داخلی صفحه اقتصادی آرشيو يادداشت

۹

افغان‌هایی که شیــرازی می‌شوند

بخش تعاملی الف - کسری شادمان

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

مسلمان هستند و همسایه دیوار به دیوار ایران با چشمان بادامی. میهمانانی ناخوانده که ۳۵ سال است بر سر سفره ایرانیان پذیرایی می شوند. مهاجران افغان از سال ۱۳۵۷ همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ های سخت مجاهدین افغان با شوروی سابق به کشورهای مختلف پناه بردند.

سیل افاغنه به شهرهایی همچون مشهد و تهران و شیراز و اصفهان و قم روانه شد، این میهمانان خوش نشین تنها برای مدتی ایران را به عنوان کشوری امن برای زندگی موقت انتخاب کردند؟ نه این‌طور نبود، چرا که افغانهای مهاجر در ایران بتدریج با یکدیگر و تعدادی هم با دختران و پسران ایرانی ازدواج کردند و در کنار آن زندگی آرام همراه با امنیت روانی و شغلی افغان ها موجب شد تا آن ها ایران را خانه دوم خود تصور کنند.

هر چند آمار دقیقی از حضور افغان‌ها در ایران به‌دلیل رفت و آمدهای مکرر وجود ندارد اما به گفته مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری فارس تنها در این استان، حدود ۲۰۰ هزار نفر افغانی به صورت غیر مجاز در فارس زندگی می کنند و یا مشغول به کار هستند.

مهاجرت غیرقانونی و بی ضابطه مهاجرین افغان به کشور، خاصه در فارس، مشکلات متعددی اعم از مشکلات پزشکی- بهداشتی، فرهنگی- اجتماعی، مالی- اقتصادی و امنیتی را به وجود آورده است.

هویت گمنام افاغنه غیرمجاز هم برای خود و هم برای گروه‌های خلافکار فرصت ایجاد ناامنی فراهم می‌کند. گاهی در لابلای صفحات حوادث روزنامه‌ها می‌خوانیم که یک مرد افغان به خاطر چند ده‌هزار تومان قتلی را مرتکب شده است. یا هر از چندگاهی می‌شنویم که عده‌ای افغانی به دلیل قاچاق مواد مخدر دستگیر شده‌اند. هر چند این‌ها در چنگال قانون گرفتار می‌شوند و بر اساس آمار قوه قضائیه عمده زندانیان خارجی کشور افغانیهای غیرمجاز هستند که به دلیل جرائم مرتبط با مواد مخدر و نزاع منجر به قتل محکوم شده اند اما افاغنه غیرمجاز استعداد ایجاد هر نوع شرارت، تجاوز و ناامنی را دارند.

بسیاری از این اتباع افغانی با انگیزه‌های سودجویی و اخذ اقامت، زنان شهرستانی خصوصا در جنوب و شرق فارس را که ظاهری به مراتب بهتر از زنان افغان دارند، به عنوان زن اول، دوم و حتی سوم برمی‏‌گزینند اما پس از مدتی آن ها را رها کرده و به کشور خود باز می‌گردند این در حالی است که فرزندان بلاتکلیف و زنان رها شده، به دلیل عدم در اختیار داشتن مدارک حقوقی از همه خدمات دولتی بی‌بهره می‌مانند.

رهاورد دیگر افاغنه غیرمجاز به فارس مشکلات عدیده‌ بهداشتی و ییماری‌های واگیر است. این مهمان‌های ناخوانده به دلیل فقر امکانات بهداشتی- درمانی در کشورشان عموما ناقل بیماری‌هایی همچون وبا و مالاریا هستند که خود تهدید بزرگی برای شیوع این نوع بیماری های خطرناک در جامعه هستند.

فارس یکی از استان‌هایی است که حداقل در یک دهه اخیر در شمار استان‌های با بیکاری درصد بالا قرار دارد و از طرفی یکی از مقصدهای اصلی افاغنه به شمار می‌رود. با وجود اینکه بیکاری جوانان این استان اما هزاران تبعه افغانستان در سایه عدم برخورد جدی، فرصت طلبی کارفرمایان و ارزانی کارجویان افغانی با حضور در بازار کار فارس مشغول به فعالیت در بخش هایی مانند ساختمان و دامپروری هستند.

