کد مطلب: 258607
ریشه اصلی چالشهای صنایع نساجی و پوشاک
بخش تعاملی الف - مرتضی اسفندیاری، 13 بهمن 93
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۴۱
از رسول خدا (ص) نقل شده "وای بر ملتی که لباسی را بپوشد که خود نبافته است". اهمیت استقلال ملی در تأمین پوشاک و جنبه های مختلف فرهنگی و اقتصادی مدیریت زنجیره تولید آن از هر زاویهای بررسی شود یک موضوع راهبردی است. موضوعی که ظاهراً کمترین ارزش را در نزد تصمیم گیران سیاست های کلان صنعتی کشور داشته است. صنعت پوشاک بهعنوان نقطه آخر زنجیره تولید بلند صنایع نساجی، بهنوعی لوکوموتیو این صنعت است و مدیریت ناصحیح آن تمامی این زنجیره را تحت تأثیر قرار می دهد.
صنایع نساجی کشور که بهتدریج در دهه ۷۰ به بخش خصوصی واگذارشده و در حال حاضر کمتر از ده درصد آن در اختیار بخش دولتی است فرصتی استثنائی برای اقتصاد کشور است. نساجی صنعتی با قدمتی بیش از ۱۰۰ سال در ایران است که با دارا بودن ۱۲ درصد اشتغال صنعتی، کمترین حجم سرمایهگذاری برای ایجاد اشتغال و مزایای نسبی ملی (از قبیل دانش و تجربه فنی بالا، ظرفیتهای بالقوه گسترده برای تأمین مواد اولیه از محصولات کشاورزی و دامی و صنایع پتروشیمی تا ظرفیتهای هنری برای تولید فرش دستباف، بازار صادراتی کشورهای همسایه و ...) فرصتی استثنایی برای رفع وابستگیهای اقتصاد ملی به نفت و ایجاد اشتغال در اختیار دارد اما متأسفانه اسیر ناهماهنگی فراوان در مدیریت اجرایی است.
درحالیکه بر اساس اعلام سید مهدی صادق، مشاور کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی برای ایجاد یک شغل صنعتی هماکنون به ۲۵۰ میلیون تومان سرمایهگذاری نیاز است در صنعت نساجی با ۱۰۰ میلیون تومان میتوان یک شغل ایجاد کرد؛ یعنی برای احیای یک واحد با ۱۰۰۰ کارگر در این صنعت تنها به ۱۰۰ میلیارد تومان نیاز است. درصورتیکه در صنایع دیگر برای ایجاد همین واحد به ۲۵۰ میلیارد تومان نیاز است.اما متأسفانه به دلایل متعدد نهتنها هیچ استفاده ای از این ظرفیت نمی شود بلکه بهعکس هر روز بیشازپیش در معرض تهدید قرار گرفته است.
می توان گفت نساجی مهم ترین تجربه کشور در واگذاری واقعی صنعت به بخش خصوصی است که متأسفانه به دلیل عدم تصمیم گیری مناسب در شکل دهی ساختار حاکمیتی تنظیم گر آن، هر روز ضربه ای محکمتر به بدنه تنومند آن وارد میشود. ضرباتی که هر کدام آنها برای از پا درآوردن هر صنعت دیگری کافی است. بهعنوان نمونه ذکر این مثال کافی است که حجم پوشاک وارداتی قاچاق دو برابر پوشاک وارداتی رسمی است! بررسی مختصر عناوین خبری مرتبط با صنایع نساجی و پوشاک نشان می دهد، تعداد و وزن تصمیمات آسیب زننده به تولید ملی در این صنعت نگرانکننده است. مرور برخی نمونههای آن در ماه های اخیر بهتر می تواند این موضوع را منعکس کند:
مورد اول: تصمیم یکباره وزارت صنعت، معدن و تجارت برای عرضه محصولات پتروشیمی مورد نیاز صنعت نساجی در بورس کالا بر اساس نرخ بازار آزاد (غیررسمی) که هرچند درنهایت پس از کشوقوسهای فراوان اصلاح شد اما یادگار آن، القای دوباره ترس به بخش خصوصی برای عدم حمایت دولت از این صنعت بود.
