نظر منتشر شده
۳۶
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 142215
در نظام اسلامی نقد مسئولان بر همه واجب است
دکتر سید سعید زاهد، 15 بهمن 90
تاریخ انتشار : شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۰ ساعت ۰۹:۲۴
در رسانه ها بحث هائی پیرامون امکان انتقاد از شخصیت های طراز اول کشور درج شد و جناب آقای دکتر توکلی نظر جامعی با ذکر شواهد در این مورد ابراز داشتند. در همین رابطه این نویسنده بر آن شد تا در زمینۀ سازوکار نقد مسئولین به مقایسه ای اجمالی در مورد نظام های مردم سالاری دینی و مردم سالاری لیبرال به عرض عموم برساند.

در جامعۀ اسلامی همه به اندازۀ فهم درستشان از امور و در حد استطاعت مسئول هستند و می باید به مسئولیت شان عمل کنند. کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته. یکی از این مسئولیت ها نقد همۀ کسانی است که در مناصب مختلف قرار دارند. اما باید توجه داشت که شیوۀ نقد در نظام مردمسالاری دینی سازوکار مخصوص به خود دارد و با شیوه هائی که در لیبرال دموکراسي وجود دارد متفاوت است.

در نظام دینی اصول حاکم بر ادارۀ کشور از ضوابط شرع مقدس متابعت می کند. همه موظفند بر اساس این ضوابط و نیز بر اساس قوانینی که با رعایت همین ضوابط تنظیم شده اند عمل کنند. حتی رهبر جامعۀ اسلامی اگر از حدود شرع تجاوز کند جایگاه خویش را از دست می دهد. بر همۀ اسلام شناسان و همۀ کسانی که از حدود ادارۀ اسلامی جامعه اطلاع یقنی، و نه ظنی دارند، واجب است در صورت مشاهدۀ هر خلافی، آن را به رهبر و دیگر مسئولین جامعه گوشزد نمایند. بر رهبر جامعۀ اسلامی و دیگر مسئولین واجب است تا به آن حرف توجه کنند و در صورت درست بودن اصلاح لازم را در رفتار و یا نتیجۀ رفتار خود صورت دهند. در غیر این صورت خلاف شرع عمل کرده اند. تأکید بر این نکته را لازم می دانم که منتقد می باید اطلاع یقینی از عمل درست اسلامی داشته باشد و با توجه به ضوابط علمی اشکال خود را طرح کند و طلب پاسخ نماید. با توجه به این که این نقد و بررسی بر اساس تکلیف شرعی هر دو طرف انجام می شود بر عکس آنچه در لیبرال دموكراسي انجام می شود نیازی به جو سازی عمومی ندارد.

در لیبرال دموكراسي معیار رأی اکثریت است. از این رو در آن نظام جو سازی اجتماعی نقش بسیار اساسی بازی می کند. برای این که حرفی به کرسی بنشیند باید اکثریت مؤثری را با خود همراه کند. از این رو جو سازی بر علیه مسئولین خطا کار از جمله رفتار های سیاسی در آن نظام به شمار می رود. مردم انتظار دارند تا هر خطائی در بوق و کرنا زده شود و شخص خاطی در مقابل افکار عمومی معرفی و مجازات گردد.

در نظام اسلامی همه چیز عندالله است. همۀ کار ها قربتاً الی الله است. از این رو خطا ها با ادلۀ کامل به شخص خاطی گوشزد می شود و بر شخص خاطی واجب است در صورت متقن دیدن ادله رفتار خویش را تغیر دهد و اشکال را جبران کند در غیر این صورت می باید طبق ضوابط اسلامی در مقابل مراجع ذی صلاح پاسخ گو باشد.

برای انجام این شیوه از نقد و بررسی، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران سازوکار های لازم تدارک دیده شده است. برای نظارت بر رهبری، مجلسی متشکل از نمایندگان خبره و آگاه مردم پیش بینی شده که وظیفۀ نقد وبررسی رفتارهای رهبر جامعه را به عهده دارد و برای دیگر مسئولین، نمایندگان مجلس شورای اسلامی این وظیفه را بر عهده دارند. از این رو در انتخاب نمایندگان این دو مجلس مردم می باید کسانی را انتخاب کنند که بتوانند از عهدۀ وظیفۀ خویش به خوبی بر آیند.

