کد مطلب: 36659
گزارش كامل سخنراني خاتمي در دانشگاه تهران
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۵ آذر ۱۳۸۷ ساعت ۱۷:۴۳
حجت‌الاسلام والمسلمين سيد محمد خاتمي عصر روز دوشنبه در مراسمي كه در پاسداشت شهداي ١٦ آذر و روز دانشجو از سوي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران برگزار شد، حاضر شد و به سوالات دانشجويان پاسخ داد.
به گزارش ايسنا، رييس‌جمهور سابق كشورمان در ابتداي سخنراني‌اش با تشكر از دانشجويان و شرمساري از وضعيت سالن كه به دليل تراكم جمعيت، دانشجويان ايستاده مراسم را نظاره‌گر بودند، پيشايش عيد غدير خم را تبريك گفت و از آن به عنوان عيدي كه نه تنها به مكتب تشيع؛ بلكه به بشريت اختصاص دارد ياد كرد و گفت: خداوند در اين عيد ما را با الگويي آشنا كرد كه باعث افتخار انسانيت بود.
وي در ادامه اظهاراتش با اشاره به همزماني اين ايام با حادثه تلخ سالروز شهادت آيت‌الله مفتح، از آن شهيد به عنوان انساني مبارز و موسس روشن‌انديشي و داراي سعه صدر كه در بامداد انقلاب به دست جنايتكاران ترور شد، ياد كرد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه شهيد مفتح را فردي كه در حوزه و دانشگاه جايگاه بالايي داشت معرفي كرد كه توانست در طول حيات پربركتش در مبارزه با تفكرهاي ارتجاعي نقش مهمي داشته باشد.
خاتمي همچنين از اينكه شخصيت‌هايي نظير شهيد مفتح كه مظهر اصلاح‌طلبي و بينش بالاي ديني بودند توسط جرياني متحجر مصادره شوند، اظهار نگراني كرد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه‌ي اظهاراتش با اشاره به دليل برگزاري اين مراسم كه پاسداشت شهداي ١٦ آذر بود وبيان اين نكته كه از چند منظر بايد به ١٦ آذر نگاه كنيم، گفت: يكي از اين جهات اين است كه ١٦ آذر مظهر بيداري دانشگاه و هوشياري آن در دفاع از استقلال، آزادي و پيشرفت كشور است و پيشگامي دانشگاه به پرداخت هزينه به نفع كشور و به اعلام مبارزه‌ي نفس‌گير نسبت به وضعيتي كه ايجاد شده بود باز مي‌گردد.
وي با يادآوري فضايي كه بعد از كودتاي ٢٨ مرداد بر كشور حاكم شد به مرور آنچه بعد از جنگ جهاني دوم در جهان اتفاق افتاد و بر مبناي آن آمريكا در جهت اينكه ساير كشورهاي استعمارگر را كنار بزند و آنها را به پيروي از خود وادار كند اشاره كرد و گفت: در اين فضا دانشگاه پيشتاز بود به گونه‌اي كه مرحله‌ي جديدي در مبارزه ايجاد شد.
رييس بنياد باران، با يادآوري فضاي رعب و اختناقي كه بعد از كودتاي ٢٨ مرداد بر كشور حاكم شد و به واسطه‌ي آن همه‌ي شخصيت‌هاي آزادي‌خواه و وطن‌خواه اعم از ملي و مذهبي در زندان بودند، اظهار داشت: فضا، فضاي رعب و وحشت بود تا مردم را مايوس كنند اما دانشگاه پيشگام شد براي شكستن اين فضاي رعب، و سه قطره خوني كه در ١٦ آذر به زمين ريخت فوران آتش‌نشاني بود كه از دل مردم به پا خواست و در ٢٢ بهمن ٥٧ توانست رژيم را سرنگون كند.
خاتمي كه ١٦ آذر را روزي داراي جايگاه ممتاز برمي‌شمرد اين روز را شايسته‌ي آن دانست كه به عنوان روز دانشجو و سمبل جنبش دانشجويي معرفي شود.
رييس‌جمهور سابق كشورمان، در عين حال به حوادثي كه دانشگاه بعد از ١٦ آذر به خود ديد خصوصا شهداي دانشجويي كه در جريان دفاع از انقلاب و تماميت ارضي كشور در دوران دفاع مقدس تقديم كشور كرد آن را نيز از ديگر خدمات دانشجو و جنبش دانشجويي به نظام و كشور دانست كه منشا آن در متن ملت بود.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه به حادثه‌ي ١٨ تير اشاره كرد و از آن به عنوان حادثه‌اي تلخ كه نشان‌دهنده‌ي مظلوميت دانشگاه و دانشجو بود ياد كرد و اظهار داشت: در آن جريان دست‌ها و انديشه‌هاي ناپاك سوءاستفاده كردند و آشوب ايجاد كردند كه بايد با آن برخورد مي‌شد و شد.
وي بار ديگر حادثه‌ي كوي دانشگاه را حادثه‌اي تلخ كه سبب شد فشار بر دانشگاه و دانشجو زياد شود ياد كرد و اين حادثه را حادثه‌اي ارزيابي كرد كه هزينه‌ي آن را دانشگاه و دانشجو پرداخت.
رييس بنياد باران افزود: ماهيت حادثه‌ي تلخ كوي دانشگاه با ١٦ آذر متفاوت است. ١٦ آذر نماد جنبش دانشجويي محسوب مي‌شود. ١٦ آذر يك حادثه‌ي مستمر است كه همه روز بايد به ياد آن بود بخصوص براي دانشگاه كه مظهر جنبش دانشجويي است.
خاتمي در ادامه با طرح اين سوال كه درحال حاضر جنبش دانشجويي چه خصوصيتي دارد؟ اظهار داشت: هر جنبش مضافي اگر ريشه در جنبش عام اجتماعي نداشته باشد يا پا نمي‌گيرد يا پا مي‌گيرد و زود پژمرده مي‌شود. هر جنبش مضاف بايد نسبتي با جنبش عام اجتماعي داشته باشد و ادامه و همسو با آن باشد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه جوامعي را كه در آنها نيازي به حركت احساس نشود و يا جوامعي كه در آنها همه چيز سركوب شود را جوامع غير برخوردار از جنبش خصوصا جنبش دانشجويي مي‌دانست، گفت: در اين حالت بايد جنبش دانشجويي بارور كننده‌ي زمينه‌هاي جنبش اجتماعي باشد.
