کد مطلب: 375802
نشنال اینترست: واکنش اسرائیل و عربستان به شکست برجام چه خواهد بود؟
تاریخ انتشار : دوشنبه ۴ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۷:۱۰
نشنال اینترست در مطلبی به پیش‌بینی تبعات «شکست توافق هسته‌ای ایران» در منطقه غرب آسیا پرداخت.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ وبسایت «نشنال اینترست» در مطلبی نوشت: ناظران بین‌المللی در بحث درخصوص واکنش‌های احتمالی به توافق هسته‌ای ایران، که در ادبیات رسمی از آن با عنوان "برنامه جامع اقدام مشترک" یاد می‌شود، همواره درباره احتمال هسته‌ای شدن خاورمیانه هشدار داده‌اند و نگرانی آنها عمدتاً در مورد پاسخ احتمالی اسرائیل و عربستان سعودی به این توافق است.
درحالیکه معماران توافق هسته‌ای ایران، آن را گامی موثر در جهت مقابله با گسترش تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه عنوان کرده‌اند، بسیاری از منتقدان معتقدند این توافق عملاً می‌تواند یک رقابت هسته‌ای تمام‌عیار را در منطقه رقم بزند.
به موجب توافق هسته‌ای، ایران در ازای برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی، دامنه فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود کرد. در دسامبر ۲۰۱۵، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، التزام ایران به این توافق را تایید و راه را برای لغو تحریم‌های بین‌المللی هموار کرد.
آژانس در گزارش خود وعده نظارت دقیق بر بخشهای غیرنظامی باقیمانده از برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کرد و تمامی طرفین توافق نیز نسبت به نقش این توافق تاریخی در جلوگیری از هسته‌ای شدن خاورمیانه ابراز خوشبینی کردند.
در ادامه این مطلب ادعا شده است: اما ایران سابقه‌ای طولانی در ایجاد تنش در منطقه خاورمیانه و فریب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد و به همین دلیل، سایه بی‌اعتمادی هنوز به طور کامل از سر این توافق کنار نرفته است. هنوز بسیاری نگران این هستند که ایران با وجود بازرسی‌های دقیق آژانس بتواند فعالیت‌های هسته‌ای نظامی را نیز به موازات فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود ادامه دهد. تردیدها درباره هدف نهایی ایران از کسب توانمندی هسته‌ای در خاورمیانه نیز هنوز پایان نیافته‌اند.
به همین دلیل، اسرائیل و عربستان تا این لحظه به صورت مشروط با توافق هسته‌ای ایران موافقت کرده و همچنان حق تجدیدنظر در تصمیم خود درصورت پیروی نکردن ایران از مفاد این توافقنامه را برای خود محفوظ نگه داشته‌اند. بنابراین، نوع واکنش آنها به توافق هسته‌ای منوط به نحوه رفتار ایران در آینده است.
نشنال اینترست در ادامه نوشت: در حال حاضر، نام اسرائیل به عنوان تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه در صدر فهرست مخالفان توافق هسته‌ای ایران قرار دارد. در دکترین نظامی اسرائیل، وجود یک زرادخانه هسته‌ای برای ایجاد بازدارندگی در برابر ارتش‌های پرتعداد عرب حیاتی است و به همین دلیل، اسرائیل برای حفظ قدرت بازدارندگی خود باید انحصار هسته‌ای خود را در منطقه حفظ کند.
به موجب همین دکترین نظامی بود که نیروی هوایی ارتش اسرائیل در سال ۱۹۸۱ رآکتور هسته‌ای اوسیراک عراق و در سال ۲۰۰۷ رآکتور هسته‌ای سوریه را بمباران کرد.
در ادامه این گزارش آمده است: پس از افشای برنامه هسته‌ای ایران در دهه ۹۰ میلادی، اسرائیل با بهره‌گیری از سرویس‌های اطلاعاتی خود و آمریکا تلاش چندجانبه‌ای را برای آسیب رساندن به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران آغاز کرد.
تل‌آویو حتی در جبهه دیپلماتیک نیز تلاش زیادی برای تحمیل تحریم‌های اقتصادی بیشتر به ایران انجام داد، اما در نهایت در سال ۲۰۰۹ به این جمع‌بندی رسید که تمامی این اقدامات مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران نخواهد شد.
از این رو، بنیامین نتانیاهو – نخست وزیر – و ایهود بارک – وزیر جنگ وقت اسرائیل – به طرح‌ریزی یک حمله پیشگیرانه به تاسیسات هسته‌ای ایران پرداختند که البته تلاشهای آنها در فاصله سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ برای متقاعد کردن کابینه امنیتی اسرائیل به دلیل مخالفت مقامات عالیرتبه ارتش، نهادهای اطلاعاتی و چند عضو کلیدی کابینه با شکست مواجه شد.
