کد مطلب: 234252
راهنمای کتاب/ «غزل کفر» (مجموعه نمایشنامه)؛امیر دژاکام؛ نشر نیستان
با شیطان دست نده
بخش فرهنگی الف، 22 تیر 93
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۲ تير ۱۳۹۳ ساعت ۱۸:۲۱
غزل کفر
(مجموعه نمایشنامه)
نویسنده : امیر دژاکام
نشر نیستان، چپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۱۲۰۰ نسخه
۱۷۵ صفحه، ۱۰۰۰۰ تومان
اگر مایل به خرید اینترنتی این کتاب هستید، اینجا کلیک کنید.
****
با بیش از سه دهه فعالیت در عرصه نویسندگی، بازیگری و کارگردانی، امیر دژاکام کارنامهی پروپیمانی در تئاتر دارد. او به‌عنوان بازیگر در چند مجموعه تلویزیونی هم به ایفای نقش پرداخته؛ اما دغدغه اصلیاش نوشتن و اجرا روی صحنه بوده است. دژاکام متولد ۱۳۴۱ در کرمان و دانش‌آموخته رشته کارگردانی در دانشکده هنرهای زیبا و کارشناسی ارشد کارگردانی از دانشگاه تربیت مدرس است.
تاکنون نمایشنامه‌های گوناگونی نوشته که برخی از آنها علاوه بر اجرا روی صحنه، منتشر هم شده‌اند. هیاهوی بسیار برای هیچ، میر عشق، ساقی، چهاربند مخالف، طلسم نیلوفر، ماه منظر، سرطان، منطق الطیرسلیمانی، روژان و... ازجمله آثار نمایشی اوست که اغلب در دو دهه گذشته نوشته‌شده‌اند.
برجستهترین آثار دژاکام متون نمایشی نسبتاً کوتاهی هستند که از روایتهای مذهبی برای نوشتن آنها ایده گرفته‌شده است. اما او نمایشنامه‌های موفقی نیز متأثر از متون و ادبیات فارسی نوشته است. عروسی چاه (چاپ اول ۱۳۹۲) که توسط نشر نیستان، به‌عنوان چهلمین کتاب از سری متون فاخر (نمایشنامه) در ۲۸۱ صفحه و قیمت ۱۵ هزار منتشرشده، دربرگیرنده چنین آثاری ست.
عروسی چاه مجموعه هشت نمایشنامه با عنوان‌های شهرزاد، ترانه دختر شاه پریون، بازی نامه فرود، محرمانه خسروی، سرطان، ضیافت شیطان، عروسی چاه، زیباترین گل‌های قالی، مجلس سیاووش خوانی تشکیل‌شده است. موضوع محوری این نمایشنامه‌ها را ایدههایی برگرفته از داستان‌های فارسی و ادبیات کهن ایرانی تشکیل میدهند که اغلب پیش از انتشار اجراشده‌اند.
دریکی از نمایشنامه‌های این کتاب آمده است: «زنی هراسان فرار می‌کند. تمامی درها بر روی او بسته است. امیر او را تعقیب می‌کند. زن خسته و نگران به زمین می‌افتد. امیر او را با خنجر می‌کشد. زنان مویه‌گر وارد می‌شوند. مردان به درون می‌آیند. امیر هفت‌پرده سفید را بر پیکر او می‌اندازد. تابوت او را می‌برند...»
****
اما اغلب صاحبنظران ادبیات نمایشی «غزل کفر» را دربرگیرنده بهترین آثار دژاکام در عرصه نمایشنامهنویسی می دانند. در این کتاب پنج نمایشنامه که او در سال‌های دهه هشتاد به این‌سو نوشته است، با توجه به ارتباط مضمونیشان گردآوری و منتشرشده‌اند. «ساقی»، «یک‌دهان ماه و ستاره»، «غزل کفر»، «منطق‌الطیر سلیمانی» و «دزد آب» نمایشنامه‌های مذهبی دژاکام هستند که در ۱۷۵ صفحه و قیمت ده هزار تومان به‌عنوان کتاب بیست و چهارم از سری ادبیات برتر، توسط نشر نیستان منتشرشده است.
آنچه این نمایشنامه‌ها را خواندنی و درخور توجه میسازد، تجربه نویسنده برای ارائه نمایشنامههایی ست که از سنتهای نمایش بومی و مذهبی کشور خودمان مایه گرفته است. درواقع این نمایشنامه‌ها از منظر ریختشناسی به تعزیه نزدیک هستند و درعین‌حال نویسنده کوشیده ریتمی به‌روز و مناسب با زمان حال به مضمون نمایش‌ها بدهد.