وي در ادامه با طرح اين سوال كه آيا در ايران جنبش اجتماعي فراگير وجود دارد؟ به سابقه‌ي ١٠٠ ساله‌ي آزادي و دموكراسي‌خواهي در ايران اشاره كرد و اظهار داشت: ملت ايران بيش از ١٠٠ سال است كه در جهت نفي استمرار، استقرار جامعه‌ي مدني، پيشرفت، توسعه و عدالت حركت مي‌كند و انقلاب اسلامي ايران از موج‌هاي اين جنبش است كه توانست خواست‌هاي يكصد ساله‌ي ملت ايران را محقق كند.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با طرح اين سوال كه آيا با پيروزي انقلاب اسلامي به اهداف خود رسيديم يا هستند اهدافي كه هنوز احساس مي‌شود محقق نشده‌اند؟ افزود: بيش از يكصد سال است كه اين ملت در جهت اهداف خود حركت مي‌كند و انقلاب اسلامي در جهت تحقق اين اهداف بود. جمهوري اسلامي مطرح شد تا ما نشان دهيم مي‌خواهيم بر استبداد و ديكتاتوري خط پايان بكشيم و آزادي‌هاي مدني بر اساس خواست ملت را در جامعه پياده كنيم و از عقب‌ماندگي نجات پيدا كنيم.
وي ادامه داد: ما مي‌خواستيم داراي نظامي شويم كه به واسطه‌ي آن خود بر سرنوشت‌مان حاكم باشيم. جامعه‌اي كه در آن فقر و تبعيض نباشد، همه‌ي اقوام از حقوق خود بهره‌مند شوند. اخلاق بر آن حاكم شود.
به گزارش خبرنگار سياسي ايسنا، رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در ادامه با اشاره به آنچه امروز در غزه شاهد آن هستيم از استقرار جامعه‌اي بر مبناي اخلاقيات كه ديگر شاهد حوادثي نظير ماجراي غزه نباشيم به عنوان ديگر خواست تاريخي ملت ايران ياد كرد.
وي با تاكيد بر اينكه بي‌انصافي است كه بگوييم بعد از انقلاب تحولي ايجاد نشد، گفت: تحول ايجاد شد اما آيا كاملا به اهداف خود رسيده‌ايم؟ و آيا فقر، فساد و تبعيض رخت بربسته؟ آيا آزادي واقعي در جامعه نهادينه شده است؟ آيا دانشگاه به عنوان كانون آزادي احساس مي‌كند مي‌تواند بدون پرداخت هزينه به نقد قدرت بپردازد؟
رييس بنياد باران، در ادامه‌ي اظهاراتش با يادآوري نقش دانشگاه و روشنفكر در نقد از روشي كه بر مبناي آن از اين وظيفه‌ي دانشگاه و دانشجو مفهوم براندازي برداشت مي‌شود و ناقد، برانداز معرفي مي‌شود انتقاد كرد.
خاتمي همچنين با بيان اينكه به تمام اهدافي كه انقلاب به دنبال آن بود دست پيدا نكرده‌ايم، اظهار داشت: اگر به اهداف رسيده‌ايم پس چشم‌انداز بيست ساله يعني چه؟ يعني براي رسيدن به اهداف فاصله داريم و بايد تلاش كنيم اهداف تحقق پيدا كند.
رييس جمهور سابق كشورمان، با بيان اينكه امروز تمام اهداف انقلاب محقق نشده كه بگوييم به جنبش نياز نداريم، اظهار داشت: جنبش دانشجويي امروز با جنبش دانشجويي كه در قبل انقلاب وجود داشت، فرق دارد. جنبش دانشجويي قبل از انقلاب براي براندازي نظامي فاسد بود، اما امروز جنبش دانشجويي بايد در جهت تحقق اهدافي حركت كند كه انقلاب به دنبال آن بود و اگر لازم دانست در بعضي ساختارها اصلاح شود تلاش شود تا اهداف انقلاب تحقق پيدا كند.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، ادامه داد: جنبش دانشجويي زماني جنبش دانشجويي واقعي است كه متوجه مصالح مبتلابه در جامعه باشد و در جهت تغيير در وضع و حال و تطبيق آن با نيازهاي جامعه حركت كند و پيشرفت عدالت و مردم‌سالاري و اخلاقي شدن جامعه را مدنظر داشته باشد.
وي با بيان اينكه جنبش دانشجويي مي‌تواند داراي نقش رهبري باشد، اظهار داشت: همين‌جا فاصله‌ي جنبش دانشجويي با ديگر نهادهاي مدني و احزاب مشخص مي‌شود. جنبش دانشجويي به دنبال كسب قدرت رسمي نيست؛ بلكه در جهت اصلاح امور حركت مي‌كند.
رييس بنياد باران، همچنين جنبش دانشجويي را برخوردار از نقش مرجعيت در جامعه‌اي دانست كه دچار بحران مرجعيت است و با اشاره به جايگاه تضعيف شده‌ي مرجعيت‌هاي سنتي در جامعه‌ي ما، گفت: در حال حاضر مرجعيت‌هاي سنتي تضعيف شده و مرجعيت‌هاي اجتماعي شكل نگرفته و در چنين شرايطي اگر جنبش دانشجويي روشن‌بين و واقع‌نگر باشد تا حد زيادي مي‌تواند نقش مرجعيت را داشته باشد.
خاتمي همچنين بر درك شرايط زماني، مكاني، منطقه‌اي و جهاني از سوي جنبش دانشجويي تاكيد كرد و گفت: جنبش دانشجويي بايد نيازهاي واقعي جامعه را درك كند و به سوي استقرار نظم و سامان امور حركت كند تا در سايه آن دردهاي مزمن جامعه درمان شود و خواست‌هاي جامعه مبني بر توسعه‌ي اخلاق و رعايت موازين مورد نياز جامعه تامين شود و زبان او به زبان جامعه نزديك گردد.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با اشاره به ويژگي‌هاي جامعه ايراني و جايگاه دين در اين جامعه، فاصله گرفتن جنبش دانشجويي را از اين مفاهيم ديني زمينه‌ساز دور شدن او از جامعه و ناتواني‌اش در مفاهمه با جامعه دانست.
وي در ادامه بار ديگر تاكيد كرد: جنبش دانشجويي معطوف به قدرت نيست. اين جنبش مي‌تواند براي رسيدن به دولت صالح تلاش كند و همواره به عنوان نقاد باقي بماند.
رييس بنياد باران، در ادامه با استناد به يكي از گفته‌هاي سقراط، گفت: جنبش دانشجويي بايد نيش به قدرت را تا زماني كه حد قدرت خود را بداند و نيش به جامعه را تا حق خود را بشناسد ادامه بدهد و اين جنبش بايد به شعارهاي انقلاب پايبند باشد.
خاتمي با تاكيد بر اينكه انقلاب اسلامي ايران يك حادثه‌ي كوچك نبود از آن به عنوان يك واقعيت بزرگ در جهت تحقق خواست‌هاي ملت ياد كرد كه با حضور مردي بزرگ (امام خميني (ره)) توانست تحولات بزرگي ايجاد كند.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، اضافه كرد: اين جنبش بايد بتواند از موضع انقلاب و آرمان‌هاي انقلاب و در جهت تحقق اهداف آن نقد كند و در آن مسير حركت كند.
