کد مطلب: 474860
مهم‌ترين چالش دولت دوازدهم در سیاست خارجی
محمد عربشاهي در اعتماد نوشت:
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۸:۲۹
اجلاس رياض را مي‌توان در سه سطح مورد بررسي قرار داد: نخست، حضور امريكايي‌ها در عربستان؛ دوم، ميزباني گسترده سعودي‌ها و سوم نتايج اين اجلاس به همراه مجموع سفر منطقه‌اي ترامپ! از چرايي رفتار تعامل‌گراي ترامپ با عربستان، آن هم پس از لحن شديد وي در اظهارات انتخاباتي‌اش در خصوص اين كشور، سخن بسيار گفته شده كه در محور آن، شخصيت رييس‌جمهور امريكا و درواقع روحيه تجارت‌محور وي قرار دارد. امضاي قراردادهاي ميليارد دلاري در سفر اخير كه مقدمات آن در سفر جانشين وليعهد سعودي به امريكا فراهم شده بود، آشكارا بيانگر اين واقعيت است.
ميزباني سعودي‌ها هم علت پنهاني ندارد و «تقابل با ايران» علت اصلي آن است. تحليل رفتار سعودي‌ها طي چهارسال گذشته و مروري بر سخنان پادشاه اين كشور در اجلاس رياض گوياي اين مطلب است. سعودي‌ها طي سال‌هاي مذكور با تكيه بر سياست «ائتلاف‌سازي» كه نمونه‌هاي آن را در تقابل با مذاكرات هسته‌اي، مواجهه ظاهري با تروريسم در سوريه و مشروع‌سازي جنگ عليه يمن ديديم، اين‌بار نيز كشورهاي عربي و اسلامي را به دور هم جمع كرده‌اند تا تقابل با ايران را در قالب ائتلافي وسيع‌تر درآورده و در قالب بيانيه پاياني اجلاس رياض- كه البته گفته‌هايي هم مبني بر عدم‌هماهنگي مفاد آن با حاضران در اجلاس وجود دارد- مشروعيتي عربي- اسلامي به آن بدهند.
آنچه حايز اهميت است نتايجي است كه اين اجلاس و مجموع سفر منطقه‌اي ترامپ مي‌تواند در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت به دنبال داشته باشد. سه نتيجه از اين روند قابل برداشت است: نخست تقويت روند تقابل و ايران‌ستيزي عربستان با تكيه بر وعده‌هاي حمايتي امريكا؛ دوم، افزايش شكاف رفتاري ما بين كشورهاي جهان اسلام؛ سوم، تسهيل و تسريع روند عادي‌سازي روابط ميان اسراييل با برخي كشورهاي عربي به ويژه حوزه خليج فارس. دستيابي به اين نتايج در گروي تقويت روند «ايران‌هراسي» است كه عملا در دستور كار اجلاس رياض قرار داشت و هم تامين‌كننده منافع امريكاي ترامپ، هم سعودي‌ها و هم اسراييلي‌ها است. اما در بلندمدت، نتايج اين روند بيش از آنكه بتواند نظرات سعودي‌ها را تامين كند، تامين‌كننده خواسته‌هاي اصولي امريكايي‌ها خواهد بود و عربستان همچنان با صرف هزينه‌هاي هنگفت و عدم درك واقع‌بينانه از شرايط جديد منطقه، خود و همپيمانانش را در يك مسير بي‌نتيجه تقابلي به پيش مي‌برد.
عربستان در حال حاضر پس از عبور از سردي روابط در دوره اوباما، راه‌حل را در بيشتر كردن سهم خود از حمايت امريكا با افزايش سهم امريكا از دلارهاي نفتي عربستان مي‌بيند و به نوعي راهكار تجاري‌سازي امنيت خود و منطقه را در پيش گرفته است.
