کد مطلب: 301345
صریح و محترمانه درباره برجام/ نامه توکلی و پاسخ ظریف
بخش خبری الف، 20 مهر 94
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۹:۲۵
دکتر احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در تاریخ 94/5/26 طی نامه ای به آقایان دکتر روحانی و دکتر ظریف به بیان دیدگاه های مثبت و منفی خود در خصوص برجام و مذاکرت هسته ای پرداخته است. نامه ای که پاسخ 22 شهریور دکتر ظریف وزیر امور خارجه کشورمان را در پی داشت.
از آنجا که به اعتقاد دکتر توکلی در مقطع نگارش ؛ مصلحت در انتشار علنی آن نبود،نامه انتشار نیافت. اما امروز که بحثهای پیرامون برجام در کمیسیون ویژه و صحن علنی مجلس مطرح گردیده این مکاتبه که بین دو سیاستمدار و مسئول رد و بدل شده با نظر موافق دکتر ظریف منتشر می شود.
ادبیات محترمانه و البته صریح و نحوه تعامل و نقد و پاسخگویی دو طرف که اختلاف نظر جدی نیز با هم دارند از نکات برجسته این مکاتبه مهم است.
خوانندگان محترم ابتدا نامه احمد توکلی و سپس پاسخ ظریف را ملاحظه خواهند کرد.
**********************************
سلام علیکم، خسته نباشید. در ارتباط با موضوع هسته ای مسائل مهم محتاج مباحثه، بسیار است. از باب خیرخواهی برای دولت و ملت، تذکر برخی از آن ها را که گزیری از آن ها نیست، وظیفه دانستم:
۱. بررسی کلی و دقت در برجام و قطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دو احساس متضاد را در یک مسلمان انقلابی وطن دوست بر می انگیزد:
• پس از سال ها تلاش در دولت های مختلف، به ویژه توسعه فنی و تجهیزاتی و ذخائر هسته ای در سال های منتهی به تحریم های سخت{1} ، با پیدایش قدرت چانه زنی همراه با پشتیبانی داخلی، پیشینه اقتدار و مقاومت مردم و جهت گیری سیاست خارجی دولت، وضعيت سياسي داخلي آمريكا، همه این ها و عوامل ریز و درشت دیگر، تیم آماده و مجرب مذاکره کننده را قادر ساخت غرب را به تمکین در برابر اصلی ترین هدف ایران که حق غنی سازی بود، وادارد. در قطعنامه های ششگانه سازمان ملل هیچ اشاره ای به غنی سازی نمیشود مگر برای امر قاطع به تعلیق و توقف آن و فعالیت های مرتبط. تنها حقی که برای ما قائل بودند، تحقیق و توسعه و تولید و مصرف انرژی هسته ای بود{2}. اما در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ با صراحت و مکررا از از برنامه هسته ای ایران شامل غنی سازی یاد میشود و تنها سخن از محدودیت در میان است نه اصل موضوع{3}.
این دستاورد ارزشمند شکست غرب در برابر اراده ملت بود و قهرا بر نفوذ ایران در جهان و به ویژه در منطقه می افزاید. میتوان این پیروزی را تنها از یک جهت نظیر کار پیامبر اکرم دانست که در صلح حدیبیه شکستن هیمنه مشرکان مکه را هدف گرفتند، تسلیم مشرکان به ورود همراه با عزت و امنیت پیامبر و همراهانشان به مکه را به دست آوردند، به هزینه دادن امتیازاتی به آنان. هدف مهم دیگر ما که لغو همزمان تحریم های ظالمانه بود، چنان که خواهیم دید، به درستی و به شکل پایدار حاصل نشد. دستاورد دیگر تغییر موضع شورای امنیت سازمان ملل در قبال برنامه هسته ای ایران در فرایندی دیپلماتیک است که ظاهرا در گذشته این سازمان بی سابقه است. البته چنان که عرض خواهم کرد از ذیل فصل هفتم خارج نشده ایم ولی تغییر موضع بسیار مغتنم است.
این ها، در کنار جلوه مصاف سیاسی یک به ششِ مذاکرات که نماد برجسته اعتماد به نفس ایران اسلامی بود و این که به رغم طولانی شدن امر بالاخره مذاکرات سرانجامی داشت، همه موجب سرافرازی و افتخار و موجب تشکر و تقدیر است. ولی این یک سوی ماجرا بود.
• سوی دیگر ماجرا جزئیات برجام است که وقتی در آن بیشتر دقت میکنیم در موارد متعددی احساس تحقیر و سرافکندگی پیدا میشود. مقصود این نیست که میشد بدون دادن امتیازی، به آن دستاوردها رسید و چون چنین نشده، ما باخته ایم و شرمندگی طبیعی است. چرا که برخی از داشته ها برای همین چانه زنی و بده بستان فراهم آمده بود و طبعا برادران مذاکره کننده بسیار تلاش کردند تا از قیراط به قیراط آن ها حفاظت کنند وگرنه مذاکره اینقدر وقت نمی خواست! مشکل در تعهداتی است که با ادبیات ذیربط بر گردن گرفته ایم یا بالملازمه بر گردن ما بار میشود، در مقایسه با تعهداتی که آنان پذیرفته اند. در این عرصه نیز باور دارم برادران سعی داشتند گام گام پیش روند و وجب وجب پس بنشینند. ولی درعین حال نتیجه در برخی موارد آزاردهنده و بعضا غیرقابل فهم است.
۲. مشی شما برادران و برخی دیگر از اعضای محترم دولت، در ارتباط با مذاکرات هسته ای، از جهاتی مبتنی بر عقل و دین و از جهات دیگری ناسازگار با آن ها بوده است. اصل ادعای برخی منتقدان که بین نظامی اسلامی و استکبار غربی، به عنوان دو طرف متخاصم، همواره فقط زور و شمشیر حکم میکند، و مذاکره حرام ذاتی و ناممکن است، انگاره نادرستی است که شما به درستی بر نادرستی آن تأکید داشته اید. بنده سال هاست تعبیر کرده ام که مذاکره و ارتباط با آمریکا نه مثل شراب است که حرام باشد و نه مانند نماز که واجب باشد، بلکه تابع غبطه مسلمانان است که امروز به مصالح و منافع ملی از آن تعبیر میکنند. طبیعی است این جهت گیری شما که حمایت مشروط رهبری را به همراه داشت، در توفیق کسب شده مؤثر بوده است. به یاد داریم که سوره توبه که با برائت از مشرکان آغاز میشود، و بر عهدشکنی آنان تأکید می ورزد، پیمان بستن با آنان را نه تنها مطلقا رد نمیکند، بلکه بر پایداری بر عهد و پیمان بسته شده اصرار دارد مگر آن که آنان پیمان شکنی کنند.
ادعای درست دیگر شما آقایان این بود که گاهی مذاکره با بدترین دشمنان، برای کاهش تخاصم ممکن، بلکه لازم میشود، و علی القاعده جز در موارد مذاکره از سرِ جبن و زبونی، در هر مذاکره ای، دو طرف به امید برد سر میز می نشینند و معمولا- و البته نه همیشه- نتیجه برد-برد است. تضاد و تخاصم بیش از آن چه بین مشرکان مکه و پیامبر صلی الله علیه و آله برقرار بود متصور نیست. ولی آن بزرگوار با آنان مذاکره کرد و پیمان صلح حدیبیه را امضاء فرمود.
اشتباهات قابل توجهی نیز در این مسیر رخ داده که باید برای تبعات آن ها، اگر بشود، فکری کرد. اشتباه راهبردی نخست این بود که تقریبا حل همه مشکلات کشور، از تأمین آب آشامیدنی تا ازدواج جوانان به رفع تحریم گره زده شد. چون تحلیل دشمن این بود که ما تحت تأثیر مشکلات ناشی از تحریم ها تن به مذاکره داده ایم، این موضعگیری رئیس دولت، که متاسفانه به شکل متناوب تکرار میشد، صرف نظر از مستدل نبودن، اثبات تحلیل دشمن و اسباب افزایش طمع و فشار وی شد.
اشتباه دوم، قالب زبانی برخی مواضع آقای رئیس جمهور محترم بود. زبان ابلاغ با زبان مذاکره و این دو با زبان مخاصمه متفاوت اند. زبان پیامبر اکرم در ابلاغ دین به حقیقت طلبان لشکر دشمن با زبان موسی وهارون در مذاکره با فرعون و با زبان اعلام برائت نسبت به مشرکان عهدشکن و در حال جنگ یکسان نیست. وقتی آقای رئیس جمهور به درستی ظریف و گروهش را در میدان منازعه ای نابرابر معرفی میکرد باید رجز بخواند نه آن که اظهار عجز و نیاز کند. این دو وظیفه با هم سازگار، بلکه ملازم اند. چنان که در حالی که کسینجر و نمایندگان هوشی مینه در پاریس مذاکراتی فشرده و سخت را ادامه میدادند، سخت ترین حملات متقابل را ویت کنگ ها و آمریکاییان به هم داشتند. چرا دور برویم، در حین همین مذاکرات، رجزخوانی سران ایالات متحده با تهدید به جنگ، یک روز در میان تکرار میشد و هنوز هم ادامه دارد.
از همین جنس است اظهار شعف غیر متعارف و تلقی بزرگترین پیروزی را در مردم ایجاد کردن؛ به طوری که این جرئت در بخش هایی از دولت پیدا شد که آزادی های مشروع فردی و رسانه ای را در انتقاد از برجام و قطعنامه، محدود سازند. گر چه بحمدالله نتوانستند. درست عکس رفتار هیات حاکمه آمریکا: جدی ترین انتقادات به برجام و قطعنامه در کنگره برقرار بود و همزمان، اوباما و کری از دستاوردشان دفاع و در عین حال با صراحت تمام اذعان می کردند که در برابر ایرانِ تسلیم ناپذیر بیش از این امتیاز گرفتن ممکن نبود.
اشتباه سوم بی توجهی به تفاوت بین اختلافات داخلی بین گروه های مسلمان، و تخاصم با دول جنگ طلب و زیاده خواه از مشرکان اهل کتاب و ملحدان؛ عدم تمیز بین آشتی و صلح مسلح؛ و بی-توجهی به فرق تفاهم و ترک مخاصمه است. در اولی سوره حجرات راهنمای عمل است که در منازعه و جنگ بین دو گروه مسلمان، وظیفه، تلاش برای آشتی و کسب تفاهم است و در دومی سوره توبه و سوره کافرون راهنما است. شاید وظیفه ما در شرایطی در ارتباط با دشمن، ختم موقت منازعه و تلاش و تدبیر و حیله های مجاز برای کسب حداکثر امتیاز و رسیدن به حالت ترک مخاصمه و صلح مسلح باشد. بنابراین موضعگیری معاون اول محترم که در سخنرانی خویش گفتند مذاکرات تفاهم را جای تخاصم نشاند، که به لطافت در برخی سخنان رئیس جمهور گرامی نیز وجود داشت، نادرست است. این اشتباه اعتقادی که احتمالا در پیدایش برخی نتایج تلخ برجام مؤثر بوده است، اگر اصلاح نگردد، در اجرای احتمالی آن آسیب های بیشتری درپی دارد.
۳. اشتباه مهم دیگر غفلت از بسیج تمام نیروهای ملی متناسب با کاری صددرصد ملی بود. تیم ما چند حقوقدان روابط بین الملل از اساتید دانشگاه و ایرانیان مجرب حرفه ای داخل و خارج به همراه داشت؟ دشمن چند تا؟ چند مشاور از دیپلمات های با تجربه و آشنا به مبانی اسلام و انقلاب و فن مذاکره همراه شان بود؟ چه اشکالی داشت افراد با سابقه ای مانند آقایان محمد جواد لاریجانی، احمد جلالی و کمال خرازی از ابتداء تا انتها تیم را همراهی میکردند؟ آیا غیر از افراد وزارت خارجه، تیمی لااقل ده نفره از زبان دانان تخصصی حقوق همراه داشت؟ غیر از آقای دکتر صالحی چند خبره دیگر اتمی هم سطح به همراه بودند؟ اگر برجام به اجراء رسید، لااقل در کشمکش های احتمالی آن مرحله این نقص انشاءالله پیدا نشود.
۴. به نظر بنده بزرگترین گناه در این عرصه عدم رعایت راستی و درستی در گزارش رسمی از ماجرا به مردم و نمایندگان مردم بود، که به دو مصداق مهمتر آن اشاره میکنم:
- نخستین مورد، تحریم است. شما هر دو بزرگوار با تأکید بسیار در برنامه تلویزیونی و در مجلس گزارش دادید که همه تحریم ها پیش از اقدام ایران لغو میشود:
آقای وزیر:
" ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه‌های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی از سوی جمهوری اسلامی ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد."
" پیش از شروع هرگونه اقدامی قبل از اینکه یک پیچ و مهره باز شود، طرف آمریکایی تحریمهای خود را قانوناً و کتباً لغو یا متوقف خواهند کرد. اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت."
" همه تحریم های هسته ای شورای امنیت، آمریکا و اروپا به طور یکجا در روز اجرایی شدن توافق رفع..."
آقای رئیس جمهور:
" شما میدانید بعد از اینکه توافق عملیاتی و اجرایی شد بلافاصله تحریمهای اقتصادی لغو میشود"
" با اجرای این توافق که در ماه‌های آینده اجرایی و عملیاتی میشود و تحریمها کنار میرود و لغو میشود،"
" می‌رسیم به آن روزی که رسماً لغو همه تحریمها و طی همه مراحل قانونی آن اعلام می شود. ان شاء‌الله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم و . . . آژانس تأیید میکند و با لغو این تحریمها . . ."
اما حقیقت این است که کمی از تحریم ها در روز اجرای برجام لغو و عمده آن ها تعلیق میگردند و دسته ای هم وضع نامعلوم خواهند داشت. در این باره چند نکته درخور توجه است:
♦ فرق لغو و تعلیق تحریم ها قابل توجه و مهم است. یک تفاوت در سرعت بازگشت پذیری آن ها است. اگر تحریم لغو شود بازگشت آن موکول به طی مراحل قانونی وقت گیر است که تفاهم بر آن، به ویژه از این پس، برای گروه مقابل مشکل است، در حالی که در تعلیق الزام قانونی و ساختار اجرایی باقی است و با یک تصمیم قوه مجریه بدون اتلاف وقت دو باره برقرار میشود. تفاوت دیگر لغو و تعلیق، تفاوت تأثیر در رفع تحریم های نانوشته ای است که کشورهای ثالث برای کسب حاشیه امن در قبال تهدیدهای آمریکا بکار بسته بودند. و سومین تفاوت در این است که تأثیر لغو در کاهش نااطمینانی و ریسک سرمایه گذاری بسیار بیشتر از تعلیق است. این تفاوت، در شرایط سخت ما از حیث بیکاری مهم است.
♦ اقدام شورای امنیت پیرامون تحریم ها چنان که میدانیم مقدم بر اقدام همه اعضای برجام، در۲۰ جولای ۲۰۱۵، شش روز بعد از نهایی شدن برجام صورت گرفت. اما برخلاف استفاده از لفظ لغو (termination) برای برداشتن تحریم قطعنامه های پیشین، در قطعنامه ۲۲۳۱، با سازوکار بند ۱۲ بازگشت خودکار تمام تحریم های به ظاهر لغوشده را ممکن ساخت و این، آشکارا به معنای تعلیق است نه لغو. این حقیقت با صراحت بیشتری در بند ۱-۱۸ ضمیمه ۵ برجام آمده است{4}. بر اساس نص بند ۲۳ قسمت E ضمیمه ۵ برجام، روز لغو تحریم های شورای امنیت ۱۰ سال پس از روز توافق خواهد بود! یعنی مهرماه ۱۴۰۴{5}.
♦ اتحادیه اروپا با تحریم های خویش دوجور برخورد کرد. بخش عمده ای از آئین نامه های اجرایی را از روز اجرایی شدن برجام لغو میکند. در نتیجه تحریم های ذیربط در عمل از روز اجرایی شدن برجام، حدود آخر پائیز امسال، لغو و متوقف میشود. ولی بخشی از آئین نامه ها و تصمیمات قانونی پشتیبان همه آن ها را تعلیق و متوقف میکند. این واقعیت در بند ۱۶.۱ قسمت C ضمیمه ۵ آمده است{6}. لغو این ها، ده سال بعد، روز لغو تحریم های شورای امنیت، رخ میدهد(بند ۲۵ قسمت E ضمیمه ۵){7}
♦ آمریکا در روز اجرایی شدن برجام تقریبا تمامی تحریم ها را متوقف میکند نه لغو(بند ۱۷.۱ قسمت C ضمیمه ۵){8}. وتنها بخش محدودی از تحریم ها که با دستور رئیس جمهور برقرار شده بود، لغو میشود(بند ۱۷.۴ قسمت C ضمیمه ۵){9}. چنانکه بند ۲۳ برجام صراحت دارد، آمریکا متعهد میشود ۸ سال پس از روز توافق، برای لغو تحریم ها، اقدامات قانونی لازم را بکار گیرد{10}، چه بشود، نامعلوم است. در واقع این جا هم عمدتا تعلیق صورت میگیرد. حین گزارش آقای وزیر در مجلس، چهار سئوال کتبی از گوینده محترم را برای رئیس مجلس فرستادم تا طبق قانون آئین نامه داخلی بخواند و از وزیر پاسخ بخواهد.
رئیس سه پرسش را مطرح کرد. یکی از آن ها این بود که در حالی که بخش عمده تحریم ها تعلیق میشود نه لغو، چرا وزیر اصرار بر لغو دارد؟ آقای ظریف قاطعانه پاسخ داد : "اصلا تعليق هيچ جا نيامده، در هيچ جاي برجام تعليق نيامده، هر كس تعليق ترجمه كرده اشتباه كرده،هيچ جاي برجام تعليق نيامده. كلمه تعليق وجود ندارد. لغو كرد . . . لغو، تمام شد."{11}. بنده لفظ suspend را که ۴ بار در ضمیمه ۵ تکرار شده بود با ماژیک برجسته کردم و از آقای دکتر نجابت خواهش کردم به رئیس نشان دهد. رئیس مجلس پس از اطمینان، دکتر نجابت را به دکتر ظریف ارجاع داد. وقتی متن برجام به آقای وزیر نشان داده شد، گفت من این را ندیده بودم!
♦ نکته مهم دیگر در ارتباط با تحریم مقایسه زمان اجرای تعهدات ما و طرف مقابل است. عقل و دستور قانونی و شرعی اقتضاء داشت که تعهدات دو طرف چنان زمانبندی شود که برگشت-پذیری با برگشت ناپذیری برای دو طرف یکسان باشد. در حالیکه به هیچ وجه چنین نیست. بلکه تمام تعهدات ایران باید انجام شود و نتایج راستی آزمایی آژانس معلوم و اعلام گردد، تازه پس از آن روز اجرای تعهدات طرف غربی آغاز میشود{12}( بند ۱۴ از قسمت C ضمیمه ۵). یعنی نه تنها آن حکمت منطوی در زمانبندی خط قرمزی ما تأمین نشد، بلکه اتمام کامل ۳۹ اقدام مذکور در بند ۱۵ ضمیمه ۵ شرط رفع و لغو تدریجی تحریم های غیرقانونی و ظالمانه دشمن گردید!