در پی شکست این تلاش‌ها، نتانیاهو به مسیر دیپلماسی بازگشت و از آمریکا خواست در مذاکرات هسته‌ای خود با ایران، با غنی‌سازی اورانیوم در هر مقیاس و میزانی مخالفت کند. اما از آنجا که ایران به دلیل امضای پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، مجاز به غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس غیرنظامی بود، باراک اوباما – رئیس جمهور آمریکا – درخواست نتانیاهو را "غیرواقع‌بینانه" خواند.
پس از این ناکامی، تلاشهای نتانیاهو برای به شکست کشاندن توافق هسته‌ای در کنگره نیز بی‌نتیجه ماند تا نخست وزیر اسرائیل و حامیان آمریکایی او مدعی شوند که دولت اوباما با توافق هسته‌ای ایران، اسرائیل را در معرض یک هولوکاست [ادعایی] دیگر قرار داده است.
در ادامه این مطلب در ادعایی بی اساس آورده شده: اما ایران اکنون با آزمایشات موشکی نشانه‌هایی از سرپیچی از توافق هسته‌ای را از خود نشان داده است. آزمایشات موشکی اخیر این کشور به وضوح نقض قطعنامه‌های ۱۹۲۹ و ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به شمار می‌روند؛ چراکه در این آزمایش‌ها موشک‌هایی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که به دلیل برد زیاد و ظرفیت حمل بالا، قادر به حمل کلاهک هسته‌ای می‌باشند. ضمن اینکه بر روی برخی از این موشک‌ها نیز بوضوح نام "اسرائیل" به عنوان هدف نوشته شده بود و این امتیاز بزرگی برای دولت نتانیاهوست.
نتانیاهو پس از آزمایشات موشکی ایران، مجددا تلاشهای دیپلماتیک خود را برای مقابله با ایران در سازمان ملل و کنگره آمریکا آغاز کرد و توانست اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا را برای اعمال تحریم‌های سنگین‌تر علیه تهران یا دستکم تمدید "قانون تحریم‌های ایران" برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر متقاعد کند. اما ادامه نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران می‌تواند حمایت‌های بین‌المللی بیشتری را در اختیار دولت راستگرای او قرار دهد.
علاوه بر اسرائیل، عربستان نیز از دیرباز با ایران دچار چالش بوده است. چالش این کشور با تهران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز و تا به امروز ادامه داشته است که نقطه اوج آن را اکنون می‌توان در جنگ یمن مشاهده کرد. به همین دلیل، پادشاهی عربستان نیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در چارچوب تلاشهای چندین ساله این کشور برای تسلط بر منطقه ارزیابی می‌کند.
اعلام آمادگی اوباما برای مذاکره با ایران در سال ۲۰۱۵ در ریاض نیز مانند تل‌آویو زنگ‌های خطر را به صدا درآورد. در واقع، توافق هسته‌ای ایران به عربستان نشان داد که آمریکا با سیاست‌های توسعه‌طلبانه ایران به بهای از دست دادن اتحاد تاریخی خود با همپیمانان عرب منطقه کنار آمده است.
عربستان پیش از توافق هسته‌ای ایران به کرات هشدار داد که زیر سایه یک ایران هسته‌ای زندگی نخواهد کرد و چنانچه ایران از خطوط قرمز هسته‌ای عبور کند، این کشور نیز مسیر هسته‌ای شدن را در پیش خواهد گرفت؛ هرچند به اعتقاد ناظران بین‌المللی، خرید بمب هسته‌ای از پاکستان، که دارای روابط خوبی با ریاض است، به لحاظ فنی و اقتصادی قابل توجیه‌تر از ساخت بمب اتم از سوی خود این کشور است.
با این حال، عربستان در طول چند سال اخیر همواره نشان داده است که موافقت غرب با برنامه هسته‌ای ایران به معنای موافقت با هسته‌ای شدن کل منطقه است و در دکترین جدید محمد سلمان – جانشین ولیعهد عربستان- که انزوای سیاسی ایران در منطقه و توسعه توانمندی‌های نظامی ریاض را برای مقابله با این کشور در دستور کار قرار داده است، شاید بسته به تحولات آینده منطقه، گزینه هسته‌ای شدن نیز به جمع گزینه‌های رویارویی عربستان با ایران اضافه شود.
