روزنامه های اصلاح طلب امروز هم، باهم همصدا شده اند و تیتر یک های خود را به «انتقاد رئیس جمهور از صداو سیما» اختصاص دادند. به ماجرای درگیری مسلحانه در گلپایگان و ناپدید شدن دوباره یک فروند هواپیمای مالزیایی چندان اشاره ای نشده و برخی دیگر نیز سخنان "دبیر شورای عالی امنیت ملی" درباره دولت و مجلس را پوشش داده اند. دیپلماسی مذاکره ای ظریف هم موضوع یادداشت جوان قرار گرفته است.
حکایت انتقاد "جریان خاص"آرمان امروز با تیتر« روحانی انتقاد کرد منتقدان نامه نوشتند» نوشت: «دکتر روحانی که صبح روز گذشته به مراسم تجلیل از تولیدکنندگان برتر بخش کشاورزی رفته بود، گفت "رسانهها در زمینه انعکاس خدمات دولت به ما کمک نمیکنند" اهالی رسانههای مستقل پس از شنیدن این جمله اخم به چهره آوردند چرا که آنها پیش و پس از آغاز به کار دولت یازدهم عهد کرده بودند تلاششان را معطوف به یاری رساندن به دولت تدبیر و امید کنند و اگر هم نقدی دارند، در خفا و نه علنی با دولتمردان در میان بگذارند. رسانههای اصلاحطلب و مستقل به یاد آوردند برای کمک به دولت یازدهم چه هجمههایی را از سوی رقیب و شکست خوردگان حماسه ۲۴خرداد تحمل کردند و حالا حق خود نمیدانستند که از رئیس دولت مورد حمایتشان بشنوند که کمکی به پاستورنشینان نکردهاند. ظاهرا روحانی خیلی زود پی به این گلایه برد چراکه در جملات بعدی اینگونه گفت: «صداوسیما در انتقاد صد درصد از این فرصت علیه دولت استفاده کرده که البته ما انتقاد را خوب میدانیم اما در بیان خدمات دولت گاهی مشکل پیش میآید و شاید این مشکل در دوربینها و فرستندههای صداوسیما وجود دارد»
اگرچه روحانی حتی درصحبت های قبلی خودهم مشخص نکرد که صداوسیما چرا و چگونه با دولت همکاری نکرده و ایا خدمتی در دولت یازدهم بوده است که ارصداوسیما مجال گفته شدنش داده نشده باشد؟ شاید هم مشکل بر سر مفهوم همکاری و انتقاد است که هرازگاهی نوک پیکان انتقادات رئیس جمهور به سمت صداوسیما نشانه می رود.
گواه این سخنان ادامه گزارش آرمان است: «البته دیروز تنها رئیسجمهور و دبیر شورایعالی امنیت ملی نبودند که صداوسیما را خطاب سخن خود قرار دادند چراکه جمعی از نمایندگان مجلس هم در نامهای به رئیس سازمان صداوسیما خواستار حضور منتقدین توافق ژنو در رسانه ملی شدند. نماینده مردم ورامین در مجلس و از امضاکنندگان این نامه اظهار کرد: در دوره ریاست قبلی سازمان صداوسیما چنین نامهای نوشته شد که آقای ضرغامی آن را نپذیرفت؛ از اینرو برخی نمایندگان با نوشتن نامهای به آقای سرافراز رئیس جدید سازمان صداوسیما خواهان حضور منتقدان توافقنامه ژنو در این سازمان شدند. سیدحسین نقویحسینی با اشاره به اینکه امضاهای این نامه از صبح یکشنبه جمعآوری شده است، افزود: هدف این منتقدان به هیچ وجه تخریب و مقابله نیست بلکه آنان میخواهند در یک فضای باز نظرات خود را مطرح کنند که شاید این نظرات به تقویت روند کار کمک کند»