مورد دوم: باوجوداینکه ایران بزرگترین مصرفکننده پارچه چادر مشکی در جهان است بیش از ۹۵ درصد بازار ۸۰-۷۰ میلیون متری این محصول را وارد می کند. در حال حاضر حدود ۵ میلیون متر از این محصول در کشور تولید میشود که البته نشانی آن در بازار نیست یعنی احتمالاً با برند خارجی به فروش می رسد. سود هنگفت واردات چادر مشکی به دلیل ضعف قوانین تعرفه ای مرتبط، قاچاق فراوان، واردات چمدانی و بی-برنامگی ها ازجمله مهمترین عوامل آشفتگی در این حوزه است. محصولی که علاوه بر اهمیت جنبه های فرهنگی آن، بازاری بالقوه برای صادرات به کشورهای مسلمان همسایه نیز در اختیار دارد.
مورد سوم: طبق اعلام اکبر لیاف، عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی اصفهان، بخشی از بهای نفت خام صادراتی با محصولات نساجی هند و چین و بنگلادش معاوضه می شود. تأسفبارتر از این موضوع آنجاست که محمد مروج حسینی رئیس هیئتمدیره انجمن صنایع نساجی از واردات ۲۲۰ هزار تن پارچه و ۲۵ هزار تن نخ بیکیفیت هندی بهجای بدهیهای نفتی خبر می دهد که از این ۲۲۰ هزار تن پارچه (بهاندازه ۸ ماه مصرف کل کشور)، ۵۰ هزار تن آن توسط شرکتی وابسته به یک نهاد نظامی و ۱۳۰ هزار تن آن بهصورت قاچاق وارد کشور شده است. طبق اعلام مروج حسینی نخ و پارچه وارد شده کیفیت پایینی دارد و علاوه بر متضرر ساختن تولید داخل بازار را نیز نامتعادل کرده است.
مورد چهارم: درحالیکه حمایتی برای تولید پوشاک در کشور وجود ندارد و بیانضباطی در گمرکات کشور و مناطق آزاد حجم واردات را بهشدت افزایش داده، بزرگترین نمایشگاه پوشاک کشور باوجود مخالفت های فراوان صنعتگران پوشاک از آذرماه به بهمن منتقل می شود تا همزمان با نمایشگاه پوشاک ترکیه در تهران برگزار شود. رقیبی که اخیراً با وضع تعرفه ترجیحی اختصاص داده شده زمینه وارد کردن ۳۲ قلم کالای حوزه نساجی و پوشاک را در اختیار گرفته و با تبلیغات فراوان، بازار آسیب دیده پوشاک کشور را بیشازپیش تهدید می کند.