♦ مورد دوم نادرستی در گزارش ماجرا به مردم و نمایندگان شان، موضوع خروج از ماده ۴۱ فصل هفتم منشور سازمان ملل است. در گزارش ها ادعا شده که با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ و لغو]تعلیق[ قطعنامه های ششگانه ایران از ذیل فصل هفتم بیرون رفته است و دیگر تهدیدی برای صلح تلقی نمیشود:
آقای رئیس جمهور:
" ما تحت فصل ۷ منشور ملل متحد و ماده ۴۱ بودیم. کسی به فصل ۷ میرود که سازمان ملل تشخیص میدهد و میگوید این کشور صلح و امنیت جهانی را تهدید میکند پس ما از دید سازمان ملل قبل از قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان تهدیدکننده صلح و امنیت جهان بودیم."
" هر کشوری قطعنامه‌ای علیه اش تصویب شده است ذیل فصل ۷، اولاً سال‌ها طول کشیده و معمولاً هم به جنگ و سرنگونی آن نظام منجر شده است. شما در عراق دیدید عراق را بردند تحت فصل ۷ و رژیم صدام سرنگون شد، ده سال بعد هم تحت فصل ۷ ماند"
" ما به سه هدف رسیدیم که شامل تثبیت حقوق خودمان، خروج از فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد و همچنین لغو تحریم ها بود"
آقای وزیر:
"• این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشوری با مذاکره و بدون جنگ یا تسلیم و بدون اجرای الزامات ۶ قطعنامه فصل هفتمی منشور، از زیر بار تحریم ها و نهایتاً از زیر بار نظارت شورا آزاد می شود؛
• بر خلاف شش قطعنامه قبلی، این قطعنامه ذیل ماده ۲۵ و نه فصل هفت منشور صادر شد.
• البته به دلیل اعمال تحریم ها در قطعنامه های قبلی ذیل ماده ۴۱، لغو آن ها و مقررات مربوط به لغو به ضرورت ذیل ماده ۴۱ منشور آمده است، ولی قطعنامه ذیل فصل هفت نیست. این بدان معنی است که شورای امنیت دیگر برنامه هسته ای ایران را تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل به شمار نمی آورد و هما ن طور که در بند ۷ مقدماتی قطعنامه هم آمده است، این نمایان گر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت نسبت به ایران است.
• برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت، با کشور هدف، در نگارش قطعنامه مذاکره شده است. چنین اقدامی در تاریخ شورا سابقه نداشته است."
در این که تغییر موضع شورای امنیت، نسبت به کشوری تحت ماده ۴۱ فصل ۷ منشور، از طریق مذاکره صورت میگیرد، امر تازه ای است، ظاهرا درست است. از این بابت باید خدا را سپاس گفت و از شما و همکاران ذیدخل تشکر کرد. ولی به دلایل و شواهد زیر قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را از ذیل فصل ۷ خارج نساخته بلکه برخی تصمیمات قطعنامه های قبلی را عوض کرده، برخی را تخفیف داده و در مواردی هم بر آن ها افزده است. و تنها پس از ۸ سال بعد از روز توافق، ایران از این حالت خارج میگردد:
* در قطعنامه ۲۲۳۱ ده بار جمله زیر تکرار شده است:
" شورای امنیت تصمیم میگیرد صرفا به منظور اقدامی قانونی تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که . . ."
" شورای امنیت تصمیم میگیرد به تغییر، افزودن یا کاستن از مقررات، تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که . . ." در هر دو به صراحت تصمیمات خود را تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که جزء فصل ۷ است، اعلام میکند. البته معنای فعلی کلمه مناسب تر با مقام ما است.
♦ در این ۱۰ مورد، هم تغییر به معنای دگرگونی کامل هست(بند ۷a) هم کم و زیاد کردن یا به عبارت دیگر سخت و آسان کردن مقررات قطعنامه های پیشین(مانند بندهای ۲۱ و ۲۲ وضمیمه B قطعنامه). البته برای تمام محدودیت های باقی مانده مذکور در ضمیمه B، دوره های ۵ یا ۸ یا ۱۰ ساله قرار داده شده است.
♦ استنباط فوق که ظهور دارد با حکم دیگری از قطعنامه تأیید میگردد، و آن حکم ذیل بند ۸ قطعنامه ۲۲۳۱ است که مقرر میدارد که تنها ۱۰ سال بعد از روز توافق است که مقررات قطعنامه ۲۲۳۱ و ۷ قطعنامه مذکور در 7a آن، دیگر اعمال نمیشود و شورای امنیت در پایان این مدت بررسی های خویش در باره موضوع هسته ای ایران را جمع بندی میکند آنگاه موضوع منع گسترش سلاح های هسته ای را از روی ایران برمیدارد، موضوعی که به خاطر آن ایران مشمول فصل ۷ منشور شده بود{15} ملاحظه میفرمایید که ما همچنان مشمول فصل هفتم هستیم در عین حال باید از گروه مذاکره کننده و دولت سپاسگزار بود که در فرایندی دیپلماتیک کاهش زیادی را در مقررات ظالمانه قطعنامه های قبلی موجب شدند.
برادران بزرگوار!
یکبار شما این گونه سخن میگویید و هدفتان این است که تفسیری از جملات ارائه دهید تا در اجرا بتوانید کشور را در حد مقدور از آثار سوء مقرراتی که در برجام ناچار به پدیرش آن ها شده اید، حفظ کنید؛ البته این هدف مقدسی است و بنده بیشتر دعاگوی شما خواهم بود(این راهبرد لوازمی هم دارد که بعدا به آن اشاره میکنم.)
اما، یکبار شما به قصد مستور نگهداشتن ضعف و خطا و کوتاه کردن زبان منتقدان به این کار دست میزنید. در این فرض خدای ناخواسته عامل اصلی پیروزی را از کف خواهید داد و همه زیان میکنیم. عامل اصلی پیروزی در خطبه ۵۵ نهج البلاغه یاد شده که مرحوم دکتر شهیدی آن را چنین ترجمه کرده است:
" ما در ميدان كارزار با رسول خدا{صلی الله علیه و آله} بوديم. پدران، پسران، برادران و عموهاى خويش را مى كشتيم و در خون مى آلوديم. اين خويشاوندكشى ما را ناخوش نمى نمود بلكه بر ايمانمان مى افزود، كه در راه راست پابرجا بوديم، و در سختيها شكيبا، و در جهاد با دشمن كوشا. گاه تنى از ما و تنى از سپاه دشمن به يكديگر مى جستند، و چون دو گاو نر سر و تن هم را مى خستند. هر يك مى خواست جام مرگ را به ديگرى بپيمايد، و از شربت مرگش سيراب نمايد. گاه نصرت از آن ما بود، و گاه دشمن گوى پيروزى را مى ربود. چون خداوند ما را آزمود و صدق مارا مشاهدت فرمود، دشمن ما را خوار ساخت، و رايت پيروزى ما را برافراخت. . ."
دکتر ظریف عزیز شما که به شهادت همه ایران تمام جد و جهد خود را، نه در حد وسع، که در حد طاقت برای کسب امتیاز بیشتر بلکه دفع ظلم بیشتر، بکار بستید، در حالی که علی القاعده در مسیر، حضرت آقا هم از کارها آگاه میشدند، این نیز یک واقعیت است که در همه موارد دست ما پر نبود و در جاهایی دشمن دست بالا را داشت، مشکلات کشور تحت تأثیر علل مختلف داخلی و خارجی از جمله تحریم شرایط دشواری را بر ما تحمیل کرده بود، هم کیشان واجب الدفاع ما در منطقه نیز در فشار مضاعف گرفتار بودند، در عین حال نقاط قوت و ضعف شما هم جزیی از واقعیت بود. در این وضعیت وسع شما همین بود. شما که در نطق خویش یکجا گفتید درحد توان، به نظر میرسد باید با صراحت کامل می پذیرفتید که ما توانمان بیش از این نبود و خطوط قرمز را هم بیش از این نتوانستیم رعایت کنیم ولی آن چه به چنگ آمده ارزشش را داشته است. با چنین برخوردی نزد خدا و خلق خدا عزیزتر از امروز میشدید. دشمن هم که شما را روراست تر با مردم میدید قلبا برایتان عزت بیشتری قائل بود و کمتر در شما طمع میکرد. در آن صورت منتقدان هم باید در برابر این پرسش قرار داده میشدند که اگر این نتایج را غیرقابل قبول میدانید بگویید چه میکردیم بهتر بود؟
در جزئیات نکات مهم قابل انتقاد دیگری هم وجود دارد که چون هدفم بررسی جامع نیست از پرداختن بدان-ها خودداری میکنم، همچنان که نکات برجسته دیگری نیز وجود دارد که از آنها یاد نشده است.
چند پیشنهاد
۱. تعیین تکلیف برجام در آمریکا در نحوه عمل بعدی ما تأثیر قاطع دارد. تعجیل در اعلان موضع ایران به صلاح نیست چه رسد به عمل به تعهدات. این که آقای رئیس جمهور در گزارش خویش گفتند: "انشاءالله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم" مصلحت نیست. هم نشان بی اعتنایی به مجلس است که اختلاف داخلی را درپی دارد و هم از اعتبار دولت و نظام در خارج می کاهد. در عین حال فرصت تنظیم برنامه بعد از روشدن اصلی ترین حرکت دشمن(موضع کنگره) را میسوزاند.
۲. تفسیر خود را از برجام، یا همان گزاره برگ را تدوین و منتشر نمایید و به عنوان سند در سازمان ملل به ثبت برسانید.
۳. منتقدان از حیث جایگاه حقوقی دو دسته اند. یا سمت سیاسی دارند یا ندارند. دسته اول در این عرصه نباید تمام نقادی خود را علنی انجام دهند؛ زیرا برای اثبات صحت نقد خویش و نشان دادن خطرات موجود در برجام، برداشتی از متن را ارائه میکنند که طرف آمریکایی بر آن اصرار دارد و چون منتقد یک مقام سیاسی است، دشمن در موقع مقتضی ممکن است به موضعگیری وی استناد کند. (به همین دلیل بنده این نامه را به رسانه ها نمی دهم) راهی که این عیب را می تواند کاهش دهد جمع کردن آنان و تفهیم این نکته و با سینه باز انتقادات آنان را شنیدن است. بقیه اقشار اجتماعی هر بیشتر و صریح تر انتقاد کنند بهتر.
در اجرای احتمالی برجام بی شک مشکلات پیش خواهد آمد. هرچه امروز تفاهم بیشتر باشد، رفع مشکلات اجراء، فردا کمتر خواهد بود. بنده برای این هدف هرکاری لازم و در توانم باشد، انشاءالله از کمک دریغ نمیکنم.
پانویس:
1) ناگفته نماند که گر چه همت رئیس جمهور پیشین در فراهم آوردن اسباب چانه زنی برای تثبیت حق غنی سازی قابل تقدیر است. ولی او باید پاسخگوی ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی خویش در قبال صدور قطعنامه های پی در پی علیه ما باشد. ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی، کمترین صفاتی است که میتوان به آن نحوه سلوک سیاسی نسبت داد.
از آنجا که به اعتقاد دکتر توکلی در مقطع نگارش ؛ مصلحت در انتشار علنی آن نبود،نامه انتشار نیافت. اما امروز که بحثهای پیرامون برجام در کمیسیون ویژه و صحن علنی مجلس مطرح گردیده این مکاتبه که بین دو سیاستمدار و مسئول رد و بدل شده با نظر موافق دکتر ظریف منتشر می شود.
ادبیات محترمانه و البته صریح و نحوه تعامل و نقد و پاسخگویی دو طرف که اختلاف نظر جدی نیز با هم دارند از نکات برجسته این مکاتبه مهم است.
خوانندگان محترم ابتدا نامه احمد توکلی و سپس پاسخ ظریف را ملاحظه خواهند کرد.
**********************************
بسم الله الرحمن الرحیم
شماره نامه ۴۳۶/۳-الف
۲۶/۰۵/۱۳۹۴
برادران ارجمند آقای دکتر روحانی و آقای دکتر ظریف۲۶/۰۵/۱۳۹۴
سلام علیکم، خسته نباشید. در ارتباط با موضوع هسته ای مسائل مهم محتاج مباحثه، بسیار است. از باب خیرخواهی برای دولت و ملت، تذکر برخی از آن ها را که گزیری از آن ها نیست، وظیفه دانستم:
۱. بررسی کلی و دقت در برجام و قطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دو احساس متضاد را در یک مسلمان انقلابی وطن دوست بر می انگیزد:
• پس از سال ها تلاش در دولت های مختلف، به ویژه توسعه فنی و تجهیزاتی و ذخائر هسته ای در سال های منتهی به تحریم های سخت{1} ، با پیدایش قدرت چانه زنی همراه با پشتیبانی داخلی، پیشینه اقتدار و مقاومت مردم و جهت گیری سیاست خارجی دولت، وضعيت سياسي داخلي آمريكا، همه این ها و عوامل ریز و درشت دیگر، تیم آماده و مجرب مذاکره کننده را قادر ساخت غرب را به تمکین در برابر اصلی ترین هدف ایران که حق غنی سازی بود، وادارد. در قطعنامه های ششگانه سازمان ملل هیچ اشاره ای به غنی سازی نمیشود مگر برای امر قاطع به تعلیق و توقف آن و فعالیت های مرتبط. تنها حقی که برای ما قائل بودند، تحقیق و توسعه و تولید و مصرف انرژی هسته ای بود{2}. اما در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ با صراحت و مکررا از از برنامه هسته ای ایران شامل غنی سازی یاد میشود و تنها سخن از محدودیت در میان است نه اصل موضوع{3}.
این دستاورد ارزشمند شکست غرب در برابر اراده ملت بود و قهرا بر نفوذ ایران در جهان و به ویژه در منطقه می افزاید. میتوان این پیروزی را تنها از یک جهت نظیر کار پیامبر اکرم دانست که در صلح حدیبیه شکستن هیمنه مشرکان مکه را هدف گرفتند، تسلیم مشرکان به ورود همراه با عزت و امنیت پیامبر و همراهانشان به مکه را به دست آوردند، به هزینه دادن امتیازاتی به آنان. هدف مهم دیگر ما که لغو همزمان تحریم های ظالمانه بود، چنان که خواهیم دید، به درستی و به شکل پایدار حاصل نشد. دستاورد دیگر تغییر موضع شورای امنیت سازمان ملل در قبال برنامه هسته ای ایران در فرایندی دیپلماتیک است که ظاهرا در گذشته این سازمان بی سابقه است. البته چنان که عرض خواهم کرد از ذیل فصل هفتم خارج نشده ایم ولی تغییر موضع بسیار مغتنم است.
این ها، در کنار جلوه مصاف سیاسی یک به ششِ مذاکرات که نماد برجسته اعتماد به نفس ایران اسلامی بود و این که به رغم طولانی شدن امر بالاخره مذاکرات سرانجامی داشت، همه موجب سرافرازی و افتخار و موجب تشکر و تقدیر است. ولی این یک سوی ماجرا بود.
• سوی دیگر ماجرا جزئیات برجام است که وقتی در آن بیشتر دقت میکنیم در موارد متعددی احساس تحقیر و سرافکندگی پیدا میشود. مقصود این نیست که میشد بدون دادن امتیازی، به آن دستاوردها رسید و چون چنین نشده، ما باخته ایم و شرمندگی طبیعی است. چرا که برخی از داشته ها برای همین چانه زنی و بده بستان فراهم آمده بود و طبعا برادران مذاکره کننده بسیار تلاش کردند تا از قیراط به قیراط آن ها حفاظت کنند وگرنه مذاکره اینقدر وقت نمی خواست! مشکل در تعهداتی است که با ادبیات ذیربط بر گردن گرفته ایم یا بالملازمه بر گردن ما بار میشود، در مقایسه با تعهداتی که آنان پذیرفته اند. در این عرصه نیز باور دارم برادران سعی داشتند گام گام پیش روند و وجب وجب پس بنشینند. ولی درعین حال نتیجه در برخی موارد آزاردهنده و بعضا غیرقابل فهم است.
۲. مشی شما برادران و برخی دیگر از اعضای محترم دولت، در ارتباط با مذاکرات هسته ای، از جهاتی مبتنی بر عقل و دین و از جهات دیگری ناسازگار با آن ها بوده است. اصل ادعای برخی منتقدان که بین نظامی اسلامی و استکبار غربی، به عنوان دو طرف متخاصم، همواره فقط زور و شمشیر حکم میکند، و مذاکره حرام ذاتی و ناممکن است، انگاره نادرستی است که شما به درستی بر نادرستی آن تأکید داشته اید. بنده سال هاست تعبیر کرده ام که مذاکره و ارتباط با آمریکا نه مثل شراب است که حرام باشد و نه مانند نماز که واجب باشد، بلکه تابع غبطه مسلمانان است که امروز به مصالح و منافع ملی از آن تعبیر میکنند. طبیعی است این جهت گیری شما که حمایت مشروط رهبری را به همراه داشت، در توفیق کسب شده مؤثر بوده است. به یاد داریم که سوره توبه که با برائت از مشرکان آغاز میشود، و بر عهدشکنی آنان تأکید می ورزد، پیمان بستن با آنان را نه تنها مطلقا رد نمیکند، بلکه بر پایداری بر عهد و پیمان بسته شده اصرار دارد مگر آن که آنان پیمان شکنی کنند.
ادعای درست دیگر شما آقایان این بود که گاهی مذاکره با بدترین دشمنان، برای کاهش تخاصم ممکن، بلکه لازم میشود، و علی القاعده جز در موارد مذاکره از سرِ جبن و زبونی، در هر مذاکره ای، دو طرف به امید برد سر میز می نشینند و معمولا- و البته نه همیشه- نتیجه برد-برد است. تضاد و تخاصم بیش از آن چه بین مشرکان مکه و پیامبر صلی الله علیه و آله برقرار بود متصور نیست. ولی آن بزرگوار با آنان مذاکره کرد و پیمان صلح حدیبیه را امضاء فرمود.
اشتباهات قابل توجهی نیز در این مسیر رخ داده که باید برای تبعات آن ها، اگر بشود، فکری کرد. اشتباه راهبردی نخست این بود که تقریبا حل همه مشکلات کشور، از تأمین آب آشامیدنی تا ازدواج جوانان به رفع تحریم گره زده شد. چون تحلیل دشمن این بود که ما تحت تأثیر مشکلات ناشی از تحریم ها تن به مذاکره داده ایم، این موضعگیری رئیس دولت، که متاسفانه به شکل متناوب تکرار میشد، صرف نظر از مستدل نبودن، اثبات تحلیل دشمن و اسباب افزایش طمع و فشار وی شد.
