داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

۷

با اعلام استقلال لوگانسک و دونتسک؛

تشدید بحران در اوکراین

بخش تعاملی الف - محمودرضا امینی - 30 اردیبهشت 93

پس از آنکه استان های لوگانسک و دونتسک در شرق اوکراین با بیش از ۶ میلیون نفر جمعیت پس از برگزاری یک همه پرسی در ۲۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ اعلام استقلال کردند، نحوه همه پرسی و مشروعیت آن از سوی هیچ کشوری در جهان تأیید نشد.

این بدان معنی نبود که روسیه، حامی اصلی جدایی طلبان غرب ستیز اوکراین، این انتخابات را باطل اعلام کرد، بلکه مسکو با اتخاذ موضعی منفعل اذعان داشت که نتیجه این همه پرسی را محترم می شمارد، هر چند در ابتدا به ظاهر با برگزاری این همه پرسی مخالفت کرده بود.

نخست باید توجه داشت که اوکراین به کانونی برای جدال سیاسی و تحرکات نظامی مشابه جنگ سرد میان روسیه از یک سو و ناتو به سرکردگی آمریکا از سوی دیگر بدل شده است. به گونه ای که اظهارات و مواضع طرفین در قبال رویدادهای اوکراین بیشتر به سهم خواهی و منفعت طلبی آنان درقبال یکدیگر شباهت دارد تا نگرانی از بروز فاجعه ای انسانی در میان ملتی که تا همین چند ماه پیش فارغ از نژاد و اعتقادات سیاسی خود به گذران زندگی در کنار هم مشغول بودند. اما اینک شاهد بروز دو نگرش ملی گرای متمایل به فاشیست از یک سو و گرایش بنیادگرای کمونیستی از سوی دیگر هستیم.

جرقه های این آتش ابتدا در خیابان های کی یف و پس از مخالفت رئیس جمهور روس گرای اوکراین با تقاضای پیوستن به اتحادیه اروپا نمایان شد و سپس با پیوستن حامیان نخست وزیر برکنار شده اوکراین و رهبر انقلاب نارنجی به خیل مخالفان دولت وقت شعله ور شد. نخست خیابان های کی یف مملو از جمعیتی بود که به شکلی آرام و با نمایان ساختن خشم خود از طریق پلاکاردها به اعتراض پرداخته بود، اما؛ در ادامه با هجوم به مراکز نظامی و درگیری های خیابانی، با تصرف ساختمان های دولتی به کودتایی برای براندازی نظام این کشور تبدیل شد.

در آن سوی اوکراین نیز حامیان دولت روس گرای اوکراین از همین طریق و با هجوم به ساختمان های دولتی ابتدا شبه جزیره کریمه و سپس بیش از ۱۱ شهر و استان دیگر اوکراین را به تصرف خود در آوردند.

این مخالفان کاپتالیسم (جهانی سازی) که معتقد بودند باید به ریشه های خود؛ یعنی اصالت روسیه کبیر پایبند باشند، بلافاصله برای جدا کردن خط مشی خود از غرب گرایان تسلط یافته بر پایتخت، اعلام همه پرسی استقلال کردند و چندی بعد هم در میان بهت و حیرت جامعه بین المللی، شبه جزیره کریمه به خاک روسیه ملحق شد. اما این پایان کار نبود و استان هایی که جمعیت روس تبار آن بر سایرین برتری داشت، از جمله لوگانسک و دونتسک نیز اعلام استقلال کردند تا سپس خود را به خاک روسیه ملحق کنند.

این در حالی است که تفاوت زیادی میان این استان ها و منطقه خودگردان کریمه وجود دارد. از جمله اینکه این مناطق قطب اقتصادی اوکراین به شمار می آیند و هرگز دولت مرکزی اجازه نخواهد داد که تمام صنعت این کشور به خاک دیگری ملحق شود. ضمن اینکه کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا ناتو هم به هیچ وجه پیوستن "اوکراین عقیم شده از صنعت" را به جمع خود نخواهند پذیرفت، چون منافعی در قبال آن نخواهند داشت.

از این رو باید با قاطعیت پیش بینی کرد که این جمهوری های به ظاهر استقلال یافته به هیچ وجه -حتی در لقای پیوستن به خاک روسیه- نخواهند توانست بر موضع اعلام استقلال خود پایبند باشند و باید در انتظار تشدید اقدامات نظامی دولت مرکزی اوکراین با همکاری آمریکا و ناتو در این مناطق بود که در نهایت جدایی طلبان را مجبور به نشستن بر سر میز مذاکره و دریافت خواسته های خود از طریق تشریک مشاعی با حکومت مرکزی خواهد کرد.