وي در ادامه با تاكيد بر مستقل بودن جنبش دانشجويي از دولت، احزاب و نهادهاي بيرون دانشگاه، اظهار داشت: اين جنبش بايد نقش پيش‌رو را در جهت استقلال و آزادي‌خواهي ايفا كند و حرمت كلام و انديشه را نگه دارد و در برابر متحجران كه توهم را در برابر انديشه مي‌گذارند و تماميت‌خواهان كه جز زور عريان و ارتجاعي منطقي نمي‌شناسند با گفت‌وگو رفتار كند و اين گفت‌وگو را نهادينه كرده و از خود شروع كرده و به جامعه بكشاند.
به گزارش ايسنا، سيدمحمد خاتمي در ادامه حضورش در دانشگاه تهران، در پاسخ به اين پرسش كه «براي انتخابات رياست‌جمهوري پيش رو، استراتژي شما و مجموعه دلسوزان نظام در چگونگي نقش‌آفريني در انتخابات و تحقق رسالت جريان دانشجويي به عنوان امري كه امروز يكي از اساسي‌ترين امور به شمار مي‌آيد، چيست؟» گفت: اگر اجازه بدهيد بنده اين سوال را آخر جواب مي‌دهم.
دانشجويان حاضر در پاسخ «نه» گفتند.
وي در ادامه گفت: پاسخ به اين سوال كمي به توضيح نياز دارد، پس اگر سوالاتي را كه جواب كوتاهتري مي‌خواهد، ابتدا بگوييد بهتر است.
اما دانشجويان حاضر در جلسه خواستار پاسخگويي خاتمي شدند كه وي نيز به اين پرسش پاسخ داد.
خاتمي اظهاركرد: درانتخابات رياست‌جمهوري كه پيش روي ماست، ابتدا بايد پرسيد چه بايد كرد، كه اين يك مساله است و صحبت شما در رابطه با شخص بنده نيز مساله ديگري است، در مورد خودم افرادي نظير بنده از نسلي هستيم كه در كودكي شاهد نهضت مقاومت ملي، استقرار حكومت ملي و بعد كودتاي آمريكايي و ضدملي ٢٨ مرداد بوده است.
وي ادامه داد: در نوجواني شاهد شروع نهضت بسيار گسترده و عميق به رهبري امام بوديم و در بهترين سال‌هاي عمر در حوزه و دانشگاه لحظات شيرين و تلخي داشتيم؛ البته نه در حد بزرگاني كه در اين زمينه خيلي مايه گذاشتند، بلكه در حد ناچيزي، دست بر آتش مبارزات، چه در زمينه فكري و چه در زمينه عملي، داشتيم.
خاتمي ادامه داد: انقلاب اسلامي براي ما نويد يك بامداد روشن و نجات كشور از يك دوران سياه را داشت؛ اما سوال اينجاست كه ملت ما چه مي‌خواستند؟
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه توضيح داد: از صد سال پيش كه جنبش اجتماعي شروع و زماني كه انقلاب اسلامي پيروز شد، بيش از ١٣ قرن از حضور اسلام در اين سرزمين مي‌گذشت. اين اسلام و دنياي اسلام در مواجهه با دنياي جديد كه به لحاظ سياسي، فكري و اقتصادي تحولاتي را ايجاد كرده بود، رويكردهاي مختلفي پيدا كرد كه يكي رويكرد انفعالي بود و از طرف سنت‌پرستان كه فقط به ظواهر دين و انديشه‌هاي خود پايبند بودند، مطرح مي‌شد. همچنين مساله مقاومت كامل در مقابل غرب مطرح شد، البته مي‌دانيد اين روش و سنت، خود از عوامل بسط و پيدايش سكولاريسم در كشورهاي اسلامي بوده است.
وي افزود: در ميان اين افراد كساني روشن‌بين‌تر بودند و مي‌دانستند اوضاع تغيير كرده و سعي مي‌كردند اسلام را به گونه‌اي مطرح كنند كه بتواند حلال مشكلات باشد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها خاطرنشان كرد: در عمل اين‌ها فقط به امارت كامل و خلافت اسلامي كه سابقه در تاريخ داشت، مي‌انديشيدند. در اين ميان انقلاب اسلامي به رهبري حضرت امام بود كه جمهوري اسلامي را مطرح كرد؛ بينشي روشن كه در عين حال مي‌بايست بر هويت خود ملت تكيه كند، مي‌خواست از دستاوردهاي بزرگ دنيا در همه‌ي عرصه‌ها استفاده كند. ما در رويكرد اول ارتجاع كامل مي‌بينيم و در قسمت دوم، يعني آنها كه به خلافت مي‌انديشيدند، اگر روي كار مي‌آمد، يك نظام خشن كه فقط به ظواهر تكيه مي‌كرد و همه آزادي‌ها را از بين مي‌برد، ايجاد مي‌شد كه نمونه آن را در همسايگي خودمان ديديم.
خاتمي ادامه داد: جمهوري اسلامي براي همه ما نويدبخش بود كه بتوانيم بر اساس آن تحولي را ايجاد كنيم؛ چنان‌كه فداكاري‌هايي براي آن، و اين همه شهيد داده و تلاش شد. اكنون هم هر كاري كه براي تحقق آن جمهوري به آن صورت كه امام گفت و به آن صورت كه در قانون اساسي آمده و خواست ملت ماست، انجام مي‌دهيم.
وي در ادامه با بيان اين كه در روند موجود با مشكلاتي روبرو هستيم، افزود: معتقديم با اين روند كه ممكن است حتي با حسن نيت هم باشد، پيشرفت دور از دسترس است، مشكلاتي همچون فقر، تبعيض و نابرابري افزايش پيدا مي‌كند، تهديدها عليه ايران افزايش پيدا مي‌كند، حتي خطر تخريب اسلام و آرمان‌هاي انقلاب نيز وجود دارد.
خاتمي با بيان اين كه براي كساني كه دلبسته نظام، اسلام، مردم و داراي انديشه هستند، انديشيدن درباره تغيير وضعيت موجود امر مطلوبي است، اظهار كرد: معتقديم كشور ظرفيت‌هاي فراواني به لحاظ مدني، اقتصادي، موقعيت ژئوپلوتيك و ژئواستراتژيك دارد كه هم مي‌توان از اين مشكلات رهايي پيدا كرد و هم در جهت تامين خواسته‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي مردم برنامه ارائه داد.
وي خاطرنشان كرد: بنده با كارشناسان و خبرگان در ارتباط هستم و معتقدم آسان‌ترين كار براي خدمت به مردم، داشتن برنامه است، اما مساله اين است كه آيا برنامه و شعار خوب داشتن براي اين كه بتوان به مردم خدمت كرد، كافي است؟ اگر اين برنامه و منتخب مردم با پشتوانه يك تفاهم ملي و پشتوانه همه اركان و ارگان‌هاي نظام روي كار نيايد و يا برعكس در مقابل برنامه‌هايش كارشكني شود، نه تنها نمي‌شود از اين امكانات استفاده كرد، بلكه حتي ممكن است امكانات موجود را به هدر دهد.