و این قصه به اشکال مختلف ادامه دارد؛ اما مشکل کجاست؟واقعیتی که به نظر می رسد برخلاف تصور اکثر فعالان این صنعت در این حوزه وجود دارد، نه بی توجهی دولت به این صنعت که خلأ نهاد تنظیم گری قدرتمند برای رفع چالش های فعالان این صنعت است. در حال حاضر تنها نهاد حاکمیتی تخصصی مرتبط با این صنعت، دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در عمل می توان گفت بود یا نبود آن تأثیری زیادی در محیط این صنعت نخواهد داشت. دفتر صنایع نساجی و پوشاک بهعنوان نهادی که باید تنظیم گر ریل حرکت بخش خصوصی در فضای صنعت کشور باشد و با بهبود فضای کسبوکار زمینهساز رشد این صنعت باشد، از کمترین ظرفیت ممکن برای اجرای وظایف کنونی خود هم برخوردار نیست.کوچکترین چابکی در این نهاد برای دفاع از تولید ملی و پیگیری مطالبات صنعتگران نساجی و پوشاک وجود ندارد. البته هدف این نوشتار نقد مدیران و کارشناسان زحمتکش این دفتر که به گواه فعالان صنعت نساجی و پوشاک، مجموعه ای دلسوز و پر دغدغه هستند نیست بلکه طرح پرسشی از مسئولین مرتبط است که آیا نیازی به بازنگری در ساختار حاکمیتی مرتبط با صنعت نساجی و پوشاک کشور نیست؟
درحالیکه سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی کشور بر مواردی چون محور قرار دادن رشد بهرهوری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید تأکید دارد نیاز به بررسی جدی تر نقش صنعت نساجی در این میدان نیست؟
آیا باوجود تأکید سیاستهای ابلاغی علم و فناوری بر انسجامبخشی در سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت راهبردی در حوزه علم و فناوری نیاز به نهادی چابک برای تأمین این نیازها نیست؟ آیا وقتی چالشهای فرهنگی حاصل از پوشش های ساختارشکن هر روز به شکلی نو موجی جدید در کشور ایجاد می کند نیازی به اقدامی فعالانه برای حل ابن مشکل نیست؟ آیا وقتی اشتغال به یک چالش جدی در کشور تبدیل شده بسترسازی حمایتی از صنعتی که موتور اشتغال زایی کشور است اولویت ندارد؟ آیا صنعتی که از طریق تقویت کشت پنبه و پرورش دام قادر است با تقویت اقتصاد روستایی در دهه عدالت و پیشرفت گره گشا باشد، نیاز به یک ساختار هدایتگر مناسب ندارد؟
بررسی مزایای صنعت نساجی و پوشاک کشور با وضعیتی که امروز با آن دستوپنجه نرم می کند انقدر عجیب به نظر میرسد که هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد. جالبتر از آن اینکه هر آنچه فریاد زده می شود هم مسموع نیست. شاید سرنوشت همین مقاله هم صرفاً به ارائه نظرات خوانندگان محترم آن ختم شود!
کلمات کلیدی : مرتضی اسفندیاری
متاسفانه تمامی دولت ها از پتانسیل و ظریفت بالقوه صنعت نساجی غافل مانده اند
چه قدر می تواند ایجاد شغل کرده و باعث عدم خروج ارز از کشور شود
ولی هیچ دولتی توجهی نمی کند که هیچ این نعمت زاده هم که دیگه روی همه رو سفید کرده (2657099) (alef-13)
در کل محصولات ایرانی دلیل تورم افسار گسیخته ناشی از افزایش مصنوعی بیش از 360 درصدی دلار توان برابری با محصولات خارجی را ندارند و مردم ایران هم دیگر توان خرید این محصولات را ندارند تا دلار به قیمت واقعی زیر 1000 تومان خودش برنگردد هر روز اقتصاد ایران ضعیف تر و تولیدی های بیشتری در صنعت ایران ورشکسته می گردند (2658857) (alef-10)
