کد مطلب: 435359
پیشنهاد کتاب/ «گفتگوهای برگزیده آیندگان»؛سیروس علی نژاد؛ آگاه
آنچه در «آیندگان» گذشت!
بخش فرهنگی الف؛ 26 دی 1395
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۶ دی ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۳۹
«گفتگوهای برگزیده آیندگان»
به کوشش: سیروس علی نژاد
ناشر: آگاه، چاپ اول 1395
174 صفحه، 12000 تومان
شما می‌توانید کتاب «گفتگوهای برگزیده آیندگان» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
روزنامه آیندگان یکی از نامهای خاص در تاریخ روزنامه‌نگاری معاصر است، بخش مهمی از این خاص بودن نیز تابع حوادثی است که بر این روزنامه گذشته و از این باب به یکی از پرحاشیه‌ترین روزنامه‌های نیم قرن گذشته بدل شده است. حواشی ضد و نقیضی که آن را از سطح روزنامه‌ای پیشرو تا مرز آلت دست صهیونیسم پیش برده است. البته در این میان بخش قابل توجهی از این حواشی نیز به واسطه گره خوردن نام آن با پایه گذار روزنامه یعنی داریوش همایون بوده و به همین واسطه انتقاداتی که بر این شخص در دوره‌های مختلف وارد بوده دامن‌گیر روزنامه آیندگان نیز شده است.
در این مختصر قصد نقد و بررسی عملکرد روزنامه آیندگان در میان نیست، روزنامه‌ای که در سال 1346 به نیت شکستن انحصاری که مختص روزنامه‌های اطلاعات و کیهان بود وارد میدان شد و در سالهای قبل از انقلاب با توجه به فضای بسته سیاسی چهره‌ای اندک منتقد به خود گرفته بود و سرانجام از این منظر که اولین روزنامه توقیف شده در سالهای پس از انقلاب بود نامش تاریخی شد.
اما فارغ از این قضاوت‌ها که تا حد زیادی متاثر از گرایش‌های سیاسی است، هر روزنامه یا مجله‌ای وابسته یا غیروابسته و با هر گرایش سیاسی به هر حال نه تنها از منظر تاریخی دارای ارزش برای بررسی است، بلکه به هر حال در میان مطالب متنوعی که در آن منتشر می‌شود، مطالب ارزنده و ماندگار نیز دارد.
این قاعده در مورد روزنامه آیندگان نیز صدق می‌کند، به خصوص در حوزه ادب و هنر، چرا که با توجه به وجهه کم و بیش منتقدنمای خود بستر مناسب‌تری برای همکاری اهل نظر و ادب در آن روزگار بود. از این منظر هنوز که هنوز است صفحات و ضمیمه‌های ادبی و هنری روزنامه آیندگان به یاد بسیاری مانده است.
سیروس علی‌نژاد چندان نیازمند معرفی نیست، او نویسنده و روزنامه نگاریاست که در چند دهه گذشته چهره ای فعال در حوزه ادب و هنر بوده و نه تنها در نشریات گوناگون که در قالب کتاب نیز آثار بسیاری را به علاقمندان چنین حوزه‌هایی عرضه کرده است. آثاری که اغلب در حوزه گفتگو قرار گرفته و حاصل نشست‌های او با چهره‌های برجسته‌ای در حوزه‌های فرهنگ و ادب و هنر بوده است.
کتاب «گزیده گفتگوهای آیندگان» که به تازگی به همت سیروس علی نژاد و توسط نشر آگاه در اختیار علاقمندان قرار گرفته یکی از تازه‌ترین فعالیت‌های او در این زمینه محسوب می‌شود؛ کتابی که حاصل یکی از دلمشغولی های چند سال گذشته او، یعنی گشت‌وگذار در دوره‌های قدیمی روزنامه آیندگان بوده است.
