کد مطلب: 235658
رکودی متفاوت یا کسادی معمول؟
راه خروج از رکود تحریک مسکن نیست
دکتر فرشید مجاور حسینی*، 4 مرداد 93
تاریخ انتشار : شنبه ۴ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۲
شرط اول مفید واقع شدن هر راهحلی تشخیص و شناسایی ماهیت مشکل پیش روی است. اگر قدم اول درست برداشته نشود، طبیعتا امیدی به موثر واقع شدن راهحلهای ارائه شده نمیتوان داشت. لازم نیست فردی دکترای اقتصاد داشته باشد یا حتی اقتصاد خوانده باشد تا بداند رکود تورمی جاری که از چند سال پیش شروع شده به دور جدید تحریمهای اقتصادی مربوط است.
این با کسادی معمول در چرخههای اقتصادی البته متفاوت است. هر کشور با هر اقتصاد سالم و تنومندی هم با این تحریمها مواجه میشد، دچار چالشهای جدی میشد که حل آن آسان نبود، چه رسد به اقتصاد شکننده و شدیدا نفتی ایران که برای تامین بخش بزرگی از کالاهای مصرفی و هزینههای دولت به درآمدهای نفتی متکی است.
سرزنش دولت نهم و دهم به دلیل ایجاد مشکلات اقتصادی پیش رو، جای تبیین مبانی نظری را نمیگیرد و کمکیهم به یافتن راهحل نمیکند. ابتلا به بیماری هلندی، لااقل نیم قرن در ایران سابقه دارد و به دهه گذشته محدود نمیشود. اگرچه در دهه اخیر اقتصاد ایران بهطور بیسابقهای شکننده و آسیب پذیر شد، اما از یکسو دولتهای نهم و دهم در برخی از کلیدیترین سیاستها از جمله میدان دادن به دولتیها و انحصارها و شبهدولتیها راه دولتهای پیشین را دنبال میکرد و از سوی دیگر پیش از آن هیچ دولتی با چنان درآمدهای نجومی مواجه نبود که بدانیم اگر شده بود در مقابل فشارها و وسوسههای هزینه آن چگونه رفتار میکرد.
به هر حال با وضع دور جدید تحریمها کشور اکنون با دو نوع مشکل مواجه است؛ یکی مشکلات ناشی از خود تحریمها و دیگری گزنده شدن مشکل کارآیی اقتصادی. دومی نتیجه تحریمهای اخیر نیست؛ بلکه مربوط به چند دهه مدیریت نامناسب اقتصادی و انباشت تدریجی آن است که نتایج مخرب آن از زمان دولت نهم و حتی پیش ازآن قابل مشاهده بود. همزمانی دور جدید تحریمها با گزندگی سطح نازل کارآیی اقتصادی، دشواری حل آنها را دو چندان و دردآور کرده است. این مشکل هیچ راهحل آسان، بیدرد و کوتاه مدتی ندارد، اما اگر تشخیص غلط و تجویز دارو اشتباه باشد این بیمار حال و روزش بدتر میشود. یکی از اشتباهات، تفسیر رکود چرخهای برای شرایط موجود و اعمال سیاست دوپینگ بخش ساختمان و خدمات برای به حرکت در آوردن موتور اقتصاد است. حل مشکل فعلی ازطریق راههای عادی که در کتب درسی اقتصاد در مورد رکودهای چرخهای توصیه میشود، امکانپذیر نیست. ما با اقتصادی روبهرو هستیم که به مدت نیم قرن دچار رشد غیرعادی و بیتناسب در بخش غیرتجاری بوده است.
این ساختار به کاهش توان رقابتی صنایع کارخانهای و رکود در رشد بهرهوری کل منجر شده است و اکنون در تامین پیشپاافتادهترین کالاهای مصرفی با مشکل روبهرو است، بنابراین این تجویز حکم راه ترکستان برای آن اعرابی را دارد.