شاخصترین نمایش این مجموعه که عنوان کتاب نیز از آن گرفته‌شده، غزل کفر نام دارد. این نمایشنامه به شکلی پررنگتر از دیگر آثار این مجموعه، به طرح پرسش و پاسخ‌هایی درباره انسان و نوع رابطهاش باخدا پرداخته و بهشت و جهنم در آن نمود مییابند. انسانی که برای نزدیکی به خدا، باید از شیطان دور شود و دست دوستی به او ندهد. دژاکام در نمایشنامه «غزل کفر» از زاویه دید و راویانی فرازمینی برای ارتباط با مخاطب بهره جسته است. علاوه بر از امام حسین (ع)، امام علی (ع) و برخی از یاران امام در روز عاشورا؛ دو شخصیت ماورایی با عناوین صبا و مخمور در این نمایشنامه به روایت و توصیف آنچه در عاشورا گذشت، پرداخته و میکوشند در قالب بیان زبانی خود و در تکمیل متن، مخاطب را به سمت یافتن علت روی دادن فاجعه عاشورا سوق دهند که از این منظر این نمایشنامه کاری متفاوت درخور اعتنا از کار درآمده است.
غزل کفر روی صحنه با موفقیت‌های بسیاری مواجه و همزمان با اجرا از رسانه ملی نیز پخش شد. افزون بر این نمایشنامه به دعوت از جشنوارههای خارجی در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا و به کارگردانی حسین مسافر آستانه اجراشده است.
«ساقی» یکی دیگر از نمایشنامه‌های این مجموعه، حاصل ترکیب و کنار هم نشاندن شخصیتهای گوناگون و پرتعدادیست که در کنار هم به شکلی یکدست و روان نمایش را پیش می‌برند. توانایی روایی دژاکام، خلق دیالوگ‌هایی که توأم با جلو بردن قصه، به شخصیت‌پردازی تک تک افراد حاضر در داستان می‌پردازد، از مهم‌ترین نقاط قوت این نمایشنامه است.
«یک‌دهان ماه ستاره» از این مجموعه با الهام از زندگی حضرت ام‌البنین(ع) نوشته‌شده است و به‌واقع ماجرای مادری را بیان می‌کند که باوجود از دست دادن فرزندانش اجازه صحبت کردن و حرف زدن درباره آنها را ندارد.
در یک ارزیابی دژاکام در این نمایشنامه‌ها کوشیده تا تجربه فرمی تازه‌ای را در حوزه معرفی فرهنگ عاشورا به نمایش بگذارد. خلق فضاها و شخصیتهایی جذاب و در خلال آن انتقال مفاهیم دینی از ارزشهای محتوایی مجموعه نمایشهای گردآوری‌شده در غزل کفر محسوب می‌شود که به لحاظ فرمی نیز اثری درخور اعتناست.
(مجموعه نمایشنامه)
نویسنده : امیر دژاکام
نشر نیستان، چپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۱۲۰۰ نسخه
۱۷۵ صفحه، ۱۰۰۰۰ تومان
اگر مایل به خرید اینترنتی این کتاب هستید، اینجا کلیک کنید.
****
با بیش از سه دهه فعالیت در عرصه نویسندگی، بازیگری و کارگردانی، امیر دژاکام کارنامهی پروپیمانی در تئاتر دارد. او به‌عنوان بازیگر در چند مجموعه تلویزیونی هم به ایفای نقش پرداخته؛ اما دغدغه اصلیاش نوشتن و اجرا روی صحنه بوده است. دژاکام متولد ۱۳۴۱ در کرمان و دانش‌آموخته رشته کارگردانی در دانشکده هنرهای زیبا و کارشناسی ارشد کارگردانی از دانشگاه تربیت مدرس است.
تاکنون نمایشنامه‌های گوناگونی نوشته که برخی از آنها علاوه بر اجرا روی صحنه، منتشر هم شده‌اند. هیاهوی بسیار برای هیچ، میر عشق، ساقی، چهاربند مخالف، طلسم نیلوفر، ماه منظر، سرطان، منطق الطیرسلیمانی، روژان و... ازجمله آثار نمایشی اوست که اغلب در دو دهه گذشته نوشته‌شده‌اند.
برجستهترین آثار دژاکام متون نمایشی نسبتاً کوتاهی هستند که از روایتهای مذهبی برای نوشتن آنها ایده گرفته‌شده است. اما او نمایشنامه‌های موفقی نیز متأثر از متون و ادبیات فارسی نوشته است. عروسی چاه (چاپ اول ۱۳۹۲) که توسط نشر نیستان، به‌عنوان چهلمین کتاب از سری متون فاخر (نمایشنامه) در ۲۸۱ صفحه و قیمت ۱۵ هزار منتشرشده، دربرگیرنده چنین آثاری ست.
