نظر منتشر شده
۱۱
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 244114
پیشنهاد کتاب/ «تصویر و ذهن» (فیلم، فلسفه و علوم شناختی)؛ گریگوری کوری؛ ترجمه محمد شهبا؛ نشر مینوی خرد
کلیدی برای درکِ سینمای آینده
حمیدرضا امیدی سرور، 14 مهر 93
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۲۳
تصویر و ذهن
(فیلم، فلسفه و علوم شناختی)
نویسنده:گریگوری کوری
ترجمه: محمد شهبا
ناشر: مینوی خرد، چاپ اول ۱۳۹۳
شمارگان ۱۵۰۰ نسخه
۳۴۰ صفحه، ۱۹۰۰۰ تومان

فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.

****

فیلم‌سازان همیشه فیلم‌هایشان را ‌ساخته‎اند و مخاطبان‎ از رهگذر تأمل در آن‎ فیلم‎ها، به اندیشیدن درباره جهان (درون و بیرون سینما) پرداخته‎اند. همواره عمق و غنای چنین تجربه‌ای، نسبت مستقیمی با میزان شناخت و درک مخاطب از سینما داشته؛ چراکه سینما به‌عنوان واسطه‎ای برای کشف و شهود در جهانی ذهنی و عینی، تصویر خود از آن ارائه کرده و واقعیتی متناسب با دنیای خود ساخته و به نمایش گذاشته است. پس برای رهیافت به چنین جهانی، هم باید عناصر سینما را شناخت، و هم شیوه‌های گوناگون بررسی و تحلیل آن را.

موضوع سینما گستردگی بسیار دارد؛ به‌تناسب همین گستردگی، پرداختن به آن و درک زبان سینما نیز راه‌های گوناگون دارد. سال‎های سال در مطالعات سینمایی، رویکرد غالب نظریات روان‎شناختی و نشانه شناسانه بوده. این نظریات به‌عنوان واسطه‎ای برای درک و تحلیل فیلم‎ها بکار گرفته شده و تا مدت‎ها جدی‌ترین ملاک ارزش‎گذاری فیلم‌ها نیز محسوب می‎شدند. این نظریات در دو دهه‌ی گذشته تازگی خود را تا حد زیادی ازدست‌داده‌اند و در عوض نظریات تازه‌ای مطرح شده‌اند که هر چه زمان می‌گذرد بر اهمیت این نظریات افزوده شده و دامنه‌ی آن‌ها به دیگر حوزه‌ها نیز کشیده می‌شود.

کتاب «تصویر و ذهن» نوشته‌ی گریگوری کری که چاپِ ویراسته و پیراسته‌‎ای از آن توسط نشر مینوی خرد به بازار آمده، اثری است که راهی متفاوت و تازه, برای پرداختن به سینما، در اختیار خواننده قرار می‌دهد. به همین دلیل خواندن آن از دیگر کتاب‌های ریزودرشتی که در سال‎های اخیر درباره سینما و الزامات درک آن، منتشرشده اهمیت بیشتری دارد.


«تصویر و ذهن» که یکی از مهم‌ترین آثار گریگوری کوری محسوب می‌شود، او یکی از برجسته‎ترین نویسندگان و صاحب‎نظرانِ حال حاضر در زمینه‌ی مطالعات سینمایی‎ست که متاسفانه هنوز آثارش چنان که باید در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. کتاب حاضر توسط محمد شهبا به فارسی درآمده که نقشی کلیدی در ترجمه آثار کلاسیک در حوزه ادبیات سینمایی و همچنین تازه‌ترین رویکردها در این زمینه داشته است.

«تصویر و ذهن» کتابی خواندنی‎ست، چراکه حرفی تازه و خورندِ زمانه دارد. طرح کلی این کتاب بر اساس «علوم شناختی» بنانهاده شده، شیوه‌ای از تحلیل و بررسی که در جهان چند دهه‌ای ست که اهمیت بسیار یافته اما در ایران علمی کم‌وبیش نوبنیاد محسوب می‎شود و شاید دهه‌ای بیش نیست که اهمیت آن آشکارشده، هرچند دور از انتظار نیست که در آینده در حوزه‌های مختلف وزنی چشمگیر را به خود اختصاص دهد.

در دهه‌های گذشته در مداری واحد و شیوه‌های مشابه، آن‌قدر به سینما پرداخته‌شده که گشودن افقی نو به روی آن فی‌نفسه خود هنر است! بنابراین اتخاذ رویکرد «علوم شناختی» به مقوله‌های مختلف سینما از سوی گریگوری کوری، به این کتاب تازگی خاصی بخشیده که نخستین جلوه جذابیت بخش آن محسوب ‌می‌شود. نویسنده این کتاب اگر از روایت در سینما، زمان در سینما و حتی تصویر در سینما صحبت می‌کند، دریافتی از این مقوله‌ها را پیش روی خواننده می‌گذارد که حاصل تجربه مخاطب از آن‌ها با توجه به فرایند‌های درون ذهنی‌ست. بنابراین به استخراج شاخص‌ها و ساختارهایی می‌پردازد که در تجربه‌ی مشترک ذهن و تصویر (و درواقع ادراکی که ذهن از سینما دارد) معنا می‌یابد.

