توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 224425
تاملی در باب کم و کیف خروجی حوزه های علمیه
بخش تعاملی الف - حسین اسدی
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۸ ارديبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۳۱
مدت ها قبل توفیقی حاصل شد و­کتاب شب های پیشاور را خواندم؛ کتاب متن

مناظرات شیخ سلطان الواعظین شیرازی با علمای اهل سنت در شهر پیشاور پاکستان است. گذشته از احادیث محکم و استدلال های زیبای سلطان الواعظین علیه الرحمه در باب اثبات حقانیت حضرت امیر (ع)، چیزی که بیش از همه باعث حیرت خواننده می شود؛ حضور ذهن و تسلط شگفت آور این عالم شیعی بر منابع روایی و فقهی اهل سنت است؛ این مناظرات به ۹۰ سال قبل و به دوره ای باز می گردد که اثری از اینترنت و موبایل یا کتابخانه الکترونیک و دیجیتال... وجود نداشته و منابع به راحتی در دسترس عموم نبوده. خلاصه کلام اینکه این مناظرات نشانگر مطالعات بی وقفه، دامنه دار و منظم این عالم شیعی است؛ مناظراتی که منتج به مشرف شدن تنی چند از بزرگان اهل سنت به آیین تشیع نیز می شود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حوزه های علمیه به طور جدی تر پا به عرصه نهادند و دغدغه پاسخ گویی به نیازهای روز، همواره یکی از مبانی مدیران عالی حوزه برای برنامه ریزی آموزشی و تربیت نیروهای کاربردی و متخصص به علوم روز بوده و این بر کسی پوشیده نیست؛ اما سوالی که در ذهن خواننده به وجود آمده این است که به راستی در عصر حاضر و امروزه و در عصر ارتباطات دیجیتال و با امکانات فعلی، حوزه های علمیه باید چه تعداد خروجی نه تنها در ابعاد سلطان الواعظین و سایر علمای سرشناس بلکه در ابعاد و مقیاس بزرگتر تربیت و پرورش داده باشند!؟

نمونه های زیادی از نخبگان حوزوی در آسمان فقه، اجتهاد و مبارزه در طول تاریخ درخشیده اند و آثار وبرکات آنها هنوز باقی است؛ به نمونه هایی از علمای برجسته ایران بعد از عصر صفوی و آثار و تاثیرات آنها به اختصار اشاره می کنیم:

۱.علامه مجلسی با تیزهوشی و فراست در یک مقطع تاریخی مهم و در روزگاری که امکانات چاپ و نشر و تالیف در دسترس نبود، با جمع آوری مجموعه ای نفیس و با ارزش احادیث، ۱۱۰ جلد بحارالانوار را برای مسلمانان به یادگار گذاشت. تلاش و به عبارت بهتر مجاهدت علامه مجلسی به کتابت بحار الانوار منحصر نشد و از ایشان آثار گرانسنگ دیگری به دست ایشان تالیف شده است.

۲. امام خمینی رحمت الله علیه با کتابت آثاری همچون ولایت فقیه و کشف الاسرار و با مبارزات، سخنرانی ها و روشنگری های خود نظریه مترقی ولایت فقیه و حکومت دینی را در ایران نهادینه و تبیین نمودند و انقلاب اسلامی بر مبنای اندیشه های مرحوم امام برپا شد.

۳.اگر زندگی نامه مرحوم علامه امینی را مرور کرده باشید، تیزهوشی و فراست تلاش، ابتکار و همت علامه امینی در راستای تبلیغ دین و مرور زندگی نامه این عالم شیعی برای اثبات حقانیت امیر المومنین علیه السلام که منجر به تالیف مجموعه گراسنگ و نفیس الغدیر شد، نمونه دیگری از نخبگان حوزه های علمیه است؛ تا چندی قبل حمل و استفاده از این کتاب به دلیل اتقان و مرجع بودن آن در کشور عربستان سعودی با مجازات های سنگین همراه بوده است.

۴.علامه جعفری به عنوان یکی از نخبگان و فیسوفان معاصر حوزه که شهرت جهانی هم داشت با متفکران وصاحب نظران جهان غرب تبادل نظر داشت و از ایشان آثار و تالیفات زیادی بر جامانده است.

حضرات آیات عظام میرزای شیرازی صاحب فتوای تاریخی تحریم توتون وتنباکو، آخوند خراسانی، علامه نائینی صاحب کتاب تبیه المله و تنزیه المله، بروجردی، علامه طباطبایی صاحب مجموعه ارزشمند المیزان، امام موسی صدر، حسن زاده آملی، جوادی آملی، شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید مفتح، رهبر معظم انقلاب، مراجع تقلید و ... از نخبگان و علمای سرشناس خروجی های حوزه های علمیه در قرن معاصر هستند.

با تاسیس حوزه علمیه به دست آیت الله حائری در قم و انتقال تمرکز حوزه علمیه شیعه از نجف به قم عملاً چشم شیعیان جهان هم به حوزه ایران دوخته شده است.

با توجه به آنچه گذشت، چند سوال مطرح می شود:

با گسترش و پیشرفت و قرابت بیشتر حوزه های علمیه با حاکمیت پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تخصصی شدن حوزه های علمیه در زمینه نیازهای روز، افزایش حجم تالیفات و پژوهش های حوزه معرفت دینی، دسترسی سهل الوصول به منابع دینی و .... انتظار چه تعداد خروجی نخبه و نمونه از حوزه های علمیه در مقیاس نخبگان سلف و سابق حوزه منطقی و منصفانه است؟!

آیا می توان گفت با مقایسه کمیت وکیفیت خروجی نخبه حوزه های قدیم در مقایسه با خروجی های فعلی، بر حوزه ها لازم است با همتی مضاعف سرعت بیشتری برای پرورش و تربیت طلاب به کار گیرند؟!

آیا با تلاش ها و برنامه ریزی هایی که مدیران عالی حوزه در سال های اخیر داشته اند و با توصیه های راهبردی و اشارات رهبر انقلاب به حوزه های علمیه هنوز حوزه به چشم انداز در خور شان خود دست نیافته است؟!

آیا بازنگری دوباره در سر فصل دروس ارائه شده در حوزه های علمیه و برنامه ریزی آموزشی، نحوه ارزشیابی و... در حوزه ها الزامی است؟!
 
کلمات کلیدی : حسین اسدی