داخلی صفحه اجتماعی آرشيو يادداشت

انتشار كتاب توسعه و عرفي شدن جامعه

بخش تعاملی الف - سيد جلال محمودي

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

اجرای برنامه‌های توسعه در ایران، سال‌هاست كه ذهن برنامه‌ریزان و مدیران دولتی را به خود مشغول داشته؛ روندی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از وقفه‌ای کوتاه مدت، با تهیه و تنظیم برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، منجر به بروز و ظهور تغییرات و تحولاتی در عرصه‌های مختلف جامعه ایران گرديده، این دگرگونی‌ها شواهد گوناگون و بسيار زیادی از همه‌گیر شدن نوع زندگی و هنجارهای دنیای مدرن را به واسطه ورود تکنولوژی و فنون مختلف به همراه داشته است.


در این کتاب، روند اجرای سه برنامه توسعه در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ (زمان تصویب اولین برنامه توسعه بعد از انقلاب اسلامی) تا پایان برنامه سوم توسعه در سال ۱۳۸۳ و نتایج حاصله مورد بررسی قرار گرفته تا پاسخی به این پرسش اساسی داده شود، که چگونه اجرای برنامه‌های پنج ساله توسعه، در عرفی شدن جامعه ایران نقش‌آفرینی نموده، به این منظور با تلفیقی از نظریات "جامعه‌شناسی توسعه" و "جامعه‌شناسی عرفی شدن"، فرایند اجرای برنامه‌های توسعه و عملكرد آن به عنوان سندی راهبردی که جهت حرکت کشور را مشخص می‌نماید با استفاده از ۲۵ جلد گزارش‌هاي سالانه مورد مطالعه قرار گرفته، آثاري كه شامل بیش از ده هزار برگ گزارش‌های اقتصادی دوره‌اي سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مي‌باشد. نگاه به توسعه با توجه به میزان تأثیر و نقش آن در عرفی شدن جامعه ایران، موضوعی است تازه، و کارهای تحقیقاتی کمتر از این زاویه به آن نگریسته‌اند. امید آن مي رود این کتاب به عنوان سرآغازی بر مباحث جامعه‌شناختی توسعه و عرفی شدن، مورد توجه دانش‌پژوهان، استادان گرامی و فعالان عرصه‌های مختلف توسعه قرار گيرد تا با نقد‌های علمی خود به بارور شدن اندیشه بنیانی این اثر یاری رسانند.

این اثر تحلیلی است جامعه‌شناختی در ارتباط تنگاتنگ دو حوزه مهم و بحث‌انگیز جامعه‌شناسی توسعه و عرفی شدن، که سعی دارد با نگاهی علمی به بررسی موضوع مورد نظر بپردازد، زيرا بر اين باور متكي است كه؛ «یکی از ارزش‌های والای انسانی ایجاب می‌کند جامعه‌شناس مسئول باشد تا آنجا که از نظر روان‌شناسی بتواند یافته‌های خویش را بدون توجه به تعصبات، امیدها، ترس‌ها و سلیقه شخصی‌اش ارزیابی کند. واضح است که همواره به این هدف نمی‌توان رسید، اما نفس تلاش برای وصول به آن خود دارای اهمیتی اخلاقی است که نباید دست کم گرفته شود». (برگر، ۱۹۶۶: ۱۷۶)

کتاب در شش فصل تنظیم شده، که فصل اول آن با عنوان توسعه و عرفی شدن جامعه آغاز می‌گردد؛ در فصل دوم به پیشینه تاریخی و نظری توسعه اشاره شده و در فصل سوم مبانی نظری عرفی شدن مورد بحث قرار گرفته است تا در فصل چهارم با مروری بر پیشینه مطالعاتی، گام‌هایی به سوی دیدگاه عرفی شدن در فرایند توسعه برداشته شود؛ در فصل پنجم به بررسی دستاوردهای برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران پرداخته شده و در نهایت ؛ فصل ششم با جمع‌بندی مباحث و نتیجه‌گیری به پایان می‌رسد.

لازم است مراتب سپاسگذاری صمیمانه خود را نثار زحمات جناب آقای دکتر مظفرالدین شهبازی نمایم که با مطالعه مطالب، راه‌گشای تهیه و تنظیم نهایی کتاب گردیدند؛ هم‌چنین بذل عنایت سرکار خانم شکاری، مدیر محترم انتشارات جامعه‌شناسان نیز شایسته تقدیر است. امید آن می‌رود درس‌های آموخته شده در راه توسعه کشور و گسترش رفاه و آزادی مردم بکار گرفته شود.

این کتاب در ۳۱۲ صفحه توسط انتشارات جامعه شناسان در آبان ۱۳۹۳ به چاپ رسید.