کد مطلب: 448550
راهنمای کتاب/ «عکاسی چست؟»؛ جیمز الکینز؛ ترجمه گلنار سرکار فرشی؛ چشمه
عکاسی چطور جهان ما را دگرگون می کند؟
نیره رحمانی، 5 اسفند 1395
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۵ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۲۲:۰۸
«عکاسی چست؟»
نویسنده: جیمز الکینز
ترجمه: گلنار سرکار فرشی
ناشر: چشمه، چاپ اول 1395
293 صفحه، 22000 تومان
شما می‌توانید کتاب «عکاسی چست؟»را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
****
عکاسی در سالهای آغازین تولد، از منظر هنری چندان جدی گرفته نمی شد، بیشتر فرزند صنعت بود تا اینکه نسبتی با هنر داشته باشد. نقاشان نخستین گروهی بودند که متناقض ترین تصورات را درباره آن در ذهن پرورش دادند. گروهی نگران بودند که این اختراع تازه، در آینده، نقاشی را به حاشیه بکشاند؛ برخی برعکس عکاسی را اصلا جدی نمی گرفتند چه رسد به آنکه در برابر هنر دیرپا و فاخر نقاشی حرفی برای گفتن داشته باشد (از دید ایشان اختراعی صنعتی بود با تولیدات نازل به لحاظ زیبایی شناسی هنری). در این میان اما خوش بین ترین ِنقاشان کسانی بودند که عقیده داشتند عکاسی می تواند خدمتگذار نقاشی باشد! و از آن به جای طرح ها و اتودهای اولیه ای استفاده کردند که پایه ی کار نقاشی بود. در همین ایام (اواسط قرن نوزدهم) برخی بسیار کنجکاو بودند که سر از کار عکاسی دربیاورند و تکلیف خود را با آن روشن کنند در بین آنها نقاشان نیز به طور محسوسی دیده می شدند.
عکاسی در دهه های بعد پیشرفت هایی چشمگیر کرد، از این سبب نه تنها در کیفیت خروجی نهایی آن (عکس ها)، ارتقائی محسوس دیده می شد؛ بلکه با مرتفع ساختن موانع و دشواری های فنی، نخستین نسل دوربین های همگانی به بازار آمد که چنین شعاری داشت: شما فقط دکمه را فشار دهید باقی کار را ما می کنیم!
جهان امروز بدون عکس دیگر قابل تصور نیست، مردم عادی از صبح تا شام مشغول عکس انداختن و به اشتراک گذاشتن آن هستند. با این حال بسیاری از آنها درک ماهیت عکس و چیستی عکاسی ندارند. عکاسی دهه هاست به طور جدی وارد حوزه های فکری شده و پای آن به بحث های تئوریک فلسفی و زیبایی شناختی فلسفی کشیده شده است. عکاسی یکی از فرزندان صنعت بود که سر از دنیای هنر در آورد؛ نقاشی از میدان به در نشد، اما تحت الشعاع عکاسی قرار گرفت که جایگاهی مستقل برای خود دست و پا کرد، به خصوص که هنر هفتم از بطن آن بیرون آمد.
در اواخر قرن بیستم رولان بارت، فلسفه ورزی های خود درباره عکاسی را در کتاب «اتاق روشن» منتشر کرد، اثری که تا به امروز به عنوان یکی از کلیدی ترین کتابهای این حوزه که پایه و اساس فهم عکاسی و حتی مطالعات بصری و کارکرد عکس در رسانه های تصویری را تحت الشعاع خود قرار داد، مطرح بوده است. اما آیا ایده های مطرح شده این کتاب همچنان به قدرت زمان مطرح شدنشان باقی مانده اند؟ صاحب نظران همواره از افقِ زمان و مکان خود به هر سوژه نگاه می کنند، به همین دلیل است که با گذر زمان پاره ای از دیدگاه های آنها وجاهت خود را از دست می دهند و تنها اهمیت تاریخی آنها برجای می ماند، اتاق روشن رولان بارت نیز از این قاعده مستثنی نبود.