ممکن است تصور شود که تشکیل این مجلس ها رافی مسئولیت از آحاد مردم می گردد. حال آن که چنین نیست. هر کس هر نقدی دارد موظف است از طریق نمایندۀ خود در مجلس خبرگان یا مجلس شورای اسلامی طرح نماید. حتی اگر این راه را به هر دلیلی کافی نداند با نوشتن نامه و یا استفاده از هر وسیله ای که مطمئن باشد آن کلام به رهبر جامعه و یا دیگر مسئولین می رسد می تواند نظر خویش را عرضه دارد. همان طور که گفته شد بر رهبر جامعه واجب است همۀ این نظر ها را مورد توجه قرار داده و در صورت وارد بودن اشکال، اصلاح لازم را صورت دهد. به هر صورت به طور رسمی رهبر در مقابل مجلس خبرگان و دیگر مسئولین در مقابل مجلس شورای اسلامی پاسخ گو هستند.

با توجه به این که در نظام مردم سالاری دینی نقد و بررسی رفتار مسئولین می باید بر اساس ضوابط اسلامی صورت گیرد این کار فنی و تخصصی است از همین روست که مجلس خبرگان پیش بینی شده است. ضوابط حاکم بر نمایندگان این مجلس خبرگی است که قانون آن را معین کرده و شورای نگهبان موظف بر نظارت بر اجرای آن است.

توجه دادن به این نکته لازم است که ضوابط را قانون معین می کند. قانون می باید مطابق با اصول اسلامی تنظیم شود و شورای نگهبان مسئول نظارت بر اجرای قانون است نه اعمال سلیقۀ شخصی. در نظام های لیبرال دموکراسی قانون را سلیقه های سیاسی از طریق کسب رأی اکثریت تعیین می کند. از این رو اگر دستگاهی به عنوان ناظر برای اجرای قانون در نظر گرفته شود تاجائی که بتواند آراء اکثریت را با خود داشته باشد می تواند اعمال سلیقه نماید. در مردم سالاری دینی ضوابط اسلامی حرف اول و آخر را می زند از این رو نظارت امری کارشناسی از جنس ادای تکلیف اسلامی است نه اعمال سلیقۀ سیاسی یا انتقام گیری های سیاسی مرسوم در غرب. هر کس در هر جا بتواند عمل خلاف شرعی را به اثبات برساند حاکم است نه عده و عُده ای را با خود به همراه داشته باشد. از این روست که گفته می شود در نظام اسلامی زر و زور حاکم نیست حکم خدا حاکم است.
 
ميرزا
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۰۹:۴۴:۲۶
متاسفانه نقد دلبسوزانه از عملكرد صاحبان قدرت به معني "همراهي با دشمنان " قلمداد مي شود. (640236) (moderator22)
 
داهي
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۰۷:۵۰
و ايضاً " معاند و فتنه گر هم معنا مي شود. (640348) (moderator1)
 
شاگرد میرزا
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۴:۲۴:۴۰
ای بابا حالا بیا درستش کن بابا من نمیخوام نقد کنم مگه زوره آخه (640628) (moderator1)
 
بی بصیرت
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۵:۳۷:۵۲
ای بابا نقد پیشکشتون الان نمیشه از کسی حتی تعریف و تمجید کرد چه برسه به نقد از این تعریف میکنی میگن طرفدار فتنه ای از اون تعریف میکنی میگن حتما جزو جریان انحرافی هستی از اون یکی تعریف میکنی همه هاج و واج نگات میکنن بابا ول کنین تو رو قرآن ما رو گرفتین. (640726) (moderator1)
 
ضراب
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۰۹:۴۸:۰۶
آقا ما تا ما مي گوييم چرا دولت به خوبي نمي تواند مشكلات را حل كند صداي طرفدارانش بلند مي شود كه "هاشمي ..." فلان و بهمان. آقا اين ناتواني دولت ديگه چه ربطي به آقاي ايكس و ديگران دارد. (640240) (moderator22)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۰:۰۱:۴۳
شخصیت های طراز اول کشور يعني كيا؟ (640257) (moderator1)
 
جواد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۰:۳۶:۴۱
با سلام و تشكر بابت ارائه اين مطلب
به نظرم ضرورتي ندارد راجع به مسائلي صحبت كنيم كه هم شما بعنوان نويسنده و هم ما بعنوان مخاطب خيلي از نظرات و متن ارائه شده مطمئن نيستيم.
دوست عزيز چند سئوال ساده
1-آيا در اين 10 قرن اخير يكنفر از مسئولين حكومتهاي شاهنشاهي گرفته تا كنون كه براي كوچكترين موردي پاي ميز محاكمه رفته باشد؟
2- آيا مسئولين ما هم معصوم هستند كه هيچ گناهي نمكنند؟
3- اگر راجع به اجرا نشدن موارد بسياري از قانون اساسي و حقوق ملت ايران يكنفر بخواهد شكايت كند بايد از چه كسي و در چه دادگاهي و با چه عنواني ميتوان شكايت كرد؟