صنعت نساجی کشور زمانی می تواند جوابگوی مصرف کننده باشد که در کیفیت محصول نظارت و دقت کند. من کت و شلوار ترک با مارک معتبر رو 400 هزار در بازار مرزی ماکو خریدم همان کت و شلوار با کیفیت پایین و تولید داخل تفاوت کمی در قیمت داشت (ارزان بود) اما کت و شلوار ترک رو می دونم که دو سال حداقل می پوشم اما محصول وطنی رو چند ماه یا سال ؟
قرار نیست به بهانه حمایت از تولید داخلی بهای آنرا مصرف کننده از جیبش بدهد . (2660758) (alef-7)
شرایط کار تولیدی و فضای کسب کار بسیار سخت است. بنده چند سال قبل در ارمنستان کار تجاری می کردم (واردات انواع روغن صنعتی از ایران+چند کار خرده دیگر) اما به دلیل پایین بودن نرخ دلار در آن زمان درآمدش نسبت به کار در ایران بسیار کم بود. تصمیم گرفتم به ایران آمده و کارخانه روغن تاسیس کنم. فقط یک قلم گرفتن انشعاب و وصل برق بیش از 18 ماه طول کشید. برای گرفتن معافیت گمرکی ماشین آلات فقط 6 ماه ماشین آلات در گمرک مانده بود و ما منتظر صدور معافیت که طبق قانون حق ما بود. بعد از مراجعه به وزارتخانه فهمیدیم باید شخصا نامه را میبردیم نه آنطور که کارشناسان میگفتند از طریق سیستم، چرا که بعد از رفتن به وزارت متوجه شدیم تا آنموقع تنها کاری که روی درخواست ما شده بود ثبت سیستم بود. یک هفته بعد وقت دادند و بعد از یک هفته خانم کارشناس حین صرف صبحانه اصلا موضوع را انکار کرد که جزء کارهایش بوده، بنده شخصا نامه را از زیر وسایلش در آوردم. در نهایت آنهم با مساعدت و دستور رئیس، خانم کار ما را انجام داد. از آن طرف شرکت شهرکهای صنعتی هر چند ماه یک نامه تهدید آمیز یکی برای عقب افتادن اقساط زمین و دیگری برای تاخیر در بهره برداری برای ما میفرستاد. بعد از سه سال پروژه تکمیل شد. برای خرید مواد اولیه اقدام کردیم، یک ماده شیمیایی که در لیست تولیدات پتروشیمی ایران وجود داشت اما هنگام تماس با شرکت پتروشیمی اعلام کردند تولید این ماده ادامه ندارد. برای واردات اقدام کردیم خیلی از شرکتها به دلیل خطرناک بودن ماده و به بهانه تحریم از فروشش به ما خودداری کردند چندتا هم بعد از گزفتن پیش پرداخت که به دلیل تحریم و امکان نداشتن ال سی باید حواله نقدی میشد، جواب ما را ندادند. امروز با شرکا تصمیم گرفتیم هر موقع جلو ضرر را بگیریم نفع است و قرار است همه تجهیزات را کیلویی به عنوان ضایعات بفروشیم، کارخانه نخواستیم حداقل جان خود را آزاد کنیم. بقیه سرمایه را هم نقد کرده و از ایران برویم. در این مملکت حتی در صورت انجام کار هر هزار تومان درآمد 10 هزار تومان ضرر به روح و روان انسان وارد میشود. (2657173) (alef-13)
محصولات داخلی نه کیفیت دارند و نه طرح. من خواستم یک کاپشن چرم توی شیراز بخرم. کیفیت ها افتضاح بود و اونی هم که چرم خوب به کار برده طرحش افتضاح هست اما ماشااله به ترکیه، علاوه برجنس، طرح ها و مدل های دوخته شده بسیار زیبا هستند و به خوبی روی بدن می نشینند.
تولدگران داخلی به جای غر زدند به کیفیت اجناس و طرح های لباس ، بیاندیشند (2657362) (alef-13)
سامان
۱۳۹۳-۱۱-۱۴ ۰۸:۵۸:۵۸