اشتباه دوم، قالب زبانی برخی مواضع آقای رئیس جمهور محترم بود. زبان ابلاغ با زبان مذاکره و این دو با زبان مخاصمه متفاوت اند. زبان پیامبر اکرم در ابلاغ دین به حقیقت طلبان لشکر دشمن با زبان موسی وهارون در مذاکره با فرعون و با زبان اعلام برائت نسبت به مشرکان عهدشکن و در حال جنگ یکسان نیست. وقتی آقای رئیس جمهور به درستی ظریف و گروهش را در میدان منازعه ای نابرابر معرفی میکرد باید رجز بخواند نه آن که اظهار عجز و نیاز کند. این دو وظیفه با هم سازگار، بلکه ملازم اند. چنان که در حالی که کسینجر و نمایندگان هوشی مینه در پاریس مذاکراتی فشرده و سخت را ادامه میدادند، سخت ترین حملات متقابل را ویت کنگ ها و آمریکاییان به هم داشتند. چرا دور برویم، در حین همین مذاکرات، رجزخوانی سران ایالات متحده با تهدید به جنگ، یک روز در میان تکرار میشد و هنوز هم ادامه دارد.
از همین جنس است اظهار شعف غیر متعارف و تلقی بزرگترین پیروزی را در مردم ایجاد کردن؛ به طوری که این جرئت در بخش هایی از دولت پیدا شد که آزادی های مشروع فردی و رسانه ای را در انتقاد از برجام و قطعنامه، محدود سازند. گر چه بحمدالله نتوانستند. درست عکس رفتار هیات حاکمه آمریکا: جدی ترین انتقادات به برجام و قطعنامه در کنگره برقرار بود و همزمان، اوباما و کری از دستاوردشان دفاع و در عین حال با صراحت تمام اذعان می کردند که در برابر ایرانِ تسلیم ناپذیر بیش از این امتیاز گرفتن ممکن نبود.
اشتباه سوم بی توجهی به تفاوت بین اختلافات داخلی بین گروه های مسلمان، و تخاصم با دول جنگ طلب و زیاده خواه از مشرکان اهل کتاب و ملحدان؛ عدم تمیز بین آشتی و صلح مسلح؛ و بی-توجهی به فرق تفاهم و ترک مخاصمه است. در اولی سوره حجرات راهنمای عمل است که در منازعه و جنگ بین دو گروه مسلمان، وظیفه، تلاش برای آشتی و کسب تفاهم است و در دومی سوره توبه و سوره کافرون راهنما است. شاید وظیفه ما در شرایطی در ارتباط با دشمن، ختم موقت منازعه و تلاش و تدبیر و حیله های مجاز برای کسب حداکثر امتیاز و رسیدن به حالت ترک مخاصمه و صلح مسلح باشد. بنابراین موضعگیری معاون اول محترم که در سخنرانی خویش گفتند مذاکرات تفاهم را جای تخاصم نشاند، که به لطافت در برخی سخنان رئیس جمهور گرامی نیز وجود داشت، نادرست است. این اشتباه اعتقادی که احتمالا در پیدایش برخی نتایج تلخ برجام مؤثر بوده است، اگر اصلاح نگردد، در اجرای احتمالی آن آسیب های بیشتری درپی دارد.
۳. اشتباه مهم دیگر غفلت از بسیج تمام نیروهای ملی متناسب با کاری صددرصد ملی بود. تیم ما چند حقوقدان روابط بین الملل از اساتید دانشگاه و ایرانیان مجرب حرفه ای داخل و خارج به همراه داشت؟ دشمن چند تا؟ چند مشاور از دیپلمات های با تجربه و آشنا به مبانی اسلام و انقلاب و فن مذاکره همراه شان بود؟ چه اشکالی داشت افراد با سابقه ای مانند آقایان محمد جواد لاریجانی، احمد جلالی و کمال خرازی از ابتداء تا انتها تیم را همراهی میکردند؟ آیا غیر از افراد وزارت خارجه، تیمی لااقل ده نفره از زبان دانان تخصصی حقوق همراه داشت؟ غیر از آقای دکتر صالحی چند خبره دیگر اتمی هم سطح به همراه بودند؟ اگر برجام به اجراء رسید، لااقل در کشمکش های احتمالی آن مرحله این نقص انشاءالله پیدا نشود.
۴. به نظر بنده بزرگترین گناه در این عرصه عدم رعایت راستی و درستی در گزارش رسمی از ماجرا به مردم و نمایندگان مردم بود، که به دو مصداق مهمتر آن اشاره میکنم:
- نخستین مورد، تحریم است. شما هر دو بزرگوار با تأکید بسیار در برنامه تلویزیونی و در مجلس گزارش دادید که همه تحریم ها پیش از اقدام ایران لغو میشود:
آقای وزیر:
" ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه‌های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی از سوی جمهوری اسلامی ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد."
" پیش از شروع هرگونه اقدامی قبل از اینکه یک پیچ و مهره باز شود، طرف آمریکایی تحریمهای خود را قانوناً و کتباً لغو یا متوقف خواهند کرد. اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت."
" همه تحریم های هسته ای شورای امنیت، آمریکا و اروپا به طور یکجا در روز اجرایی شدن توافق رفع..."
آقای رئیس جمهور:
" شما میدانید بعد از اینکه توافق عملیاتی و اجرایی شد بلافاصله تحریمهای اقتصادی لغو میشود"
" با اجرای این توافق که در ماه‌های آینده اجرایی و عملیاتی میشود و تحریمها کنار میرود و لغو میشود،"
" می‌رسیم به آن روزی که رسماً لغو همه تحریمها و طی همه مراحل قانونی آن اعلام می شود. ان شاء‌الله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم و . . . آژانس تأیید میکند و با لغو این تحریمها . . ."
اما حقیقت این است که کمی از تحریم ها در روز اجرای برجام لغو و عمده آن ها تعلیق میگردند و دسته ای هم وضع نامعلوم خواهند داشت. در این باره چند نکته درخور توجه است:
♦ فرق لغو و تعلیق تحریم ها قابل توجه و مهم است. یک تفاوت در سرعت بازگشت پذیری آن ها است. اگر تحریم لغو شود بازگشت آن موکول به طی مراحل قانونی وقت گیر است که تفاهم بر آن، به ویژه از این پس، برای گروه مقابل مشکل است، در حالی که در تعلیق الزام قانونی و ساختار اجرایی باقی است و با یک تصمیم قوه مجریه بدون اتلاف وقت دو باره برقرار میشود. تفاوت دیگر لغو و تعلیق، تفاوت تأثیر در رفع تحریم های نانوشته ای است که کشورهای ثالث برای کسب حاشیه امن در قبال تهدیدهای آمریکا بکار بسته بودند. و سومین تفاوت در این است که تأثیر لغو در کاهش نااطمینانی و ریسک سرمایه گذاری بسیار بیشتر از تعلیق است. این تفاوت، در شرایط سخت ما از حیث بیکاری مهم است.
♦ اقدام شورای امنیت پیرامون تحریم ها چنان که میدانیم مقدم بر اقدام همه اعضای برجام، در۲۰ جولای ۲۰۱۵، شش روز بعد از نهایی شدن برجام صورت گرفت. اما برخلاف استفاده از لفظ لغو (termination) برای برداشتن تحریم قطعنامه های پیشین، در قطعنامه ۲۲۳۱، با سازوکار بند ۱۲ بازگشت خودکار تمام تحریم های به ظاهر لغوشده را ممکن ساخت و این، آشکارا به معنای تعلیق است نه لغو. این حقیقت با صراحت بیشتری در بند ۱-۱۸ ضمیمه ۵ برجام آمده است{4}. بر اساس نص بند ۲۳ قسمت E ضمیمه ۵ برجام، روز لغو تحریم های شورای امنیت ۱۰ سال پس از روز توافق خواهد بود! یعنی مهرماه ۱۴۰۴{5}.
♦ اتحادیه اروپا با تحریم های خویش دوجور برخورد کرد. بخش عمده ای از آئین نامه های اجرایی را از روز اجرایی شدن برجام لغو میکند. در نتیجه تحریم های ذیربط در عمل از روز اجرایی شدن برجام، حدود آخر پائیز امسال، لغو و متوقف میشود. ولی بخشی از آئین نامه ها و تصمیمات قانونی پشتیبان همه آن ها را تعلیق و متوقف میکند. این واقعیت در بند ۱۶.۱ قسمت C ضمیمه ۵ آمده است{6}. لغو این ها، ده سال بعد، روز لغو تحریم های شورای امنیت، رخ میدهد(بند ۲۵ قسمت E ضمیمه ۵){7}
♦ آمریکا در روز اجرایی شدن برجام تقریبا تمامی تحریم ها را متوقف میکند نه لغو(بند ۱۷.۱ قسمت C ضمیمه ۵){8}. وتنها بخش محدودی از تحریم ها که با دستور رئیس جمهور برقرار شده بود، لغو میشود(بند ۱۷.۴ قسمت C ضمیمه ۵){9}. چنانکه بند ۲۳ برجام صراحت دارد، آمریکا متعهد میشود ۸ سال پس از روز توافق، برای لغو تحریم ها، اقدامات قانونی لازم را بکار گیرد{10}، چه بشود، نامعلوم است. در واقع این جا هم عمدتا تعلیق صورت میگیرد. حین گزارش آقای وزیر در مجلس، چهار سئوال کتبی از گوینده محترم را برای رئیس مجلس فرستادم تا طبق قانون آئین نامه داخلی بخواند و از وزیر پاسخ بخواهد.
رئیس سه پرسش را مطرح کرد. یکی از آن ها این بود که در حالی که بخش عمده تحریم ها تعلیق میشود نه لغو، چرا وزیر اصرار بر لغو دارد؟ آقای ظریف قاطعانه پاسخ داد : "اصلا تعليق هيچ جا نيامده، در هيچ جاي برجام تعليق نيامده، هر كس تعليق ترجمه كرده اشتباه كرده،هيچ جاي برجام تعليق نيامده. كلمه تعليق وجود ندارد. لغو كرد . . . لغو، تمام شد."{11}. بنده لفظ suspend را که ۴ بار در ضمیمه ۵ تکرار شده بود با ماژیک برجسته کردم و از آقای دکتر نجابت خواهش کردم به رئیس نشان دهد. رئیس مجلس پس از اطمینان، دکتر نجابت را به دکتر ظریف ارجاع داد. وقتی متن برجام به آقای وزیر نشان داده شد، گفت من این را ندیده بودم!
♦ نکته مهم دیگر در ارتباط با تحریم مقایسه زمان اجرای تعهدات ما و طرف مقابل است. عقل و دستور قانونی و شرعی اقتضاء داشت که تعهدات دو طرف چنان زمانبندی شود که برگشت-پذیری با برگشت ناپذیری برای دو طرف یکسان باشد. در حالیکه به هیچ وجه چنین نیست. بلکه تمام تعهدات ایران باید انجام شود و نتایج راستی آزمایی آژانس معلوم و اعلام گردد، تازه پس از آن روز اجرای تعهدات طرف غربی آغاز میشود{12}( بند ۱۴ از قسمت C ضمیمه ۵). یعنی نه تنها آن حکمت منطوی در زمانبندی خط قرمزی ما تأمین نشد، بلکه اتمام کامل ۳۹ اقدام مذکور در بند ۱۵ ضمیمه ۵ شرط رفع و لغو تدریجی تحریم های غیرقانونی و ظالمانه دشمن گردید!
♦ مورد دوم نادرستی در گزارش ماجرا به مردم و نمایندگان شان، موضوع خروج از ماده ۴۱ فصل هفتم منشور سازمان ملل است. در گزارش ها ادعا شده که با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ و لغو]تعلیق[ قطعنامه های ششگانه ایران از ذیل فصل هفتم بیرون رفته است و دیگر تهدیدی برای صلح تلقی نمیشود:
آقای رئیس جمهور:
" ما تحت فصل ۷ منشور ملل متحد و ماده ۴۱ بودیم. کسی به فصل ۷ میرود که سازمان ملل تشخیص میدهد و میگوید این کشور صلح و امنیت جهانی را تهدید میکند پس ما از دید سازمان ملل قبل از قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان تهدیدکننده صلح و امنیت جهان بودیم."
" هر کشوری قطعنامه‌ای علیه اش تصویب شده است ذیل فصل ۷، اولاً سال‌ها طول کشیده و معمولاً هم به جنگ و سرنگونی آن نظام منجر شده است. شما در عراق دیدید عراق را بردند تحت فصل ۷ و رژیم صدام سرنگون شد، ده سال بعد هم تحت فصل ۷ ماند"
" ما به سه هدف رسیدیم که شامل تثبیت حقوق خودمان، خروج از فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد و همچنین لغو تحریم ها بود"
آقای وزیر:
"• این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشوری با مذاکره و بدون جنگ یا تسلیم و بدون اجرای الزامات ۶ قطعنامه فصل هفتمی منشور، از زیر بار تحریم ها و نهایتاً از زیر بار نظارت شورا آزاد می شود؛
• بر خلاف شش قطعنامه قبلی، این قطعنامه ذیل ماده ۲۵ و نه فصل هفت منشور صادر شد.
• البته به دلیل اعمال تحریم ها در قطعنامه های قبلی ذیل ماده ۴۱، لغو آن ها و مقررات مربوط به لغو به ضرورت ذیل ماده ۴۱ منشور آمده است، ولی قطعنامه ذیل فصل هفت نیست. این بدان معنی است که شورای امنیت دیگر برنامه هسته ای ایران را تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل به شمار نمی آورد و هما ن طور که در بند ۷ مقدماتی قطعنامه هم آمده است، این نمایان گر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت نسبت به ایران است.
• برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت، با کشور هدف، در نگارش قطعنامه مذاکره شده است. چنین اقدامی در تاریخ شورا سابقه نداشته است."
در این که تغییر موضع شورای امنیت، نسبت به کشوری تحت ماده ۴۱ فصل ۷ منشور، از طریق مذاکره صورت میگیرد، امر تازه ای است، ظاهرا درست است. از این بابت باید خدا را سپاس گفت و از شما و همکاران ذیدخل تشکر کرد. ولی به دلایل و شواهد زیر قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را از ذیل فصل ۷ خارج نساخته بلکه برخی تصمیمات قطعنامه های قبلی را عوض کرده، برخی را تخفیف داده و در مواردی هم بر آن ها افزده است. و تنها پس از ۸ سال بعد از روز توافق، ایران از این حالت خارج میگردد:
* در قطعنامه ۲۲۳۱ ده بار جمله زیر تکرار شده است:
[UN Scurity Council]”Decides, acting under Article ۴۱ of the Charter of the United Nations, that,…”
کلمه acting در متون حقوقی در دو معنای وصفی و فعلی بکار میرود. در معنای وصفی مترادف با لفظ لاتین ad litem به معنای"صرفا به منظور اقدامی قانونی..."{13} و در حالت فعلی به معنای amend است که چنین معنا شده است:"تغییر دادن به وسیله افزودن، کاستن و جایگزین کردن. این امر میتواند در باره قانون باشد یا یک قرارداد یا . . .{14} " . بنابراین معنای جمله ۱۰ بار تکرار شده فوق الذکر یکی از دو عبارت زیر میشود:" شورای امنیت تصمیم میگیرد صرفا به منظور اقدامی قانونی تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که . . ."
" شورای امنیت تصمیم میگیرد به تغییر، افزودن یا کاستن از مقررات، تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که . . ." در هر دو به صراحت تصمیمات خود را تحت ماده ۴۱ منشور ملل متحد که جزء فصل ۷ است، اعلام میکند. البته معنای فعلی کلمه مناسب تر با مقام ما است.
♦ در این ۱۰ مورد، هم تغییر به معنای دگرگونی کامل هست(بند ۷a) هم کم و زیاد کردن یا به عبارت دیگر سخت و آسان کردن مقررات قطعنامه های پیشین(مانند بندهای ۲۱ و ۲۲ وضمیمه B قطعنامه). البته برای تمام محدودیت های باقی مانده مذکور در ضمیمه B، دوره های ۵ یا ۸ یا ۱۰ ساله قرار داده شده است.
♦ استنباط فوق که ظهور دارد با حکم دیگری از قطعنامه تأیید میگردد، و آن حکم ذیل بند ۸ قطعنامه ۲۲۳۱ است که مقرر میدارد که تنها ۱۰ سال بعد از روز توافق است که مقررات قطعنامه ۲۲۳۱ و ۷ قطعنامه مذکور در 7a آن، دیگر اعمال نمیشود و شورای امنیت در پایان این مدت بررسی های خویش در باره موضوع هسته ای ایران را جمع بندی میکند آنگاه موضوع منع گسترش سلاح های هسته ای را از روی ایران برمیدارد، موضوعی که به خاطر آن ایران مشمول فصل ۷ منشور شده بود{15} ملاحظه میفرمایید که ما همچنان مشمول فصل هفتم هستیم در عین حال باید از گروه مذاکره کننده و دولت سپاسگزار بود که در فرایندی دیپلماتیک کاهش زیادی را در مقررات ظالمانه قطعنامه های قبلی موجب شدند.
برادران بزرگوار!
یکبار شما این گونه سخن میگویید و هدفتان این است که تفسیری از جملات ارائه دهید تا در اجرا بتوانید کشور را در حد مقدور از آثار سوء مقرراتی که در برجام ناچار به پدیرش آن ها شده اید، حفظ کنید؛ البته این هدف مقدسی است و بنده بیشتر دعاگوی شما خواهم بود(این راهبرد لوازمی هم دارد که بعدا به آن اشاره میکنم.)
اما، یکبار شما به قصد مستور نگهداشتن ضعف و خطا و کوتاه کردن زبان منتقدان به این کار دست میزنید. در این فرض خدای ناخواسته عامل اصلی پیروزی را از کف خواهید داد و همه زیان میکنیم. عامل اصلی پیروزی در خطبه ۵۵ نهج البلاغه یاد شده که مرحوم دکتر شهیدی آن را چنین ترجمه کرده است:
" ما در ميدان كارزار با رسول خدا{صلی الله علیه و آله} بوديم. پدران، پسران، برادران و عموهاى خويش را مى كشتيم و در خون مى آلوديم. اين خويشاوندكشى ما را ناخوش نمى نمود بلكه بر ايمانمان مى افزود، كه در راه راست پابرجا بوديم، و در سختيها شكيبا، و در جهاد با دشمن كوشا. گاه تنى از ما و تنى از سپاه دشمن به يكديگر مى جستند، و چون دو گاو نر سر و تن هم را مى خستند. هر يك مى خواست جام مرگ را به ديگرى بپيمايد، و از شربت مرگش سيراب نمايد. گاه نصرت از آن ما بود، و گاه دشمن گوى پيروزى را مى ربود. چون خداوند ما را آزمود و صدق مارا مشاهدت فرمود، دشمن ما را خوار ساخت، و رايت پيروزى ما را برافراخت. . ."