ديدگاه شناختي، هم در زمينه‌ی فلسفه فيلم حرف‎هاي تازه‎اي دارد و هم درزمینه‌ی نظريه فيلم. دلیل اهمیت و تازگی این نظریات این است که از گسستی آشکار در نظریه‌های روانکاوانه و روان‌شناختی سخن به میان آورده و بر همین مبنا، گسترده شدن دایره آن به هنر و به‌خصوص سینما (در دو سه دهه اخیر)، موجب دگرگونی نظام نشانه‌شناختی مرسوم در مطالعات سینمایی شده و این حوزه را از سلطه‌ی این نظریه‌های قدیمی بیرون ‎آورده است.

در دیدگاه شناختی، فعالیت‌های ادراکی و شناختی مخاطبِ اثر هنری و تأثیرهای شناختی واکنش‌های مخاطب، در مرکز توجه قرار دارد و بحث درزمینه‌ی توهم و واقعیت در سینما، با ارجاع به چنین نقطه‌نظرهایی موردبررسی قرار می‎گیرد. به‌این‌ترتیب کتاب حاضر می‎کوشد از منظر تازه‎ای که اتخاذ کرده به ماهیت فیلم، ماهیت تصاویر متحرک، رابطه تماشاگر و فیلم و انواع روایت‌های سینمایی بپردازد.

نویسنده کتاب بر این باور است که فیلم رسانه‌ای تصویری بوده و حرکت تصاویر سینمایی واقعی است، نه توهمی. به‌این‌ترتیب گریگوری کوری از همان آغاز راهی مخالف با نظریه‌پردازانی چون هوگو مانستربرگ در پیش می‎گیرد که به‌زعم او سنگ بنای نوعی از بدفهمی درباره سینما را گذاشته‎اند. این رویکرد متفاوت و تازه تنها به این محدود نمی‎شود، چراکه درزمینه‌ی زبان شناسانه وامدار نظریات نوام چامسکی‎ست تا فردیناند دو سوسور و در زمینه‌ی روان‌شناختی نیز به‌جای دیدگاه‎های فروید و مقلدانش، وامدارِ فلسفه‌ی ذهن و علوم شناختی‎ست.

تصویر و ذهن، علاوه بر مقدمه مفصلی که درباره جوهره سینما دارد، از سه فصل کلی تشکیل‌شده: بازنمایی در فیلم؛ ‌ تخیل و‌ تفسیر. اما این سه بخش درمجموع ۹ فصل را در برمی‌گیرد که این فصول نیز ۶۴ عنوان موضوعی مختلف را در خود جای‌داده. تقسیم‎بندی بخش‌ها و فصل‎های کتاب با ساختاری حساب‎شده و به‌شدت هوشمندانه پی‎ریزی شده‎اند تا درمجموع به شکلی نظامند چهارچوبی کلی برای تجزیه‌وتحلیل انواع فیلم به وجود بیاورد. این ساختمان محکم برای متنی تئوریک نشان‌دهنده تسلط و احاطه‌ی نویسنده بر موضوع و شیوه‌ی علمی او در به سامان رساندن طرحی است که می‎خواهد به‌عنوان یکی از سنگ بناهای استوار برای شکل دادن به شیوه جدیدی از مطالعات سینمایی، ارائه کند. همچون نظامی فلسفی که برای حوزه‌ی سینما طراحی شده تا پاسخ هر سؤال در این زمینه را در خود داشته باشد.

تصویر ذهن کتابی است که هر علاقه‌مند پیگیر مطالعات سینمایی باید آن را بخواند، چراکه از تغییر و تحولات تازه در حوزه مطالعات سینمایی سخن می‌گوید. تغییر و تحولاتی که برای درک سینمای پیشرو امروز و سینمای آینده، نیازمند فهم آن‌ها هستیم. البته ناگفته پیداست که خواندن کتاب‌هایی ازاین‌دست، همان‌قدر که سودمند است زحمت هم دارد، به‌عبارت‌دیگر هیچ‌چیز بدرد بخوری بی‌زحمت به دست نمی‌آید.

تکمله:
چاپ اول کتاب «تصویر و ذهن» در سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات مهرنیویشا با همکاری انتشارات دانشکده صداوسیما به چاپ رسید، باوجود پاره‌ای شتاب‌زدگی‌ها در هنگام نشر و مشکلاتی که به متن راه‌یافته بود، چاپ اول کتاب در بازار نایاب شد. خوشبختانه نشر مینوی خرد، ویراست تازه‎ و منقحی از آن را با چاپ مقبول به بازار داده تا پاسخگوی نیاز علاقه‌مندان باشد.
 