اين راهكار غيرجامع و غيرواقع بينانه، افزون بر چالش‌هاي اين كشور در منطقه و پرونده‌هاي بي‌نتيجه و نيز تحولات زيرپوستي در داخل اين كشور، مشكلات عديده‌اي را براي اين كشور متكي به حمايت خارجي در بلندمدت ايجاد مي‌كند. نهايتا نمايش رياض در مجموع و در ميان‌مدت، براي ايران خالي از اهميت نيست و نحوه مواجهه با اين روند و نتايج احتمالي آن و نيز چگونگي گستردن نگاه واقع‌بيني سياسي بين كشورهاي منطقه، نخستين و مهم‌ترين چالش سياست خارجي دولت تعامل‌گرا در دوره جديد است.
ميزباني سعودي‌ها هم علت پنهاني ندارد و «تقابل با ايران» علت اصلي آن است. تحليل رفتار سعودي‌ها طي چهارسال گذشته و مروري بر سخنان پادشاه اين كشور در اجلاس رياض گوياي اين مطلب است. سعودي‌ها طي سال‌هاي مذكور با تكيه بر سياست «ائتلاف‌سازي» كه نمونه‌هاي آن را در تقابل با مذاكرات هسته‌اي، مواجهه ظاهري با تروريسم در سوريه و مشروع‌سازي جنگ عليه يمن ديديم، اين‌بار نيز كشورهاي عربي و اسلامي را به دور هم جمع كرده‌اند تا تقابل با ايران را در قالب ائتلافي وسيع‌تر درآورده و در قالب بيانيه پاياني اجلاس رياض- كه البته گفته‌هايي هم مبني بر عدم‌هماهنگي مفاد آن با حاضران در اجلاس وجود دارد- مشروعيتي عربي- اسلامي به آن بدهند.
آنچه حايز اهميت است نتايجي است كه اين اجلاس و مجموع سفر منطقه‌اي ترامپ مي‌تواند در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت به دنبال داشته باشد. سه نتيجه از اين روند قابل برداشت است: نخست تقويت روند تقابل و ايران‌ستيزي عربستان با تكيه بر وعده‌هاي حمايتي امريكا؛ دوم، افزايش شكاف رفتاري ما بين كشورهاي جهان اسلام؛ سوم، تسهيل و تسريع روند عادي‌سازي روابط ميان اسراييل با برخي كشورهاي عربي به ويژه حوزه خليج فارس. دستيابي به اين نتايج در گروي تقويت روند «ايران‌هراسي» است كه عملا در دستور كار اجلاس رياض قرار داشت و هم تامين‌كننده منافع امريكاي ترامپ، هم سعودي‌ها و هم اسراييلي‌ها است. اما در بلندمدت، نتايج اين روند بيش از آنكه بتواند نظرات سعودي‌ها را تامين كند، تامين‌كننده خواسته‌هاي اصولي امريكايي‌ها خواهد بود و عربستان همچنان با صرف هزينه‌هاي هنگفت و عدم درك واقع‌بينانه از شرايط جديد منطقه، خود و همپيمانانش را در يك مسير بي‌نتيجه تقابلي به پيش مي‌برد.
عربستان در حال حاضر پس از عبور از سردي روابط در دوره اوباما، راه‌حل را در بيشتر كردن سهم خود از حمايت امريكا با افزايش سهم امريكا از دلارهاي نفتي عربستان مي‌بيند و به نوعي راهكار تجاري‌سازي امنيت خود و منطقه را در پيش گرفته است.
اين راهكار غيرجامع و غيرواقع بينانه، افزون بر چالش‌هاي اين كشور در منطقه و پرونده‌هاي بي‌نتيجه و نيز تحولات زيرپوستي در داخل اين كشور، مشكلات عديده‌اي را براي اين كشور متكي به حمايت خارجي در بلندمدت ايجاد مي‌كند. نهايتا نمايش رياض در مجموع و در ميان‌مدت، براي ايران خالي از اهميت نيست و نحوه مواجهه با اين روند و نتايج احتمالي آن و نيز چگونگي گستردن نگاه واقع‌بيني سياسي بين كشورهاي منطقه، نخستين و مهم‌ترين چالش سياست خارجي دولت تعامل‌گرا در دوره جديد است.
کلمات کلیدی : ایران، عربستان
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