وي افزود:درصورتي مي‌توان با برنامه آمد كه مطمئن بود مي‌توان آن را اجرايي كرد و دستگاه‌ها و نهادهايي كه داراي قدرت هستند پشتيبان باشند تا حداقل كارشكني نشود؛ بنابراين اگر كسي با وجود اين كه مي‌داند برنامه دارد، ولي نمي‌تواند كار كند در آمدن ترديد مي‌كند، نشانه عافيت‌طلبي نيست، بلكه نشانه اين است كه آيا مي‌تواند كار بكند يا نمي‌تواند. اگر همه چيز بر وفق مراد نباشد يا كارشكني در كار باشد، نمي‌توان كار را انجام داد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان تصريح كرد: اما اين كه چه بايد كرد؟ بنده معتقدم بايد با تدبير انديشيد و در مسير خدمت به مردم و آرمان‌هاي آنها كار كرد، همچنين براي اعتلاي كشور، تامين آزادي‌ها در جامعه، مبارزه با فقر، ايجاد توليد و اشتغال و ساير مسائل و همچنين دفع تهديدها تلاش كرد. در اينجا نبايد متوجه فرد باشيم. اگر كسي احساس كند آمدن او با كارشكني توام مي‌شود بايد به سراغ فردي رفت كه تحول‌خواه باشد و روي او هم حساسيت كمتر باشد تا هم بتواند به مردم خدمت كند و هم نيروها هدر نرود.
وي ادامه داد: بنابراين همه بايد در عرصه انتخابات حضور داشته باشيم و بكوشيم آن‌چنان كه به مصلحت جامعه است دفاع و تبليغ براي آمدن افرادي كه برنامه دارند و بتوانند در مسير اهداف انقلاب حركت و به جامعه خدمت كنند، انجام دهيم؛ بنابراين همه در اصل انتخابات شركت مي‌كنيم.
به گزارش ايسنا، در ادامه اين سوال پرسيده شد كه در شرايط فعلي، اموري كه برتصميم‌گيري شما اثر مي‌گذارد كدام است؟
خاتمي در پاسخ گفت: ما آزادي، استقلال، پيشرفت و عدالت را مي‌خواهيم، بايد واقع‌بين بود و ايد‌ه‌آل‌گرايي نكرد. معتقدم ايران زمينه‌هاي بسيار مساعدي براي پيشرفت دارد. مردم ما شايسته‌ي برخورداري از آزادي و استقلال هستند و براي اين كار بايد برنامه داشت و بر اين اساس آسان‌ترين كار داشتن برنامه است؛ به‌ويژه براي ما كه تجربه تدوين دو برنامه سوم و چهارم و اجراي كامل برنامه سوم را داشتيم و به مسائل آشنا هستيم و مطالب را مي‌دانيم.
وي افزود: معتقدم درحال حاضر شرايط سخت‌تر شده و نتوانسته‌ايم در مسير اهدافي كه چشم‌انداز و ساير اهداف بلند دارند، حركت كنيم، اما انجام تحول در جامعه و پيشرفت كه هم مردم از نظر اقتصادي در جايگاه مناسب باشند و هم عدالت اجتماعي حاكم شود و هم تهديدات نسبت به ايران كم شود و بسياري از اصولي كه ما بر آن پافشاري مي‌كنيم، حفظ شود، كاملا ميسر است؛ مهم آن است چه كساني و چگونه مي‌توانند كار را انجام دهند.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه گفت: اگر برنامه خوب هم داشته باشيد اما در مقابل با دو مساله روبرو باشيد كه يكي توقع مردم است كه انتظار دارند يك شبه مسائل حل شود ( اين در حالي است كه مسائل يك شبه حل‌شدني نيست اما مي‌توان در آن جهت حركت كرد) و دومين مساله اين كه با كارشكني و تخريب مواجه شويد؛ يعني دستگاه‌هايي كه بايد كمك كنند فقط مردم را تحريك كنند، .
خاتمي ادامه داد: در زمان بنده هم فقر، فساد و گراني وجود داشت و اشتغال نبود، در رسانه ملي و دستگاه‌هاي مختلف و تشكيلات مختلف ! اما امروز ان‌شاءالله همه جا گل و بلبل شده است.
وي افزود: اگر شرايط به اين صورت باشد كه واقع‌بينانه بتوان با مردم حرف زد و برنامه ارائه داد و بعد مطمئن بود كه اين برنامه‌ها در عمل پياد مي‌شوند، و از طرف ارگان‌ها و نهادها پشتيباني شود يا حداقل كارشكني نشود، .
خاتمي افزود: نمي‌توان به مردم قول داد و نتوانست عمل كرد و سپس جريان‌ها و جناح‌ها شروع به حمله كنند. بنده معتقدم بايد فردي بيايد كه مي‌تواند كار بكند، البته من نمي‌گويم نه!، دارم بررسي مي‌كنم.
اين سخنان خاتمي با تشويق دانشجويان حاضر در سالن مواجه شد.
وي خاطرنشان كرد: اگر به سراغ افرادي برويم كه هم برنامه دارند و هم تحول‌خواهند و هم حساسيتي كه روي ماها وجود دارد، روي آنها نيست، در خدمت بيشتر به مردم بوده‌ايم. ما و شما بايد تلاش كنيم تا آنچه بيشتر به نفع ملت، انقلاب و جامعه است، ان‌شاءالله عملي شود.
خاتمي در ادامه اين جلسه در پاسخ به سوالي درباره اين كه بهترين استراتژي براي حضور كليه گروه‌ها، اقشار سياسي و به‌ويژه دانشجويان چيست؟ گفت: آنچه براي انتخابات لازم است وجود آزادي فضاي انتخابات، اطمينان از اين كه راي مردم مورد حرمت قرار گيرد و همچنين زمينه‌سازي براي رقابت است؛ يعني دوستان از هر جناح و گروه و حزبي ابتدا برنامه خود را عرضه كنند و زمينه و اطمينان داده شود كه نمايندگان واقعي جريان‌هاي فكري و گروهي مي‌توانند در عرصه انتخابات حاضر و گروه‌ها و جريان‌هاي بيرون بدون تخريب يكديگر به ترويج برنامه‌هاي خود بپردازند.
وي ادامه داد: بنده معتقدم اصول‌گرايي به آن معنا كه ما گفتيم راه نجات كشور، تقويت آرمان‌هاي انقلاب و خدمت به مردم است؛ اما در عين حال اين مردم هستند كه بايد نظر و راي بدهند و طبعا اگر فضا، فضاي اطمينان‌بخش باشد، هر رايي كه مردم دهند، بايد مورد اطمينان قرار گيرد و همه به آن احترام بگذارند.
وي افزود: اگر مردم با اميد در صحنه حاضر شوند، ترديدي ندارم كه نتيجه رايشان در جهتي خواهد بود كه در مسير تامين خواست‌هاي ملت ايران، آزادي، استقلال، پيشرفت و رفع تهديدهاست. مردم بايد در صحنه حضور يابند.