کتاب ارشمند «عکاسی چیست؟» نوشته جیمز الکینز که گلنار سرکار فرشی به فارسی برگردانده و توسط نشر چشمه منتشر شده تاییدی است بر همین نکته. جیمز الکینز در کتاب حاضر کوشیده نقطه نظرات رولان بارت در حوزه عکاسی را به شیوه ای منحصر به فرد به چالش بکشد و در این رهگذر نیز خواننده کتاب را به سوی درکی تازه ای از عکاسی (از نقطه دید این روزگار) رهنمون کند. او با استفاده از رویکردی پدیدارشناسانه و همچنین مدد جستن از عناصری تصویری و لحنی منتقدانه به تحلیل دیدگاه های مطرح شده توسط بارت پرداخته و در مجموع افقی تازه به روی این کتاب گشوده و پایداری نقطه نظرات مطرح شده در آن مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
جیمز الکینز نامی آشنا در ایران محسوب می شود و آثار گوناگونی از او به فارسی برگردانده شده است، از جمله کتاب نقاشی چیست؟ و.... الکینز استادی شناخته شده درآمریکاست و در دپارتمان تاریخ، نظریه و نقد هنرِ دانشکده هنر شیکاگو صاحب کرسی است. «عکاسی چیست؟» در شش فصل به همراه یک مقدمه نوشته شده است: «نوشتار»، «سلیتیت، یخ و نمک»، «از رودخانه سبز تا رودخانه برانسویک»، «یک قطره آب، گرد و غبار مرکز تجارت جهانی»، «دوربین پاراتوریک» و «لینگ کی» عناوین فصول ششگانه کتاب را تشکیل می دهد.
«در کتاب عکاسی چیست؟» نویسنده « طی گفت‌و‌گویی خیالی و طولانی با اتاق روشن رولان بارت چنین بحث می‌کند که یکی از موضوعات عکاسی، بی‌معنایی -ظرفیت ظاهراً نامحدود آن برای نشان دادن چیزهایی که نمی‌خواهیم یا لازم نیست که ببینیم- و همچنین درد است، چرا که تصاویری که قدرت فراوان داشته باشند می‌توانند برای ابد بر لوح ضمیر آگاه ما حک شوند.»
نگاه نقادانه الیکنز به «اتاق روشن» اثر بارت، اگر چه بسیار تند و تیز است، اما برندگی نقد های ناشی از آن نیست که کتاب کوچک بارت را اثری بی اهمیت و یا کتابی که دوره اش تمام شده محسوب می کند؛ بلکه برعکس او باوجود سه دهه پر فراز و فرود در حوزه عکاسی هنوز اتاق روشن را اثری محوری در متون حوزه عکاسی محسوب می کند.
الیکنز مفروضاتی را مطرح می سازد که از دگرگونی های عکاسی حکایت دارند: نخست تبعیت عکاسی و عکاسان معروف از ادبیاتی جدید که حاصل اقتضاعات بازار هنر، نظام حاکم بر گالری ها و موقعیت عکاسی به عنوان یکی از هنرهای زیباست. دیگری بر اهمیت اجتماعی عکاسی دلالت می کند و عکاسی را به عنوان یکی از عوامل پیوند دهنده اجتماعی مطرح می سازد؛ به عنوان شاهدی بر جنگ، آیینه ای در برابر طبقات متوسط، ابزاری سیاسی و رسانه ای موثر از جنبه های مختلف و به ویژه از جنبه فرهنگ بصری است. و نهایتا اهمیت عکاسی به عنوان ضبط کننده جهان، چیزی که گذشته و خاطرات ما را ثبت می کند، دیگران را به ما نشان می دهد و به واسطه بازنمایی خاطرات، عشق، نوستالژی نقشی مهم برعهده گرفته است.
الیکنز به دنبال نشان دادن آن چیزی است که به عکاسی قدرتی منحصربه‌فرد داده است پس معتقد است باید رجعتی دوباره به کتاب اتاق روشن داشت، چرا که این کتاب کوچک (چنان که خود بارت نیز گونه از آن یاد می کرد)، متنی مهم و محوری است. اما آنچه کتاب الیکنز را به اثری منحصر به فرد تبدیل کرده این است که او این بار از در تقابل با این کتاب مهم وارد شده است تا دریچه ای تازه به دنیای عکاسی بگشاید. ارجاع های فراوان و شکل گرفتن مفاهیم مطرح توسط نویسنده کتاب حاضر با کتاب اتاق روشن رولان بارت این ضرورت را مطرح می سازد که خواننده ابتدا کتاب کم حجم اما کلیدی بارت را خوانده و سپس با خواند کتاب عکاسی چیست خود را آماده خوانش متنی با اهمیت سازند که متاثر از مقتضیات جهان امروز به واکاوی چیستی عکاسی می پردازد.