اولین تصمیمی که دولت باید بگیرد این است که آیا ارادهای برای عملیسازی اقتصاد مقاومتی و اداره اقتصاد با فرض ادامه تحریمها وجود دارد یا نه؟ اگر وجود دارد باید افکار عمومی و برنامههای اقتصادی را برای یک دوره ریاضتی سخت و طولانی آماده سازد. باید دولت کوچک شود و درآمدهای مالیاتی جایگزین درآمدهای نفتی شود و شرایط برای مشارکت فعال بخش خصوصی مهیا شود. شرط اول موفقیت در این برنامه، روشن بودن سیاستهای دولت و رقابتی و منصفانه بودن شرایط فعالیتهای اقتصادی است. این مهم با سیطره انحصارها، دولتی یا شبهدولتیها و امتیازهای آشکار و پنهان آنها ممکن نیست. بدون حل این مساله حتی اگر تحریمها برداشته شوند مشکلات درونی اقتصاد ایران قابل حل نخواهد بود.
اقتصاد مقاومتی را نمیتوان با فرض ادامه تحریمها تا پایان سال ۱۳۹۳ از یک طرف و کاهش مالیاتها و افزایش هزینههای عمرانی دولت و اجرای سیاستهای برونگرا آنگونه که در بسته پیشنهادی آمده است، سامان داد. این سیاستها جمعی متناقض و ناممکن است. برون آمدن از تنگنای اقتصادی کنونی با پیشنهاد یک برنامه هفت، هشت ماهه بدون ارائه یک افق اقتصادی برای دنیای پس از آن ممکن نیست. با علامتهایی که دولت میفرستد، کمتر سرمایهگذار عاقلی جرات میکند تا پیش از تعیین تکلیف نتیجه مذاکرات، سرمایه خود را در فعالیت تولیدی جدید به خطر اندازد. دولت باید سیاستهای اقتصادی خود را برای چند سال آینده در چند سناریو تحریم و رفع آن به مردم ارائه دهد. در این برنامه دولت باید برنامههای خود را برای رقابتی شدن بازارهای ایران ارائه کند و از سوی دیگر با شناسایی حوزههای حیاتی و تنگناهای تولیدی با سیاستهای تشویقی مناسب، سرمایهگذاریهای لازم را در آن حوزهها تضمین کند. یکی از این فعالیتهای کلیدی، بهینهسازی استفاده از آب کشاورزی است. این فعالیتی است که به ارز خارجی نیاز ندارد، ایجاد شغل میکند، تولید کشاورزی را افزایش میدهد و مهمتر از همه ایران را از خطر کویر شدن نجات میدهد.
*پژوهشگر در دانشگاه یو سیدیویس - به نقل از دنیای اقتصاد
امیراسد
۱۳۹۳-۰۵-۰۴ ۱۲:۲۳:۳۷
آقا اگر شما اقتصاد دان هستید و اصول اقتصاد را میدانید، پس حتما میدانید که واژه "بازار مسکن"!!!! یک واژه من درآوردی توسط سوداگران و دلالان است و تا زمانی که اینچنین بازار!! هایی رونق دارند، اقتصاد واقعی رکود خواهد داشت و زمانی که این به اصطلاح بازارها!!! راکد باشند، اقتصاد واقعی ، بالنده و مفید رونق خواهد گرفت، البته اشتباه نکیند! تولید مصالح ساختمانی مستقیما هیچ ربطی با این به صطلاح بازار مخرب اقتصاد ندارد، بلکه آن با تولید مسکن مرتبط است، نمی دانم نکته ام را گرفتید یا خیر! (2272397) (alef-10)
احسنت.احسنت. احسنت.
باید بین بازار مسکن و تولید مسکن تفاوت قائل شد. کسانی که از تحرک بازار مسکن سخن می گویند منظورشان افزایش معاملات ،سفته بازی ، دلالی و فروش آپارتمان های بساز بنداز به مردم با چند برابر قیمت ساخت است.
اگر منظورشان از بازار مسکن رونق ساخت مسکن است که همه می دانند تحرک ساخت مسکن موجب تحرک بخش های زیادی از اقتصاد و ایجاد شغل برای طبقات پائین و زحمتکشان و نیروهای فنی که اکثرا کار یدی انجام می دهند می گردد.