خاتمي با بيان اين كه همه كار دست ما نيست و بخشي در دست برگزاركنندگان است گفت: بخشي از اين كار ارائه برنامه‌هاي روشن و جذاب براي جذب بيشتر مردم به پاي صندوق‌هاي راي است. در صورت حصول چنين شرط‌هايي، هر رايي كه حاصل شود بايد به آن احترام گذاشت.
وي در ادامه در پاسخ به پرسشي مبني بر اين كه آيا استراتژي‌اي براي مبارزه با كارشكني‌ها وجود دارد، با تاكيد بر اين كه يقينا بايد در اين زمينه كار شود، توضيح داد: همه چيز دست ما نيست. شما ديديد كه در جريان انتخابات گذشته در امر تاييد صلاحيت‌ها چه شد و چه نيروهاي برجسته انقلابي سابقه‌داري از صحنه حذف شدند.
وي ادامه داد: در جريان انتخابات مجلس هشتم از ٢٩٠ كرسي مجلس، جبهه اصلاحات با همه‌ي تسامحي كه داشت در ١٠٤ كرسي امكان رقابت داشت. ديديد كه در اين ١٠٤ كرسي نزديك به ٦٠ نفر به صحنه آمدند، جو جامعه اين‌چنين است. آيا اگر در ٢٩٠ كرسي نامزدهاي اصلاح‌طلب حضور داشتند، امروز بالاي ٥٠ درصد اين مجلس در اختيار اصلاح‌طلبان نبود؟
رييس‌جمهور سابق كشورمان همچنين در واكنش به برخي شعاري با محتواي « مرگ بر ...» در سالن گفت: اصلا شعار مرگ ندهيد، بحث دوستانه داريم.
خاتمي در ادامه سخنانش اظهار كرد: اين كه بگذارند چه كساني در عرصه بيايند و نيايند، يك مساله است، گرچه متاسفانه امروز تائيد يا ردصلاحيت‌ها اثر مثبت يا منفي در جامعه ندارد و اين براي ما باعث تاسف است، بدين معنا كه ارزيابي در اين زمينه براي جامعه ما چندان مورد توجه نيست.
وي افزود: ما از موضع دفاع از اسلام و جمهوري اسلامي مي‌گوييم بايد در جامعه طوري باشد كه اين طور تلقي شود كه هر كس با او برخورد مي‌شود، انسان مجرم خطرناكي است نه اينكه اين شائبه ايجاد شود كه در برخي مواقع به خاطر انتقاد و آن هم نه اعتراض، برخوردي مي‌شود يا افرادي به دليل داشتن سليقه خاص سياسي رد صلاحيت مي‌شوند، ولو اين كه سابقه آنها در انقلاب و ساير مسائل از برخي كساني كه ردصلاحيت مي‌كنند، بيشتر باشد.
خاتمي تصريح كرد: همه چيز دست ما نيست. ما فقط مي‌توانيم اعتراض و مساله را مطرح كنيم، به همين دليل بايد تلاش شود افرادي كه به هر حال توان ردصلاحيت آنها نيست يا ردصلاحيت آنها هزينه‌ي زيادي دارد بيشتر در صحنه شركت كنند.
وي ادامه داد: اگر اين مشكل نبود افراد باصلاحيتي وجود داشتند كه مي‌توانستند در انتخابات شركت كنند و مورد توجه مردم قرار گيرند و خدمت كنند.
خاتمي در ادامه توضيح داد: افرادي كه انتخابات را برگزار مي‌كنند رسالت و وظيفه خود را پاسداري از راي مردم بدانند.
وي ادامه داد:اين كه ما مي‌گوييم بايد كساني در جمهوري اسلامي مسئوليت داشته باشند كه واقعا به راي مردم معتقد باشند، واقعا معتقد باشند كه امام فرمود ميزان راي ملت است، اين اصل راهبردي است.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ادامه داد: انتخابات بايد طوري باشد كه نظارت كامل از سوي ملت و نمايندگاني كه ممكن است مورد ستم قرار گيرند، واقع شود؛ اما متاسفانه در انتخابات مجلس نتوانستيم اين موضوع را صددرصد اجرا كنيم؛ ولي دوستان سازوكاري را انجام دادند تا بتوانند نظارت را انجام دهند و حتي‌الامكان چهر‌ه‌هاي مطلوبي حضور پيدا كنند و از راي مردم حمايت شود.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه سخنانش در دانشگاه تهران در پاسخ به اين سوال كه شما «هشت سال شعار زنده باد مخالف من» را سرداديد. دستاورد اين هشت سال چه بود؟ گفت: براي رسيدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب نه تنها فرصت هشت ساله كافي نيست؛ بلكه از آنجا كه اصلاحات تدريجي است، ٢٨ سال نيز كافي نيست.
به گزارش خبرنگار سياسي ايسنا، وي در ادامه با بيان اينكه به هيچ‌وجه معتقد نيستم كه ما در اين هشت سال عيبي نداشتيم، گفت: معتقدم بعضي جاها فرصت‌ها را از دست داديم از جمله وقتي برخي كارشكني‌ها شروع شد و با مصادره ارزش‌هاي انقلاب، در مقابل اصلاحات و حركت و خواست مردم ايستادند حتما اگر با قاطعيت بيشتر عمل مي‌كرديم امروز وضع و حال‌مان بهتر مي‌شد.
رييس بنياد باران، ادامه داد: اگر بعضي كارشكني‌ها نبود دستاوردهاي بيشتري داشتيم. قبول مي‌كنم ضعف از ما بود. موانع و كارشكني‌ها هم بود و در مقابل آن عمل مي‌شد.
خاتمي در ادامه با اشاره به وضعيت بحث مذاكره با آمريكا در دوره اصلاحات، اظهارداشت: امروز معتقدم دولت ما انصافا با شجاعت پيشگام مذاكره با آمريكاست و در مذاكره نيز بسته نيست؛ البته آمريكايي‌ها به عرصه نمي‌آيند.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با اشاره به مصاحبه‌هاي دوره رياست‌جمهوري خودش كه «در آن به دفاع از همه‌ي اصول و ارزش‌هاي انقلاب پرداخت»، گفت: بعد از اين مصاحبه براي اولين بار دولت آمريكا مطابق آن شروطي كه امام(ره) گذاشته بود (دولت آمريكا عذرخواهي كند و قول دهد ديگر در امور ايران دخالت نكند) رسما از ايران عذرخواهي كرد، اما به جاي اينكه زمينه‌ها فراهم شود تا در راستاي آن مشكلات رفع و منافع ملي نيز تامين گردد حجمي از تبليغات عليه اصلاحات در جامعه شكل گرفت.
وي كه برنامه‌هاي دولت اصلاحات را برگرفته از ارزش‌ها، اصول و خواست‌هاي مردم و حقوق ملت مي‌دانست آنچه در دوره اصلاحات در بحث برقراري رابطه با آمريكا پيش آمد را نيز در همين راستا ارزيابي كرد.