نویسنده: جیمز الکینز
ترجمه: گلنار سرکار فرشی
ناشر: چشمه، چاپ اول 1395
293 صفحه، 22000 تومان
شما می‌توانید کتاب «عکاسی چست؟»را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
****
عکاسی در سالهای آغازین تولد، از منظر هنری چندان جدی گرفته نمی شد، بیشتر فرزند صنعت بود تا اینکه نسبتی با هنر داشته باشد. نقاشان نخستین گروهی بودند که متناقض ترین تصورات را درباره آن در ذهن پرورش دادند. گروهی نگران بودند که این اختراع تازه، در آینده، نقاشی را به حاشیه بکشاند؛ برخی برعکس عکاسی را اصلا جدی نمی گرفتند چه رسد به آنکه در برابر هنر دیرپا و فاخر نقاشی حرفی برای گفتن داشته باشد (از دید ایشان اختراعی صنعتی بود با تولیدات نازل به لحاظ زیبایی شناسی هنری). در این میان اما خوش بین ترین ِنقاشان کسانی بودند که عقیده داشتند عکاسی می تواند خدمتگذار نقاشی باشد! و از آن به جای طرح ها و اتودهای اولیه ای استفاده کردند که پایه ی کار نقاشی بود. در همین ایام (اواسط قرن نوزدهم) برخی بسیار کنجکاو بودند که سر از کار عکاسی دربیاورند و تکلیف خود را با آن روشن کنند در بین آنها نقاشان نیز به طور محسوسی دیده می شدند.
عکاسی در دهه های بعد پیشرفت هایی چشمگیر کرد، از این سبب نه تنها در کیفیت خروجی نهایی آن (عکس ها)، ارتقائی محسوس دیده می شد؛ بلکه با مرتفع ساختن موانع و دشواری های فنی، نخستین نسل دوربین های همگانی به بازار آمد که چنین شعاری داشت: شما فقط دکمه را فشار دهید باقی کار را ما می کنیم!
جهان امروز بدون عکس دیگر قابل تصور نیست، مردم عادی از صبح تا شام مشغول عکس انداختن و به اشتراک گذاشتن آن هستند. با این حال بسیاری از آنها درک ماهیت عکس و چیستی عکاسی ندارند. عکاسی دهه هاست به طور جدی وارد حوزه های فکری شده و پای آن به بحث های تئوریک فلسفی و زیبایی شناختی فلسفی کشیده شده است. عکاسی یکی از فرزندان صنعت بود که سر از دنیای هنر در آورد؛ نقاشی از میدان به در نشد، اما تحت الشعاع عکاسی قرار گرفت که جایگاهی مستقل برای خود دست و پا کرد، به خصوص که هنر هفتم از بطن آن بیرون آمد.
در اواخر قرن بیستم رولان بارت، فلسفه ورزی های خود درباره عکاسی را در کتاب «اتاق روشن» منتشر کرد، اثری که تا به امروز به عنوان یکی از کلیدی ترین کتابهای این حوزه که پایه و اساس فهم عکاسی و حتی مطالعات بصری و کارکرد عکس در رسانه های تصویری را تحت الشعاع خود قرار داد، مطرح بوده است. اما آیا ایده های مطرح شده این کتاب همچنان به قدرت زمان مطرح شدنشان باقی مانده اند؟ صاحب نظران همواره از افقِ زمان و مکان خود به هر سوژه نگاه می کنند، به همین دلیل است که با گذر زمان پاره ای از دیدگاه های آنها وجاهت خود را از دست می دهند و تنها اهمیت تاریخی آنها برجای می ماند، اتاق روشن رولان بارت نیز از این قاعده مستثنی نبود.
