در حالی که رژیم اسرائیل و ترکیه از قصد خود برای آشتی و عادیسازی روابط در روزهای آینده خبر داده اند، روز گذشته رئیس جمهوری ترکیه با رئیس دفتر سیاسی حماس در استانبول دیدار کرد. هیات جنبش حماس به ریاست خالد مشعل روز جمعه با اردوغان رئیس جمهور ترکیه در کاخ ریاست جمهوری «ییلدیز مابین» دیدار و درباره تلاشهای صورت گرفته برای حل اختلافات داخلی طرفهای فلسطینی و کمکهای ترکیه به ملت فلسطین بحث و رایزنی کرد.
در حالی که رژیم اسرائیل و ترکیه از قصد خود برای آشتی و عادیسازی روابط در روزهای آینده خبر داده اند، روز گذشته رئیس جمهوری ترکیه با رئیس دفتر سیاسی حماس در استانبول دیدار کرد. هیات جنبش حماس به ریاست خالد مشعل روز جمعه با اردوغان رئیس جمهور ترکیه در کاخ ریاست جمهوری «ییلدیز مابین» دیدار و درباره تلاشهای صورت گرفته برای حل اختلافات داخلی طرفهای فلسطینی و کمکهای ترکیه به ملت فلسطین بحث و رایزنی کرد.
به گزارش تابناک، اردوغان در جریان این دیدار تاکید کرد که آنکارا اهمیت زیادی به کاهش درد و رنج فلسطینیان قائل است. مشعل نیز چهارشنبه شب گذشته از ترکیه و مقامات آن به خاطر حمایتشان از مساله فلسطین و مشروط کردن عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی به لغو محاصره غزه تقدیر و تشکر کرده بود.
در همین زمینه روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارونوت» نیز گزارش داد که رجب طیب اردوغان با مشعل مساله آشتی و عادی سازی روابط با اسرائیل را بررسی کرده است. این روزنامه افزود: «اردوغان و مشعل تلاشها برای حل اختلافات بین فلسطینیها و نیز کمکهای انسانی که ترکیه به حماس در قبال پایبندیاش به توافق صلح با اسرائیل خواهد داد، بررسی کردند.»
در این دیدار اردوغان به مشعل اطمینان خاطر داد که ترکیه علی رغم برقراری دوباره روابط با اسرائیل، به حمایت از فلسطین ادامه خواهد داد. به گفته تحلیل گران، هدف اردوغان از این دیدار این است که با اطمینان دادن به مشعل در مورد اینکه روابط با اسرائیل باعث نادیده گرفتن مسئله فلسطین توسط ترکیه نمی شود، حماس را همچنان در اردوگاه ترکیه نگه دارد.
در واقع، از آنجایی که صلح دوباره اسرائیل و ترکیه می تواند حماس را از ترکیه دور کند و به سمت بازیگران رقیبی همچون ایران سوق دهد، به همین جهت اردوغان درصدد است با اطمینان خاطر دادن به رهبران حماس، نگرانی آن ها را برطرف کند و حماس را در اردوگاه خود حفظ کند.
چند روز پیش بود که موسی ابومرزوق، معاون رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در مصاحبه با تلویزیون الاقصی و برخلاف معمول در ستایش ایران بسیار فراتر از عادت رفت؛ به ویژه زمانی که گفت، ایران حمایتی را از مقاومت و مساله فلسطین چه در صف امدادرسانی، آموزش یا مالی به عمل آورد که هیچ طرف دیگری این کار را نکرد و بیشتر کشورها نمیتوانند چنین کمکی را ارائه دهند. وی همچنین تاکید کرد حمایت ایران علنی و روی میز بود.
برخی منابع خبری معتقدند این مصاحبه نشانگر ناامیدی جنبش حماس از اردوگاه سنی است که حماس در طول پنج سال گذشته به عنوان خاستگاه اساسی و یک جایگزین، بر روی آن حساب باز کرده بود، اما با گرایشات و دیدارهای محرمانه و غیرمحرمانه اخیر میان برخی کشورهای عربی و اسرائیل و همچنین برقراری روابط دوستانه دوباره میان ترکیه و اسرائیل، حماس نسبت به ادامه حمایت کشورهای سنی از خود به شدت مردد و بدبین شده است.