رييس بنياد باران، در ادامه اظهاراتش با يادآوري شعاري كه در زمينه توسعه سياسي در دوران مسووليتش مطرح مي‌كرد، گفت: با وجود آنكه بر فعاليتهاي سياسي تاكيد مي‌كردم، اما تحولات اقتصادي قابل تقديري نيز در دولت اصلاحات شكل گرفت كه هنوز هم نان آن را مي‌خوريم.
خاتمي با اشاره به وضعيت قيمت نفت در دوران اصلاحات كه به بشكه‌اي ٩ دلار رسيد و دولت اصلاحات توانست بدون آنكه فشار زيادي بر مردم وارد شود كشور را اداره كند، اشاره كرد و آن را ديگر دليل موفقيت اين دولت ارزيابي كرد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، به «خشكسالي كه در دوران اصلاحات در كشور اتفاق افتاد و به واسطه‌ي آن مجبور شديم شش ميليون تن گندم وارد كنيم» اشاره كرد و گفت: در همان زمان تورم به ٥/١١ درصد رسيد. صحبت تك‌نرخي كردن ارز بود كه گفته شد تورم در صورت تك‌نرخي شدن ارز ٩ تا ١٠ درصد افزايش پيدا مي‌كند. ما اين كار را انجام داديم و كشور را با تورم ٣/١٥ درصدي تحويل داديم اما امروز با نفت ٩٠ دلاري سوال كنيد وضعيت تورم چطور است؟
وي اضافه كرد: مطمئنا به نام اصلاحات حرف‌هاي بي‌ربطي زده شد اما آن را به حساب اصلاحاتي كه مردم به آن راي دادند نگذاريد.
رييس بنياد باران، تاكيد كرد: اگر اصلاحات مجددا راي بياورد هر چند حتي اگر من نيايم تجربه‌ي هشت سال و تجربه‌ي اين چهار سال را داريم.
خاتمي در پاسخ به اين سوال كه آيا اميدي به آينده است؟ گفت: اين كشور خيلي مهم است و انقلاب شما خيلي بزرگ بود. اميدهاي بزرگ به اين كشور است. بنده به هيچ‌وجه معتقد نيستم دولت فعلي مي‌خواهد كارها را خراب كند و مشكل ايجاد كند و مطمئنم قصد خير دارند.
خاتمي در ادامه به تدوين سند چشم‌انداز ٢٠ ساله نظام در دوران وي كه به تاييد رهبري و تصويب مجمع تشخيص مصلحت رسيد اشاره كرد و با يادآوري اينكه برنامه چهارم توسعه نيز در راستاي تحقق اهداف سند چشم‌انداز تدوين شد، گفت: اگر اين برنامه را در افق چشم‌انداز اجرا مي‌كرديم وضعيت ما بهتر بود، گفتند درست نيست ولي به جاي آن چه گذاشتند.
رييس‌جمهور سابق كشورمان، در ادامه با ابراز اميدواري نسبت به اينكه ملت انتخابي انجام دهند كه در جهت بهبود امور باشد، اظهار داشت: با وضعيت فعلي ديرتر و گران‌تر به اهداف انقلاب مي‌رسيم اما اگر وضعيت عوض شود زودتر و ارزان‌تر اين اهداف محقق خواهد شد.
وي همچنين در ادامه در پاسخ به سوالي درباره‌ي نگاهش به كساني كه در مقطعي شعار عبور از خاتمي را مطرح كردند اظهار داشت: طبعا همه انديشه‌هايي كه به نام اصلاحات بيان شد را قبول ندارم، اما ما در جامعه متكثر زندگي مي‌كنيم. خاتمي كسي نيست، هر كسي هر انديشه‌اي كه دارد بايد ابراز كند.
رييس بنياد باران، ادامه داد: مگر حضرت امام (ره) در پاريس نفرمود حتي كساني كه اصل دين و اسلام را قبول ندارند و ماركسيست يا ماترياليست هستند در جمهوري اسلامي آزادند صحبت كنند و تشكل و تجمع داشته باشند.
خاتمي همچنين هر كس، هر فرد و يا گروهي را كه در چارچوب انديشه‌هاي امام و انقلاب حركت كند را مورد تاييد قرار داد.
در ادامه اين جلسه سوال ديگري پرسيده شد مبني بر اينكه امروز عده‌اي هستند كه با مصادره امام در تلاشند كه به مطامع خود دست يابند امامي كه شما شناختيد، چگونه امامي بود؟
خاتمي در پاسخ به اين پرسش با بيان اينكه الان در اين مكان مجال و فرصت براي صحبت از امام(ره) نيست، گفت: در آن زمان در آن بينشي كه نسبت به اسلام وجود داشت؛جريانات اسلامي متفكر همچون علامه طباطبايي، شهيد مطهري، مهندس بازرگان، آيت‌الله طالقاني و استاد شريعتي در آن بحران‌ها و سختي‌ها انديشه‌هاي روشن اسلام را مطرح مي‌كردند.
وي افزود: امام(ره) از دو جهت امتياز داشت يكي از جهت طرح انديشه‌هاي مهم و ديگري از لحاظ اينكه انديشه‌هاي ايشان ناظر به عمل بود. ايشان انساني اسلامي و متدين بودند كه لحظه‌اي در انجام وظايف ديني ترديد نمي‌كردند. ايشان در مقابل خيلي‌ها مساله جمهوري اسلامي را مطرح كردند.
خاتمي در ادامه به بيان خاطره‌اي از امام(ره) پرداخت و گفت: زماني كه امام در پاريس حضور داشتند و مساله جمهوري اسلامي را مطرح كردند گروه‌هاي اسلامي غيرديني با بنده براي ديدار با امام تماس گرفتند البته اين افراد بعد از مدتي ضد جمهوري اسلامي، امام و انقلاب اسلامي شدند، اما آن روز آنها اظهار ارادت و علاقه به امام و جمهوري اسلامي مي‌كردند.برخي از آنها خواستار ديدار با امام شدند. بنده به همين دليل به حاج احمد‌آقا گفتم كه اين‌ها قصد ديدار با امام را دارند البته اين افراد همان كساني هستند كه از دل آنها القاعده و طالبان درآمد. آنها در آن ديدار به امام اعتراض كردند كه جمهوري اسلامي يك بدعت است و در اسلام چيزي به نام جمهوري اسلامي وجود ندارد. بنابراين اگر به نام خليفه مسلمين در صحنه حاضر شويد با شما بيعت و همه امكانات را در اختيارتان قرار مي‌دهيم. امام در واكنش به اين سخنان با عصبانيت فرمودند كه بنده هيچ احتياجي به امكانات شما ندارم. جمهوري اسلامي بدعت نيست و ما روشي جز جمهوري اسلامي را قبول نداريم.