دکتر ظریف عزیز شما که به شهادت همه ایران تمام جد و جهد خود را، نه در حد وسع، که در حد طاقت برای کسب امتیاز بیشتر بلکه دفع ظلم بیشتر، بکار بستید، در حالی که علی القاعده در مسیر، حضرت آقا هم از کارها آگاه میشدند، این نیز یک واقعیت است که در همه موارد دست ما پر نبود و در جاهایی دشمن دست بالا را داشت، مشکلات کشور تحت تأثیر علل مختلف داخلی و خارجی از جمله تحریم شرایط دشواری را بر ما تحمیل کرده بود، هم کیشان واجب الدفاع ما در منطقه نیز در فشار مضاعف گرفتار بودند، در عین حال نقاط قوت و ضعف شما هم جزیی از واقعیت بود. در این وضعیت وسع شما همین بود. شما که در نطق خویش یکجا گفتید درحد توان، به نظر میرسد باید با صراحت کامل می پذیرفتید که ما توانمان بیش از این نبود و خطوط قرمز را هم بیش از این نتوانستیم رعایت کنیم ولی آن چه به چنگ آمده ارزشش را داشته است. با چنین برخوردی نزد خدا و خلق خدا عزیزتر از امروز میشدید. دشمن هم که شما را روراست تر با مردم میدید قلبا برایتان عزت بیشتری قائل بود و کمتر در شما طمع میکرد. در آن صورت منتقدان هم باید در برابر این پرسش قرار داده میشدند که اگر این نتایج را غیرقابل قبول میدانید بگویید چه میکردیم بهتر بود؟
در جزئیات نکات مهم قابل انتقاد دیگری هم وجود دارد که چون هدفم بررسی جامع نیست از پرداختن بدان-ها خودداری میکنم، همچنان که نکات برجسته دیگری نیز وجود دارد که از آنها یاد نشده است.
چند پیشنهاد
۱. تعیین تکلیف برجام در آمریکا در نحوه عمل بعدی ما تأثیر قاطع دارد. تعجیل در اعلان موضع ایران به صلاح نیست چه رسد به عمل به تعهدات. این که آقای رئیس جمهور در گزارش خویش گفتند: "انشاءالله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم" مصلحت نیست. هم نشان بی اعتنایی به مجلس است که اختلاف داخلی را درپی دارد و هم از اعتبار دولت و نظام در خارج می کاهد. در عین حال فرصت تنظیم برنامه بعد از روشدن اصلی ترین حرکت دشمن(موضع کنگره) را میسوزاند.
۲. تفسیر خود را از برجام، یا همان گزاره برگ را تدوین و منتشر نمایید و به عنوان سند در سازمان ملل به ثبت برسانید.
۳. منتقدان از حیث جایگاه حقوقی دو دسته اند. یا سمت سیاسی دارند یا ندارند. دسته اول در این عرصه نباید تمام نقادی خود را علنی انجام دهند؛ زیرا برای اثبات صحت نقد خویش و نشان دادن خطرات موجود در برجام، برداشتی از متن را ارائه میکنند که طرف آمریکایی بر آن اصرار دارد و چون منتقد یک مقام سیاسی است، دشمن در موقع مقتضی ممکن است به موضعگیری وی استناد کند. (به همین دلیل بنده این نامه را به رسانه ها نمی دهم) راهی که این عیب را می تواند کاهش دهد جمع کردن آنان و تفهیم این نکته و با سینه باز انتقادات آنان را شنیدن است. بقیه اقشار اجتماعی هر بیشتر و صریح تر انتقاد کنند بهتر.
در اجرای احتمالی برجام بی شک مشکلات پیش خواهد آمد. هرچه امروز تفاهم بیشتر باشد، رفع مشکلات اجراء، فردا کمتر خواهد بود. بنده برای این هدف هرکاری لازم و در توانم باشد، انشاءالله از کمک دریغ نمیکنم.
با احترام
احمد توکلی
نماینده مجلس شورای اسلامی
احمد توکلی
نماینده مجلس شورای اسلامی
پانویس:
1) ناگفته نماند که گر چه همت رئیس جمهور پیشین در فراهم آوردن اسباب چانه زنی برای تثبیت حق غنی سازی قابل تقدیر است. ولی او باید پاسخگوی ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی خویش در قبال صدور قطعنامه های پی در پی علیه ما باشد. ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی، کمترین صفاتی است که میتوان به آن نحوه سلوک سیاسی نسبت داد.
2) “. . . recalling the right of States Party, . . . , to develop research, production and use of nuclear energy for peaceful purposes,”( پاراگراف دوم در قطعنامه های ۱۷۳۷ و ۱۹۲۹)
3) از جمله در مقدمه ضمیمه A از برجام:The JCPOA reflects mutually determined parameters, consistent with practical needs, with agreed limits on the scope of Iran’s nuclear programme, including enrichment activities and R&D
4) “۱۸.۱. In accordance with the UN Security Council resolution endorsing this JCPOA, the provisions imposed in UN Security Council resolutions (شماره و سال تصویب شش قطنامه)will be terminated subject to re-imposition in the event of significant non-performance by Iran of JCPOA commitments
5) “۲۳. UNSCR (UN Security Council resolution) Termination Day will occur in accordance with the terms of the UN Security Council resolution endorsing the JCPOA, which is ۱۰ years from Adoption Day, provided that the provisions of previous resolutions have not been reinstated
6) “۱۶.۱. Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲ and suspend the corresponding provisions of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP specified in Sections . . .”
7) “۲۵. The European Union will: Terminate all remaining provisions of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲ and Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP.”
8) “۱۷.۱. Cease the application of the sanctions set forth in Sections ۴.۱-۴.۵ and ۴.۷ of Annex II, with the exception…”
9) “۱۷.۴. Terminate Executive Orders ۱۳۵۷۴, ۱۳۵۹۰, ۱۳۶۲۲, ۱۳۶۴۵ and Sections ۵-۷ and ۱۵ of Executive Order . . .”
10) “۲۳. Eight years after Adoption Day or when the IAEA has reached the Broader Conclusion that all nuclear material in Iran remains in peaceful activities, whichever is earlier, the United States will seek such legislative action as may be appropriate to terminate, or modify to effectuate the termination of, the sanctions specified in Annex II on . . .”
11) مشروح مذاكرات مجلس جلسه ۳۳۹ ۲۰ تير ۱۳۹۴، صفحه۱۰
12) “C. Implementation Day ۱۴. Implementation Day will occur upon the IAEA-verified implementation by Iran of the nuclear-related measures described in paragraph ۱۵ below, and, simultaneously, the E۳/EU+۳ taking the actions…”
13) “ad litem adj. legal Latin meaning "for the purposes of the legal action only
14) “ amend
v. to alter or change by adding, subtracting, or substituting. One can amend a statute, a contract or
http://dictionary.law.com/
14) “ amend
v. to alter or change by adding, subtracting, or substituting. One can amend a statute, a contract or
http://dictionary.law.com/
15) “۸. Decides, acting under Article ۴۱ of the Charter of the United Nations, that on the date ten years after the JCPOA Adoption Day, as defined in the JCPOA, all the provisions of this resolution shall be terminated, and none of the previous resolutions described in paragraph ۷ (a) shall be applied, the Security Council will have concluded its consideration of the Iranian nuclear issue, and the item “Non-proliferation” will be removed from the list of matters of which the Council is seized;"
94/6/22
جناب آقای دکتر احمد توکلی
نماینده محترم مجلس شورای اسلامی
باسلام
نامه مورخه ۲۶ /۵ /۹۴ در مورد برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) واصل گردید از اینکه منصفانه نقاط قوت را ارج نهاده و دلسوزانه تلاش ننموده اید مواردی که به نظر جنابعالی نقاط ضعف بشمار می آید را متذکر شوید سپاسگذارم در عین حال لازم می دانم نکاتی را در حوزه مسئولیت خود در پاسخ ابراز نمایم تا انشاالله در رفع سوء تفاهم ها موثر واقع گردد.
۱- همانطور که جنابعالی خود به نوعی اشاره نموده اید برجام را باید هم در کلیت و هم درجزییات مود مداقه قرار داد تا بتوان ارزیابی جامع و متوازنی از آن حاصل نمود. برجام یکی از محصولات مذاکره طولانی مدت بین جمهوری اسلامی ایرن و کشورهای گروه ۱+۵ و البته مهمترین آنها بوده است. همانطور که به درستی متذکر شده اید نفس مذاکرات که نشانه اعتماد به نفس و باور به حقانیت جمهوری اسلامی ایران است به خودی خود متضمن برکات و آثار مثبت برای کشور و تقویت کننده جایگاه منطقه ای ایران اسلامی بوده است.
۲- تغییر موضع شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال برنامه هسته ای ایران تقریبا یکی از ارزشمند ترین دستاوردهای مذاکرات و برجام به شمار می آید. واقعیت این است که ورود شورای امنیت به برنامه هسته ای ایران و قلمداد کردن برنامه هسته ای کشورمان به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل نه تنها بزرگترین خطر را برای حفظ و بالندگی صنعت هسته ای نو پای کشورمان ایجاد نمود بلکه از آن مهمتر درستاویزی برای تهدید کیان ایران اسلامی و تعرض به حاکمیت و تمامیت سرزمینی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده بود.
همزمان قطعنامه های ظالمانه شورای امنیت که از حیث شدت و غلظت تدابیر تحریمی در تاریخ سازمان ملل کم سابقه به شمار می آید، بیشترین بهره را نصیب دولتهایی کرد که به دنبال اجماع سازی جهانی علیه برنامه هسته ای ایران بودند و بدین ترتیب بود که اتحادیه اروپایی و آمریکا و حتی کشورهایی که در شرایط عادی روابط سیاسی دوستانه ای با ایران داشتند شدیدترین تحریمهای اقتصادی و تجاری را علیه ملت ایران وضع و اجرا نمودند در چنین وضعیتی تغییر رویکرد شورای امنیت که با مقایسه هر یک از قطعنامه های تحریمی (مثلا قطعنامه ۱۹۲۹) با قطعنامه ۲۲۳۱ کاملا هویدا و آشکار است. قطعا دستاوردی است که به هیچ روش و طرق دیگری جر مذاکره عزتمندانه دیپلماتیک قابل تحصیل نبود.
۳- همانطور که به درستی اذعان فرموده اید هر مذاکره ای مستلزم بده و بستان است و معامله متوازن و پایا معامله ای است که میزان داده ها و ستانده ها متوازن باشد.بدون تردید عیار متوازن بودن را باید با توجه به مجموعه شرایط زمانی و واقعیات موجود محک زد. اینجانب باورد دارم معامله ای که با رعایت وسواس آمیز خطوط قرمز تعیین شده توسط نظام و مبتی بر حفظ دستاوردهای هسته ای فرزندان انقلاب تنظیم شده است. قطعا معامله متوازنی است و البته این را هم می پذیرم که پذیرش برخی موارد برای بنده به عنوان کسی که بار مسئولیت تنظیم داده ها و ستانده ها را برعهده داشته است، بیش از هر کس دیگری آزار دهنده بوده است اما مهم آن است که در مقابل این جزییات آزار دهنده آیا کلان اهداف و خواسته های ما تامین شده است یا خیر، و اگر چنین است، که هست، بنابراین « احساس تحقیر و سرافکندگی » عبارتی است که حتما اغراق آمیز بوده و در بسیاری از موارد حتی ناشی از پیچیدگی های موجود در متن برجام می باشد.
۴- بزرگی و اهمیت کار اینجاب می کرد که از همه ظرفیتهای نظام و کشور در جهت تحقق حد اکثری منافع ملی بهره گرفته شود اینجانب اطمینان می دهم که در تمام فرایند مذاکراتی بر همین اساس عمل شده و نه تنها از نخبه ترین و مجرب ترین نیروهای موجود در داخل و بیرون وزارت خارجه برای پیشبرد کار استفاده گردید بلکه به فراخورموضوع از ظرفیتهای دانشگاهی و علمی کشور در حوزه های حقوقی،اقتصادی،فنی و سیاسی به نحو شایسته استفاده شد. قطعا در ادامه مسیر نیز از شیوه دنبال خواهد شد تا در زوند اجرای برجام خلل و آسیبی به منافع ملی وارد نشود.
۵- خداوند متعال بهترین گواه است که من و همکارانم در طی مذاکرات هیچگاه از مسیر راستی و درستی در گزارش دهی به ملت شریف ایران خارج نشده ایم و هیچگاه در صدد آنچه که جنابعالی « مستور نگه داشتن ضعف و خطا و کوتاه کردن زبان منتقدان » نامیده اید نبوده ایم. البته در آوردگاه حساس و خطیری چون مذاکرات هسته ای که دشمنان پیدا و آشکار بسیاری داشته و دارد، به بنده و همکارانم حق بدهید که در طول مذاکره نگران سوء استفاده طرفهای مقابل از بحثهای داخلی کشور و یا افشای مواضع واقعی جمهوری اسلامی ایران باشم. حتما می پذیرید که همواره در هر مذاکره ای بین مواضع واقعی و اعلامی تفاوت وجود دارد که لازمه مذاکره است با این حال در هیچ دوره ای از مذاکرات تا این حد تیم مذاکره کننده در مجلس، صدا و سیما و ... حضور پیدا نکرده و تا این حد عملکرد خود را در معرض انواع و اقسام انتقادات واقعی و غیر واقعی قرار نداده است. در دوره بعد از برجام بنده وهمکارانم بارها و بارها در صحن عمومی، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، کمیسیون انرژی، کمیسیون آموزش وتحقیقات، کمیسیون اصل نود، و اخیر ا در کمیسیون ویژه برجام حضور پیدا کردیم که هنوز هم ادامه دارد.
در اینجا به دو نمونه‌ای که جنابعالی من باب شاهد کلام ذکر فرموده‌اید به اختصار اشاره میکنم:
الف) تحریمها: در مورد تحریم ها به درستی از بنده نقل قول فرموده اید که : «ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی از سوی جمهوری اسلامی ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد.» و اینکه «پیش از شروع هر گونه اقدامی، و قبل از اینکه یک پیچ و مهره باز شود، طرف آمریکایی تحریم های خود را قانونا و کتبا لغو و یا متوقف خواهد کرد.
اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.» و اینکه «همه تحریمهای هسته ای شورای امنیت، آمریکا و اروپا در روزاجرایی شدن توافق رفع...»، تمامی نقل قول‌های فوق صحیح است. طبق بند ۷ قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت مفاد تحریمی همه قطعنامه های ظالمانه قبلی متعاقب صدور گزارش مصرحه آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر انجام تعهدات مربوطه ایران، لغو خواهد گردید. به همین ترتیب اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا قبل از روز اجرا با صدور دستور العمل‌های رسمی تعهدات خود در زمینه لغو یا توقف تحریمهای مربوطه را انجام میدهد.(وفق بندهای ۱۰ و ۱۱ پیوست شماره ۵ برجام). توجه جنابعالی را به این مهم جلب مینمایم که اصرار ما برای تصریح رسمی نسبت به رفع تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپایی و آمریکا ناشی از بی اعتمادی به طرف مقابل و ضرورت رعایت اصل همزمانی در اجرای تعهدات بوده است. البته همانگونه که جنابعالی هم به درستی نقل قول فرموده اید « اثربخشی این اقدامات همزمان با اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.»
باید توجه داشت که این تنها را ه جل موجود برای همزمان کردن مجموعه اقدامات طرفین بود، اقداماتی که به لحاظ طول دوره اجرا برابر نبوده اند. اقدامات ما چند ماه و اقدامات آنها چند روز به طول می‌کشد. گفتنی است که این راه حل در بیانات مهم مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان( ۱۲ شهریور۹۴) مورد تایید واقع شد: « مشخص است که تحریم های اقتصادی باید برداشته شود؛ گفتیم هم فورا؛ حالا"فورا" را معنی کردند، ما هم حرفی نزدیم، اشکال ندارد؛ دوستان ما در اینجا آن " فورا" را به شکلی معنا کردند، یک ترتیبی برایش انتخاب کردند، ما هم مخالفتی نکردیم».
در این زمینه به دو نکته دیگر هم اشاره فرموده اید که لازم میدانم به اختصار توضیحاتی برای رفع ابهام ارائه کنم: برداشت شما در مورد تفاوت لغو و تعلیق به صورت اصولی متین و صحیح است، لیکن در ظرف و زمینه برجام باید به یکی دونکته ظریف عنایت داشت. اول اینکه بخش قابل توجهی از تحریمهای آمریکا توسط کنگره این کشور وضع شده است و طبعا رفع قاطع آنها مستلزم اتخاذ تضمیم از سوی همین نهاد می باشد. تصدیق می فرمایید که در شرایط سیاسی فعلی آمریکا نمی توان انتظار تحقق این امر از کنگره آمرذیکا داشت با وجود این تحقق دولت آمریکا توقف مداوم اجرای تحریمها است و در غیر این صورت جمهوری اسلامی ایران نیز تعهدات خود را اجرا نخواهد کرد. حتما عنایت فرموده اید که مقام معظم رهبری در همان دیدار با نمایندگان خبرگان فرمودند که « ... البته در بعضی از موارد گفتند که لغو دست دولت آمریکا که طرف مذاکره ماست ، نیست،. آنها را گفتند که متوقف می کنیم و از همان حقوق قانونی خودمان استفاده می کنیم و کارهایی از این قبیل، . اما آن چیزهایی که دست خود دولت امریکاست یا آنچه دست دولتهای اروپایی است آنها به طور کامل( باید برداشته شود).»
در مورد تحریمهای اتحادیه اروپایی آنچه مهم است آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ مصوب شورای اروپا است که تحریمهای اتحادیه اروپایی علیه ایران را اجرا نموده است و وفق بند ۱۰ پیوست شماره ۵ برجام، اتحادیه اروپایی موظف به لغو (tetmination) همه مفاد تحریمهای مندرج در آن شده است. اصطلاح تعلیق (suspend) نه در مورد این دسته از تحریمها بلکه مربوط به تصمیم شماره ۴۱۳ اتحادیه اروپایی است که تصمیمی سیاسی بوده است و اجرای قانونی و عملی آن از طریق آیین نامه اجرایی فوق الذکر صورت گرفته است. دلیل تعلیق این تصمیم سیاسی نیز این است که برخی تحریمهای پیش بینی شده در این تصمیم به موضوعات اشاعه ای مرتبط می شود.
که وفق برجام اتحادیه اروپایی تعهدی به لغو آنها تا مرحله پایانی ندارد. آن چه روشن است این که آیین نامه اجرایی موصوف که در واقع امر تنها قانون تحریمی اجرایی اتحادیه اروپایی(در حوزه هسته ای) علیه ایران است، لغو می شود و نه تعلیق. این نکته را هم عرض کنم که اتحادیه اروپایی در تمام موارد مشابه در گذشته از یک سازو کار دو مرحله ای(تعلیق- خاتمه) برای برداشتن قوانین تحریمی خود پیروی کرده است، اما در برجام رویه همیشگی اتحادیه اروپایی به کنار گذاشته شده است.