نشنال اینترست در انتها نوشت: دولت اوباما فعلاً با افزایش همکاری نظامی خود با اسرائیل و عربستان بویژه در زمینه توسعه توانمندی‌های دفاعی سعی کرده است نگرانی آنها از توافق هسته‌ای ایران را کاهش دهد. اما اقدامات بعدی ایران و جابجایی قدرت در کاخ سفید شاید در آینده نه چندان دور تمامی معادلات را بر هم بزند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ وبسایت «نشنال اینترست» در مطلبی نوشت: ناظران بین‌المللی در بحث درخصوص واکنش‌های احتمالی به توافق هسته‌ای ایران، که در ادبیات رسمی از آن با عنوان "برنامه جامع اقدام مشترک" یاد می‌شود، همواره درباره احتمال هسته‌ای شدن خاورمیانه هشدار داده‌اند و نگرانی آنها عمدتاً در مورد پاسخ احتمالی اسرائیل و عربستان سعودی به این توافق است.
درحالیکه معماران توافق هسته‌ای ایران، آن را گامی موثر در جهت مقابله با گسترش تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه عنوان کرده‌اند، بسیاری از منتقدان معتقدند این توافق عملاً می‌تواند یک رقابت هسته‌ای تمام‌عیار را در منطقه رقم بزند.
به موجب توافق هسته‌ای، ایران در ازای برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی، دامنه فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود کرد. در دسامبر ۲۰۱۵، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، التزام ایران به این توافق را تایید و راه را برای لغو تحریم‌های بین‌المللی هموار کرد.
آژانس در گزارش خود وعده نظارت دقیق بر بخشهای غیرنظامی باقیمانده از برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کرد و تمامی طرفین توافق نیز نسبت به نقش این توافق تاریخی در جلوگیری از هسته‌ای شدن خاورمیانه ابراز خوشبینی کردند.
در ادامه این مطلب ادعا شده است: اما ایران سابقه‌ای طولانی در ایجاد تنش در منطقه خاورمیانه و فریب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد و به همین دلیل، سایه بی‌اعتمادی هنوز به طور کامل از سر این توافق کنار نرفته است. هنوز بسیاری نگران این هستند که ایران با وجود بازرسی‌های دقیق آژانس بتواند فعالیت‌های هسته‌ای نظامی را نیز به موازات فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود ادامه دهد. تردیدها درباره هدف نهایی ایران از کسب توانمندی هسته‌ای در خاورمیانه نیز هنوز پایان نیافته‌اند.
به همین دلیل، اسرائیل و عربستان تا این لحظه به صورت مشروط با توافق هسته‌ای ایران موافقت کرده و همچنان حق تجدیدنظر در تصمیم خود درصورت پیروی نکردن ایران از مفاد این توافقنامه را برای خود محفوظ نگه داشته‌اند. بنابراین، نوع واکنش آنها به توافق هسته‌ای منوط به نحوه رفتار ایران در آینده است.
نشنال اینترست در ادامه نوشت: در حال حاضر، نام اسرائیل به عنوان تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه در صدر فهرست مخالفان توافق هسته‌ای ایران قرار دارد. در دکترین نظامی اسرائیل، وجود یک زرادخانه هسته‌ای برای ایجاد بازدارندگی در برابر ارتش‌های پرتعداد عرب حیاتی است و به همین دلیل، اسرائیل برای حفظ قدرت بازدارندگی خود باید انحصار هسته‌ای خود را در منطقه حفظ کند.
به موجب همین دکترین نظامی بود که نیروی هوایی ارتش اسرائیل در سال ۱۹۸۱ رآکتور هسته‌ای اوسیراک عراق و در سال ۲۰۰۷ رآکتور هسته‌ای سوریه را بمباران کرد.
در ادامه این گزارش آمده است: پس از افشای برنامه هسته‌ای ایران در دهه ۹۰ میلادی، اسرائیل با بهره‌گیری از سرویس‌های اطلاعاتی خود و آمریکا تلاش چندجانبه‌ای را برای آسیب رساندن به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران آغاز کرد.
تل‌آویو حتی در جبهه دیپلماتیک نیز تلاش زیادی برای تحمیل تحریم‌های اقتصادی بیشتر به ایران انجام داد، اما در نهایت در سال ۲۰۰۹ به این جمع‌بندی رسید که تمامی این اقدامات مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران نخواهد شد.
از این رو، بنیامین نتانیاهو – نخست وزیر – و ایهود بارک – وزیر جنگ وقت اسرائیل – به طرح‌ریزی یک حمله پیشگیرانه به تاسیسات هسته‌ای ایران پرداختند که البته تلاشهای آنها در فاصله سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ برای متقاعد کردن کابینه امنیتی اسرائیل به دلیل مخالفت مقامات عالیرتبه ارتش، نهادهای اطلاعاتی و چند عضو کلیدی کابینه با شکست مواجه شد.
در پی شکست این تلاش‌ها، نتانیاهو به مسیر دیپلماسی بازگشت و از آمریکا خواست در مذاکرات هسته‌ای خود با ایران، با غنی‌سازی اورانیوم در هر مقیاس و میزانی مخالفت کند. اما از آنجا که ایران به دلیل امضای پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، مجاز به غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس غیرنظامی بود، باراک اوباما – رئیس جمهور آمریکا – درخواست نتانیاهو را "غیرواقع‌بینانه" خواند.