گر چه طبق قانون بکارگیری اتباع بیگانه توسط کارفرمایان در کشورمان از جمله فارس ممنوع است اما کارفرمایان فرصت طلب و سودجود می گویند کار بیشتر و مزد کمتر، عدم نیاز به بیمه، پاداش، عیدی، سنوات، مرخصی های زیاد، حرف شنوی و مسائلی از این دست؛ امتیازاتی است که یک کارگر افغانی غیرمجاز فاقد مجوز دارد و این مسائل کارفرمایان را تشویق به استفاده از نیروی کار خارجی می کند.

اما چگونه با وجود سختگیرهای شدید در مرز با افغانستان، اینان پایشان به فارس باز می‌شود؟ این افراد از راههای مختلف و بیشتر به صورت پیاده و راه های صعب العبور خود را به داخل مرزها می رسانند و بعد با پرداخت ۸۰۰ هزار تومان به قاچاقچیان انسان از سه مسیر «هرمزگان - لار - شیراز»، «هرمزگان - داراب - شیراز» و «هرمزگان - نی‌ریز - شیراز» سعی می کنند به بازار کار فارس راه می‌یابند.

اما سفر به سرزمین آرزوها برخی اوقات سخت تلخ می‌شود. حادثه پشت حادثه، شاید بدترین حادثه ای که از ابتدا تاکنون برای افرادی که سعی دارند به صورت قاچاق وارد فارس شوند در آتش سوختن ۱۵ افغانی غیر مجاز در جاده هرمزگان به سمت داراب بود.

در این حادثه در کمال تعجب قاچاقپیان ۱۵ نفر تبعه خارجی غیر مجاز را سوار یک دستگاه پژو ۴۰۵ کرده بودند که به دلیل سرعت زیاد و برخورد با یک خودروی باری ایسوزو منفجر شد و ۱۵ نفر در آتش سوختند. این حادثه که در نوع خود بی نظیر بود این افراد به طرز ماهرانه ای در خودروی پژو جاسازی شده بودند.

ولی سوال این است که آیا اتباع غیرمجاز افغانی می توانند برای همیشه در فارس زندگی کنند؟ چرا این اتباع به کشور خود باز نمی گردند؟ این پرسش ها در حالی مطرح می شود که بنا به آماری به طور متوسط روزانه در محورهای ارتباطی استان ۵۰ افغانی غیرمجاز دستگیر می شود و مدیر کل اتباع و مهاجران خارجی استانداری فارس نیز اخیرا اعلام کرد در سه ماه نخست سال جاری ۱۰ هزار نفر در استان طرد شدند.

واقعیت این است آنها هم در كنار ما و هم جلوي ديد مسؤولان دولتي و نيروي انتظامي هستند! در معرض ديد آن ها بزرگ مي‌شوند، گاهي درس هم مي‌خوانند اما تقريبا هميشه كار مي‌كنند و انگار ديده نمي‌شوند! دختران و پسران ۶-۷ ساله يا ۱۵-۱۶ ساله افغان غيرمجاز، ما بخواهيم يا نه، شیرازی شده‌اند! اگر مجرم و بزه‌كاري حرفه‌اي نشده باشند! يكي گوني به دست مي‌گيرد و از ميان آشغال‌هاي پشت در خانه‌هاي ما سرمايه جمع مي‌كند! يكي كارگر كارگاه پوست و قارچ و مرغداري و آجرپزي و ... است، يكي سر چهار‌راه‌ها دركنار اسفند مواد مخدر مي‌فروشد و...

درست است که برخی از افغان های پناهنده ایران حق میهمانی را تمام کرده و در هشت سال دفاع مقدس به عنوان یک مسلمان در برابر حمله دشمن بعثی دوش به دوش رزمندگان ایرانی جنگیدند و در این راه مجروح و حتی به شهادت رسیدند اما بعد از جنگ، رد پای برخی از افغان ها مهاجر و غیرمجاز در پرونده های تجاوز، فساد، تبهکاری و خرید و فروش و قاچاق مواد مخدر دیگر قابل تحمل نیست.

تا کی مي‌خواهيم علاوه بر نسل‌هاي اول و دوم افغان‌هاي جنگ‌زده، نسل جدید و بی‌نام و نشان شيرازي شده آنها را هم در دامان پرمهر خود بزرگ كنيم؟!