فكر ميكنم
مسئولين بعد از پايان دوره فعاليت شان آنقدر اتهام دارند كه يا در زندان باشند يا فراري يا در حبس كه ديگر نيازي به شكايت مدعي العمو نداشته باشند (640289) (moderator22)
 
شاكي
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۰۵:۴۵
درسته.مثلا در موقع انتخابات آنقدر به مردم وعده وعيد دادند و راي گرفتند و حكومت كردند اما هيچكدام از وعده هايش را عملي نكرد.و به دليل لجبازي مشكلات زيادي را هم به بار آورد.آيا اين به معني توهين به شعور مردمي كه راي دادند نيست؟ كدام دادگاه مي توانيم برويم و شكايت كنيم كه اين آقا به هيچكدام از وعده هاش عمل نكرده؟ (640345) (moderator1)
 
بی نام
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۰۵:۳۸
خیلی جالبه که شما هم دارید حرفی از نقد و انتقاد نسبت به مسولان می زنید!، آقا تو این جامعه کی جرات نقد داره آخه، مسولان پایین که جای خود داره، مسولان بالا که به نوعی کفر و برچسپ منافق خوردن رو در پی داره، کاش همونطوری که گفتید بر اساس تعالیم اسلام و شرع عمل میشد که ما الان شاهد این خفقان تو جامعه نبودیم. این مطلب هم مثل سایر مطالب سانسور کنید لطفا! (640343) (moderator1)
 
رضا
Singapore
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۳۶:۴۸
الف عزیز
تا کی می خوای به شعار دادن ادامه بدی
دست بردار دیگه
خسته شدیم به خدا
به جای اینکه این همه در مورد وجوب نقد حرف بزنی برو از نهادینه شدن دروغ جلوگیری کن..... نقد ماله جایی هست که سیستم یه خورده انحراف داره [...] آدم دزد رو که نقد نمی کنه..... کی می خوای متوجه شی. (640400) (moderator1)
 
United States
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۰:۵۷:۲۲
خلاصه هر چی باشه صحبتشو می کنه
خوبه همین (642083) (moderator19)
 
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۳۷:۳۵
تمام حکومت ها در تمام جهان دم از آزادی بیان و انتقاد پذیر بودن می زنند .

اما بعضی از آنها با کوجکترین انتقادی به هر بهانه ای برخورد می کنند .

برای بررسی طرز فکر هر شخص باید دید چه انجام می دهد نه آنچه می گوید . (640404) (moderator1)
 
علی
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۳۸:۲۰
سلام وتشکر از نویسنده محترم.
در خبرها شنیدم که آقای اوباما قرار است در دادگاه محاکمه شود آنهم بدلیل شکایت یک فرد عادی. سوال من این است : ما که ادعای حکومت عدل علی (ع) را داریم. وقتی نمایندگان مجلسمان نمیتوانند رئیس دولت را برای چند سوال به مجلس (ونه دادگاه) بکشانند و مردم عادی از یک شکایت ساده از مسئولین عاجزند آیا فکر میکنید چقدر به این نوع حکومت نزدیک شده ایم؟؟ (640406) (moderator1)
 
مهدی
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۵۴:۲۸
اقای علم االهدی امام جمعه مشهد نقد نظام را نه تنها شرعا درست نمیداند بلکه ان را باعث تضعیف نظام میداند...!!! با وجود اینچنین طرز فکری چه بر سر این نظام خواهد امد. (640438) (moderator1)
 
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۱:۵۹:۵۵
بابا منظورش مسوولان رده پايين است لطفا پر رو نشويد (640444) (moderator1)
 
United States
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۰:۵۷:۵۶
چه مسئول رده پایینی؟ (642084) (moderator19)
 