در اين هنگام يكي از دانشجويان از ميان جلسه فرياد زد پس انقلاب فرهنگي چه بود؟، كه خاتمي در واكنش گفت:صحبت از انديشه است. امام(ره) به صراحت فرمودند هر انديشه‌اي حتي انديشه‌هاي الحادي در جمهوري اسلامي تا وقتي كه به توطئه نيانجامد و دست به اسلحه نبرد، آزاد است.
وي ادامه داد: ممكن است در انقلاب فرهنگي نيز برخي تندروي‌ها انجام شده باشد، اما اين را نبايد به حساب امام گذاشت.امامي كه من مي‌شناختم امامي بود كه به راي مردم، استقلال و آزادي مردم مومن بود و معتقد بود كه اسلام با همه اين‌ها سازگاري دارد و اگر انحرافي وجواد دارد، اينجاست.
رييس‌جمهور سابق كشورمان خاطرنشان كرد:متاسفانه در جمهوري اسلامي برخي به صراحت گفتند كه امام هم«جمهوري اسلامي» را قبول نداشت!؛با اين تفكرات مي‌خواهند بگويند نماينده اسلام هستند؟ اين تفكر مي‌تواند در جامعه باشد، ولي هيچ كس نبايد اجازه دهد كه به نام انقلاب و در كانون‌هايي كه قدرت را در دست دارند اين تفكرها حضور پيد اكنند. يكي از دغدغه‌هاي اساسي اصلاح‌طلبان با آنها در تحجر، واپس‌گرايي و ظاهرگرايي است.
رييس بنياد باران تصريح كرد: ما از آن امام با آن انديشه دفاع مي‌كنيم. معتقديم كه برخي انديشه‌هايي كه وجود دارد كه با امام سازگار نبودند و امروز مي‌كوشند كه بگويند كه امام تفكر آنها را داشته و بايد با همه وجود ايستاد كه امام چيز ديگري غير از اين تفكرات موجود است. البته معتقدم اين تفكرت مي‌توانند حضور داشته و ابراز وجود كنند اما حق ندارند برانقلاب و جامعه ما مسلط شوند.
خاتمي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اين كه مگر قرار نبود در جمهوري اسلامي همه و به خصوص در دانشگاه‌ها، آزادي داشته باشند پس تكليف «دانشجويان غيرديني» كه مي‌خواهند در دانشگاه‌ها فعاليت كنند در فضاي فعلي چه مي‌شود؟ اظهار كرد: معتقدم فضاي دانشگاه‌ها مساعد نيست، اين موارد را در شوراي انقلاب فرهنگي نيز بيان كردم اما در آنجا تنها يك راي داشتم. عنوان كردم كه چرا فقط بايد انجمن‌هاي اسلامي حق حضور داشته باشند و سپس انجمن‌هاي اسلامي كه بيشتر پايبند خط امام(ره) هستند تحت فشار باشند؟ بايد همه جريانات و گروه‌ها بتوانند فعاليتهاي صنفي و فرهنگي كنند.
در اين هنگام يكي از دانشجويان پرسيد در اين هشت سال براي تشكل‌ها چه كار كرديد؟ خاتمي در واكنش گفت: مقداري كار كردم، مقداري هم نكردم و مقداري هم نگذاشتند انجام دهم.
وي ادامه داد: رييس‌جمهور كه در اين چارچوب كار مي‌كند امكانات و اختيارات محدودي دارد. نمي‌توان از او توقع انجام همه كارها را داشت والا اگر نظر من بنده بود خيلي كارها انجام مي‌شد.
خاتيم خاطرنشان كرد: وقتي مي‌گوييم جمهوري اسلامي به اين معنا نيست كه ديگر اديان و مذاهب، حقوق اساسي ندارند. راي ملت يعني راي همه آنها و معتبر است. در جمهوري اسلامي راي يك مسيحي، يهودي، زرتشتي و مسلمان در موارد حساس و حياتي مساوي است و همه بايد اجازه فعاليت داشته باشند.
اين مراسم با حاشيه‌هايي نيز همراه بود. در ابتداي اين مراسم درحالي كه هنوز سخنراني خاتمي آغاز نشده بود، دانشجويان براي ورود به سالن يكي از درهاي تالار چمران را شكستند و وارد شدند. دانشجوياني كه در سالن حضور داشتند عكس‌ها و پلاكاردهايي در حمايت از خاتمي در دست داشتند و دانشجوياني كه از ساعاتي قبل از ورود خاتمي در سالن حضور داشتند شعارهايي در حمايت از وي سرمي‌دادند. همچنين قبل از ورود خاتمي كليپ‌هايي در رابطه با فعاليتهاي دانشجويي درحوادث مختلف پخش شد. در اين جلسه سرودهاي «يار دبستاني من»، «اي ايران اي مرز پرگهر»، و سرودي درباره بيت‌المقدس بارها پخش مي‌شد و دانشجويان با آن همخواني مي‌كردند.
به گزارش ايسنا، در ادامه محمدي عضو شوراي مركزي انجمن اسلامي دانشجويان تهران و علوم پزشكي به ترتيب بر مصدق، چمران، طالقاني، بازرگان، شريعتي، امام (ره) و سيد محمد خاتمي به عنوان آموزگار ادب و شكيبايي درود فرستاد كه با تشويق دانشجويان همراه شد به حاضران خيرمقدم گفت.
در ادامه عباسي‌نژاد دبير سياسي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران به قرائت بيانيه آغازين برنامه پرداخت.
پس از پايان قرائت بيانيه دانشجويان،محمدي ضمن تشكر از انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تربيت مدرس در پيگيري دعوت از خاتمي براي حضور در اين برنامه، يادي از مردم مظلوم فلسطين در غزه كرد و دانشجويان براي شادي روح شهداي غزه صلوات فرستادند.
در ادامه زماني كه خاتمي در پاسخ به اين سوال گفت بهتر است كسي آيد كه برنامه داشته باشد و تحول‌خواه باشد و همچنين مورد حساسيت نباشد تا بتواند خدمت‌گزار باشد با اعتراض دانشجويان مواجه شد.
در ادامه‌ي اين جلسه چند تن از دانشجويان با پلاكاردي با مضمون اصلاحات مرد، زنده باد انقلاب در اعتراض به خاتمي بپا خواستند كه با سر دادن شعارهايي در حمايت از خاتمي مواجه شدند؛ سپس وقتي برخي از حاضران عليه بسيج دانشجويي شعار دادند، خاتمي در مواجه با اين شعار گفت:« نبايد چنين شعاري را بدهيد. دانشجويان بسيجي نيز مانند ديگر تشكل‌ها عزيز هستند.بايد يكديگر را تحمل كنيم.»
خاتمي در پايان سخنان خود در پاسخ به آخرين سوال مبني بر اينكه «آيا حاضريد آبروي خود را براي ايران بگذاريد؟» گفت: با اينكه يزدي هستم جان خود را براي ايران مي‌گذارم.