تا زمانی که زمین و مسکن بعنوان نیاز اولیه زندگی مردم از دست دلالان خارج نشود و دلالان این بخش مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی ندهند سایر بخش های اقتصادی تولیدی کشور جذابیتی نخواهد داشت. (2272944) (alef-10)
housing market واژه اي است كه در تمام دنيا بعنوان از يكي از اصلي ترين معيارهاي سنجش سلامت اقتصاد كشورها ازش استفاده ميشه. حالا شما بهش ميگي من درآوردي! رشد قيمت مسكن و رونق housing market يكي از اصلي ترين نشانه هاي سلامت يك اقتصاد و ميزان درامد و اميد به زندگي مردم اون كشور محسوب ميشه كه مستقيما از نرخ بيكاري تأثير ميپذيره. (2273329) (alef-10)
حرف شما درست است اما یک تفاوت بین کشور ما و بقیه دنیا هست و آن بحث غلبه دلالی بر ساخت و ساز و دستیابی به مسکن است. در «بازار مسکن» که مد نظر شماست هدف اصلی «دستیابی به مسکن» و به اصطلاح خودمان صاحب خانه شدن بخش عمده ای از جمعیت است که از راه وامهای بانکی به تولید و خرید مسکن محقق می شود و این در همه اقتصادهای دنیا مطرح است. در ایران واسطه ها هستند که «بازار مسکن»، «بازار خودرو» و «بازار ارز» را کنترل می کنند و بازار نیز عمدتا از راه احتکار و دست به دست کردن موارد فوق بین دلالها کنترل می شود. (2273822) (alef-13)
امیراسد
۱۳۹۳-۰۵-۰۵ ۱۰:۱۸:۴۸
الف محترم! جهت آگاهی دوست عزیزمان لطفا این کامنت را درج فرمایید با تشکر
ای عزیز
اون housing market ی که شما دیدی و شنیدی با اونی که در ایران بهش میگن بازار مسکن از زمین تا آسمون فرق میکنه، اینجا مجالش نیست کامل برات توضیح بدم اما خلاصه اش اینه که در اونجا به جمع فعالیتهایی که منجر به ساخت مسکن و ارائه آن مشود میگویند housing market که در مملکت ما در واقع فرع قرار گرفته ، در اینجا به دلالیها و خرید و فروش از این دست به آن دست مسکن می گوین "بازار مسکن"!!!! (2273833) (alef-13)
وقتی رکود هست چطوری درآمدهای مالیاتی باید زیاد بشه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ (2272405) (alef-10)
تا وقتی بساز بندازی و دلالی مسکن رونق دارد کسی به سمت تولید نمیرود و پیشرفتی حاصل نمیشود . (2273762) (alef-10)
من یک مستاجرم نکته جالبی که برایم هست اینه که این مقالات که بیانگر مشکلات بازار مسکن هست در سایتهای اینترنتی از طرف خوانندگان و تعداد کامنتها مورد استقبال قرار نمیگیره
این نشون میده جامعه مستاجر ما در اینترنت حضور نداره
و سیاق مطالب سایتها را مسکن داران بی خبر از مشکل بی مسکنها طی میکنه
چرا که هر مسکن داری از هر نوع از تک مسکن تا بساز بفروش ته دلش راضیه مسکن گرون بشه (2272546) (alef-10)
نه برادرمن اینجوری هم نیست که فکرمیکنی.
الان بنده یه آپارتمان 70متری دارم که با 2بچه بزرگ جوابگونیست حال اگه بخواهم یه 100متری بگیرم خونه خودم را متری3تومن و خونه ایی که میخواهم بگیرم5تومان.یعنی بابت 30مترخونه مبلغ 300میلیون ناقابل باید هزینه کنی!!
حال به نظرشمابایدازگرونی مسکن خوشحال باشیم؟
بله بسازوبندازها،دلالان،مشاورین مسکن... قطعاًخوشحال میشوند.ولی مردم نه.
امیدوارم شماهم به حق این ماه مبارک صاحب یک سرپناه شوید.آمین (2273825) (alef-13)
مسکن برای همه شیرین هست حتی یک مالک مسکن معمولی هم از گرانی خانه اش راضی است
مشکل الان این شده که مستاجرین نابود شدند رفت یعنی تا اخر عمر باید با افسردگی سر کنند و این که بالای 50% درامد خود را به صابخونه بدهند
ماشالله تا حالا هم 3 تا کامنت برای این مطلب گذاشته شده
اگر مطلب برای کیروش یا سیاسی بود بالای 500 تا بود
این یعنی خوانندگان سایت الف از مرفهین هستند چون کسی که خانه دارد قطعا مرفه است (2272569) (alef-10)
کسی که خانه دارد قطعا مرفه است!!!