در مورد یکسان بودن برگشت پذیری تعهدات برای طرفین، در متن برجام این اصل برای جمهوری اسلامی ایران و طرف مقابل به صورت یکسان تعبیه شده است. بند ۱۲ قطعنامه شورای امنیت را باید در کنار بند ۱۳ قرائت نمود که در آن شورای امنیت خود به عزم ایران برای توقف تعهدات خود در صورت بازگشت تحریم های شورای امنیت تصریح نموده است. بدون اغراق عرض می کنم که چنین چیزی یعنی انعکاس جسورانه موضع یک دولت غیرعضو شورای امنیت(که خود موضوع قطعنامه است) مبنی بر عدم رعایت قطعنامه های تحریمی این شورا، در تاریخ سازمان ملل متحد مسبوق به سابقه نیست. در عین حال در نظر داشته باشیم که اساساً تحریم های ظالمانه شورای امنیت و متعاقب آن تحریم های یکجانبه اروپا و آمریکا به بهانه برنامه هسته ای ایران وضع گردیده است و بنابراین برای برداشته شدن آنها می بایست بهانه های مزبور که در قالب برخی اقدامات اعتمادساز و محدودیت های موقت در برجام احصاء شده است، از بین بروند. بر همین اساس از یک سو حق توقف اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران در صورت نقض عهد طرف مقابل صراحتاً مکتوب شده ، و از سوی دیگر اجرای عملی تعهدات جمهوری اسلامی ایران همزمان با اجرای تعهدات طرف مقابل تنظیم گردیده است.
ب) خروج از فصل هفتم شورای امنیت سازمان ملل متحد:
به درستی چند نقل قول اینجانب در مورد خروج ایران از فصل هفتم شورای امنیت از طریق مذاکره و بدون اجرای الزامات شش قطعنامه تحریمی قبلی و یا بی سابقه بودن دخالت کشور هدف در تنظیم متن یک قطعنامه شورای امنیت ذکر فرموده اید، اما با ارائه استدلال هایی نتیجه گرفته اید که «... قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را از ذیل فصل ۷ خارج نساخته...» و این امر را دومین نمونه از «نادرستی در گزارش ماجرا به مردم و نمایندگان شان» برشمرده اید.
توجه جنابعالی را به بخش مقدمه هر شش قطعنامه تحریمی، و مقایسه آنها با مقدمه قطعنامه ۲۲۳۱ جلب می نمایم. در همه قطعنامه های قبلی، چارچوب و قالب تصمیم گیری شورای امنیت فصل هفتم منشور ملل متحد است( قطعنامه اول- ۱۶۹۶- ماده ۴۰ از فصل هفت، و پنج قطعنامه بعدی ماده ۴۱ از فصل هفت) که معنای کاملاً مشخص دارد و در ذیل آن تحریم های شدید اقتصادی و تجاری و مالی علیه کشورمان وضع گردید. این در حالی است که در بندهای مقدماتی قطعنامه ۲۲۳۱ که در واقع مبنا و اساس بندهای اجرایی را پایه ریزی کرده است، هیچ اشاره ای به فصل هفتم یا ماده ۴۱ نگردیده و در عوض با لحنی مثبت و کاملاً متفاوت از عبارت پردازی های تند و تهاجمی قطعنامه های قبلی، نهایی شدن برجام را نشانه تغییر اساسی در رسیدگی شورای امنیت به موضوع هسته ای ایران عنوان می نماید.
در حقیقت قطعنامه جدید دیگر برنامه هسته ای ایران را به عنوان « تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی» شناسایی نمی کند و این یک تحول اساسی است. از لحاظ محتوایی نیز، شورای امنیت که قبل از این صراحتاً و موکداً خواستار توقف کامل غنی سازی به عنوان اس و اساس برنامه هسته ای ایران شده بود، با تایید محتوای برجام بر بهره مندی ایران از غنی سازی صحه می گذارد. استناد برخی بندهای اجرایی قطعنامه به ماده ۴۱ منشور نه از باب حفظ موضوع هسته ای ایران ذیل فصل هفتم منشور بلکه از جهت اجرایی کردن آن دسته از تصمیم های شورای امنیت در حوزه لغو قطعنامه های پیشین و موارد مشابه است که می بایست الزام آور باشند، در حقیقت مخاطب ۹ مورد از ۱۰ مورد ارجاع به ماده ۴۱ خود شورای امنیت می باشد.
بدیهی است موضوعی که قریب به ۱۰ سال در دستور کار شورای امنیت بوده است ظرف مدت کوتاهی به طور کامل از دستور کار خارج نخواهد شد اما با هر قرائتی از متن قطعنامه ۲۲۳۱ به سهولت تفاوت آشکار رویکرد شورای امنیت نسبت به گذشته روشن می شود به این معنا که رویکرد مبتنی بر تهدید و اجبار قطعنامه های قبلی به رویکرد مبتنی بر همکاری و رضایت تبدیل شده است.
در یک کلام ماهیت برخورد شورای امنیت سازمان ملل با جمهوری اسلامی ایران دیگر بر مبنای فصل هفت و شناسایی ایران به عنوان یک تهدید نیست.
با جنابعالی کاملاً هم عقیده ام که « هر چه امروز تفاهم بیشتر باشد، رفع مشکلات اجراء فردا کمتر خواهد بود». از اعلام آمادگی همدلانه شما به عنوان یک « مسلمان انقلابی وطن دوست» برای کمک به تحقق این هدف صمیمانه قدردانی می نمایم.
با احترام
محمدجواد ظریف
۲۲-۶-۹۴
پاسخ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه به نام احمد توکلی نماینده مجلس
شماره نامه 373446094/6/22
جناب آقای دکتر احمد توکلی
نماینده محترم مجلس شورای اسلامی
باسلام
نامه مورخه ۲۶ /۵ /۹۴ در مورد برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) واصل گردید از اینکه منصفانه نقاط قوت را ارج نهاده و دلسوزانه تلاش ننموده اید مواردی که به نظر جنابعالی نقاط ضعف بشمار می آید را متذکر شوید سپاسگذارم در عین حال لازم می دانم نکاتی را در حوزه مسئولیت خود در پاسخ ابراز نمایم تا انشاالله در رفع سوء تفاهم ها موثر واقع گردد.
۱- همانطور که جنابعالی خود به نوعی اشاره نموده اید برجام را باید هم در کلیت و هم درجزییات مود مداقه قرار داد تا بتوان ارزیابی جامع و متوازنی از آن حاصل نمود. برجام یکی از محصولات مذاکره طولانی مدت بین جمهوری اسلامی ایرن و کشورهای گروه ۱+۵ و البته مهمترین آنها بوده است. همانطور که به درستی متذکر شده اید نفس مذاکرات که نشانه اعتماد به نفس و باور به حقانیت جمهوری اسلامی ایران است به خودی خود متضمن برکات و آثار مثبت برای کشور و تقویت کننده جایگاه منطقه ای ایران اسلامی بوده است.
۲- تغییر موضع شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال برنامه هسته ای ایران تقریبا یکی از ارزشمند ترین دستاوردهای مذاکرات و برجام به شمار می آید. واقعیت این است که ورود شورای امنیت به برنامه هسته ای ایران و قلمداد کردن برنامه هسته ای کشورمان به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل نه تنها بزرگترین خطر را برای حفظ و بالندگی صنعت هسته ای نو پای کشورمان ایجاد نمود بلکه از آن مهمتر درستاویزی برای تهدید کیان ایران اسلامی و تعرض به حاکمیت و تمامیت سرزمینی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده بود.
همزمان قطعنامه های ظالمانه شورای امنیت که از حیث شدت و غلظت تدابیر تحریمی در تاریخ سازمان ملل کم سابقه به شمار می آید، بیشترین بهره را نصیب دولتهایی کرد که به دنبال اجماع سازی جهانی علیه برنامه هسته ای ایران بودند و بدین ترتیب بود که اتحادیه اروپایی و آمریکا و حتی کشورهایی که در شرایط عادی روابط سیاسی دوستانه ای با ایران داشتند شدیدترین تحریمهای اقتصادی و تجاری را علیه ملت ایران وضع و اجرا نمودند در چنین وضعیتی تغییر رویکرد شورای امنیت که با مقایسه هر یک از قطعنامه های تحریمی (مثلا قطعنامه ۱۹۲۹) با قطعنامه ۲۲۳۱ کاملا هویدا و آشکار است. قطعا دستاوردی است که به هیچ روش و طرق دیگری جر مذاکره عزتمندانه دیپلماتیک قابل تحصیل نبود.
۳- همانطور که به درستی اذعان فرموده اید هر مذاکره ای مستلزم بده و بستان است و معامله متوازن و پایا معامله ای است که میزان داده ها و ستانده ها متوازن باشد.بدون تردید عیار متوازن بودن را باید با توجه به مجموعه شرایط زمانی و واقعیات موجود محک زد. اینجانب باورد دارم معامله ای که با رعایت وسواس آمیز خطوط قرمز تعیین شده توسط نظام و مبتی بر حفظ دستاوردهای هسته ای فرزندان انقلاب تنظیم شده است. قطعا معامله متوازنی است و البته این را هم می پذیرم که پذیرش برخی موارد برای بنده به عنوان کسی که بار مسئولیت تنظیم داده ها و ستانده ها را برعهده داشته است، بیش از هر کس دیگری آزار دهنده بوده است اما مهم آن است که در مقابل این جزییات آزار دهنده آیا کلان اهداف و خواسته های ما تامین شده است یا خیر، و اگر چنین است، که هست، بنابراین « احساس تحقیر و سرافکندگی » عبارتی است که حتما اغراق آمیز بوده و در بسیاری از موارد حتی ناشی از پیچیدگی های موجود در متن برجام می باشد.
۴- بزرگی و اهمیت کار اینجاب می کرد که از همه ظرفیتهای نظام و کشور در جهت تحقق حد اکثری منافع ملی بهره گرفته شود اینجانب اطمینان می دهم که در تمام فرایند مذاکراتی بر همین اساس عمل شده و نه تنها از نخبه ترین و مجرب ترین نیروهای موجود در داخل و بیرون وزارت خارجه برای پیشبرد کار استفاده گردید بلکه به فراخورموضوع از ظرفیتهای دانشگاهی و علمی کشور در حوزه های حقوقی،اقتصادی،فنی و سیاسی به نحو شایسته استفاده شد. قطعا در ادامه مسیر نیز از شیوه دنبال خواهد شد تا در زوند اجرای برجام خلل و آسیبی به منافع ملی وارد نشود.
۵- خداوند متعال بهترین گواه است که من و همکارانم در طی مذاکرات هیچگاه از مسیر راستی و درستی در گزارش دهی به ملت شریف ایران خارج نشده ایم و هیچگاه در صدد آنچه که جنابعالی « مستور نگه داشتن ضعف و خطا و کوتاه کردن زبان منتقدان » نامیده اید نبوده ایم. البته در آوردگاه حساس و خطیری چون مذاکرات هسته ای که دشمنان پیدا و آشکار بسیاری داشته و دارد، به بنده و همکارانم حق بدهید که در طول مذاکره نگران سوء استفاده طرفهای مقابل از بحثهای داخلی کشور و یا افشای مواضع واقعی جمهوری اسلامی ایران باشم. حتما می پذیرید که همواره در هر مذاکره ای بین مواضع واقعی و اعلامی تفاوت وجود دارد که لازمه مذاکره است با این حال در هیچ دوره ای از مذاکرات تا این حد تیم مذاکره کننده در مجلس، صدا و سیما و ... حضور پیدا نکرده و تا این حد عملکرد خود را در معرض انواع و اقسام انتقادات واقعی و غیر واقعی قرار نداده است. در دوره بعد از برجام بنده وهمکارانم بارها و بارها در صحن عمومی، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، کمیسیون انرژی، کمیسیون آموزش وتحقیقات، کمیسیون اصل نود، و اخیر ا در کمیسیون ویژه برجام حضور پیدا کردیم که هنوز هم ادامه دارد.
در اینجا به دو نمونه‌ای که جنابعالی من باب شاهد کلام ذکر فرموده‌اید به اختصار اشاره میکنم:
الف) تحریمها: در مورد تحریم ها به درستی از بنده نقل قول فرموده اید که : «ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی از سوی جمهوری اسلامی ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد.» و اینکه «پیش از شروع هر گونه اقدامی، و قبل از اینکه یک پیچ و مهره باز شود، طرف آمریکایی تحریم های خود را قانونا و کتبا لغو و یا متوقف خواهد کرد.
اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.» و اینکه «همه تحریمهای هسته ای شورای امنیت، آمریکا و اروپا در روزاجرایی شدن توافق رفع...»، تمامی نقل قول‌های فوق صحیح است. طبق بند ۷ قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت مفاد تحریمی همه قطعنامه های ظالمانه قبلی متعاقب صدور گزارش مصرحه آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر انجام تعهدات مربوطه ایران، لغو خواهد گردید. به همین ترتیب اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا قبل از روز اجرا با صدور دستور العمل‌های رسمی تعهدات خود در زمینه لغو یا توقف تحریمهای مربوطه را انجام میدهد.(وفق بندهای ۱۰ و ۱۱ پیوست شماره ۵ برجام). توجه جنابعالی را به این مهم جلب مینمایم که اصرار ما برای تصریح رسمی نسبت به رفع تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپایی و آمریکا ناشی از بی اعتمادی به طرف مقابل و ضرورت رعایت اصل همزمانی در اجرای تعهدات بوده است. البته همانگونه که جنابعالی هم به درستی نقل قول فرموده اید « اثربخشی این اقدامات همزمان با اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.»
باید توجه داشت که این تنها را ه جل موجود برای همزمان کردن مجموعه اقدامات طرفین بود، اقداماتی که به لحاظ طول دوره اجرا برابر نبوده اند. اقدامات ما چند ماه و اقدامات آنها چند روز به طول می‌کشد. گفتنی است که این راه حل در بیانات مهم مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان( ۱۲ شهریور۹۴) مورد تایید واقع شد: « مشخص است که تحریم های اقتصادی باید برداشته شود؛ گفتیم هم فورا؛ حالا"فورا" را معنی کردند، ما هم حرفی نزدیم، اشکال ندارد؛ دوستان ما در اینجا آن " فورا" را به شکلی معنا کردند، یک ترتیبی برایش انتخاب کردند، ما هم مخالفتی نکردیم».
در این زمینه به دو نکته دیگر هم اشاره فرموده اید که لازم میدانم به اختصار توضیحاتی برای رفع ابهام ارائه کنم: برداشت شما در مورد تفاوت لغو و تعلیق به صورت اصولی متین و صحیح است، لیکن در ظرف و زمینه برجام باید به یکی دونکته ظریف عنایت داشت. اول اینکه بخش قابل توجهی از تحریمهای آمریکا توسط کنگره این کشور وضع شده است و طبعا رفع قاطع آنها مستلزم اتخاذ تضمیم از سوی همین نهاد می باشد. تصدیق می فرمایید که در شرایط سیاسی فعلی آمریکا نمی توان انتظار تحقق این امر از کنگره آمرذیکا داشت با وجود این تحقق دولت آمریکا توقف مداوم اجرای تحریمها است و در غیر این صورت جمهوری اسلامی ایران نیز تعهدات خود را اجرا نخواهد کرد. حتما عنایت فرموده اید که مقام معظم رهبری در همان دیدار با نمایندگان خبرگان فرمودند که « ... البته در بعضی از موارد گفتند که لغو دست دولت آمریکا که طرف مذاکره ماست ، نیست،. آنها را گفتند که متوقف می کنیم و از همان حقوق قانونی خودمان استفاده می کنیم و کارهایی از این قبیل، . اما آن چیزهایی که دست خود دولت امریکاست یا آنچه دست دولتهای اروپایی است آنها به طور کامل( باید برداشته شود).»
در مورد تحریمهای اتحادیه اروپایی آنچه مهم است آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ مصوب شورای اروپا است که تحریمهای اتحادیه اروپایی علیه ایران را اجرا نموده است و وفق بند ۱۰ پیوست شماره ۵ برجام، اتحادیه اروپایی موظف به لغو (tetmination) همه مفاد تحریمهای مندرج در آن شده است. اصطلاح تعلیق (suspend) نه در مورد این دسته از تحریمها بلکه مربوط به تصمیم شماره ۴۱۳ اتحادیه اروپایی است که تصمیمی سیاسی بوده است و اجرای قانونی و عملی آن از طریق آیین نامه اجرایی فوق الذکر صورت گرفته است. دلیل تعلیق این تصمیم سیاسی نیز این است که برخی تحریمهای پیش بینی شده در این تصمیم به موضوعات اشاعه ای مرتبط می شود.
که وفق برجام اتحادیه اروپایی تعهدی به لغو آنها تا مرحله پایانی ندارد. آن چه روشن است این که آیین نامه اجرایی موصوف که در واقع امر تنها قانون تحریمی اجرایی اتحادیه اروپایی(در حوزه هسته ای) علیه ایران است، لغو می شود و نه تعلیق. این نکته را هم عرض کنم که اتحادیه اروپایی در تمام موارد مشابه در گذشته از یک سازو کار دو مرحله ای(تعلیق- خاتمه) برای برداشتن قوانین تحریمی خود پیروی کرده است، اما در برجام رویه همیشگی اتحادیه اروپایی به کنار گذاشته شده است.
در مورد یکسان بودن برگشت پذیری تعهدات برای طرفین، در متن برجام این اصل برای جمهوری اسلامی ایران و طرف مقابل به صورت یکسان تعبیه شده است. بند ۱۲ قطعنامه شورای امنیت را باید در کنار بند ۱۳ قرائت نمود که در آن شورای امنیت خود به عزم ایران برای توقف تعهدات خود در صورت بازگشت تحریم های شورای امنیت تصریح نموده است. بدون اغراق عرض می کنم که چنین چیزی یعنی انعکاس جسورانه موضع یک دولت غیرعضو شورای امنیت(که خود موضوع قطعنامه است) مبنی بر عدم رعایت قطعنامه های تحریمی این شورا، در تاریخ سازمان ملل متحد مسبوق به سابقه نیست. در عین حال در نظر داشته باشیم که اساساً تحریم های ظالمانه شورای امنیت و متعاقب آن تحریم های یکجانبه اروپا و آمریکا به بهانه برنامه هسته ای ایران وضع گردیده است و بنابراین برای برداشته شدن آنها می بایست بهانه های مزبور که در قالب برخی اقدامات اعتمادساز و محدودیت های موقت در برجام احصاء شده است، از بین بروند. بر همین اساس از یک سو حق توقف اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران در صورت نقض عهد طرف مقابل صراحتاً مکتوب شده ، و از سوی دیگر اجرای عملی تعهدات جمهوری اسلامی ایران همزمان با اجرای تعهدات طرف مقابل تنظیم گردیده است.