از این مجموعه پیشتر کتابی با محوریت آثار پرویز خطیبی در این روزنامه گردآوری و توسط انتشار نیلوفر به بازار آمده بود، اما در کتاب حاضر علی‌نژاد به سراغ مهمترین گفتگوهای منتشر شده در روزنامه آیندگان در حوزه ادب و هنر رفته است و حاصل مجموعه‌ای متنوع از این گفتگوهاست که حد فاصل سالهای 1347 تا 1352 در روزنامه آیندگان منتشر شده‌اند.
یکی از تفاوت‌های این کتاب با دیگر آثار علی‌نژاد که بر پایه گفتگو شکل گرفته‌اند این است که گفتگوهای کتاب حاضر جز یک مورد (گفتگو با احمد علی رجایی) که توسط خود علی‌نژاد انجام شده، بقیه توسط دیگر نویسندگان روزنامه آیندگان انجام شده‌اند که از میان آنها می‌توان به نصرت رحمانی، نادر ابراهیمی، بهنام ناطقی، شاهرخ جنابیان و... اشاره کرد.
شکی نیست که گذر زمان می‌تواند مطالب منتشر شده در مطبوعات را به ویژه در فرمت روزنامه که بیشتر متاثر از اوضاع و احوال روز است، تحت تاثیر قرار داده و از اهمیت آنها بکاهد، اما این مهم تاحد زیادی تابع کیفیت گفتگو و البته اهمیت گفتگو شونده و حتی گفتگو کننده است. از این منظر چه بسا حیف است که پاره‌ای از مطالب در دل این روزنامه‌ها که حالا اغلب از دسترس عموم خارجند مدفون شده و از نظرها غایب بمانند. گفتگوهایی که سیروس علی‌نژاد برای این کتاب برگزیده، اگر نه همه اما لااقل تعدادی از آنها از جمله گفتگوهایی هستند که نه تنها گذر زمان نتوانسته برآنها غبار کهنگی بنشاند بلکه هنوز خواندنی و ارزشمندند و سوای آن ثبت و ضبط آنها در جایی که بتوانند بیشتر در دسترس قرار گیرند می‌تواند فرصتی باشد برای پژوهشگرانی که بعضا به دلیل همین مدفون ماندن در دل دوره‌های قدیمی آنها از بهره‌گرفتن از این آثار محروم می‌سازد.
کتاب حاضر تنها به واسطه تجدید چاپ دو گفتگو ارزش آن را دارد که به عنوان اثری درخور اعتنا مورد توجه قرار گیرد، دو گفتگوی منحصر به فرد با دو نویسنده بزرگ این دیار که گفتگوهایی انگشت شمار از آنها برجای مانده است، یکی صادق چوبک و دیگری بهرام صادقی که از قضا متن گفتگوهای آنها با توجه به متمرکز شدن روی دیدگاه‌های آنها روی داستان‌نویسی و سبک و سیاق آثارشان، نه تنها با گذر زمان اهمیت خود را از دست نداده‌اند که به عنوان سندهایی منحصر به فرد بر ارزش آنها نیز افزوده شده است.
جالب اینکه گفتگوی انجام شده با صادق چوبک با توجه به شخصیت خاص این نویسنده و تن ندادن او به گفتگو و شیوه ای که گفتگو کننده (نصرت رحمانی) بکار گرفته در نوع خود آموزنده و در خور بررسی و تجزیه و تحلیل است. به خصوص اینکه خود رحمانی در آن روزگار شاعری دارای نام و صاحب ذوق و نظر بوده و توانسته این گفتگو را به مرزهای اثری روایی و ادبی نزدیک کند.
این گفتگوی طولانی با عنوان «درازنای سه شب پرگو» درواقع روایت سه شب بیداری و همسخنی نصرت رحمانی با صادق چوبک است که به شیوه‌ای روایی ثبت شده است و این شگردی بوده برای مکتوب کردن سخنان صادق چوبک که تن به گفتگو نمی‌داده.
