روحیه دوستدار طبیعت در کتابهایش نیز متجلی شده و می‌تواند روی بچه‌های چندین نسل بعد از خود نیز تاثیر بگذارد.
هلن بئاتریكس پاتر در ۲۸ جولای ۱۸۶۶ در لندن به دنیا آمد. در خانواده‌ای ثروتمند، و به سنت خانواده‌های متمول در محیط خانه و با بهترین آموزگاران تحت تعلیم قرار گرفت. در خانه همبازی نداشت، تنها برادرش نیز در مدرسه شبانه روزی تحصیل می‌کرد. بئاتریس تنها در خانه، به دلیل همین تنهایی با حیوانات خانگی بسیار دمخور شد. دو خرگوش کوچکشش بنجامین و پیتر همدم ساعت‌های طولانی تنهایی او بودند، به شکل و شمایل، رفتار و حرکت‌های آنها بسیار دقیق می‌شد، مدتی بعد شروع به نقاشی از آنها کرد و این نقاشی‌ها بهتر و بهتر شد. بعدها که خانواده مدتی را در منطقه‌ای ییلاقی زندگی کردند، به طراحی و نقاشی از طبیعت نیز علاقمند شد.
از سال 1901 شروع به تصویرگری و نوشتن برای کودکان کرد. پیش از آن با روایت این قصه‌ها برای کودکان پیرامونش از موفقیت آنها اطمینان پیدا کرده بود، متاسفانه خود او هیچگاه صاحب فرزند نشد با این حال شناخت دقیقی از روحیه و خلق و خوی آنها داشت. اما در آغاز ناشران دست رد به سینه او زدند تا اینکه در اكتبر ۱۹۰۲ انتشارات فردریک وارن كتاب پیتر خرگوشه را در ۸۰۰۰ نسخه و در قطع كوچک منتشر کرد. كتاب به همراه تصاویر زیبا و رنگی که خود او کشیده بود به چاپ رسید و با استقبال زیادی روبه‌رو شد. به گونه‌ای كه تا پایان همان سال ۲۸۰۰۰ نسخه از كتاب به چاپ و فروش رسید. پاتر كتاب بعدی خود با نام ماجرای نوتكین سنجاب را در سال ۱۹۰۳ با همان شیوه كتاب قبلی به چاپ رساند.
او در مجموع 23 کتاب به این شیوه نوشت که همگی موفق بوده‌اند. کتابهایش به 35 زبان منتشر شده و صدها میلیون نسخه از آنها به فروش رفته است و میلیونها کودک در یک قرن گذشته با کتابهای او دمخور بوده‌اند. پیتر خرگوشه، تالکین سنجابه، خیاط گلاستر، بنجامین خرگوشه، دو موش ناقلا، تامی پیشی، آقای تاد، زنجبیل و ترشی، ترانه‌های کودکانه و... عناوین برخی کتابهای این مجموعه جذاب و ماندگار هستند.
نشر ماهی این مجموعه کتابها را با عنوان دنیای پیتر خرگوشه و دوستان که حس و حالی نوستالژیک را نیز بر می‌انگیزانند، با ترجمه علی‌رضا اسماعیل‌پور، به صورت کتابهای جیبی با کاغذ اعلای گلاسه که مناسب انتشار تصاویر کتاب است، در اختیار علاقمندان قرار داده است.