ب) خروج از فصل هفتم شورای امنیت سازمان ملل متحد:
به درستی چند نقل قول اینجانب در مورد خروج ایران از فصل هفتم شورای امنیت از طریق مذاکره و بدون اجرای الزامات شش قطعنامه تحریمی قبلی و یا بی سابقه بودن دخالت کشور هدف در تنظیم متن یک قطعنامه شورای امنیت ذکر فرموده اید، اما با ارائه استدلال هایی نتیجه گرفته اید که «... قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را از ذیل فصل ۷ خارج نساخته...» و این امر را دومین نمونه از «نادرستی در گزارش ماجرا به مردم و نمایندگان شان» برشمرده اید.
توجه جنابعالی را به بخش مقدمه هر شش قطعنامه تحریمی، و مقایسه آنها با مقدمه قطعنامه ۲۲۳۱ جلب می نمایم. در همه قطعنامه های قبلی، چارچوب و قالب تصمیم گیری شورای امنیت فصل هفتم منشور ملل متحد است( قطعنامه اول- ۱۶۹۶- ماده ۴۰ از فصل هفت، و پنج قطعنامه بعدی ماده ۴۱ از فصل هفت) که معنای کاملاً مشخص دارد و در ذیل آن تحریم های شدید اقتصادی و تجاری و مالی علیه کشورمان وضع گردید. این در حالی است که در بندهای مقدماتی قطعنامه ۲۲۳۱ که در واقع مبنا و اساس بندهای اجرایی را پایه ریزی کرده است، هیچ اشاره ای به فصل هفتم یا ماده ۴۱ نگردیده و در عوض با لحنی مثبت و کاملاً متفاوت از عبارت پردازی های تند و تهاجمی قطعنامه های قبلی، نهایی شدن برجام را نشانه تغییر اساسی در رسیدگی شورای امنیت به موضوع هسته ای ایران عنوان می نماید.
در حقیقت قطعنامه جدید دیگر برنامه هسته ای ایران را به عنوان « تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی» شناسایی نمی کند و این یک تحول اساسی است. از لحاظ محتوایی نیز، شورای امنیت که قبل از این صراحتاً و موکداً خواستار توقف کامل غنی سازی به عنوان اس و اساس برنامه هسته ای ایران شده بود، با تایید محتوای برجام بر بهره مندی ایران از غنی سازی صحه می گذارد. استناد برخی بندهای اجرایی قطعنامه به ماده ۴۱ منشور نه از باب حفظ موضوع هسته ای ایران ذیل فصل هفتم منشور بلکه از جهت اجرایی کردن آن دسته از تصمیم های شورای امنیت در حوزه لغو قطعنامه های پیشین و موارد مشابه است که می بایست الزام آور باشند، در حقیقت مخاطب ۹ مورد از ۱۰ مورد ارجاع به ماده ۴۱ خود شورای امنیت می باشد.
بدیهی است موضوعی که قریب به ۱۰ سال در دستور کار شورای امنیت بوده است ظرف مدت کوتاهی به طور کامل از دستور کار خارج نخواهد شد اما با هر قرائتی از متن قطعنامه ۲۲۳۱ به سهولت تفاوت آشکار رویکرد شورای امنیت نسبت به گذشته روشن می شود به این معنا که رویکرد مبتنی بر تهدید و اجبار قطعنامه های قبلی به رویکرد مبتنی بر همکاری و رضایت تبدیل شده است.
در یک کلام ماهیت برخورد شورای امنیت سازمان ملل با جمهوری اسلامی ایران دیگر بر مبنای فصل هفت و شناسایی ایران به عنوان یک تهدید نیست.
با جنابعالی کاملاً هم عقیده ام که « هر چه امروز تفاهم بیشتر باشد، رفع مشکلات اجراء فردا کمتر خواهد بود». از اعلام آمادگی همدلانه شما به عنوان یک « مسلمان انقلابی وطن دوست» برای کمک به تحقق این هدف صمیمانه قدردانی می نمایم.
با احترام
محمدجواد ظریف
۲۲-۶-۹۴
۱۳۹۵/۰۳/۲۳ ۱۱:۲۶
کلمات کلیدی : ظریف+توکلی+برجام
جواد
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۱۹:۵۱:۲۳
اقای توکلی منتظر توهین از سوی رسانه های زنجیری باش " چون ان ها به محتوا و مستند بودن سخن منتقدان توجهی ندارند " مامورند تا منتقدان را بکوبند . (3256322) (alef-2)
ابوالحسن-ع
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۱۵:۴۴
جناب آقای دکتر توکلی با سلام
مردم از مجلس ودولت بعد ازگذشت 36 سال انتظار آرامش و عزت و رفاه عمومی می خواهند نه دعوا سیاسی انتخاباتی. (3256543) (alef-13)
مردم از مجلس ودولت بعد ازگذشت 36 سال انتظار آرامش و عزت و رفاه عمومی می خواهند نه دعوا سیاسی انتخاباتی. (3256543) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۰:۲۰:۰۷
هم دکتر توکلی و هم دکتر ظریف هر دو از چهره های سرآمد کشور هستند که این گفتگوی منطقی از ایشان انتظار میرفت.
ولی واقعا چرا اینگونه گفتگو بین وزیر اقتصاد و وزیر صنعت با نمایندگان اتفاق نمیافتد؟
در مقابل تمام ایرادات منطقی بعضی نمایندگان به حباب سازی و رانت خواری در شرکت بورس و یا صنعت پتروشیمی و خدرو سازی، اقای طیب نیا و نعمت زاده فقط مرتب کارت زرد می کیرند بدون آنکه پاسخگوی معظلات مجموعه زیر دست خود باشند. (3256951) (alef-13)
ولی واقعا چرا اینگونه گفتگو بین وزیر اقتصاد و وزیر صنعت با نمایندگان اتفاق نمیافتد؟
در مقابل تمام ایرادات منطقی بعضی نمایندگان به حباب سازی و رانت خواری در شرکت بورس و یا صنعت پتروشیمی و خدرو سازی، اقای طیب نیا و نعمت زاده فقط مرتب کارت زرد می کیرند بدون آنکه پاسخگوی معظلات مجموعه زیر دست خود باشند. (3256951) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۱:۲۷:۵۲
آقای توکلی، به جرات می توان گفت که ادبیات با کاربرده توسط جنابعالی از بهترین نمونه ها بوده و باشد که این نوع ادبیات الگویی برای موافقین و مخالفین و خصوصا دلواپسان گردد.
به امید روزی که در این حوزه منطق حکم فرما باشد (3257008) (alef-13)
به امید روزی که در این حوزه منطق حکم فرما باشد (3257008) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۲:۱۹:۳۲
سلام
بنده دو نکته دارم
اول اینکه شما به رییس جمهور ووزیر امور خارجه نامه نوشته اید لذا باید ذکر عنوان را می نمودید ،همانگونه که وزیر امور خارجه در پاسخ جناب عالی این گونه عمل نموده اند .
دوم اگر با این پاسخ ها اقناع نشده اید چرا ادامه ندادید واگراقناع شدید به صف موافقان نپیوستید.
جهت درج در تاریخ (3257913) (alef-13)
بنده دو نکته دارم
اول اینکه شما به رییس جمهور ووزیر امور خارجه نامه نوشته اید لذا باید ذکر عنوان را می نمودید ،همانگونه که وزیر امور خارجه در پاسخ جناب عالی این گونه عمل نموده اند .
دوم اگر با این پاسخ ها اقناع نشده اید چرا ادامه ندادید واگراقناع شدید به صف موافقان نپیوستید.
جهت درج در تاریخ (3257913) (alef-13)
كاوه
۱۳۹۴-۰۷-۲۳ ۰۲:۱۴:۳۶
بله افزون بر اينها كه مطرح نموديد مي توان چند سوال ديگر را نيز مطرح كرد:
جناب اقاي توكلي حتما مطلع هستيد كه طبق اصول و آيين نامه نگاري شما نمي بايستي يك نامه را به دو مقام غير هم سطح كه رابطه رييس و مرئوسي دارند بفرستيد. اگر جوابتان را از اقاي ظريف مي خواستيد ، بايد مخاطبتان اقاي ظريف مي بود و رون شت به رييس جمهور ميدادي ( جهت استحضار) - و اگر مخاطبتان اقاي رييس جمهور بود، نبايد اين نامه را به اقاي ظريف ميداديد.
نكته بعدي اينكه چرا عناوين رسمي اين دو عزيز مخاطبتان را بكار نبرديد؟
سوم اينكه ايا واقعا از اراده ملت براي غني سازي اطمينان داريد؟ يا اين قصه و خواسته و اراده، مرتبط با دولتمردان و چند نفر دانشجو نما است كه با يك sms بسيج مي شوند و ميروند دم در تاسيسات نطنز و تظاهرات مي كنند و پوشش خبري وسيعي هم دريافت مي كنند؟ اين هسته به زعم شما ايا خواست و اراده ملت است يا در تعارفات سياسي اين ادعا را مطرح ميكنيد. شما يك رسانه اينترنتي در اختيار داريد چرا نظر سنجي از يك نمونه امار ي نميكنيد اگر رفراندم از دستتان ساخته نيست؟ راه ديگرش اين است كه از مجري برنامه نود بخواهيد با پيامك نظر سنجي كند. ايا حقيقتا يك مرد هموطن روستايي شريف كه مشغول به بدبختي ها و اقساط معوقه وام بانكي و قحطي و ... است از غني سازي چيزي متوجه است يا آن را بدون انكه بداند چيست، مي طلبد و فرياد مي كشد!!!! اقاي توكلي اين قضيه هسته اي را دولتمردان براي ملت درست كردند واي براي بنده كه كمي از هسته اي اطلاع دارم، ميدانم كه به هيچ وجه غني سازي در اولويت هاي ملت ايران نيست و اولويت هاي بسياد ديگري وجود دارند.ساخت نيروگاه بوشهر بعز از ترك زيمنس ٣٧ سال طول كشيد و اخر سر هم اين نيروگاه براي ملت ابي گرم نميكند . از طرفي در بهترين حالت و در شرايط فراخي وضعيت اقتصادي، يك نيروگاه اتمي ده سال طول ميكشد تا ساخته شود. ضمنا روسها بايد تا ده سال سوخت نيروگاه را تامين و پسماند ان را هم به روسيه منتقل كنند. مايي كه ظرف ده مال ارزش پول ملي مان به زير سي درصد سقوط ميكند و دلار ١١٥٠ توماني مان به ٣٨٠٠ تومان ظرف ده ماه ميرسد ايا بهتر نيست نبوغ مان را صرف ساماندهي به مشكلات اقتصادي و معيشتي مردم كنيم؟ سوخت راكتور قدرت و يا تحقيقاتي در بازار بين المللي عرضه مي شود و قابل تهيه است. همان ارژانتيني هم كه ميانه خوبي با ايران دارد و بخاطر ايران سر ان وكيل را زير اب كرد سوخت اتمي توليد مي كند. نه برادر جان ، غني سازي ارتباطي به حق ندارد بلكه استفاده صلح اميز از انرژي هسته حق ماست و هيچكس در دنيا با ان مخالف نيست. تازه، اين غني سازي كه ميگوييم حق ماست، با فرض اين كه فقط تبديل به سوخت هسته اي شود، بفرماييد ايا ايران توان ساخت نيروگاه هسته اي را دارد؟!!! كه تامين سوختش حق ذاتي ما باشد؟!!! و نكته اخر اينكه گفته ايد كه مذاكره يك به شش ايران و كسب امتياز از غرب نشان از فلان و فلان دارد. بفرماييد كه ايا مذاكرات قبلي كه توسط ساير تيم هاي هسته اي هم لابد باعث ذلت بوده!!! خير برادر عزيز، اين افتخار و عزتمندي و كسب امتياز از شش كشور صرفا با درايت و سياست ورزي ظريف و تيمش بدست امده. اگر غير از اين بود جرا دستاوردي در دوران اقاي لاريجاني و جليلي كسب نكرديم؟!!!! اينها وا براي ارشاد و اندرز به شما مي نويسم . ميدانم كه منتشر نمي كنيد اما اقلا بخوانيد. باور كنيد در بين جماعتي كه به انفعال و سكوت كشانده شده اند، بيشمارند كساني كه عاشق ايران هستند و توانايي شان براي اداره اين مملكت به مراتب بيشتر از كساني است كه در مجموعه حاكميت فعلي هستند اما به دلايلي از وجودشان استفاده نمي شود ايران متعلق به همه ايرانيان است. نظام نبايد ان را متعلق به يك اقليت بداند و بنمايد. همه استعدادهاي درخشان از مملكت رفته اند و دارند به بشريت در جايي خدمت ميكنند كه قدر انها وا ميدانند و ابزار تحقيق در اختيارءان قرار ميدهند. (3261808) (alef-13)
جناب اقاي توكلي حتما مطلع هستيد كه طبق اصول و آيين نامه نگاري شما نمي بايستي يك نامه را به دو مقام غير هم سطح كه رابطه رييس و مرئوسي دارند بفرستيد. اگر جوابتان را از اقاي ظريف مي خواستيد ، بايد مخاطبتان اقاي ظريف مي بود و رون شت به رييس جمهور ميدادي ( جهت استحضار) - و اگر مخاطبتان اقاي رييس جمهور بود، نبايد اين نامه را به اقاي ظريف ميداديد.
نكته بعدي اينكه چرا عناوين رسمي اين دو عزيز مخاطبتان را بكار نبرديد؟
سوم اينكه ايا واقعا از اراده ملت براي غني سازي اطمينان داريد؟ يا اين قصه و خواسته و اراده، مرتبط با دولتمردان و چند نفر دانشجو نما است كه با يك sms بسيج مي شوند و ميروند دم در تاسيسات نطنز و تظاهرات مي كنند و پوشش خبري وسيعي هم دريافت مي كنند؟ اين هسته به زعم شما ايا خواست و اراده ملت است يا در تعارفات سياسي اين ادعا را مطرح ميكنيد. شما يك رسانه اينترنتي در اختيار داريد چرا نظر سنجي از يك نمونه امار ي نميكنيد اگر رفراندم از دستتان ساخته نيست؟ راه ديگرش اين است كه از مجري برنامه نود بخواهيد با پيامك نظر سنجي كند. ايا حقيقتا يك مرد هموطن روستايي شريف كه مشغول به بدبختي ها و اقساط معوقه وام بانكي و قحطي و ... است از غني سازي چيزي متوجه است يا آن را بدون انكه بداند چيست، مي طلبد و فرياد مي كشد!!!! اقاي توكلي اين قضيه هسته اي را دولتمردان براي ملت درست كردند واي براي بنده كه كمي از هسته اي اطلاع دارم، ميدانم كه به هيچ وجه غني سازي در اولويت هاي ملت ايران نيست و اولويت هاي بسياد ديگري وجود دارند.ساخت نيروگاه بوشهر بعز از ترك زيمنس ٣٧ سال طول كشيد و اخر سر هم اين نيروگاه براي ملت ابي گرم نميكند . از طرفي در بهترين حالت و در شرايط فراخي وضعيت اقتصادي، يك نيروگاه اتمي ده سال طول ميكشد تا ساخته شود. ضمنا روسها بايد تا ده سال سوخت نيروگاه را تامين و پسماند ان را هم به روسيه منتقل كنند. مايي كه ظرف ده مال ارزش پول ملي مان به زير سي درصد سقوط ميكند و دلار ١١٥٠ توماني مان به ٣٨٠٠ تومان ظرف ده ماه ميرسد ايا بهتر نيست نبوغ مان را صرف ساماندهي به مشكلات اقتصادي و معيشتي مردم كنيم؟ سوخت راكتور قدرت و يا تحقيقاتي در بازار بين المللي عرضه مي شود و قابل تهيه است. همان ارژانتيني هم كه ميانه خوبي با ايران دارد و بخاطر ايران سر ان وكيل را زير اب كرد سوخت اتمي توليد مي كند. نه برادر جان ، غني سازي ارتباطي به حق ندارد بلكه استفاده صلح اميز از انرژي هسته حق ماست و هيچكس در دنيا با ان مخالف نيست. تازه، اين غني سازي كه ميگوييم حق ماست، با فرض اين كه فقط تبديل به سوخت هسته اي شود، بفرماييد ايا ايران توان ساخت نيروگاه هسته اي را دارد؟!!! كه تامين سوختش حق ذاتي ما باشد؟!!! و نكته اخر اينكه گفته ايد كه مذاكره يك به شش ايران و كسب امتياز از غرب نشان از فلان و فلان دارد. بفرماييد كه ايا مذاكرات قبلي كه توسط ساير تيم هاي هسته اي هم لابد باعث ذلت بوده!!! خير برادر عزيز، اين افتخار و عزتمندي و كسب امتياز از شش كشور صرفا با درايت و سياست ورزي ظريف و تيمش بدست امده. اگر غير از اين بود جرا دستاوردي در دوران اقاي لاريجاني و جليلي كسب نكرديم؟!!!! اينها وا براي ارشاد و اندرز به شما مي نويسم . ميدانم كه منتشر نمي كنيد اما اقلا بخوانيد. باور كنيد در بين جماعتي كه به انفعال و سكوت كشانده شده اند، بيشمارند كساني كه عاشق ايران هستند و توانايي شان براي اداره اين مملكت به مراتب بيشتر از كساني است كه در مجموعه حاكميت فعلي هستند اما به دلايلي از وجودشان استفاده نمي شود ايران متعلق به همه ايرانيان است. نظام نبايد ان را متعلق به يك اقليت بداند و بنمايد. همه استعدادهاي درخشان از مملكت رفته اند و دارند به بشريت در جايي خدمت ميكنند كه قدر انها وا ميدانند و ابزار تحقيق در اختيارءان قرار ميدهند. (3261808) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۷:۴۵:۵۲
احسنت به آقای ظریف که به درستی جواب تمامی منتقدان را میدهد . (3257157) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۰۱:۲۱
رئیس سه پرسش را مطرح کرد. یکی از آن ها این بود که در حالی که بخش عمده تحریم ها تعلیق میشود نه لغو، چرا وزیر اصرار بر لغو دارد؟ آقای ظریف قاطعانه پاسخ داد : "اصلا تعليق هيچ جا نيامده، در هيچ جاي برجام تعليق نيامده، هر كس تعليق ترجمه كرده اشتباه كرده،هيچ جاي برجام تعليق نيامده. كلمه تعليق وجود ندارد. لغو كرد . . . لغو، تمام شد."{11}. بنده لفظ suspend را که ۴ بار در ضمیمه ۵ تکرار شده بود با ماژیک برجسته کردم و از آقای دکتر نجابت خواهش کردم به رئیس نشان دهد. رئیس مجلس پس از اطمینان، دکتر نجابت را به دکتر ظریف ارجاع داد. وقتی متن برجام به آقای وزیر نشان داده شد، گفت من این را ندیده بودم! (3257341) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۲:۵۲:۵۶
مجید جان ظریف هم بارها گفته است که تعلیق در متن برجام نیامده است آنوقت شما با زیرکی می گویید که پنج بار در ضمیمه 5 تکرار شده است. کجای این نقض حرف ظریف است که در هیچکجای متن برجام نیامده است. (3258027) (alef-13)
نوری
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۵۹:۲۵
خیلی خوبه! واقعا هم میشه منتظر موند و عکس العمل روزنامه های به قول شما زنجیره ای را دید. با اطمینان 100 درصدی میگم که یا به این نامه اشاره چندانی نمی کنند یا به نیت خیر و ادبیات خوب آقای توکلی اذعان خواهند کرد و از دلواپسان می خوان که از ایشون الگو بگیرن! (3257498) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۰:۳۶:۵۳
شما برو سیمانتو آماده کن ..... توهین کننده را مردم شناختند.... (3257591) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۲ ۰۷:۵۸:۵۹
خیلی خوبه که این موارد در تاریخ ثبت میشه و در آینده معلوم میشه چه کسی در این برهه حساس به مملکت خدمت کرده. در اینده معلوم میشه که ماستمالی و ماله کشی ضعف های برجام خدمتی به این مملکت نیست. (3259781) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۰:۱۳:۰۸
درود بر عقلانیت، بدون توجه به گرایشات سیاسی.