مفهوم مرفه را هم فهمیدیم! (2272682) (alef-10)
داشتن خانه يك حق طبيعى است مثل اينكه بگويند هركه غذا ميخورد مرفه است !!! واقعا اين حرفهاى من در اوردى را اساتيد مملكتمان ميگويند!؟ متاسفم (2273547) (alef-13)
عزیز من داشتن خانه حق است ولی قرار نیست تمام ایرانی ها مهاحرت کنند به سمت تهران و همگی در تهران خانه داشته باشند این منطق اصلا درست نیست
اگر این حجم مهاجرت به سمت تهران نبود مطمئن باشید تا 2 نسل بعد هم خانه انچنان که الان گران شده گران نمی شد
خودتان را گول نزنید (2273601) (alef-10)
نه داداش اشتباه نکن - کامنت زیاده - برادران عصری اگر صلاح دانستند و به کریشه قبایشان برنحورد منتشر میکنند. البته منصف باشیم حداقل بعد از ارسال پیغام میگویند نظر شما دریافت شد. مثل فارس نیوز نیستند که بگویند : "اطلاعات شما ثبت شد" (2272911) (alef-10)
اکثرشون مرفه هستند بعد میان میگن دولت دهم اینطوری دولتن نهم اونطوری در حالیکه همین دولت نهم و دهم بود که آنهارا به عرش برد و ما را به فرش ولی انقدر که آنها مخالف دولت نهم و دهم هستند مانیستیم. به هر حال بی خود نیست که کشور ما اوضاعش اینگونه است چون متاسفانه خیلی از مردم .!!!!!! بی خیال (2273318) (alef-10)
مشکل اینجاست که خیلی از کسانی که نگران رکود مسکن هستند، راه حل آن را گرانی می دانند.
یک راه حل کلان برای حل مشکلات کشور نیز ایجاد اشتغال در سراسر کشور است. واقعا استانهای دیگر و خصوصا روستاها محرومیت و بیکاری سبب مهاجرت به تهران و افزایش تقاضا می شود. اگر اشتغال پایدار در سراسر کشور ایجاد گردد مهاجرت به تهران کاهش یافته و تقاضا کاهش می یابد. (2272722) (alef-10)
من مستاجرم و این را بگویم مستاجری خیلی سخته واقعا افسرده و ناامید شدم وقتی هیچ کورسویی از خونه دار شدن نمیبینم
این یعنی پات روی زمین نیست
مرگ بهتر از این زندگیه تعلیقی هست من خودکشی میکنم (2272747) (alef-10)
به نظرم رونق بازار مسکن در شرایط فعلی یک راه حل بیشتر ندارد و آن ایجاد سیستم سری سازی به روش زیر است
دولت با انبوه سازان معامله کند .
انبوه سازان خانه ها را ساخته و به دولت بفروشند و پول آن را سریعآ از دولت دریافت کنند تا پروژه های بعدی را شروع کنند
دولت نیز با اندکی سود آنرا به مردم واگذار کند
در این صورت هم انبوه ساز و هم دولت و هم خریداران سود خواهند کرد
از طرفی با تولید مداوم مسکن قیمتها نیز به مرور پایین تر می آید
مردم نیز راضی خواهند بود اگر دولت از این ناحیه اندکی کسری بودجه خود را نیز جبران کند
مشخص است که راه حل هایی که بخش تولید را تغذیه نکند در آینده صدمات بیشتری به بازار مسکن وارد خواهد کرد (2272869) (alef-10)
قيمت مسكن و زمين طبق بعضى پيش بينيها حدود ٢٠ تا ٣٥ درصد ديگر بايد كاهش يابد آنگاه بصورت اتوماتيك رونق ايجاد خواهد شد .
در رابطه با ماليات بايد و حتما در دوران ركود مالياتها كاهش يابد تا رونق ايجاد شود و اتفاقا براى اقتصاد مقاومتى بايد ضرايب مالياتى كاهش يافته اما تعداد موديان مالياتى را با تفحص و تحقيق افزايش داد و اتفاقا چنانچه ماليات بنرخ معقول و منطقى برسد بسيارى از درامدهاى پنهانى و افرادى كه ماليات نداده اند نيز ماليات خواهند داد .