به همین دلیل ترکیه نیز تلاش دارد پیش از برقراری روابط مجدد خود با اسرائیل، حماس را نسبت به ادامه حمایت ها و کمک های ترکیه به فلسطین مطمئن سازد.
مطابق گزارشهایی که در رسانههای رژیم اسرائیل و ترکیه منتشر شده، قرار است فریدون سینرلی اوغلو، معاون وزیر خارجه ترکیه و جوزف سیچانور، نماینده ویژه نخست وزیر اسرائیل روز یکشنبه (۲۶ ژوئن/ ۶ تیر) توافق دو کشور برای حل اختلافها و برقراری دوباره روابط دیپلماتیک را اعلام کنند.
ترکیه و رژیم اسرائیل در گفتوگوهای گوناگونی که از جمله در ژنو انجام شده برای خاتمه دادن به کشمکشها از برخی شرطها و درخواستهای خود صرفنظر کردهاند.
مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در روزهای اخیر گفته بود، مناسبات کشورش با حماس «مانعی بر سر راه آشتی با اسرائیل نیست».
رجب طیب اردوغان نیز چه در دوران نخست وزیری و چه از زمانی که رئیس جمهور ترکیه شده رفع محاصره باریکه غزه را به عنوان یکی از پیششرطهای حل مناقشه با اسرائیل اعلام کرده بود.
این در حالی است که حماس روز پنجشنبه اعلام کرده بود، ترکیه به اطلاع این جنبش رسانده است که در مذاکرات ماههای اخیر میان هیئت ترکیه ای برای عادی سازی روابط با اسرائیل، نتوانسته شرط لغو حصر دریایی غزه را به اسرائیل بقبولاند و «اسرائیل به هیچ وجه زیر بار گفتوگو در این باره نرفته است».
به گفته منابع خبری اسرائیلی و ترکی، اسرائیل دو شرط دیگر ترکیه را برای آشتی که پوزش خواهی و آمادگی برای پرداخت غرامت به بازماندگان کشته ها و نیز مجروحان سرنشین کشتی «ماوی مرمره» بود، از مدتها قبل با میانجیگری رئیس جمهوری آمریکا عملی کرد.
رسانه های رژیم اسرائیل نوشته اند این رژیم نیز توانسته دو امتیاز مهم از ترکیه بگیرد؛ یکی محدود شدن فعالیت حماس در ترکیه و دیگری برکناری حاکان فیدان رئیس «میت»، سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه که اسرائیل او را هوادار جمهوی اسلامی ایران میدانست.
همچنین به گزارش روزنامه حریت، یکی از محورهای مهم توافق ترکیه و رژیم اسرائیل از میان برداشتن موانع همکاریهای نظامی و از سرگیری رزمایشهای مشترک است. گفته میشود سرمایهگذاری مشترک در صنایع دفاعی که برای ترکیه از اهمیت زیادی برخوردار است، یکی دیگر از مسائلی است که در مذاکرات ماههای گذشته در مورد آن توافق شده است.
به نظر می رسد اردوغان که بیش از هر زمان دیگری کشورش را در انزوای بین المللی می بیند، سعی دارد به هر طریق ممکن و با راضی نگه داشتن همزمان حماس و رژیم اسرائیل، روابط خود با اسرائیل را برقرار کند. حال باید منتظر ماند و دید که ترکیه می تواند اولین گشایش دیپلماتیک خود را بعد از روابط پرتنش با همسایگان و اتحادیه اروپا به دست آورد؟ و آیا اساسا ًگشایش روابط با رژیم اسرائیل می تواند به خروج ترکیه از انزوای عمیق و فزاینده منطقه ای و بین المللی کمک کند؟ و سوال مهم تر اینکه، آیا ترکیه قادر خواهد بود توازنی در خواسته ها و انتظارات متعارض رژیم اسرائیل و فلسطینی ها ایجاد کند و حماس و کلیت فلسطین با این رویکرد دوگانه ترکیه کنار خواهند آمد یا خیر؟