عروسی چاه مجموعه هشت نمایشنامه با عنوان‌های شهرزاد، ترانه دختر شاه پریون، بازی نامه فرود، محرمانه خسروی، سرطان، ضیافت شیطان، عروسی چاه، زیباترین گل‌های قالی، مجلس سیاووش خوانی تشکیل‌شده است. موضوع محوری این نمایشنامه‌ها را ایدههایی برگرفته از داستان‌های فارسی و ادبیات کهن ایرانی تشکیل میدهند که اغلب پیش از انتشار اجراشده‌اند.
دریکی از نمایشنامه‌های این کتاب آمده است: «زنی هراسان فرار می‌کند. تمامی درها بر روی او بسته است. امیر او را تعقیب می‌کند. زن خسته و نگران به زمین می‌افتد. امیر او را با خنجر می‌کشد. زنان مویه‌گر وارد می‌شوند. مردان به درون می‌آیند. امیر هفت‌پرده سفید را بر پیکر او می‌اندازد. تابوت او را می‌برند...»
****
اما اغلب صاحبنظران ادبیات نمایشی «غزل کفر» را دربرگیرنده بهترین آثار دژاکام در عرصه نمایشنامهنویسی می دانند. در این کتاب پنج نمایشنامه که او در سال‌های دهه هشتاد به این‌سو نوشته است، با توجه به ارتباط مضمونیشان گردآوری و منتشرشده‌اند. «ساقی»، «یک‌دهان ماه و ستاره»، «غزل کفر»، «منطق‌الطیر سلیمانی» و «دزد آب» نمایشنامه‌های مذهبی دژاکام هستند که در ۱۷۵ صفحه و قیمت ده هزار تومان به‌عنوان کتاب بیست و چهارم از سری ادبیات برتر، توسط نشر نیستان منتشرشده است.
آنچه این نمایشنامه‌ها را خواندنی و درخور توجه میسازد، تجربه نویسنده برای ارائه نمایشنامههایی ست که از سنتهای نمایش بومی و مذهبی کشور خودمان مایه گرفته است. درواقع این نمایشنامه‌ها از منظر ریختشناسی به تعزیه نزدیک هستند و درعین‌حال نویسنده کوشیده ریتمی به‌روز و مناسب با زمان حال به مضمون نمایش‌ها بدهد.
شاخصترین نمایش این مجموعه که عنوان کتاب نیز از آن گرفته‌شده، غزل کفر نام دارد. این نمایشنامه به شکلی پررنگتر از دیگر آثار این مجموعه، به طرح پرسش و پاسخ‌هایی درباره انسان و نوع رابطهاش باخدا پرداخته و بهشت و جهنم در آن نمود مییابند. انسانی که برای نزدیکی به خدا، باید از شیطان دور شود و دست دوستی به او ندهد. دژاکام در نمایشنامه «غزل کفر» از زاویه دید و راویانی فرازمینی برای ارتباط با مخاطب بهره جسته است. علاوه بر از امام حسین (ع)، امام علی (ع) و برخی از یاران امام در روز عاشورا؛ دو شخصیت ماورایی با عناوین صبا و مخمور در این نمایشنامه به روایت و توصیف آنچه در عاشورا گذشت، پرداخته و میکوشند در قالب بیان زبانی خود و در تکمیل متن، مخاطب را به سمت یافتن علت روی دادن فاجعه عاشورا سوق دهند که از این منظر این نمایشنامه کاری متفاوت درخور اعتنا از کار درآمده است.
غزل کفر روی صحنه با موفقیت‌های بسیاری مواجه و همزمان با اجرا از رسانه ملی نیز پخش شد. افزون بر این نمایشنامه به دعوت از جشنوارههای خارجی در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا و به کارگردانی حسین مسافر آستانه اجراشده است.
«ساقی» یکی دیگر از نمایشنامه‌های این مجموعه، حاصل ترکیب و کنار هم نشاندن شخصیتهای گوناگون و پرتعدادیست که در کنار هم به شکلی یکدست و روان نمایش را پیش می‌برند. توانایی روایی دژاکام، خلق دیالوگ‌هایی که توأم با جلو بردن قصه، به شخصیت‌پردازی تک تک افراد حاضر در داستان می‌پردازد، از مهم‌ترین نقاط قوت این نمایشنامه است.
«یک‌دهان ماه ستاره» از این مجموعه با الهام از زندگی حضرت ام‌البنین(ع) نوشته‌شده است و به‌واقع ماجرای مادری را بیان می‌کند که باوجود از دست دادن فرزندانش اجازه صحبت کردن و حرف زدن درباره آنها را ندارد.
در یک ارزیابی دژاکام در این نمایشنامه‌ها کوشیده تا تجربه فرمی تازه‌ای را در حوزه معرفی فرهنگ عاشورا به نمایش بگذارد. خلق فضاها و شخصیتهایی جذاب و در خلال آن انتقال مفاهیم دینی از ارزشهای محتوایی مجموعه نمایشهای گردآوری‌شده در غزل کفر محسوب می‌شود که به لحاظ فرمی نیز اثری درخور اعتناست.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
