داخلی صفحه اجتماعی آرشيو خبر

۶

سرگذشت عجیب ساختمان پلاسکو!

ساختمان پلاسکو تهران صبح پنجشنبه طعمه‌ی حریق شد. پس از چند ساعت آتش‌سوزی اطفاء شد. بعد خبر رسید که آتش دوباره گُر گرفته و احتمال فرو ریختن نمای ستختمان وجود دارد. سرانجام به علت همین آتش‌سوزی در سازه‌ای فرسوده، کل ساختمان فرو ریخت؛ و سرگذشت این ساختمان عجیب‌تر شد.
 

ساختمان 17 طبقه‌ی پلاسکو را نخستین ساختمان بلندمرتبه و مدرن ایران در تهران می‌دانند که بیش از نیم قرنِ پیش ساخته شد.

این ساختمان توسط حبیب‌الله القانیان (معروف به حاج‌حبیب!) رییس انجمن کلیمیان تهران، مالک کارخانه‌ی پلاسکو - بزرگ‌ترین مجموعه‌ی تولیدی پلاستیک و ملامین ایران - ساخته شد. گفته می‌شود در آن زمان برخی روحانیان سیاسی تهران به ساخته شدن بلندترین ساختمان تهران توسط یهودیان ایرانی اعتراض کردند.

حبیب‌الله القانیان، متولد 1288 خورشیدی، از خانواده‌ای بود که به‌مدت چند دهه پیشگام نوآوری‌های تجاری و صنعتی در ایران بودند. درواقع این خانواده پس از جنگ جهانی دوم، با امتیازی که برای فروش لباس‌های متفقین به‌دست آوردند، در مسیر ثروت‌اندوزی قرار گرفتند. حبیب که کارش را در نوجوانی، در هتل یکی از اقوام آغاز کرده بود، با برادرانش در بازار به کار تجارت پرداخت. گفته می‌شود برادر حبیب به آمریکا سفری داشت و با صنعت تازه‌ی پلاستیک‌سازی آشنا شد و ایده را به ایران آورد. آن‌ها در سال 1337 شرکت پلاسکو و پس از آن، صنایع پروفیل آلومینیوم را تاسیس کردند.
 

ساختمان پلاسکو در سال‌ها پیش

ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم، به‌عنوان نخستین برج‌های ایرانی، بخشی از اموال این سرمایه‌دار ایرانی در جهان بودند. در سال‌های 1970 حبیب‌الله القانیان و برخی دیگر از تجار ایرانی به چین دعوت شدند و روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و چین را بنا نهادند. معروف است، حاج‌حبیب که در تامین مخارج کارهای خیریه معمولا پیشگام بود، همیشه یک شانه‌ی پلاستیکی در جیبش داشت. به او منسوب است که با این کار می‌خواسته یادش نرود ثروتش را از کجا و از چه راهی به‌دست آورده است.

او با پیروزی انقلاب اسلامی سال 57 کشور را ترک نکرد، توسط انقلابیون دستگیر و در دادگاهی به جرم فساد از طریق تماس با اسرائیل و صهیونیسم و جنگ با خدا و دوستان خدا، محاکمه و در دادگاهی توسط حجت‌الاسلام صادق خلخالی به اعدام محکوم شد. حکم اعدام او چند روز بعد، در اردیبهشت 1358 اجرا شد.

در دادگاه به اسنادی اشاره شد که ساواک درباره‌ی ارتباط او و بسیاری دیگر از سران یهودیان ایران با اسرائیل داشته و طبق آن ها، این افراد به سرمایه‌گذاری‌های گسترده در فلسطین اشغالی پرداخته بودند. در این اسناد گفته شده بود، القانیان، مشغول احداث ساختمان چندین طبقه در نزدیکی تل‌آویو است؛ با بلندی سه برابر ساختمان پلاسکو تهران!

با این حال، متهم در دفاعیات خود گفت: «اینجانب حبیب القانیان، افتخار می‌کنم کلیمی ایرانی هستم... تا به حال هیچ‌گونه کمک و یا اعانه به نفع اسرائیل نداده و نخواهم داد. من موافق کشتار مردم فلسطین نیستم... افتخار می‌کنم دارای سهمی از کارخانجات پلاسکو ملامین، پلاستیک شمال، لوله شمال و کارخانه یخچال جنرال الکتریک و پروفیل آلومینیوم می‌باشم. هیچ دارایی به‌نام من در اسراییل وجود ندارد».

ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم پس از اعدام القانیان، مانند دیگر اموالش مصادره و به بنیاد مستضعفان تحویل داده شد.

ساختمان پلاسکو در تمام این سال‌ها، در اختیار تولیدکنندگان و فروشندگان عمده‌ی پوشاک بود.

ساختمان پلاسکو پس از ابتلای یک واحد آن به آتش در صبح پنجشنبه 30 دی 95، اطفای آتش توسط آتش‌نشانان و شیوع دوباره‌ی آن، پس از چند ساعت، کمی مانده به ظهر، به‌طور کامل فرو ریخت؛ اما روی سر خودش، نه ساختمان‌های اطراف.

 

ساختمانی که دیگر نیست!

 

پلاسکو در آتش!


 

ساختمان پلاسکو در دهه‌ی 40 خورشیدی