کلمات کلیدی : حمید رضا امیدی سرور + تصویر و ذهن +علوم شناختی + گریگوری کوری + محمد شهبا + نشر مینوی خرد
 
دانشجو
۱۳۹۳-۰۷-۱۴ ۱۴:۵۸:۴۰
آیا واقعااین کتاب به این مهمی و خوبی هست که درباره آن نوشته اید؟ جوری می نویسید آدم مشتاق می شود بخرد. اما اگر خریدیم و پشیمان شدیم کامنمت مارا می گذارید؟ (2410475) (alef-3)
 
۱۳۹۳-۰۷-۱۴ ۲۱:۳۷:۰۱
شما هم شده اید صدا و سیما.

رپرتاژ آگهی منتشر می کنید! (2411303) (alef-15)
 
جوادی
۱۳۹۳-۰۷-۱۴ ۲۳:۳۲:۲۲
چه ایراردی دارد برادر! ما باید نکته بین باشیم آن آگهی ها به ضرب و زور تصویر و هزار عامل تاثیر گذار چیپس و پفک نمکی به خوردمان می دهند. لااقل اینجا اگر رپورتاژ آگهی هم باشد یک کتاب به درد بخور را به خردمان می دهد. فرق اجرا از آسمان تا زمین است اما ما چشممان این چیزها را نمی بیند. چون اصلا بین پفک و کتاب فرقی قائل نیستم. خدا کند همه ۀگهی ها اینجور باشد و خدا کند ما کمی بیشتر قدر کتاب و کتاب خواندن را بدانیم. همه مشکل ما از کم سوادی ست به خدا (2411468) (alef-15)
 
بخش فرهنگی الف - الف کتاب
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۰۹:۰۶:۱۴
دوست گرامی
الفِ کتاب و سایت الف از قِبَل معرفی کتب ناشرین گرامی هیچگونه انتفاع مادی نمی برند. تنها هدف ما استفاده فرهنگی از ظرفیت الف است که مخاطب انبوه دارد. تمامی نویسندگان بزرگواری که نامشان ذیل هر مطلب درج شده است و نوعا در رشته تخصصی خود دارای مدارج عالی دانشگاهی هستند نیز کاملا افتخاری و بی هیچ چشم داشتی وقت ارزشمند خود را صرف الفِ کتاب و خوانندگانش کرده اند. همه اینها برای این است که اندکی از دین مان را نسبت به فرهنگ این مملکت که کتاب، نویسنده، مترجم و ناشر نمادی از آن هستند ادا کرده باشیم. از همه اینها گذشته وقتی کتابی ارزشمند است چرا تعریف و تبلیغ نشود؟ کتاب خوب باید تبلیغ شود تا در معرض استفاده همه قرار گیرد. (2411827) (alef-1)
 
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۰۹:۲۴:۵۱
دوست عزیز و سایت محترم الف:
در بخش کتاب که چند ماهی است راه انداخته شده، تعداد کامنتهای درج شده در اکثر موارد صفر است. این یعنی اینکه تعداد افراد بسیار اندکی این دست مطالب را خوانده و یا به آن علاقه مند هستند.
به نظر می آید این بخش باید تا حدی تعدیل شود تا جذابیت خود را داشته باشد. چرا در این بخش علاوه بر نقد کتاب، به نقد هنر از جمله سینما، تئاتر، نمایشگاههای هنری و گالری ها نمی پردازید؟ (2411873) (alef-15)
 
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۱۰:۲۶:۰۷
چطور می توان باور کرد که شما مجانی این کار را انجام می دهید؟ (2412030) (alef-15)
 
نگار
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۰۷:۲۳:۰۹
ممنون بخاطر معرفی این کتاب... (2411707) (alef-15)
 
لیلا.ا
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۰۸:۱۸:۳۲
نوشته خوبی بود درباره این کتاب ارزشمند. کتاب دیگری هم از این نویسنده منتش شده لطفا آن را هم معرفی کنید (2411766) (alef-3)
 
۱۳۹۳-۰۷-۱۵ ۰۸:۳۰:۲۱
ممنون از معرفی کتاب اما علیرغم اینکه کتاب در مقایسه با سایر کالاها گران نیست ولی من پول ندارم و خیلی دلم میخواست پول داشتم تا تمام کتب مورد علاقه ام را بخرم (2411774) (alef-3)
 
جوانفکر
۱۳۹۳-۰۷-۲۱ ۱۶:۲۱:۵۴
تو رو خدا ول کنید. چرا ما به همه مشکوکیم. من این کتاب و چندتا از کتابهای دیگر این ناشر را دارم. کتابهای ارزشمندی هستند. به نظرم در این مطلب اغراقی نشده. مطلب خوبی است و عین حقیقت. (2424277) (alef-15)
 
نگار
۱۳۹۳-۰۷-۲۵ ۱۲:۳۶:۰۷
مطلب قشنگی بود. من کتاب را تهییه کردم. اما کتاب سنگینی ست .ای کاش می توانستید مفصل تر بنویسید و کتاب را شرح دهید. باید چند دفعه آن را خواند (2431499) (alef-13)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
کلیدی برای درکِ سینمای آینده