ارتباط کتاب با صاحب آن از همان صفحه اول کلید می‌خورد، کادری با یک نقاسی کوچک و ساده که بالای آن نوشته شده این کتاب متعلق است به.... و از لحظه‌ای که اسم مخاطب روی این صفحه نوشته می‌شود. حضور او در دنیای آثار این نویسنده نیز آغاز می‌شود. دنیای حیوانات خانگی، خرگوش، گربه، موش، سگ و... حیواناتی که نویسنده به چنان شناختی در مورد ظاهر و حرکاتشان رسیده بود که با تغییر چند خط کوچک در نقاشی هایش می‌توانست، ماهیت آنها را عوض کرده و با آن قصه بسازد. مثلا در کتاب یک خرگوش بد زورگو دو خرگوشی که شخصیت‌های اصلی داستان هستند با همین توصیفات ساده که با نقاشی های او کامل شده‌اند معرفی می‌شوند. «این یک خرگوش بد زور گوست، به سیبیل ترسناکش، پنجه‌هایش و دم سیخ شده‌اش نگاه کنید». در ادامه نیز خرگوش بد که هویج خرگوش خوب را به زور از او گرفته هدف شکارچی قرار می‌گیرد و در حالی پا به فرار می‌گذارد که هم هویج و هم دم خود را جا گذاشته است! به همین سادگی پیامی اخلاقی نیز به کودکان منتقل می‌شود.
کتابهای پاتر بیشتر متکی به تصویرند. کل داستانها گاه به ده جمله نیز نمی‌رسد. این یکی از ویژگی‌های خوب کتاب است که آن را برای بچه‌هایی که خواندن بلد نیستند جذاب می‌سازد. به گونه ای که بچه هادر همان چند بار اول که کتاب برایشان خوانده می‌شود آن را از بر کرده و می‌توانند با نگاه‌کردن به جمله‌ها و یادآوری متن آنها بخوانند و به این ترتیب بی آنکه خواندن بلد باشند لذت خواندن را احساس کنند.
شخصیت‌های متنوع این کتابها نیز در حکم همان حیوانات خانگی می‌توانند به دوستان کودک بدل شوند و با حضور در بازی‌های کودکانه‌شان تخیل آنها را بارور کنند. مجموعه کتابهای بئاتریس پاتر به دلیل فضای لطیف و شخصیت‌های دوست‌داشتنی‌شان که با تصاویری زیبا و ساده جان گرفته‌اند، تجربه‌ای به یادماندنی را برای کودکان به یادگار بگذارند که سالها بعد با تورقشان لبخندی با رضایت را برلب بیاورند از اینکه دنیای کودکی چقدر جذاب و زیبا بوده‌اند.
نوشته:بئاتریکس پاتر
ترجمه: علی‌رضا اسماعیل پور
ناشر: ماهی، چاپ اول 1394
مجموعه 20 جلدی کتابهای کودک، بهای هرجلد 5000 تومان
شما می‌توانید کتاب «دنیای پیتر خرگوشه و دوستان» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
در نگاه اول باورکردنی به نظر نمی‌رسد، کتابهایی این قدر ساده بیش از یک قرن هنوز جذابیت خود را حفظ کرده باشند، آن هم برای بچه‌ها در دوره و زمانه‌ای که انواع و اقسام کتابهای پررنگ و لعاب با شخصیت‌هایی که هویتشان را دنیای پر زرق و برق انیمشن‌های سینمایی گرفته‌اند و بعد به دنیای کتابهای کودک هم هجوم آورده‌اند. اما گاه سادگی و صمیمیت جذبه‌ای مفتون‌کننده دارند. کتابهایی که در نخستین سالهای قرن بیستم نوشته شده است، بچه‌هایی که در قرن نوزدهم به دنیا آمده بودند، آنها را می‌خواندند، کسانی که هنگام جنگ جهانی اول بیست ساله بودند و اگر عمرشان به دنیا بود برای بچه‌های خودشان خریده و خوانده‌اند، بچه‌هایی که در هنگام جنگ جهانی دوم مردان و زنان بزرگی بودند که اگر با خوش اقبالی از جنگ جان سالم به در برده باشند با بچه‌هایشان در هنگام جنگ سرد خواننده این کتابها بوده‌اند و همینطور نسل به نسل تا امروز که بعضی بچه‌ها زیر آوار جنگ‌های پایان‌ناپذیر جهان سوم بی آنکه کسی برایشان قصه بخواند با صدای بمب‌ها به خواب ابدی می‌روند.