فرهاد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۰۲:۰۹
مشكل بايد ريشه اي حل شود تا زماني كه انتقاد از عملكرد يك فرد مسول مساوي باشد با توهين به مقدسات و همسوي با دشمنان و انواع توهين و افترا در حق منتقد صورت پذيرد . كار درست نميشود و عده اي كه پستهاي كليدي در دست دارند خود را مصون از هر خطايي دانسته و نهايتا مشكلات وخطاهاي كه گاها به دور از شان و نام انقلاب و نظام عزيزمان است اتفاق مي افتد . بدتر از آن واكنشهاي بعدي مي باشد كه حاميان و ياران فرد خطاكار بروز مي دهند و به هيچ اصولي ( اخلاقي ، اسلافي ، قانوني و ... ) پايبند نبوده و در با مغالطه سعي در توجيه كرده خود دارند. ادامه اين روند در آينده نزديك صدمات زيادي مي تواند به اين كشور وارد نمايد . به نظر من افراد خاطي كه از مسئوليتهاي خود سوئ استفاده كرده اند بايد دشمن نظام محسوب شده و مجازات شوند نه كساني كه به آنها انتقاد كرده اند. (640449) (moderator1)
 
محمد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۰۷:۱۴
ما ایرانیها عادت دیرینه ای داریم که حاکمان را آنقدر بالا ببریم که بعد دسترسی خودمان به آنها هم مشکل می شود حال شما به دنبال انتقاد هستید؟ (640453) (moderator1)
 
علی
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۱۲:۲۶
وقتی شخصیتی مثل علی مطهری رو بخاطر انتقاد بهش میگن شما تقید به اسلام نداری و.... حالا فکر کن یک نفر آدم عادی این مملکت بخواد انتقاد کنه
من که جرات انتقاد ندارم شما چطور؟ (640458) (moderator1)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۱۷:۵۹
تیتره متن تون فقط داغ به دل آدم میزاره. (640464) (moderator1)
 
United States
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۰:۵۸:۳۵
چه داغی؟آره آخه شما روشنفکرا کلا داغ تو دلتونه (642086) (moderator19)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۲۱:۱۱
ببخشید من الان اگه بخوام کسی رو نقد کنم میشه بگید کجا باید حرفم رو بزنم؟؟؟؟؟
اگه زدم نمیرم جز دسته فتنه گران؟؟؟؟؟ (640467) (moderator1)
 
United States
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۳۲:۱۸
"حتی رهبر جامعۀ اسلامی اگر از حدود شرع تجاوز کند جایگاه خویش را از دست می دهد." الله وکیلی به این جمله اعتقاد دارید؟ (640482) (moderator1)
 
برزين
Canada
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۲:۵۹:۴۹
همينكه در اينجا چنين بحثي باز ميشود نشان ميدهد كه در اين سال ها ما چقدر از قانون أساسي دور شده آيم. و الا، اين سؤال جايي نداشت. البته كه حق قانوني و إنساني افراد جامعه است كه از رجال مملكت، از هر لباس و رتبه اي كه هستند انتقاد كنند. آزادي افكار و قلم ضرورت كامل هر جامعه سالمي است. نبايد از آزادي عقيده و قلم ترسيد. (640511) (moderator1)
 
پورحسن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۳:۱۱:۳۲
حضرت خوش خيال (640525) (moderator1)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۳:۴۵:۵۳
امر به معروف و نهی از منکر جزئ واجبات دین است پس اگر کسی از نقدش ناراحت و عصبانی می شود چونکه یک اصل دینی را نادیده می گیرد پس باید جواب خدا بدهد و در جامعه اسلامی که تصمیمات مسئولین روی زندگی مردم تاثیر گذار است پس مردم هم نسبت به این موضوع حساس هستند و اگر آزادی نقد نباشد این تصمیم های غیر معروفی که بعضی وقت ها که در جامعه انجام می شود ممکن است به صورت خشم فروخورده مردم یک دفعه سرباز کند .... (640569) (moderator1)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۳:۵۱:۲۹
تا وقتي كوچكترين عضو جامعه نتونه از بزرگترين مسئول كشور آزادانه انتقاد كنه كشور پيشرفت نمي كنه امام علي هم كه امير مومنين بود ذره اي براي خودش تقدس قائل نميشد تا بر كسي كه بهش توهين كرده حد شلاق جاري كنه يا به زندان بياندازه ولي متاسفانه حالاي كشور ما طوري شده كه انتقاد به بعضي ها خيلي گرون تموم ميشه (640583) (moderator1)
 
جواد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۴:۰۷:۵۰
با سلام به همگي دوستان
برايم جالب بود اين اولين بار است كه مطلبي مي نويسيم كه حتي يك مخالف هم ندارد !!!
يعني ممكن مه ايرانيها سر يك موضوع اتفاق نظر داشته باشيم.
آن هم اين موضوع كه بحث گرفتن حق است .
به نظ خطرناك مي آيد و..... (640605) (moderator1)
 
حسن
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۴:۴۷:۰۵
متا سفانه به مرحله ای رسیدیم که بنده حتی جرات نمیکنم تیتر این مقاله را بلند بلند بخونم حالا نقد کردن مسئولین جای خود (640655) (moderator1)
 