کتاب ارشمند «عکاسی چیست؟» نوشته جیمز الکینز که گلنار سرکار فرشی به فارسی برگردانده و توسط نشر چشمه منتشر شده تاییدی است بر همین نکته. جیمز الکینز در کتاب حاضر کوشیده نقطه نظرات رولان بارت در حوزه عکاسی را به شیوه ای منحصر به فرد به چالش بکشد و در این رهگذر نیز خواننده کتاب را به سوی درکی تازه ای از عکاسی (از نقطه دید این روزگار) رهنمون کند. او با استفاده از رویکردی پدیدارشناسانه و همچنین مدد جستن از عناصری تصویری و لحنی منتقدانه به تحلیل دیدگاه های مطرح شده توسط بارت پرداخته و در مجموع افقی تازه به روی این کتاب گشوده و پایداری نقطه نظرات مطرح شده در آن مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
جیمز الکینز نامی آشنا در ایران محسوب می شود و آثار گوناگونی از او به فارسی برگردانده شده است، از جمله کتاب نقاشی چیست؟ و.... الکینز استادی شناخته شده درآمریکاست و در دپارتمان تاریخ، نظریه و نقد هنرِ دانشکده هنر شیکاگو صاحب کرسی است. «عکاسی چیست؟» در شش فصل به همراه یک مقدمه نوشته شده است: «نوشتار»، «سلیتیت، یخ و نمک»، «از رودخانه سبز تا رودخانه برانسویک»، «یک قطره آب، گرد و غبار مرکز تجارت جهانی»، «دوربین پاراتوریک» و «لینگ کی» عناوین فصول ششگانه کتاب را تشکیل می دهد.
«در کتاب عکاسی چیست؟» نویسنده « طی گفت‌و‌گویی خیالی و طولانی با اتاق روشن رولان بارت چنین بحث می‌کند که یکی از موضوعات عکاسی، بی‌معنایی -ظرفیت ظاهراً نامحدود آن برای نشان دادن چیزهایی که نمی‌خواهیم یا لازم نیست که ببینیم- و همچنین درد است، چرا که تصاویری که قدرت فراوان داشته باشند می‌توانند برای ابد بر لوح ضمیر آگاه ما حک شوند.»
نگاه نقادانه الیکنز به «اتاق روشن» اثر بارت، اگر چه بسیار تند و تیز است، اما برندگی نقد های ناشی از آن نیست که کتاب کوچک بارت را اثری بی اهمیت و یا کتابی که دوره اش تمام شده محسوب می کند؛ بلکه برعکس او باوجود سه دهه پر فراز و فرود در حوزه عکاسی هنوز اتاق روشن را اثری محوری در متون حوزه عکاسی محسوب می کند.
الیکنز مفروضاتی را مطرح می سازد که از دگرگونی های عکاسی حکایت دارند: نخست تبعیت عکاسی و عکاسان معروف از ادبیاتی جدید که حاصل اقتضاعات بازار هنر، نظام حاکم بر گالری ها و موقعیت عکاسی به عنوان یکی از هنرهای زیباست. دیگری بر اهمیت اجتماعی عکاسی دلالت می کند و عکاسی را به عنوان یکی از عوامل پیوند دهنده اجتماعی مطرح می سازد؛ به عنوان شاهدی بر جنگ، آیینه ای در برابر طبقات متوسط، ابزاری سیاسی و رسانه ای موثر از جنبه های مختلف و به ویژه از جنبه فرهنگ بصری است. و نهایتا اهمیت عکاسی به عنوان ضبط کننده جهان، چیزی که گذشته و خاطرات ما را ثبت می کند، دیگران را به ما نشان می دهد و به واسطه بازنمایی خاطرات، عشق، نوستالژی نقشی مهم برعهده گرفته است.
الیکنز به دنبال نشان دادن آن چیزی است که به عکاسی قدرتی منحصربه‌فرد داده است پس معتقد است باید رجعتی دوباره به کتاب اتاق روشن داشت، چرا که این کتاب کوچک (چنان که خود بارت نیز گونه از آن یاد می کرد)، متنی مهم و محوری است. اما آنچه کتاب الیکنز را به اثری منحصر به فرد تبدیل کرده این است که او این بار از در تقابل با این کتاب مهم وارد شده است تا دریچه ای تازه به دنیای عکاسی بگشاید. ارجاع های فراوان و شکل گرفتن مفاهیم مطرح توسط نویسنده کتاب حاضر با کتاب اتاق روشن رولان بارت این ضرورت را مطرح می سازد که خواننده ابتدا کتاب کم حجم اما کلیدی بارت را خوانده و سپس با خواند کتاب عکاسی چیست خود را آماده خوانش متنی با اهمیت سازند که متاثر از مقتضیات جهان امروز به واکاوی چیستی عکاسی می پردازد.
کلمات کلیدی : نشر چشمه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