روزنامه اعتماد با اشاره به صحبت های شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره دولت و منتقدین از زبان وی نوشته است: « تدابير و تصميمات ويژه دولت كه با هدف مديريت اقتصاد و تضعيف اثرات تحريمهاي غيرقانوني و ظالمانه اتخاد بايد شود مورد حمايت ملي و پشتيباني مجموعه قوا و نهادهاي كشور قرار بگيرد. شمخاني با اشاره به برنامهريزي و تلاش مستمر نظام سلطه براي متشنج كردن فضاي اقتصادي و ايجاد شرايط متعارض در كشور افزود: در حالي كه دولت محترم با اتخاذ تمهيدات اقتصادي هوشمندانه ضمن ايجاد ثبات و آرامش در فضاي كسب و كار و فراهم كردن زمينههاي رونق اقتصادي، پشتوانههاي محكمي را براي مقابله با تحريمهاي ظالمانه به وجود آورده است نبايد با طرح موضوعات كم ارزش و بعضا غيرواقعي اقتدار و ابتكار دولت تضعيف شود. دبير شوراي عالي امنيت ملي با انتقاد از برخي برخوردهاي جناحي تنگنظرانه كه به بهانه نقد اقدامات اقتصادي مطرح ميشود اين گونه رفتارها را بازي ناآگاهانه در زمين دشمن عنوان كرد و افزود: توجه مجموعه دلسوزان نظام به شرايط خاص كشور و اولويتهاي اقتصادي پيش رو، ضرورتي است كه عدم توجه كافي به آن تبعات امنيتي و اجتماعي غيرقابل جبراني را متوجه كشور خواهد كرد. اما اينجاست كه شمخاني به اقدامات نادرست رسانههايي كه از بودجه عمومي كشور تغذيه ميكنند و با شايعهپراكني و گزيدهگويي هدفدار براي زمين زدن دولت اقدام ميكنند انتقاد ميكند. او در اين مورد با غيرقابل قبول عنوان كردن برخي اقدامات رسانههاي برخوردار از بودجه عمومي كشور كه بدون توجه به اخلاق حرفهيي با گزيدهگويي هدفمند و شايعه پراكني، وحدت ملي را دچار خدشه و آسيب ميكنند، افزود: انسجام، اتفاق نظر و هماهنگي كمنظير در مجموعه قواي كشور، فرصت ارزندهيي را براي تحقق منويات رهبر معظم انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتي ايجاد كرده كه لازم است فارغ از حاشيههاي كماهميت مجموعه توان كشور براي بهرهگيري از شرايط ايجاد شده بسيج شود.»
وجه مشترک تمام این گفته ها در یک چیز است آن هم اینکه فقط یک "جریان خاص" که به اعتقاد اکثر دولتی ها با دولت سرعناد دارند روز و شب درحال تهیه انتقادهای جدید از دولت هستند.
فتنه ۸۸ و تحریم ها علیه ایرانروزنامه وطن امروز اما با بررسی « چگونه غائله فتنه۸۸ کشور را درگرداب تحریم های بی سابقه فروبرد» ضمن بیان این دیدگاه که « اگر ایران فیالمثل در موضوع هستهای طور دیگری رفتار میکرد، تحریمها هم یا اصلا اعمال نمیشد یا اینکه حداقل قدرت و شدت فعلی را نداشت» می نویسد:« این نوشته که براساس یک مطالعه کتابخانهای کم و بیش وسیع آماده شده، استدلال خواهد کرد این نوع نگاه به مساله کاملا غیرواقعی و بلکه گمراهکننده است. رژیم تحریمهای فعلی ایران، ریشه در قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت دارد که ۲۵ خرداد ۱۳۸۹ (ژوئن ۲۰۱۰) صادر شد. تمام تحریمهای یکجانبهای که اکنون بهعنوان تحریمهای موثر علیه ایران از آنها یاد میشود (تحریمهای انرژی و مالی) در واقع براساس زیرساخت حقوقی که در این قطعنامه ایجاد شد، اعمال شده است. اما این قطعنامه–چنانکه با جزئیات نشان خواهیم داد- اساسا نه یک قطعنامه هستهای است و نه با هدف واکنش نشان دادن به سیاستهای هستهای ایران اعمال شده است. قطعنامه ۱۹۲۹ که دقیقا در سالگرد فتنه ۸۸ تصویب شد، محصول تعامل راهبردی آمریکا و متحدانش درباره نحوه کمک به