ضمنا اقاى اقتصاد دان بداند كه ٨٠ درصد اقتصاد كشور ما دولتى و نيمه دولتى است اما ٩٠ ماليات را كسبه و مشاغل و صنايع و خدمات ميپردازند .
در مورد ماليات حقوق قسمت دولتى اش را دولت وجهى ميدهد و همان را ميگيرد كه مهم نيست ميتواند از اول ان پول را ندهد و نگيرد يك نوع عوام فريبى است . (2272931) (alef-10)
در هیچ کجای این کره زمین ملک ، خانه باندازه ایران گران نیست قطعاً مالکان خوشحال خواهند شد که تحرکات دولت باعث گران تر، شدن املاک شان بشود دولت برای اینکه به فکر مالکان باشد باید به فکر مستاجران باشد یا اینکه قوانین خرید فروش طوری وضع کند که گران فروختن خانه یا ملک مالیات بیشتری از مالکان گرفته شود تا سود ارزان فروختن بهتر از نفروختن باشد (2273152) (alef-10)
مسکن در ایران یک شاخص است ، وقتی کا رنیست تولید کم شده هیچ با زاری مطمئمن تر از مسکن نیست یعنی چاره ای نیست ، مسکن جواب پس داده ، دوستم شش سال پیش پروژه ای را پیش خرید کرد اداری گفت پروژه به نتیجه رسید واحدش دو میلیارد مشتری دارد ، در کشور های توسعه یافته هم هست چنین مسایلی اما محدود نه گسترده ، مسئله ما تولید است (2273253) (alef-10)
نظرات پژوهشگر محترم اقصاد کاملاً صحیح به نظر میرسد . مشکل اساسی تر از راه حلهای ارائه شده جدید توسط ستاد هماهنگی امور اقتصادی دولت محترم تدبیرو امید است . البته ستاد مذکور در چارچوب قوانین و وضعیت حاکم برکشور به بهترین گزینه ای دست یافته که ممکن بود اما با تغییرات اساسی در قوانین و متعاقب آن وضعیت حاکم برکشور میتوان به گزینه های بهینه تری نیز رسید که البته تغییرات اساسی مذکور ریسکهایی بر منافع طبقه حاکم کشور به همراه خواهد داشت . (2273345) (alef-10)
مسکن یک کالای اساسی برای حس امنیت جامعه است. کجای دنیا برای گذر از رکود به کالای اساسی مردم دست اندازی می کنند. (2273363) (alef-10)
ببینید تا موقعی که نمایندگان مجلس و وزرا دولت خودشون سرمایه انباشته در مسکن دارند حاضر نخواهند بود سیاستهایی را لحاظ کنند که سبب کاهش این سرمایه شود. این امر نیاز به کمپین دارد. کمپین چند میلیون امضا مستاجرین که از دولت و مجلس بخواهند مسکن را با وضع مالیات بر آن به یک کالای مصرفی تبدیل کند تا هم سرمایه از بخش غیر مولد به بخش تولید برود و بیکاری کاهش یابد و هم سوداگری در بازار مسکن که یک کالای اساسی و حیاتی است از بین برود. این کمپین را می تواند سایت الف که مسایل اجتماعی را مورد دغدغه خودش قرار داده است و از سیاست زدگی دوری کرده است را به راه بیندازد. دکتر توکلی فردی موجه در این زمینه هستند که می توانند با پشتوانه این کمپین جامعه را از این حالت خارج کنند. تا زمانیکه سرمایه در ایران در زمین و ملک آجر شده است امکان اینکه کارآفرینی جان بگیرد و تولید در ایران رونق بگیرد و بیکاری برطرف شود نیست. اینکه سرمایه در ملک و زمین است دو ایراد دارد
۱- ترمز پیشرفت ایران است. مردم زیادی بیکارند و ازدواج نمی کنند چون بازار مسکن دست سوداگران است که نه مالیات می دهند و نه افزوده ای ایجاد می کنند.
۲- سرمایه ایرانی جریان ندارد و آجر شده است.