پس از این ناکامی، تلاشهای نتانیاهو برای به شکست کشاندن توافق هسته‌ای در کنگره نیز بی‌نتیجه ماند تا نخست وزیر اسرائیل و حامیان آمریکایی او مدعی شوند که دولت اوباما با توافق هسته‌ای ایران، اسرائیل را در معرض یک هولوکاست [ادعایی] دیگر قرار داده است.
در ادامه این مطلب در ادعایی بی اساس آورده شده: اما ایران اکنون با آزمایشات موشکی نشانه‌هایی از سرپیچی از توافق هسته‌ای را از خود نشان داده است. آزمایشات موشکی اخیر این کشور به وضوح نقض قطعنامه‌های ۱۹۲۹ و ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به شمار می‌روند؛ چراکه در این آزمایش‌ها موشک‌هایی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که به دلیل برد زیاد و ظرفیت حمل بالا، قادر به حمل کلاهک هسته‌ای می‌باشند. ضمن اینکه بر روی برخی از این موشک‌ها نیز بوضوح نام "اسرائیل" به عنوان هدف نوشته شده بود و این امتیاز بزرگی برای دولت نتانیاهوست.
نتانیاهو پس از آزمایشات موشکی ایران، مجددا تلاشهای دیپلماتیک خود را برای مقابله با ایران در سازمان ملل و کنگره آمریکا آغاز کرد و توانست اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا را برای اعمال تحریم‌های سنگین‌تر علیه تهران یا دستکم تمدید "قانون تحریم‌های ایران" برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر متقاعد کند. اما ادامه نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران می‌تواند حمایت‌های بین‌المللی بیشتری را در اختیار دولت راستگرای او قرار دهد.
علاوه بر اسرائیل، عربستان نیز از دیرباز با ایران دچار چالش بوده است. چالش این کشور با تهران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز و تا به امروز ادامه داشته است که نقطه اوج آن را اکنون می‌توان در جنگ یمن مشاهده کرد. به همین دلیل، پادشاهی عربستان نیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در چارچوب تلاشهای چندین ساله این کشور برای تسلط بر منطقه ارزیابی می‌کند.
اعلام آمادگی اوباما برای مذاکره با ایران در سال ۲۰۱۵ در ریاض نیز مانند تل‌آویو زنگ‌های خطر را به صدا درآورد. در واقع، توافق هسته‌ای ایران به عربستان نشان داد که آمریکا با سیاست‌های توسعه‌طلبانه ایران به بهای از دست دادن اتحاد تاریخی خود با همپیمانان عرب منطقه کنار آمده است.
عربستان پیش از توافق هسته‌ای ایران به کرات هشدار داد که زیر سایه یک ایران هسته‌ای زندگی نخواهد کرد و چنانچه ایران از خطوط قرمز هسته‌ای عبور کند، این کشور نیز مسیر هسته‌ای شدن را در پیش خواهد گرفت؛ هرچند به اعتقاد ناظران بین‌المللی، خرید بمب هسته‌ای از پاکستان، که دارای روابط خوبی با ریاض است، به لحاظ فنی و اقتصادی قابل توجیه‌تر از ساخت بمب اتم از سوی خود این کشور است.
با این حال، عربستان در طول چند سال اخیر همواره نشان داده است که موافقت غرب با برنامه هسته‌ای ایران به معنای موافقت با هسته‌ای شدن کل منطقه است و در دکترین جدید محمد سلمان – جانشین ولیعهد عربستان- که انزوای سیاسی ایران در منطقه و توسعه توانمندی‌های نظامی ریاض را برای مقابله با این کشور در دستور کار قرار داده است، شاید بسته به تحولات آینده منطقه، گزینه هسته‌ای شدن نیز به جمع گزینه‌های رویارویی عربستان با ایران اضافه شود.
نشنال اینترست در انتها نوشت: دولت اوباما فعلاً با افزایش همکاری نظامی خود با اسرائیل و عربستان بویژه در زمینه توسعه توانمندی‌های دفاعی سعی کرده است نگرانی آنها از توافق هسته‌ای ایران را کاهش دهد. اما اقدامات بعدی ایران و جابجایی قدرت در کاخ سفید شاید در آینده نه چندان دور تمامی معادلات را بر هم بزند.
کلمات کلیدی : توافق هسته‌ای ، رژیم صهیونیستی ، عربستان ، روابط ایران و عربستان ، بنیامین نتانیاهو ، برجام ، شکست برجام ، نقض برجام ، آزمایشات موشکی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