سوای این دو گفتگو کتاب دربرگیرنده سیزده گفتگوی دیگر است که اغلب آنها به واسطه اعتبار گفتگو شونده و یا تسلط و خلاقیت گفتگو کننده در خور اهمیتند. در این زمینه گفتگوی نادر ابراهیمی با گروه بازیگران شهر قصه نمونه در خور اشاره‌ای است.
حسن زنده‌رودی، بازیگران شهر قصه، احسان نراقی، بیژن مفید، عباس جوانمرد، جهانگیر افکاری، صادق چوبک، جلال ستاری، بهرام صادقی، حمید سمندریان، محسن وزیزی مقدم، داراب دیبا، مرتضی ممیز و احمد علی رجایی به ترتیب کسانی هستند که پانزده گفتگوی گرد آمده در این کتاب با آنها انجام شده است. سیروس علی‌نژاد در مقدمه تقریبا کوتاهی که برای این کتاب نوشته علاوه بر اشاره به چگونگی شکل‌گیری این کتاب و دلایل برگزیدن پاره‌ای از این گفتگوها بدین نکته اشاره داشته است که اثر حاضر در واقع مجموعه تحقیقات او درباره روزنامه آیندگان است که در دو شاخه منتشر خواهند شد، یکی «آنچه بر آیندگان گذشت» و دیگری «آنچه در آیندگان گذشت» نوشتن کتابی درباره آنچه بر آیندگان گذشته نیازمند صرف زمان بیشتر و پژوهش‌های دامنه‌دارتری است که به بار نشستن آن به آینده موکول شده اما کتاب حاضر در مجموعه «آنچه در آیندگان گذشت» در این فرصت امکان نشر یافته است هر چند که این شاخه از پژوهش نیز همچنان ادامه دارد و در آینده نه چندان دور بخشهای دیگری از آن نیز منتشر خواهد شد.
اما تا همین جا نیز آنچه در قالب کتاب «گفتگوهای برگزیده آیندگان» منتشر شده فرصت مغتنمی را در اختیار علاقمندان حوزه فرهنگ، ادب و هنر قرار داده تا از تجربیات نامداران این حوزه درس‌ها برگیرند و در پژوهش‌های مرتبط از این گفتگوها که در اختیارشان قرار گرفته بهره ببرند.
به کوشش: سیروس علی نژاد
ناشر: آگاه، چاپ اول 1395
174 صفحه، 12000 تومان
شما می‌توانید کتاب «گفتگوهای برگزیده آیندگان» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
روزنامه آیندگان یکی از نامهای خاص در تاریخ روزنامه‌نگاری معاصر است، بخش مهمی از این خاص بودن نیز تابع حوادثی است که بر این روزنامه گذشته و از این باب به یکی از پرحاشیه‌ترین روزنامه‌های نیم قرن گذشته بدل شده است. حواشی ضد و نقیضی که آن را از سطح روزنامه‌ای پیشرو تا مرز آلت دست صهیونیسم پیش برده است. البته در این میان بخش قابل توجهی از این حواشی نیز به واسطه گره خوردن نام آن با پایه گذار روزنامه یعنی داریوش همایون بوده و به همین واسطه انتقاداتی که بر این شخص در دوره‌های مختلف وارد بوده دامن‌گیر روزنامه آیندگان نیز شده است.
در این مختصر قصد نقد و بررسی عملکرد روزنامه آیندگان در میان نیست، روزنامه‌ای که در سال 1346 به نیت شکستن انحصاری که مختص روزنامه‌های اطلاعات و کیهان بود وارد میدان شد و در سالهای قبل از انقلاب با توجه به فضای بسته سیاسی چهره‌ای اندک منتقد به خود گرفته بود و سرانجام از این منظر که اولین روزنامه توقیف شده در سالهای پس از انقلاب بود نامش تاریخی شد.
اما فارغ از این قضاوت‌ها که تا حد زیادی متاثر از گرایش‌های سیاسی است، هر روزنامه یا مجله‌ای وابسته یا غیروابسته و با هر گرایش سیاسی به هر حال نه تنها از منظر تاریخی دارای ارزش برای بررسی است، بلکه به هر حال در میان مطالب متنوعی که در آن منتشر می‌شود، مطالب ارزنده و ماندگار نیز دارد.