فتنه ۸۸ در ایران –که رو به افول نهاده بود- و یکی از خروجیهای بازنگری استراتژیک آمریکا در سیاست خود درباره ایران پس از فتنه ۸۸ است. زمستان ۸۸ و بهار ۸۹ بحثهای مفصل و بسیار مهمی در آمریکا صورت گرفت در این باره که آمریکا چگونه باید با توجه به تحولات داخلی ایران، راهبرد خود را بازنویسی کند تا در تغییر محاسبات مردم و حاکمیت در ایران موفق باشد. این بازنگری، اگرچه در اصل یک فعالیت بشدت پنهان درون دولت آمریکا بوده است اما کاملا محرمانه نمانده و در همان ایام بخشهای مهمی از آن به محیط علنی و رسانهای راه یافت. در واقع تصمیم به اینکه اعمال تحریمهای فلجکننده اقتصادی علیه ملت ایران، بهترین راه حمایت از جنبش سبز و جلوگیری از میرایی آن در محیط داخلی ایران است، محصول مباحث و مذاکراتی بسیار بلنددامنه در محیط سیاستگذاری استراتژیک دو حزبی آمریکا بوده که تا امروز به هیچوجه مورد مطالعه دقیق قرار نگرفته است.»
این نوشته با حدود۷۵مرجع، اگر با چشمی منصف و به دور از تعصب به آن نگاه شود حرفهای جالب توجهی در آستانه ۶مین ۹دی تاریخ این سرزمین دارد.
دیپلماسی مکاتبه ای ایران در عرصه هسته اي جواب مي دهد؟روزنامه جوان در مطلبی می نویسد: «فارغ از محتواي اين نامه ها، یک پرسش اساسي به علل و چرائي اين اقدام مربوط مي شود. اينكه آيا ارسال چنين مكاتباتي تنها به عنوان يك اقدام عادي ديپلماتيك در سطح رسمي تلقي مي شود يا اينكه ايران برنامه و مسير مشخصي را به صورت هدفمند تعقيب مي كند؟
به نظر می رسد که ایران با درک «عادت شدن» برگزاری مذاکرات هسته ای بعد از توافق ژنو که به صورت متوسط یکبار در هر ماه بوده است، درصدد متحول سازی فضای حاکم بر مذاکرات است. البته مذاکرات ژنو جدید با نوعی تجدید و جدیدسازی قالب ها و تکنیک های مذاکراتی همراه بود. به طوریکه مذاکرات بیش از دورهای قبلی، به صحنه مذاکرات دوجانبه ایران-امریکا شباهت داشت. اما به هر حال، اگر قرار باشد همچنان مذاکرات به محدودیت های صنعت هسته ای ایران در دوره ۱۵ تا ۲۰ ساله توافق جامع مصروف شود و لغو تحریم ها به صورت حاشیه ای یا معوض اقدامات ایران و یا به صورت تدریجی و در یک طیف وسیع زمانی مطرح شود، بعید نیست که دوره تمدید ۷ ماهه نیز بدون دستیابی به توافق جامع خاتمه یابد.
از این رو، اولاً ایران با فعال سازی دیپلماسی رسمی مکاتبه ای، درصدد تغییر سرنوشت مذاکرات و خارج شدن از یک عادت مذاکره مستمر، رجوع مجدد به توافق ها، تغییر مکرر مواضع، و قبض و بسط موضوعات نیازمند توافق است.
نكته دوم، تلاش دوباره براي برجسته كردن مطالبه ايران در مورد لغو تحريم ها است. وزیر امور خارجه کشورمان در نامه هاي اخير خود تاكيد نموده كه: رفع تمام تحریمها جزء اساسی هر توافقی است؛ برخی نسبت به دست کشیدن از این ابزار غیرانسانی، غیرقانونی و غیرسازنده حتی به بهای مخاطره افکندن تمام فرایندی که ایجاد اطمینان کرده و شفافیت را تضمین میکند، تردید دارند. و همچنين تعلق خاطر شدید به تحریمها نه تنها در مسیر حصول به یک توافق جامع دراز مدت ایجاد مانع کرده، بلکه موجب شده حتی پس از انعقاد برنامه اقدام مشترک نیز نتواند اعتماد مردم ایران را مجددا جلب کند.