مجموعه کتابهای کودکانه بئاتریس پارکر قریب به صد و ده سال پیش برای اولین بار منتشر شده‌اند. اما هنوز هم همانقدر بکر و دوست‌داشتنی‌اند. اما این کتابها دارای چه ویژگی هستند که هنوز هم جذابیت خود را حفظ کرده‌اند، آن هم در زمانه‌ای که این همه کتابهای رنگارنگ با داستانهای جدید از زمین و کرات دیگر از شخصیت‌های واقعی تا کارتونی، آدم آهنی‌ها و ربات‌ها و... منتشر شده است.
به نظرم آن چیزی که این کتابها را ماندگار ساخته همین روح سادگی و صمیمیتی است که در آنها وجود دارد. یک نگاه انسانی که به طبیعت و موجودات آن عشق می‌ورزد و این عشق را نیز در در روح این کتابها دمیده است. کتابهایی کوچک که از چند نقاشی و متن‌هایی اندک برخوردارند اما در دل این روایت‌های کوتاه که به مدد نقاشی و کلمه بازگو می‌شود، همین نگاه انسانی احساس می‌شود.
بئاتریس پارکر با نبوغی شایسته ستایش به کشف راز این سادگی نائل شده و آن را در دنیای کودکان بازسازی کرده است. با حیواناتی که می‌توانند در قالب شخصیت‌های یک داستان، فضایی ملموس را در ذهن آن بچه‌ها بیافرینند. درواقع پیوندی که این داستانها با ذات طبیعت برقرار کرده‌اند و مهمترین عامل ماندگاری آنهاست. عشق به طبیعت و زیبایی‌های آن امری ذاتی است که در ناخودآگاه همه انسانها وجود دارد فقط کافی است، محرکی برای آن پیدا کنیم.
این داستانها حاصل تلاشی این گونه است، همانطور که خود بئاتریس پاتر نیز در زندگی واقعی در مقابل هجوم زمین‌خوارانی که باغ‌ها را بدل به خانه می‌کردند واکنش نشان داده و ایستادگی می‌کرد. البته خوش شانس بود که آپارتمانهای جدید را ندید. به هر حال این کشش درونی و روحیه دوستدار طبیعت در کتابهایش نیز متجلی شده و می‌تواند روی بچه‌های چندین نسل بعد از خود نیز تاثیر بگذارد.
هلن بئاتریكس پاتر در ۲۸ جولای ۱۸۶۶ در لندن به دنیا آمد. در خانواده‌ای ثروتمند، و به سنت خانواده‌های متمول در محیط خانه و با بهترین آموزگاران تحت تعلیم قرار گرفت. در خانه همبازی نداشت، تنها برادرش نیز در مدرسه شبانه روزی تحصیل می‌کرد. بئاتریس تنها در خانه، به دلیل همین تنهایی با حیوانات خانگی بسیار دمخور شد. دو خرگوش کوچکشش بنجامین و پیتر همدم ساعت‌های طولانی تنهایی او بودند، به شکل و شمایل، رفتار و حرکت‌های آنها بسیار دقیق می‌شد، مدتی بعد شروع به نقاشی از آنها کرد و این نقاشی‌ها بهتر و بهتر شد. بعدها که خانواده مدتی را در منطقه‌ای ییلاقی زندگی کردند، به طراحی و نقاشی از طبیعت نیز علاقمند شد.
از سال 1901 شروع به تصویرگری و نوشتن برای کودکان کرد. پیش از آن با روایت این قصه‌ها برای کودکان پیرامونش از موفقیت آنها اطمینان پیدا کرده بود، متاسفانه خود او هیچگاه صاحب فرزند نشد با این حال شناخت دقیقی از روحیه و خلق و خوی آنها داشت. اما در آغاز ناشران دست رد به سینه او زدند تا اینکه در اكتبر ۱۹۰۲ انتشارات فردریک وارن كتاب پیتر خرگوشه را در ۸۰۰۰ نسخه و در قطع كوچک منتشر کرد. كتاب به همراه تصاویر زیبا و رنگی که خود او کشیده بود به چاپ رسید و با استقبال زیادی روبه‌رو شد. به گونه‌ای كه تا پایان همان سال ۲۸۰۰۰ نسخه از كتاب به چاپ و فروش رسید. پاتر كتاب بعدی خود با نام ماجرای نوتكین سنجاب را در سال ۱۹۰۳ با همان شیوه كتاب قبلی به چاپ رساند.