این قاعده در مورد روزنامه آیندگان نیز صدق می‌کند، به خصوص در حوزه ادب و هنر، چرا که با توجه به وجهه کم و بیش منتقدنمای خود بستر مناسب‌تری برای همکاری اهل نظر و ادب در آن روزگار بود. از این منظر هنوز که هنوز است صفحات و ضمیمه‌های ادبی و هنری روزنامه آیندگان به یاد بسیاری مانده است.
سیروس علی‌نژاد چندان نیازمند معرفی نیست، او نویسنده و روزنامه نگاریاست که در چند دهه گذشته چهره ای فعال در حوزه ادب و هنر بوده و نه تنها در نشریات گوناگون که در قالب کتاب نیز آثار بسیاری را به علاقمندان چنین حوزه‌هایی عرضه کرده است. آثاری که اغلب در حوزه گفتگو قرار گرفته و حاصل نشست‌های او با چهره‌های برجسته‌ای در حوزه‌های فرهنگ و ادب و هنر بوده است.
کتاب «گزیده گفتگوهای آیندگان» که به تازگی به همت سیروس علی نژاد و توسط نشر آگاه در اختیار علاقمندان قرار گرفته یکی از تازه‌ترین فعالیت‌های او در این زمینه محسوب می‌شود؛ کتابی که حاصل یکی از دلمشغولی های چند سال گذشته او، یعنی گشت‌وگذار در دوره‌های قدیمی روزنامه آیندگان بوده است.
از این مجموعه پیشتر کتابی با محوریت آثار پرویز خطیبی در این روزنامه گردآوری و توسط انتشار نیلوفر به بازار آمده بود، اما در کتاب حاضر علی‌نژاد به سراغ مهمترین گفتگوهای منتشر شده در روزنامه آیندگان در حوزه ادب و هنر رفته است و حاصل مجموعه‌ای متنوع از این گفتگوهاست که حد فاصل سالهای 1347 تا 1352 در روزنامه آیندگان منتشر شده‌اند.
یکی از تفاوت‌های این کتاب با دیگر آثار علی‌نژاد که بر پایه گفتگو شکل گرفته‌اند این است که گفتگوهای کتاب حاضر جز یک مورد (گفتگو با احمد علی رجایی) که توسط خود علی‌نژاد انجام شده، بقیه توسط دیگر نویسندگان روزنامه آیندگان انجام شده‌اند که از میان آنها می‌توان به نصرت رحمانی، نادر ابراهیمی، بهنام ناطقی، شاهرخ جنابیان و... اشاره کرد.
شکی نیست که گذر زمان می‌تواند مطالب منتشر شده در مطبوعات را به ویژه در فرمت روزنامه که بیشتر متاثر از اوضاع و احوال روز است، تحت تاثیر قرار داده و از اهمیت آنها بکاهد، اما این مهم تاحد زیادی تابع کیفیت گفتگو و البته اهمیت گفتگو شونده و حتی گفتگو کننده است. از این منظر چه بسا حیف است که پاره‌ای از مطالب در دل این روزنامه‌ها که حالا اغلب از دسترس عموم خارجند مدفون شده و از نظرها غایب بمانند. گفتگوهایی که سیروس علی‌نژاد برای این کتاب برگزیده، اگر نه همه اما لااقل تعدادی از آنها از جمله گفتگوهایی هستند که نه تنها گذر زمان نتوانسته برآنها غبار کهنگی بنشاند بلکه هنوز خواندنی و ارزشمندند و سوای آن ثبت و ضبط آنها در جایی که بتوانند بیشتر در دسترس قرار گیرند می‌تواند فرصتی باشد برای پژوهشگرانی که بعضا به دلیل همین مدفون ماندن در دل دوره‌های قدیمی آنها از بهره‌گرفتن از این آثار محروم می‌سازد.