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۵:۱۰:۲۳
(۰نظر ، ۰در صف انتشار ، ۰غير قابل انتشار)
اقای زاهد دم خروس باور کنیم یا قسم حضرت عباس بالا امار داده شده توسط سایت اصولگرایان الف بابت تحلیل رهبر در نماز جمعه شما مقاله بنویس یا نقد کن یا تحلیل کن ولی واقعیت ملموس جامعه با نظرات منتشر شده شما است چیز دیگری است مسوولین مخالف نقد و اعتراض و خودشون در حد معصوم دیدن با تشکر (640690) (moderator1)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۵ ۱۷:۱۴:۴۱
مردم ما هرگز از عمل به واجب کوتاهی نکرده اند ولی چه سود که این واجب ( نقد مسوولان ) هزینه های گزافی دارد و تا در یک مسیر قانونی قرار نگیرد سودی هم ندارد (640867) (moderator7)
 
سونيا
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۳:۳۰:۱۷
ممنون كه با گفتن اين جملات قشنگ كمي هم اجازه داديد فكر كنيم ميشود كه مسئولان بالاي حكومت را نقد كرد. اميدوارم اجرتان با سيدالشهدا باشد. (642473) (moderator22)
 
Sweden
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۷:۱۵:۱۰
چند مسئول سوار قطار بودند قطار خراب میشه هر کدوم برای این مشکل یک راه حلی دارند :

1:همه با هم قطار راا هل بعدیم قطار را ببریم جلو
2: کام مسافران واقعاً تلخ شد برای شیرین کردن این مسافرت با وحدت و همدلی از طریق بخش خصوصی و مذاکرات با غرب قطار را با هم راه میاندازیم

3: با یک عملیات پیچیده با کمک سربازان گمنام، جاسوسان سیا و موساد را در بین کارکنان دستگیر کنیم

4: کدوم قطار ؟ کی‌ میگه قطار وایساده؟ ما سوار قطار نیستیم ، هستیم؟
5 :نباید دشمن را شاد کنیم، برای مأیوس کردن دشمن سر جایمون بشینیم و خودمون را تکان تکان بدیم و به دشمن نشون بدیم قطار داره راه میره (642855) (moderator22)
 
خلیل عیاثی
۱۳۹۰-۱۱-۱۶ ۱۸:۵۲:۴۸
نقد از مسئولان بسیار سخت است . یک فردی مگر جرات دارد حتی از یک بخشدار و یا فر ماندار نقد کند . فورامراتب به مافوق شان گزارش که فلانی از ما نقد کرد . باید بحساب و کتابش رسیدگی کرد . چطور در آستانه انتخابات است و عدم احراز صلاحیت اش کنیم . یک نماینده فقط بخاطر نقد از یک مسئول وابسته به نهاد ریاست جمهوری چنان لگد مالش می کنند !! که گویا وی مجرم و گناهکاری است بدون محاکمه خودشان خوب بلدند قصاص دهند . امان از دست جریان انحرافی .من جدا در این اواخر بشدت از جریان انحرافی متنفر شده ام . در صورتیکه قبلا اجازه نمی دادم کسی بی حرمتی کند . (642945) (moderator22)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۱۱-۱۷ ۱۱:۳۴:۱۹
این سوال همیشه برایم بی جواب مانده چرا ما ایرانی ها از فریب مکر فاصله نمی گیریم تا کمتر دچار زیان شویم کاش بتوانیم از فریب خوردنهای گذشته تجربه ای بیاموزیم تا زندگی بهتری را تجربه کنیم (644190) (moderator22)
 
Russian Federation
۱۳۹۰-۱۱-۱۸ ۲۳:۵۷:۱۱
عزیزی گفته بود کسی نمیتواند به بزرگان اعتراض کند معلم فرزند من پسرم را مسخره میکرد بخاطر چاقی فرزندم وقتی اعتراض میکردیم نمر ه کم میداد و اخر سر هم انقدر با نمره های کم او را ازار داد که چرا من رفتم شکایت که معلم حق تخریب شخصیت یک ادم را بخاطر چاقی ندارد که البته الان فرزند من از فرزند او خیلی خوش تیپ تر است ولی به هر حال اعصاب ما را برای دو سال خورد کرد تا اینکه فرزندم را از ان مدرسه بردم بخاطر ان معلم عقده ای (646709) (moderator19)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
در نظام اسلامی نقد مسئولان بر همه واجب است