با تشکر از سایت الف و به امید کمپین الف و خوانندگانش (2273377) (alef-10)
آقای توکلی
اگر شما همینطور پیگیر کاهش قیمت مسکن و مبارزه با دلالی مسکن باشید بدانید که رای تمام مستاجرین با شما خواهد بود . من خودم کلی مستاجر میشناسم که رایشون را برای شما جمع میکنم . (2273761) (alef-10)
نا امید نباشید روزگار خوب و خوش مسکن در راه است روزگاری که دیگر مسکن خریداری ندارد ، و دولت توانسته اجاره ها را کنترل کند و پایین بیاورد (2273395) (alef-10)
شتر در خواب بیند نون و سبزی!!! (2273711) (alef-10)
مسعود
۱۳۹۳-۰۵-۰۵ ۰۷:۲۰:۱۰
سلام مشکل امروز مسکن در ایران بخاطر سیاستهای تزریق بی برنامه نقدینگی در دولت نهم ودهم است که باعث افزایش نه برابری قیمت آپارتمان در این دوره هشت ساله شد ودر دوره دوم دولت اون آقا مسکن از یک نیاز برای مصرف کننده تبدیل به یک کالا برای سرامایه گذاری پول دار وسرمایه دار وبانکها شد. راه کار حال حاضر این است که دولت باکمک ارگانهایی نظامی فضای پادگانها که امروز دیگر درحریم شهری قرار گرفته برای تعدیل قیمت زمین در شهرهای بزرگ ورونق ساخت ساز در اختیار سازندگانی غیر از سپاه قرار بگیرد. (2273725) (alef-10)
قطعا نویسنده محترم هم میداند در شرایط فعلی اگر ساخت وساز مسکن هم نباشد و دارندگان بیش از 100شغل دیگر هم بیکارشوند چه میشود بعلاوه ادامه کار تقریبا تمام بانکها،شهرداری ها و...نیز وابسته به فعالیت این بخش است اگرفقط بانکها ورشکسته شوند و به جایی برسند که چاره ای جز اعلام ان نداشته باشند چه خواهد شد؟ (2273794) (alef-10)
اگر وام مسکن را یک میلیارد تومان هم بکنند با بهره 8درصد ودر مدت 20 ساله بهره ان بعلاوه اصل وام می شود دومیلیارد شصدمیلیون تومان که اقساط ان می شود ماهی ده میلیون هشتصد هزار تومان لطفا بفر مایید چه کسی در ایران می توان برای یک خانه 120 متری چنین اقساطی را بپردازدحقوق متوسط در ایران یک میلیون تومان می باشد پس خانه فقط می توانند در دست سفته بازها به این قیمتها خرید فروش شود نه مصرف کننده پس برای همین در130 کشور دنیا برای خانه های خالی مالیات های سنگین وضع می کنند تا مسکن بدست مصرف کننده برسد نه قمار بازان انها که پس از سالها یه عقب انداختن این طرح باعث این شده که جوان ها نتوانند ازدواج کنند و بگناه بیفتن و به دین و عقاید خود پایبند نباشند همه انها که باعث این موضوع شدن جایگاهی جز جهنم نخواهند داشت شک نکنید هر چنداعتقادی به مباحث ندارند وقتی پولهای باد اورده را که با رانت بدست اورده اند این حرفهارا قبول ندارد و فقط با تبلیغات می خواهند پول خودرا که در این یخش گیر کرده بیرون بکشند و با تبدیل ان به دلار با ان طرف اب خارج کنند این چیزی است که سی سال است اتفاق افتاده و بازهم اتفاق خواهد افتاد....................................... (2290777) (alef-10)
مرتضی
۱۳۹۳-۰۵-۱۷ ۱۸:۵۵:۵۶
حل مساله رکود اقتصادی با تحریک مسکن کاری موقتی و گذراست . حل این مشکل باید اساسی و ریشه ای باشد تا چند سال دیگه دچار این معضل نشیم . این روزها باید جهانی فکر کرد ، تولید مسکن مربوط به داخل کشورمونه و با توجه به کاهش جمعیت ،درسالهای آتی نیاز به مسکن نخواهیم داشت . باید با دنیا تعامل داشته باشیم ، تولید کالاهای با کیفیت استانداردهای جهانی و صادرات و استفاده از پتانسیلهای بالقوه کشور در تمام زمینه ها که حرفی برای گفتن درسطح جهان داشته باشیم. (2294182) (alef-13)