این ادبیات را مقایسه کنید با ادبیات برخی دیگر از نماینده های تهران و مجلس، واقعا انسان متحیر میماند به فاصله موجود بین نماینده های تهران.
یاشاسین دکتر توکلی، ظریف و همه آنهایی که عقلانی حرف میزنند! (3256375) (alef-2)
این ادبیات را مقایسه کنید با ادبیات برخی دیگر از نماینده های تهران و مجلس، واقعا انسان متحیر میماند به فاصله موجود بین نماینده های تهران.
یاشاسین دکتر توکلی، ظریف و همه آنهایی که عقلانی حرف میزنند! (3256375) (alef-2)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۱۶:۴۵
در نامه های دیگه که توهین نبوده عزیز
الان اگر بجای اقای توکلی مثلا رسایی یا کوچک زاده بود شخص شما همین پیام رو می دادی؟ (3256545) (alef-13)
الان اگر بجای اقای توکلی مثلا رسایی یا کوچک زاده بود شخص شما همین پیام رو می دادی؟ (3256545) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۰:۱۸:۵۱
چرا که نه؟ ! به هر حال حرف منطقی از جانب هر که زده شود قابل تحسین است.
هر چند که برام جالبه که چرا شما ایندو را مثال زدید؟ (3256950) (alef-13)
هر چند که برام جالبه که چرا شما ایندو را مثال زدید؟ (3256950) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۸:۵۲:۵۵
شما یک نمونه از نامه های عزیزان مورد نظرتون را بیارین که کمتر از 10 مورد فحاشی و توهین داشته باشه (3257320) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۱:۲۰:۵۳
دو عزیزی که فرمودید ماهیت ادبیاتشان متفاوت است، ایشان روش و ادبیات منتخب بر ارج نهادنشان هم متفاوت است، ادبیات نقدشان نیز متفاوت است، آن نظر جای خود، مسئله ادبیات است! آن دکتری که در تعریف از هلو یاد کرد، نقد که نمی کرد، داشت تعریف می کرد! (3257734) (alef-13)
هادی
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۲۰:۲۷:۳۸
آری
قرآن کریم :بشر عبادی الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه
امام علی : لا تنظر الی من قال انظر الی ما قال (3259340) (alef-13)
قرآن کریم :بشر عبادی الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه
امام علی : لا تنظر الی من قال انظر الی ما قال (3259340) (alef-13)
سعید ایرانی
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۰:۲۸:۰۳
جناب دکتر توکلی درست است که ما در این مذاکرات امتیاز دادیم ولی ایا چاره ای جز این بود؟؟ایا شرایط اقتصادی تابستان ۹۲ را فراموش کرده اید ؟؟تورم ۴۰ درصدی و رشد منفی شش درصد در سال ۹۲ فراموش کرده اید ؟؟ جناب دکتر توکلی خوب می دانید اگر شرایط سیاسی و تحریم ها در سال ۹۲ ادامه پیدا می کرد الان دلار حداقل هفت هزار تومان بود و تورم پنجاه درصد رشد هم منفی می بود .اگر در سال ۹۲ دلار شروع به پایین امدن کرد علتش خوشبینیی بود که باروی کار امدن دکتر روحانی در مجامع اقتصادی داخل پدید امد و به ددنبال ان مذاکرات و توافق آذرماه نودو دو ژنو بود که باعث شد تا حدودی تحریم ها کم شود و دیگر زیاد نشود .شما تصور کنید اگر ان توافق و ادامه مذاکرات نبود الان اوضاع اقتصادی به مراتب وحشتناک تر بود به احتمال زیاد کشور و بانکها و کارهانجات تا حالا ورشکست شده بودند .الان هم اوضاع وخیم هست باید امتیاز می دادیم تا غرب به رفع و تعلیق تحریم ها حاضر می شد .واقعا تیم مذاکره کننده خیلی صبوری و درایت به خرج داده تا تین توافق به دست امده .قدرش را بدانیم و هرچه سریعتر آن را اجرایی کنیم (3256409) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۸:۲۸:۰۵
دوست عزیز شما خوبی؟؟؟
میشه احصا کنی دقیقا کدوم تحریمها برداشته شده؟؟
بقیه یادداشتت رو نقد نمیکنم، چون تفریبا مثل همین فقره هست... (3257256) (alef-13)
میشه احصا کنی دقیقا کدوم تحریمها برداشته شده؟؟
بقیه یادداشتت رو نقد نمیکنم، چون تفریبا مثل همین فقره هست... (3257256) (alef-13)
مهدی ایرانی
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۲۲:۱۷
بله عزیزم چاره دیگری هم بود
و از اون مهمتر اصلا چاره اصلی چیز دیگری بود
به همین دلیله که با گذشت دوسال و اندی از این رویکرد دولت مشکلات بیشتر هم شده.
در مورد دلار بهتره بدونید از نظر علم اقتصاد رسیدن دلار به 7 هزار تومن یک احتمال کاملا بی منطقه
مو ضوع اینه که صادرات نفت در درنتیجه ورود دلار به کشور به یه نسبت کاهش پیدا کرد که به همین دلیل به یه نسبتی هم دلار افزایش پیدا میکنه (البته در حالت پایدار) پس برای اینکه دلار از 3 یا 4 برابر قیمت بیشتر نشه اقدام خاصی لازم نبود و این نقطه تعادل طبیعی اقتصاد ایران بود. (3257399) (alef-13)
و از اون مهمتر اصلا چاره اصلی چیز دیگری بود
به همین دلیله که با گذشت دوسال و اندی از این رویکرد دولت مشکلات بیشتر هم شده.
در مورد دلار بهتره بدونید از نظر علم اقتصاد رسیدن دلار به 7 هزار تومن یک احتمال کاملا بی منطقه
مو ضوع اینه که صادرات نفت در درنتیجه ورود دلار به کشور به یه نسبت کاهش پیدا کرد که به همین دلیل به یه نسبتی هم دلار افزایش پیدا میکنه (البته در حالت پایدار) پس برای اینکه دلار از 3 یا 4 برابر قیمت بیشتر نشه اقدام خاصی لازم نبود و این نقطه تعادل طبیعی اقتصاد ایران بود. (3257399) (alef-13)
مهران
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۲:۱۳:۱۲
اولا که در جریان باشید که طرف مقابل در خواست مذاکره کرده است نه ما !!!!!!!!!
دوما آیا کسی که در خواست مذاکره کرده است باید امتیاز دهد یا ما؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
سوما الان وضعیت از سال 92 به مراتب بد تر است. (درست است که دلار 7 هزار تومان پیشنهادی شما که نسبت به آن موقع یعنی سال 92 نزدیک 90 درصد الان بالا می رفت، ولی قیمت بنزین که دست کمی از دلار ندارد از 400 تومان شده 1000 تومان یعنی 150 درصد بالا رفته است البته این جز برق، آب و گاز و ... می باشد.)
چهارما هم که در سال 92 شاخص بورس در حال صعود بود ولی الان هر روز شاخص در حال سقوط است (قسم حضرت عباس را قبول کنیم یا دم خروس را)
و در آخر اگر تیم ما کمی محکمتر از الان پای خواسته های مذاکره کنندها می ایستاد(چون آنها در خواست مذاکره کرده بودند) و رئیس جمهور در زمان مذاکرات (بعوان یک سیاست مدار) آب خوردن مردم را به توافق گره نمی زد به مراتب بهتر می شد بسیاری از خطوط قرمز مد نظر رهبری را بدست آورد. (3257887) (alef-13)
دوما آیا کسی که در خواست مذاکره کرده است باید امتیاز دهد یا ما؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
سوما الان وضعیت از سال 92 به مراتب بد تر است. (درست است که دلار 7 هزار تومان پیشنهادی شما که نسبت به آن موقع یعنی سال 92 نزدیک 90 درصد الان بالا می رفت، ولی قیمت بنزین که دست کمی از دلار ندارد از 400 تومان شده 1000 تومان یعنی 150 درصد بالا رفته است البته این جز برق، آب و گاز و ... می باشد.)
چهارما هم که در سال 92 شاخص بورس در حال صعود بود ولی الان هر روز شاخص در حال سقوط است (قسم حضرت عباس را قبول کنیم یا دم خروس را)
و در آخر اگر تیم ما کمی محکمتر از الان پای خواسته های مذاکره کنندها می ایستاد(چون آنها در خواست مذاکره کرده بودند) و رئیس جمهور در زمان مذاکرات (بعوان یک سیاست مدار) آب خوردن مردم را به توافق گره نمی زد به مراتب بهتر می شد بسیاری از خطوط قرمز مد نظر رهبری را بدست آورد. (3257887) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۴:۱۰:۲۳
خوب شما میرفتی ازشون امتیاز میگرفتی برمیگشتی. (3258321) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۳:۵۳:۵۳
الان که صد برابر بدتر از اون موقع شده عزیزم (3258267) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۷:۰۶:۲۸
دم شما گرم آقا سعید، گل گفتی. خیلی قشنگ گفتی اما برخی واقعا نمیخواهند متوجه شوند. در پاسخ دوستی که گفته تحریم ها لغو نشده باید گفت که امروز تازه برجام در ایران تصویب شد یعنی تازه امکان برداشتن تحریم ها از هر دو طرف امکان پذیر شد!! (3258934) (alef-13)
یوسف
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۰:۴۹:۰۶
واقعا پس از بد اخلاقیهای دیروز در مجلس که دل هر انسان دلسوز بیطرفی رابدردمیآورد مطالعه نامه دلسوزانه وخیرخواهانه جناب دکتر توکلی وپاسخ مستدل وصادقانه جناب دکتر ظریف دلمان را شاد کرد از اینکه چقدر صداقت ودلسوزی کارآیی دارند .همان چیزی که متاسفانه دیروز در مجلس ذبح شرعی شد ومتاسفانه زحمات تیم مذاکره کننده با حرفهایی که درشان مجلس مانبود مورد بی توجهی وفدای مصالح حزبی شد.اینجانب بعنوان یک شهروند ایرانی از هردوبزرگوار تشکر وبرایشان ازخداوند توفیق مسئلت مینمایم (3256471) (alef-2)
علي
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۳۱:۴۹
رسم أدب در هركجا واجب است اما به نظر من مجلس خوبيش به همينه ونشان داد نمايندگان مجلس بر سر چنين مسله مهمي جدال مي كنند وأين نمايندگان خيلي بهتراز نمايندگاني هستند كه راي ممتنع دادن يا راي ندادن وواقعا بايد تاسف خورد كه اين افراد به چنين طرح مهمي كه اينده كشور درگرو ان است بي تفاوت بوده اند (3256583) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۰:۵۶:۱۹
به نظر بنده جزئیات مباحث همون هاییست که دکتر جلیلی اشاره کردند و پاسخ های دکترظریف و همکارانشون مانند کمیسیون برجام کمتر بر مبنای سند بوده و بیشتر بر مبنای فضای روانی توقعی ناشی از برجام است که امیدواریم استنباطشان از این فضای روانی درست بوده باشد و الا کشور بسیار متضرر خواهد شد (3256494) (alef-2)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۳۶:۳۹
مقایسه بین حرفهای ظریف و جلیلی چگونه بوده که به این نتیجه رسیدید ؟ بارها از طرف مردم اشاره شده که آقای جلیلی اگر دستاوردی داشتند به آنها رجوع می کردند (3256602) (alef-13)
امیر
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۱:۴۰:۲۶
دوستان عزیز چطور جلیلی دستاوردی نداشته پس شش قطعنامه فصل هفتم ای چه بود نتیجه مذاکرات دکتتتتتتر جلیلی بود عزیزان دلار 1200 به 3500 تومان نتیجه اش و هزاران خوشبختی برای رفاه حال مردم ایران نتیجه اش بود
درود خداوند به دکتر روحانی ودکترین وزارت خارجه (3257014) (alef-13)
درود خداوند به دکتر روحانی ودکترین وزارت خارجه (3257014) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۸:۳۱:۵۵
والا من که از طیف جلیلی بیزارم
ولی شما هم خداییش به جای مردم حرف نزن
آقای شمخانی صراحتا گفت این مذاکرات با دستاوردهای گذشتگان انجام شد
اورانیوم و سانتریفیوژ وجود خارجی داشت که سرش مذاکره بشه (3257266) (alef-13)
ولی شما هم خداییش به جای مردم حرف نزن
آقای شمخانی صراحتا گفت این مذاکرات با دستاوردهای گذشتگان انجام شد
اورانیوم و سانتریفیوژ وجود خارجی داشت که سرش مذاکره بشه (3257266) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۲:۲۳:۳۶
آقای توکلی نماینده ای منصف بوده و هستند فقط امیدوارم با تهدید این روحیه را حفظ کنند (3256727) (alef-13)
سلام
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۰:۵۷:۵۲
انتشار این متن پس از بیانات رهبری که فرمودند ارتباط با آمریکا ممنوع است، نشان از چیست؟!
"بنده سال هاست تعبیر کرده ام که مذاکره و ارتباط با آمریکا نه مثل شراب است که حرام باشد و نه مانند نماز که واجب باشد"
طبیعتا ارائه نظرات مختلف، در یک جامعه امری بدیهی است. لیکن سینه چاک کردن به عنوان تابع ولایت و انتشار این افاضات پس از سخنرانی اخیر رهبری، نشان از تناقض رفتاری شما دارد.
اگر غیرقابل انتشار تشخیص دادید، به گوش دکتر توکلی عزیز برسانید. (3256500) (alef-13)
"بنده سال هاست تعبیر کرده ام که مذاکره و ارتباط با آمریکا نه مثل شراب است که حرام باشد و نه مانند نماز که واجب باشد"
طبیعتا ارائه نظرات مختلف، در یک جامعه امری بدیهی است. لیکن سینه چاک کردن به عنوان تابع ولایت و انتشار این افاضات پس از سخنرانی اخیر رهبری، نشان از تناقض رفتاری شما دارد.
اگر غیرقابل انتشار تشخیص دادید، به گوش دکتر توکلی عزیز برسانید. (3256500) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۰۲:۰۰
چقدر خوبه که با احترام عقاید یکدیگر را بشنویم و بی احترامی و تهدید نکنیم یکدیگر را ، اما آقای توکلی در سایت شما گاهی مطالبی بسیار تند و افراطی منتشر می شود که فقط باعث تفرقه است . (3256511) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۱۲:۳۸
جناب توکلی زحمت بکشند به رفقای اصولگراشون خصوصا پا یداری ها درس اخلاق و ادب تعامل بدهند. (3256536) (alef-13)
مهرداد
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۳۳:۲۴
آقای ظریف بسیاری از انتقادات آقای توکلی را مسکوت گذاشتند و در آن قسمتهایی هم که جواب دادن روی مواضع فبلی خودشان تکیه کردند یعنی در این همه نکته و استدلالی که آقای توکلی گفتند یک مورد قابل قبول وجود نداشت؟ (3256592) (alef-13)
مهری
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۳۷:۳۵
چرا وجود دداشت ولی مشکل این است که مذاکرات به پایان رسیده. نم توانی دو بار شش قدرا بزرگ جهانی رو دور هم جمع کرد و گفت بیاییی ما میخوایم عوضش کنیم (3257034) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۸:۵۰:۱۲
شما همین کامنتها رو بخون
میفهمی که اصلا مهم نیست مساله و سوال چیه
یه جواب مطول که حاوی چندصد کلمه باشه کافیه
دوستان کامنت گذار گویا فقط تیتر مطلب را خواندند و مجموعا فحشی هم درش ندیدند، از ادب دکتر توکلی تشکر کردند. همین.
سوالات و نکات آقای توکلی بی جواب ماند.
سیاست دولت در فرافکنی هست و هر نقدی را -حتی در همین حد که من گفتم- با برچسب پایداری و افراط و گستاخی مواجه میکنند... (3257308) (alef-13)
میفهمی که اصلا مهم نیست مساله و سوال چیه
یه جواب مطول که حاوی چندصد کلمه باشه کافیه
دوستان کامنت گذار گویا فقط تیتر مطلب را خواندند و مجموعا فحشی هم درش ندیدند، از ادب دکتر توکلی تشکر کردند. همین.
سوالات و نکات آقای توکلی بی جواب ماند.
سیاست دولت در فرافکنی هست و هر نقدی را -حتی در همین حد که من گفتم- با برچسب پایداری و افراط و گستاخی مواجه میکنند... (3257308) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۱:۳۶:۵۴
وقتی دوطرف منطقی باهم حرف می زنند .تعداد نظر دهنده ها کم می شود .