داستان چیز دیگریست عزیز من , ترکیه به لحاظ اینکه با دنیا سر دعوا ندارد براحتی میتواند در مورد مواد اولیه و ماشین آلات مربوطه مانور دهد (چون هیچ کشوری نه میتواند و نه نیاز دارد که از 1 تا 100 را خودش انجام دهد) از آنطرف هم عدم ثبات اقتصادی نیز مزید بر علت است , 1عدد سوزن بافندگی قیمت داشت 340 تومان و بعد از 11سال همان سوزن شده 4150 تومان!! این اتفاق نه در ترکیه رخ داده و نه در چین و نه در هیچ کشور دیگری در منطقه الا ایران مقتدر!!! در نهایت امر ,قیمت است که خریدار را جذب میکند!شما بهترین طرح و مواد اولیه را استفاده کن اما اگر بودجه خریدار جوابگو نباشد براحتی از خرید صرف نظر میکند . شما ترکیه را به رخ تولید کننده داخلی میکشید در صورتیکه بنده بعنوان تولید کننده ,انواع طرحها را به آلمان و فرانسه و کانادا فرستاده و برایشان پوشاک تولید میکردم اما با شرایط فعلی امکان ندارد . جنابعالی ابتدا کمی در مورد مشکلات تولید کننده داخلی اطلاعات کسب کن و بعد آنها را به غر زدن متهم کن. (2659067) (alef-7)
واااااي به حال اين مملكت،يعني ما 5 درصد چادر مشكي رو توليد ميكنيم ...بابا چيه مگه، اگه اراده بشه خط توليد چادر مشكي درجه 1 ژاپني رو ميشه راه انداخت.بي برنامگي و تنبلي اردات چي سر توليد مياره... (2657556) (alef-3)
ما نه تنبل ونه از نظر طراحی عقب مانده هستیم .دلیل این مدعا هم معروفترین طراح شرکتهای بزرگ رد پای ما ایرانیها هست از ب ام و و.. درخارج کشور ودر داخل هم بهترین تولیدات نساجی در زمان قبل از همین ایران خودمان بود فقط از زمانی که نابلدان ب ی.عرضه وکسانی که باری به هر جهت بودند اجازه یافتند در هر امری خود را کارشناس وخبره نشان دهند پس حقمان همین است ومن عامی اینرا میدانم وبزرگان عرصه صنعت هم مسلم بدانیدمیدانند تا وقتیکه تکلیف این اساتید همه چی فن را روشن نکنند تا یک کلام کار بدست کاردان نیفتد ازاین هم بدتر میشیم یک راه حل دارم از این اساتید بزگوار خواهش شود بکناری روند واز حقوق ومزایا ی مکفی برای خوشان وچندین نسل بعداز خودشان هم ضمانت کنیم فقط کنار باشند. (2658774) (alef-10)
سلام در کشور هرکجا مزیتی برای صنعت در کنار تمام مشکلات دیگر همچون بهره بانک وقاچاق تعرفه های غیر منطقی بروکراسی و..... باشد با تصمیم گیریهای نادرست مسئولین به تهدید تبدیل میشه مثلا محصولات پتروشیمی با ارز ازاد محاسبه وبه تولید کنندگان فروخته میشه اما محصولات ان با ارز مبا د له ایی وارد میشد (البته دو سه هفته پیش درست کردند) یا ترکیه روی بسیاری از محصولات ما ا نتی دامپینگ 25 درصدی داره ما براش تعرفه ترجیحی میگذاریم اصل بازار پوشاک ایران شب عیداست براش نمایشگاه پوشاک ترکیه میگذارند ووووووووووووووووو که گفتنش هیچ فایده ایی نداره چون پشت این تصمیمات یا منافع است یا حماقت. (2659121) (alef-7)
ممنون از موارد خوبی که اشاره شده. لیکن به نظرم مشکلات صنعت نساجی بیشتر از آنکه ناشی از سیاستهای غلط متولیان دولتی باشد، ناشی از انحصارطلبی برخی از صاحبان صنایع و بخش خصوصی است.... (2663245) (alef-7)
مجید صفا
۱۳۹۳-۱۱-۱۸ ۰۸:۰۷:۵۵
تا وقتی اسکله های غیر مجاز و قاچاق کالا در این مملکت باشه اوضاع بدتراز
این هم میشه فقط دولت به کارخانجات اتومبیل سازی و پتروشیمی که براش
سود هنگفتی داره بها مید ه. صنایع ورشکسته نساجی کشور خیلی وقته
بحال خودش رها شده این اندک تولید هم مرهون بخش خصوصی و کارگران
بیچاره میباشد و با همین وضع باید فاتحه صنعت نساجی را بهمین زودیها
بخونیم در صورتی که قبل از انقلاب فاستونی ما حرف اول را در دنیا
میزد ولی حالا فقط تماشا گر این بازار ومصرف کنند ه ان هستیم.
وسلام (2667642) (alef-7)