ظریف ديروز نيز در ديدار با ولادیمیر ماکی وزیر امور خارجه بلاروس نيز با اشاره به اراده و حسن نیت جمهوری اسلامی ایران برای حل موضوع هستهای گفت: «غربیها باید به این حقیقت برسند که تحریمهای ناعادلانه و خلاف مقررات بینالمللی یک دستاورد بزرگ برای آنها محسوب نمیشود و در این صورت است که مذاکرات با گروه ۱+۵ به نتیجه خواهد رسید». به واقع، برآورد ديپلماسي ايران نيز اينست كه اگر غرب همچنان بر تحريم ها اصرار ورزد، توافقي در كار نخواهد بود و «مذاكرات با گروه ۱+۵ به نتيجه نخواهد رسيد».
نكته سوم اينست كه ایران به شدت بر این نکته تاکید دارد که برآورد غرب از تعامل و خط مشی مذاکراتی ایران، نادرست است. زیرا ایران با تصمیم آگاهانه و نه به دلیل فشار تحریم ها، به سمت مذاکره تمایل یافته و به میز مذاکره اقبال نشان داده است. ماري هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، چهارشنبه هفته پيش همين برآورد را مطرح كرد. به ادعاي وي، «تحریمها بود که ایران را به میز مذاکرات و جایی که امروز در آن قرار داریم، آورد». از این رو، در نامه مذکور و از زبان مقامی که مکاتبات و اظهاراتش به عنوان دیدگاه و عمل رسمی کشور در سطح روابط بین المللی تلقی می شود، تاکید شده که ایران تعامل را بر مبنای تصمیم خود اتخاذ نموده و از این رو، «مقاومت» در برابر مطالبات ناعادلانه و تحقیرآمیز غرب در عرصه هسته ای همچنان جاری است.
در اين ميان، اشاره صريح ظريف به سياست «تحقير» كه غربيها در سايه تحريم عليه ايران اعمال كرده اند، به صورت تلويحي اين پيام را به فرايندهاي مذاكراتي مرتبط با مساله هسته اي داد كه ايران خواسته ها و طرحهاي مذاكراتي كه حقوق ايران را تضييع و توانمنديهاي ايران را به صورت سمبليك در آورد، نخواهد پذيرفت. زيرا ايران اين مسائل را «تحقير» هسته اي تلقي خواهد كرد و در برابر آنها مقاومت خواهد نمود. اينكه ايران غني سازي سمبليك را نمي پذيرد، شايد برجسته ترين واكنش و موضع گيري از همين دست باشد.
تحرك بخشي به فضاي مذاكرات به ويژه مادامي كه جهت دادن به شكل و محتواي آن مدنظر باشد، قطعاً مي تواند زمينه هاي مناسبي را براي پيشرفت و تحقق مطالبات كشور در عرصه هسته اي فراهم كند، خواه ميزان آن عملاً كم يا زياد باشد. از اين منظر، ديپلماسي مكاتبه اي هم به خودي خود يك ابزار و مجراي اقدام براي تامين منافع ملي است به ويژه اينكه شفاهي و رسانه اي شدن موضع گيريهاي ديپلماتيك هسته اي طي يكسال اخير، ديپلماسي مكاتبه اي را با ديپلماسي محرمانه پيوند زده و شفاف و علني سازي اين مجرا نيز خود نوعي خط شكني و هنجارسازي را تداعي مي كند. قطعاً اين اهتمام بي نتيجه نخواهد بود، هرچند طرفهاي اصلي مذاكره كننده هسته اي با ايران ممكن است از اين تلاشها چندان متاثر نشوند و خط قبلي خود را در مذاكرات آتي نيز همچنان حفظ نمايند.