کتاب حاضر تنها به واسطه تجدید چاپ دو گفتگو ارزش آن را دارد که به عنوان اثری درخور اعتنا مورد توجه قرار گیرد، دو گفتگوی منحصر به فرد با دو نویسنده بزرگ این دیار که گفتگوهایی انگشت شمار از آنها برجای مانده است، یکی صادق چوبک و دیگری بهرام صادقی که از قضا متن گفتگوهای آنها با توجه به متمرکز شدن روی دیدگاه‌های آنها روی داستان‌نویسی و سبک و سیاق آثارشان، نه تنها با گذر زمان اهمیت خود را از دست نداده‌اند که به عنوان سندهایی منحصر به فرد بر ارزش آنها نیز افزوده شده است.
جالب اینکه گفتگوی انجام شده با صادق چوبک با توجه به شخصیت خاص این نویسنده و تن ندادن او به گفتگو و شیوه ای که گفتگو کننده (نصرت رحمانی) بکار گرفته در نوع خود آموزنده و در خور بررسی و تجزیه و تحلیل است. به خصوص اینکه خود رحمانی در آن روزگار شاعری دارای نام و صاحب ذوق و نظر بوده و توانسته این گفتگو را به مرزهای اثری روایی و ادبی نزدیک کند.
این گفتگوی طولانی با عنوان «درازنای سه شب پرگو» درواقع روایت سه شب بیداری و همسخنی نصرت رحمانی با صادق چوبک است که به شیوه‌ای روایی ثبت شده است و این شگردی بوده برای مکتوب کردن سخنان صادق چوبک که تن به گفتگو نمی‌داده.
سوای این دو گفتگو کتاب دربرگیرنده سیزده گفتگوی دیگر است که اغلب آنها به واسطه اعتبار گفتگو شونده و یا تسلط و خلاقیت گفتگو کننده در خور اهمیتند. در این زمینه گفتگوی نادر ابراهیمی با گروه بازیگران شهر قصه نمونه در خور اشاره‌ای است.
حسن زنده‌رودی، بازیگران شهر قصه، احسان نراقی، بیژن مفید، عباس جوانمرد، جهانگیر افکاری، صادق چوبک، جلال ستاری، بهرام صادقی، حمید سمندریان، محسن وزیزی مقدم، داراب دیبا، مرتضی ممیز و احمد علی رجایی به ترتیب کسانی هستند که پانزده گفتگوی گرد آمده در این کتاب با آنها انجام شده است. سیروس علی‌نژاد در مقدمه تقریبا کوتاهی که برای این کتاب نوشته علاوه بر اشاره به چگونگی شکل‌گیری این کتاب و دلایل برگزیدن پاره‌ای از این گفتگوها بدین نکته اشاره داشته است که اثر حاضر در واقع مجموعه تحقیقات او درباره روزنامه آیندگان است که در دو شاخه منتشر خواهند شد، یکی «آنچه بر آیندگان گذشت» و دیگری «آنچه در آیندگان گذشت» نوشتن کتابی درباره آنچه بر آیندگان گذشته نیازمند صرف زمان بیشتر و پژوهش‌های دامنه‌دارتری است که به بار نشستن آن به آینده موکول شده اما کتاب حاضر در مجموعه «آنچه در آیندگان گذشت» در این فرصت امکان نشر یافته است هر چند که این شاخه از پژوهش نیز همچنان ادامه دارد و در آینده نه چندان دور بخشهای دیگری از آن نیز منتشر خواهد شد.
اما تا همین جا نیز آنچه در قالب کتاب «گفتگوهای برگزیده آیندگان» منتشر شده فرصت مغتنمی را در اختیار علاقمندان حوزه فرهنگ، ادب و هنر قرار داده تا از تجربیات نامداران این حوزه درس‌ها برگیرند و در پژوهش‌های مرتبط از این گفتگوها که در اختیارشان قرار گرفته بهره ببرند.
کلمات کلیدی : انتشارات آگاه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