او در مجموع 23 کتاب به این شیوه نوشت که همگی موفق بوده‌اند. کتابهایش به 35 زبان منتشر شده و صدها میلیون نسخه از آنها به فروش رفته است و میلیونها کودک در یک قرن گذشته با کتابهای او دمخور بوده‌اند. پیتر خرگوشه، تالکین سنجابه، خیاط گلاستر، بنجامین خرگوشه، دو موش ناقلا، تامی پیشی، آقای تاد، زنجبیل و ترشی، ترانه‌های کودکانه و... عناوین برخی کتابهای این مجموعه جذاب و ماندگار هستند.
نشر ماهی این مجموعه کتابها را با عنوان دنیای پیتر خرگوشه و دوستان که حس و حالی نوستالژیک را نیز بر می‌انگیزانند، با ترجمه علی‌رضا اسماعیل‌پور، به صورت کتابهای جیبی با کاغذ اعلای گلاسه که مناسب انتشار تصاویر کتاب است، در اختیار علاقمندان قرار داده است.
ارتباط کتاب با صاحب آن از همان صفحه اول کلید می‌خورد، کادری با یک نقاسی کوچک و ساده که بالای آن نوشته شده این کتاب متعلق است به.... و از لحظه‌ای که اسم مخاطب روی این صفحه نوشته می‌شود. حضور او در دنیای آثار این نویسنده نیز آغاز می‌شود. دنیای حیوانات خانگی، خرگوش، گربه، موش، سگ و... حیواناتی که نویسنده به چنان شناختی در مورد ظاهر و حرکاتشان رسیده بود که با تغییر چند خط کوچک در نقاشی هایش می‌توانست، ماهیت آنها را عوض کرده و با آن قصه بسازد. مثلا در کتاب یک خرگوش بد زورگو دو خرگوشی که شخصیت‌های اصلی داستان هستند با همین توصیفات ساده که با نقاشی های او کامل شده‌اند معرفی می‌شوند. «این یک خرگوش بد زور گوست، به سیبیل ترسناکش، پنجه‌هایش و دم سیخ شده‌اش نگاه کنید». در ادامه نیز خرگوش بد که هویج خرگوش خوب را به زور از او گرفته هدف شکارچی قرار می‌گیرد و در حالی پا به فرار می‌گذارد که هم هویج و هم دم خود را جا گذاشته است! به همین سادگی پیامی اخلاقی نیز به کودکان منتقل می‌شود.
کتابهای پاتر بیشتر متکی به تصویرند. کل داستانها گاه به ده جمله نیز نمی‌رسد. این یکی از ویژگی‌های خوب کتاب است که آن را برای بچه‌هایی که خواندن بلد نیستند جذاب می‌سازد. به گونه ای که بچه هادر همان چند بار اول که کتاب برایشان خوانده می‌شود آن را از بر کرده و می‌توانند با نگاه‌کردن به جمله‌ها و یادآوری متن آنها بخوانند و به این ترتیب بی آنکه خواندن بلد باشند لذت خواندن را احساس کنند.
شخصیت‌های متنوع این کتابها نیز در حکم همان حیوانات خانگی می‌توانند به دوستان کودک بدل شوند و با حضور در بازی‌های کودکانه‌شان تخیل آنها را بارور کنند. مجموعه کتابهای بئاتریس پاتر به دلیل فضای لطیف و شخصیت‌های دوست‌داشتنی‌شان که با تصاویری زیبا و ساده جان گرفته‌اند، تجربه‌ای به یادماندنی را برای کودکان به یادگار بگذارند که سالها بعد با تورقشان لبخندی با رضایت را برلب بیاورند از اینکه دنیای کودکی چقدر جذاب و زیبا بوده‌اند.
کلمات کلیدی : نشر ماهی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