امکان سوء استفاده از صحبت ها کاهش می یابدیا به طورکلی منطق حاکم بر بحت می شود نه احساسات. (3256604) (alef-13)
امکان سوء استفاده از صحبت ها کاهش می یابدیا به طورکلی منطق حاکم بر بحت می شود نه احساسات. (3256604) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۲:۳۴:۳۳
من کاری ندارم ولی فکر کنم تو برجام باختیم (3256749) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۰:۴۱:۰۲
من هم کاری ندارم ولی فکر کنم در این مورد اسرائیل و عربستان باختند (3256970) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۳۳:۵۳
اگر کاری نداری از کجا فهمیدی باختیم! (3257033) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۷:۲۷:۲۲
شاید تو باختی ولی ملت پیروز شدند . (3257131) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۲:۴۴:۱۰
شاید رفتار توکلی با حسینیان متفاوت باشد ولی سواد هسته ای هر دو کمتر از صالحی است حتی ظریف هم تنها سلاح برنده اش در مذاکرات صالحی و تیمش بودند آقای توکلی بجای خواندن برجام به توضیحات فنی صالحی توجه کنید در آن صورت میفهمید برجام بزرگترین پیروزی دیپلماسی بعد از ملی شدن نفت بوده (3256770) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۳۱:۱۶
شاید سواد هسته ای صالحی بیشتر از فلان و فلان باشد اما هستند کسانی که عملا در صنعت هسته ای کشور نقش تخصصی داشتند و مخالف نظر صالحی را دارند. ضمنا من از صالحی فقط غیر اقتصادی بودن فلان پروژه را شنیده ام در حالی که نکته ای را که صالحی متوجه آن نیست و تخصص بسیار کمتری در آن نسبت به آقابان مورد اشاره شما دارد، اگر اصلا تخصصی در آن داشته باشد، جنبه استراتژیک و اهمیت امنیت نظامی دفاعی ما "در منطقه" است. جنبه بازدارندگی پروژه مورد اشاره با هیچ میزان GDP قابل تامین نیست. (3257030) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۳۶:۲۳
سواد هسته ای دکتر فریدون عباسی چطور ؟ (3257440) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۲:۴۷:۴۶
" ناگفته نماند که گر چه همت رئیس جمهور پیشین در فراهم آوردن اسباب چانه زنی برای تثبیت حق غنی سازی قابل تقدیر است. ولی او باید پاسخگوی ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی خویش در قبال صدور قطعنامه های پی در پی علیه ما باشد. ضعف تدبیر و مواضع غیرعقلایی، کمترین صفاتی است که میتوان به آن نحوه سلوک سیاسی نسبت داد "
یکی از بهترین توصیف هایی بود که میشد از دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد کرد ! (3256779) (alef-13)
یکی از بهترین توصیف هایی بود که میشد از دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد کرد ! (3256779) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۰ ۲۳:۱۲:۲۱
پاسخهای ظریف یه مشت حرف بدون سند و حرفهای واهی است
برجام نباید اجازه اجرا بگیرد چون مارا وارد دره ای میکند که اعماق ان اصلا مشخص نیست (3256825) (alef-13)
برجام نباید اجازه اجرا بگیرد چون مارا وارد دره ای میکند که اعماق ان اصلا مشخص نیست (3256825) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۳۱:۲۱
پاسخهای ظریف بدون سند و واهی است. بفرمایید ببینم در این دو جمله شما جز احساسات بی مدرک چه سند و منطقی وجود دارد. سمانه (3257031) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۶:۲۴:۵۸
اگر یکی از عزیزآن شما بیماری سرطان داشت و این تحریم ها باعث می شد داروی شیمی درمانی را ن تونی گیر بیارید و با به جام تازه یک کور سوی امیدی برای شما با شده بود اینجوری شعار نمیدادید (3257078) (alef-13)
مهران
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۲:۳۴:۲۹
قبل از این تحریم ها کدام بیمار سرطانی از آن داروهای شیمی درمانی که می گویید نجات پیدا کرد، بگو ما هم بدانیم
مریضی سرطان بیشتر از طریق روان شناسی قابل کنترل است نه شیمی درمانی که شیمی درمانی مدت مردن را طولانی تر میکند نه اینکه خوب.
ضمنا امریکایی ها ادعا می کردند که تحریم های ما بیشتر بر علیه دولت و نظام ایران است نه برای مردم !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (3257962) (alef-13)
مریضی سرطان بیشتر از طریق روان شناسی قابل کنترل است نه شیمی درمانی که شیمی درمانی مدت مردن را طولانی تر میکند نه اینکه خوب.
ضمنا امریکایی ها ادعا می کردند که تحریم های ما بیشتر بر علیه دولت و نظام ایران است نه برای مردم !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (3257962) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۰:۴۰:۴۹
دکتر ظریف بصورت شفاف پاسخ نامه را نداده اند.مثلا در بخشی از نامه که دکتر توکلی به کلمه تعلیقsuspentionدر متن برجام به آن اشاره شده و منظور طرفهای مقابل تعلیق تحریمها ونه لغو آنها از روز اجرای برجام بوده است.دکتر ظریف گفته که من در متن برجام کلمه تعلیق را ندیده ام!!!!!؟؟؟؟؟؟؟؟من که نمیتوانم به خودم بقبولانم که دکتر ظریف و سایر اعضای تیم هسته ای که همگی به زبان انگلیسی تسلط دارند کلمه تعلیق را در متن برسام ندیده اند و فکر کرده اند که کلمه لغو است!!!؟؟؟ رییس جمهور و وزیر امور خارجه و اعضای تیم مذاکره کننده در صحبتهایشان در طول این دو سال در مصاحبه هایشان در صدا و سیما و تجمعات و مراسمها تاکید فراوان داشتند که :"تمامی تحریمها از روز اجرای برجام لغو خواهند شد!!!!؟) به نظر من باید همه جزییات برجام را به مردم بصورت شفاف گفته شود .هم نقاط ضعف و هم نقاط قوت تا مردم خودشان سرنوشت خودشان را تعیین کنند.الان دیگر دوره قاجار نیست که مردم در سرنوشتشان بی تفاوت باشند (3256969) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۰:۴۹:۱۸
توب نامهبه ظریف هم به دولت قبل حمله شده
اقای توکلی مثلا میخوای این نوع رفتار رو بعنوان برند خودت مطرح کنی؟؟
شما که برای دولت تدبیر که به منتقدین خودش کمترین احترامی نمیذاره این همه اظهار ادب میکنی برای دولت قبل هم یه ذره رعایت کنی هیچ اتفاقی نمیفته (3256978) (alef-13)
اقای توکلی مثلا میخوای این نوع رفتار رو بعنوان برند خودت مطرح کنی؟؟
شما که برای دولت تدبیر که به منتقدین خودش کمترین احترامی نمیذاره این همه اظهار ادب میکنی برای دولت قبل هم یه ذره رعایت کنی هیچ اتفاقی نمیفته (3256978) (alef-13)
احسان
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۱:۰۶:۰۴
هنری کسینجر ظریف را دشمن قابل احترام خوانده بود.
در مورد آقای توکلی هم که بر خلاف ما اصولگرا هستند می توان عبارت اصولگرای قابل احترام را به کار برد. (3256992) (alef-13)
در مورد آقای توکلی هم که بر خلاف ما اصولگرا هستند می توان عبارت اصولگرای قابل احترام را به کار برد. (3256992) (alef-13)
ایرانی
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۱۰:۴۷
علی رغم اینکه جمهوری اسلامی در جریان هسته عقب نشینی های مختصری کرده، ولی در واقع برجام به نفع کشور هست. اولین نفعش همین است به بحران دوازده ساله که بنا بر برخی منابع تا 500 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد شدهع بخاطر این بحران و تحریم، پایان داده یمشود. همین که صدارت و وادرات نفت و کالای تجاری ازاد میشود و سویفت و تبادل ارزی ازاد خودش نقش بسزایی در بهبود اقتصادی کشور خواهد بود.
تحریمهای چند ساله تسلیحالتی چندان مهم نیست و به قول مسئولان دفاعی، ایران همه اسلحه خودش میسازد پس نباید نگران بود از تحریم تسلیحاتی.
خدمت همه هم وطنان عرض کنم، مذاکرات هسته بااجازه و نظارت مستقیم رهبری بوده است و برجام هم با اطلاع رهبری امضا شده است.
این جار وو جنجالهای اصول گریان نمایشی است. خود مجلسیان و دیگر اصول گریان میدانند که قرارداد بین المللی مثل برجام نمیشود دستکاری کرد و به عبارت دیگر چنین قرادادهای بین المللی را یا باید کلا پذیرفت یا رد کرد.
پس این همه دعوا سر هیچ است.
نظام برجام امضا کرده، حالا اگر فکر میکند خوب نیست باید ردش کند. دیگر این همه دعوا زرگری برای چه؟! (3257023) (alef-13)
تحریمهای چند ساله تسلیحالتی چندان مهم نیست و به قول مسئولان دفاعی، ایران همه اسلحه خودش میسازد پس نباید نگران بود از تحریم تسلیحاتی.
خدمت همه هم وطنان عرض کنم، مذاکرات هسته بااجازه و نظارت مستقیم رهبری بوده است و برجام هم با اطلاع رهبری امضا شده است.
این جار وو جنجالهای اصول گریان نمایشی است. خود مجلسیان و دیگر اصول گریان میدانند که قرارداد بین المللی مثل برجام نمیشود دستکاری کرد و به عبارت دیگر چنین قرادادهای بین المللی را یا باید کلا پذیرفت یا رد کرد.
پس این همه دعوا سر هیچ است.
نظام برجام امضا کرده، حالا اگر فکر میکند خوب نیست باید ردش کند. دیگر این همه دعوا زرگری برای چه؟! (3257023) (alef-13)
مهری
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۲:۲۹:۲۰
جناب دکتر توکلی گرامی، شما خوب می دانید کهتوافق نامه ای را که شش کشور امضا کرده اند، امروز نمی توان بدون ارجاع به یک یک آنها تغییر داد. از شما به عنوان یک هموطن تمنا می کنم این دستاورد دوازده ساله را به خطر نیاندازید و با پیشنهاداتی که می دانید بویژه به لحاط فنی قابل افزوده شدن نیستند، ملت را نگران نکنید. بخدا بیکاری جوانان ما و گرانی غیرقابل تحمل شده است. (3257029) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۳:۰۲:۴۳
احسنت به هر دو طرف
به این می‌گویند جدال احسن! (3257050) (alef-13)
به این می‌گویند جدال احسن! (3257050) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۷:۰۷:۱۸
سوی دیگر ماجرا جزئیات برجام است که وقتی در آن بیشتر دقت میکنیم در موارد متعددی احساس تحقیر و سرافکندگی پیدا میشود.
اقای توکلی جلوی عامل ایجاد تحریم ها را می گرفتید .چرا در این مورد صحبتی نمی شه ؟ تحقیر و سر افکندهگی را بیایید در زندگی ما کارمندان بخش خصوصی ببینید که از بیم تعدیل هر روز نگرانیمو از طرفی دریافتی به یک سوم برج نمی رسه .پس انداز یک ریال نداریم .چرا ما را نمی بینید؟ (3257104) (alef-13)
اقای توکلی جلوی عامل ایجاد تحریم ها را می گرفتید .چرا در این مورد صحبتی نمی شه ؟ تحقیر و سر افکندهگی را بیایید در زندگی ما کارمندان بخش خصوصی ببینید که از بیم تعدیل هر روز نگرانیمو از طرفی دریافتی به یک سوم برج نمی رسه .پس انداز یک ریال نداریم .چرا ما را نمی بینید؟ (3257104) (alef-13)
رضا
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۷:۵۹:۲۱
نظر دادن در زیر مطالب عنوان شده در این سایت یک اشکال مبنائی دارد وآن هم نیود گزینه مخالف است یعنی شما یا موافق نوشته ای یا نظری نداری و در خصوصیات نظرات مخالف احتمال دارد منطق مخالف شما آن چیزی نباشد که بعضا بعنوان نظرات مخالف منتشر شده برایتان ارزوی موفقیت دارم (3257179) (alef-13)
سعید
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۰۱:۱۶
نقدهای آقای توکلی واقعا دقیق و عالمانه و مستند به عقل و دین و در نظر گرفتن حقوق و مصالح کشور بود، اما متاسفانه پاسخ های آقای ظریف ،اولا برخی از نقدهای مهم و اساسی را بدون پاسخ گذاشته ثانیا مواردی را که پاسخ داده پاسخ ها ضعیف و پر از کلی گویی است، و ثالثا با توجیهاتی از قبیل اینکه طرف مقابل مقاومت میکرده و جو و فضامساعد نبوده همراه است. رابعا به مساله لغو تحریم ها که بدون آن ما هیچ دستاوردی نصیبمان نخواهد شد چندان اهمیت نداده و دربسیاری از موارد به تعلیق تحریم ها رضایت داده است. وجای بسی تعجب است که آقای ظریف و روحانی و عراقچی که مدعی هستند روی کلمه به کلمه و حرف به حرف و حتی ویرگول های برجام نهایت دقت به عمل آمده و برای آنها ساعت ها بحث شده است چطور آقای ظریف میگوید در متن برجام فقط لغو آمده و هرگز تعلیق نیامده اما وقتی به او متن برجام را نشان میدهد که درسه جا کلمه تعلیق ذکر شده ،در پاسخ می گوید من این را ندیده بودم !!!!!!!!! و عجیب تر این است که چرا انتظار دارند که مجلس فقط به کلی گویی آنها توجه کند و از بررسی دقیق و موشکافانه برجام خود داری کند !!!!!!!!!!!!!!!! (3257340) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۰۹:۴۲:۴۱
اقای توکلی سلام
حالا چرا؟
نیم ساعت پیش مجلس باهنرمندی اقای رئیس موضوع را تمام کرد (3257456) (alef-13)
حالا چرا؟
نیم ساعت پیش مجلس باهنرمندی اقای رئیس موضوع را تمام کرد (3257456) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۰:۰۹:۰۰
باور پذیر نیست در مذاکراتی بدان مهمی چطور وزیر امور خارجه کلمه تعلیق را که چهار بار تکرار شده ندیده باشند اگر این فرض را قاعده قرار دهیم ممکنهای دیگری هم بوجود می اید که این از فقدان حرفه ای بودن مذاکره کنندهگان حکایت می کند در عین حال در متن پاسخ به دکتر توکلی هم جوابی داده نشده به نوعی پذیرشی است ازسوی اقای ظریف که موضوع تعلیق است نه لغو (3257524) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۰:۱۴:۲۹
ولي متاسفانه ْقاي توكلي در آشكار به خاطر راضي كردن منتقدان و تندروها مواضعي تند و غير منطقي اتخاذ ميكند (3257535) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۰:۳۸:۱۸
از آقایان توکلی و ظریف به خاطر انتشار نامه سپاسگزارم. (3257596) (alef-13)
مسعود
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۰:۵۵:۳۵
با 6 قدرت جهانی معامله کردن کار آسانی نیست درسته که این توافق همانند یک شیشه شکننده است ولی آقای ظریف و تیمش تمام و کمال از جان مایه گذاشت و تا آخر برای گرفتن امتیاز مبارزه کرد و بهترین کار این است که با جذب سرمایه های خارجی و اعتماد سازی و رابطه دوستانه بیشتر نسبت به صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای کاری کنیم که تا چند سال آینده برگشت پذیری تحریم ها غیر ممکن شود (3257660) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۱:۱۲:۴۲
اقاي توكلي اي جام نصفه را از اولش كفتند مثبت انديش باش وقسمت برش را ببين ولي در اين نصفه هم اينقدر دوستان موافق ضد حساسيت ريختن كه همه را بي خيال كردن وبا انتشار اين نامها نگذاريد حساسيت هاي مردم به نفوذ امريكا كه ممكن است در اثر اين برجام خدايي نخواسته كم شود وفتنه كران با جراغ سبز امريكا باز بدنبال شعار نه غزه ونه لبنان بر ايند (3257704) (alef-13)
رضا
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۱:۱۹:۳۹
در مورد برجام آنقدر از سوی دو طرف منتقد سیاسی و طرفدار سیاسی آن اغراق و غلو در نتایج منفی و مثبت آن شده است که فضای اطراف این سند مهم برای آینده کشور به شدت غبار آلود شده است و تحلیل درست از آنرا برای عامه مردم دشوار کرده است.
انشاالله که برجام وفق گفته طرفدارانش باعث قدرتمندتر شدن کشور شود و نه طبق گفته منتقدانش باعث ضعیف شدن کشور، که در تاریخ این سرزمین، هرگاه کشور در موضع ضعف قرار داشته است دشمنان در حمله و تاراج داشته های مردم کشور لحظه ای تعلل نکرده اند. (3257729) (alef-13)
انشاالله که برجام وفق گفته طرفدارانش باعث قدرتمندتر شدن کشور شود و نه طبق گفته منتقدانش باعث ضعیف شدن کشور، که در تاریخ این سرزمین، هرگاه کشور در موضع ضعف قرار داشته است دشمنان در حمله و تاراج داشته های مردم کشور لحظه ای تعلل نکرده اند. (3257729) (alef-13)
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۴:۰۷:۵۰
آقای ظریف چه اصراری دارند که بگن ما در شرف حمله به کشور بودیم؟؟ یاد زمان مذاکره آقایروحانیمیوفتم که میگفتن اگر NPT رو قبول نکنیم بهمون حمله میشه، دفعه بعد چی رو باید قبول کنیم که بهمون حمله نشه؟؟؟ (3258310) (alef-13)
رضا
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۵:۵۲:۳۷
با تشکر از تلاشهای انجام شده در این مذاکرات بخصوص دلسوزیهای تیم مذاکره کننده باید جواب آقای دکتر ظریف را در پاسخ در حد بکارگیری یک سری لفاظی و فرار از پاسخ ارزیابی کرد.چون روشن است که شخص ایشان و جناب روحانی در جاهایی برای پیروزی بزرگ جلوه دادن خلاف واقع گفتند صریح تر اینکه به ملت دروغ می گویند .در اینجا هم در موضوع تعلیق با اینکه خودشان بخوبی با عبارات آشنا هستند از ذکر واقعیت فرار کردند و هم در جریان خارج نشدن از ذیل ماده 41 شورای امنیت.
البته با فضا سازی هایی که ایجاد شده است چون عده ای عاشق آمریکا شدند اگر امثال آقای دکتر توکلی به هزار دلیل ثابت کنند که بعضی از اقدامات سر گروه مذاکره کننده کلاه رفته ممکن است این عده بگویند باشه ارتباطشو عشقه بقیه را ولش.پس با این دید طرف اصلا نمی خواهند بیدار شوند که استدلال کاربرد داشته باشه (3258689) (alef-13)
البته با فضا سازی هایی که ایجاد شده است چون عده ای عاشق آمریکا شدند اگر امثال آقای دکتر توکلی به هزار دلیل ثابت کنند که بعضی از اقدامات سر گروه مذاکره کننده کلاه رفته ممکن است این عده بگویند باشه ارتباطشو عشقه بقیه را ولش.پس با این دید طرف اصلا نمی خواهند بیدار شوند که استدلال کاربرد داشته باشه (3258689) (alef-13)
ناشناس
۱۳۹۴-۰۷-۲۱ ۱۸:۴۰:۲۰
من در دوره های انتخابات ریاست جمهوری گذشته تماما شرکت کرده و رای داده ام و نسبت به هیچ کدام از آنها تاکنون پشیمان نبوده ام الا در رای به احمد توکلی که در این سالهای اخیر خیلی از آن پشیمان و نادم هستم و یقین دارم ایشان در آن حد توانمندی نمی باشد و خدا را شاکرم که ایشان رای نیاورد . (3259134) (alef-13)
شهرام
۱۳۹۴-۰۷-۲۲ ۲۲:۱۵:۳۰
ناشناس خان اصلا معلوم نیست پشت این اظهار نظرت چه بغض و کینه ای نهفته است . (3261595) (alef-13)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