همچنين زماني كه سخنراني خاتمي در بيرون از سالن، در راهروها و طبقات دانشگاه با دستگاه‌هاي ويدئو پروژكتور پخش مي‌شد، ويژه‌نامه‌هايي كه عنوان انجمن اسلامي دانشجويان دموكراسي‌خواه دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران و همين طور جمعي از دانشجويان مسلمان دانشگاه تهران روي آنها درج شده بود شامل مطالبي در انتقاد از خاتمي بين حاضران پخش مي‌شد.
به گزارش ايسنا، رييس‌جمهور سابق كشورمان در ابتداي سخنراني‌اش با تشكر از دانشجويان و شرمساري از وضعيت سالن كه به دليل تراكم جمعيت، دانشجويان ايستاده مراسم را نظاره‌گر بودند، پيشايش عيد غدير خم را تبريك گفت و از آن به عنوان عيدي كه نه تنها به مكتب تشيع؛ بلكه به بشريت اختصاص دارد ياد كرد و گفت: خداوند در اين عيد ما را با الگويي آشنا كرد كه باعث افتخار انسانيت بود.
وي در ادامه اظهاراتش با اشاره به همزماني اين ايام با حادثه تلخ سالروز شهادت آيت‌الله مفتح، از آن شهيد به عنوان انساني مبارز و موسس روشن‌انديشي و داراي سعه صدر كه در بامداد انقلاب به دست جنايتكاران ترور شد، ياد كرد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه شهيد مفتح را فردي كه در حوزه و دانشگاه جايگاه بالايي داشت معرفي كرد كه توانست در طول حيات پربركتش در مبارزه با تفكرهاي ارتجاعي نقش مهمي داشته باشد.
خاتمي همچنين از اينكه شخصيت‌هايي نظير شهيد مفتح كه مظهر اصلاح‌طلبي و بينش بالاي ديني بودند توسط جرياني متحجر مصادره شوند، اظهار نگراني كرد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه‌ي اظهاراتش با اشاره به دليل برگزاري اين مراسم كه پاسداشت شهداي ١٦ آذر بود وبيان اين نكته كه از چند منظر بايد به ١٦ آذر نگاه كنيم، گفت: يكي از اين جهات اين است كه ١٦ آذر مظهر بيداري دانشگاه و هوشياري آن در دفاع از استقلال، آزادي و پيشرفت كشور است و پيشگامي دانشگاه به پرداخت هزينه به نفع كشور و به اعلام مبارزه‌ي نفس‌گير نسبت به وضعيتي كه ايجاد شده بود باز مي‌گردد.
وي با يادآوري فضايي كه بعد از كودتاي ٢٨ مرداد بر كشور حاكم شد به مرور آنچه بعد از جنگ جهاني دوم در جهان اتفاق افتاد و بر مبناي آن آمريكا در جهت اينكه ساير كشورهاي استعمارگر را كنار بزند و آنها را به پيروي از خود وادار كند اشاره كرد و گفت: در اين فضا دانشگاه پيشتاز بود به گونه‌اي كه مرحله‌ي جديدي در مبارزه ايجاد شد.
رييس بنياد باران، با يادآوري فضاي رعب و اختناقي كه بعد از كودتاي ٢٨ مرداد بر كشور حاكم شد و به واسطه‌ي آن همه‌ي شخصيت‌هاي آزادي‌خواه و وطن‌خواه اعم از ملي و مذهبي در زندان بودند، اظهار داشت: فضا، فضاي رعب و وحشت بود تا مردم را مايوس كنند اما دانشگاه پيشگام شد براي شكستن اين فضاي رعب، و سه قطره خوني كه در ١٦ آذر به زمين ريخت فوران آتش‌نشاني بود كه از دل مردم به پا خواست و در ٢٢ بهمن ٥٧ توانست رژيم را سرنگون كند.
خاتمي كه ١٦ آذر را روزي داراي جايگاه ممتاز برمي‌شمرد اين روز را شايسته‌ي آن دانست كه به عنوان روز دانشجو و سمبل جنبش دانشجويي معرفي شود.
رييس‌جمهور سابق كشورمان، در عين حال به حوادثي كه دانشگاه بعد از ١٦ آذر به خود ديد خصوصا شهداي دانشجويي كه در جريان دفاع از انقلاب و تماميت ارضي كشور در دوران دفاع مقدس تقديم كشور كرد آن را نيز از ديگر خدمات دانشجو و جنبش دانشجويي به نظام و كشور دانست كه منشا آن در متن ملت بود.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه به حادثه‌ي ١٨ تير اشاره كرد و از آن به عنوان حادثه‌اي تلخ كه نشان‌دهنده‌ي مظلوميت دانشگاه و دانشجو بود ياد كرد و اظهار داشت: در آن جريان دست‌ها و انديشه‌هاي ناپاك سوءاستفاده كردند و آشوب ايجاد كردند كه بايد با آن برخورد مي‌شد و شد.
وي بار ديگر حادثه‌ي كوي دانشگاه را حادثه‌اي تلخ كه سبب شد فشار بر دانشگاه و دانشجو زياد شود ياد كرد و اين حادثه را حادثه‌اي ارزيابي كرد كه هزينه‌ي آن را دانشگاه و دانشجو پرداخت.
رييس بنياد باران افزود: ماهيت حادثه‌ي تلخ كوي دانشگاه با ١٦ آذر متفاوت است. ١٦ آذر نماد جنبش دانشجويي محسوب مي‌شود. ١٦ آذر يك حادثه‌ي مستمر است كه همه روز بايد به ياد آن بود بخصوص براي دانشگاه كه مظهر جنبش دانشجويي است.
خاتمي در ادامه با طرح اين سوال كه درحال حاضر جنبش دانشجويي چه خصوصيتي دارد؟ اظهار داشت: هر جنبش مضافي اگر ريشه در جنبش عام اجتماعي نداشته باشد يا پا نمي‌گيرد يا پا مي‌گيرد و زود پژمرده مي‌شود. هر جنبش مضاف بايد نسبتي با جنبش عام اجتماعي داشته باشد و ادامه و همسو با آن باشد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه جوامعي را كه در آنها نيازي به حركت احساس نشود و يا جوامعي كه در آنها همه چيز سركوب شود را جوامع غير برخوردار از جنبش خصوصا جنبش دانشجويي مي‌دانست، گفت: در اين حالت بايد جنبش دانشجويي بارور كننده‌ي زمينه‌هاي جنبش اجتماعي باشد.
وي در ادامه با طرح اين سوال كه آيا در ايران جنبش اجتماعي فراگير وجود دارد؟ به سابقه‌ي ١٠٠ ساله‌ي آزادي و دموكراسي‌خواهي در ايران اشاره كرد و اظهار داشت: ملت ايران بيش از ١٠٠ سال است كه در جهت نفي استمرار، استقرار جامعه‌ي مدني، پيشرفت، توسعه و عدالت حركت مي‌كند و انقلاب اسلامي ايران از موج‌هاي اين جنبش است كه توانست خواست‌هاي يكصد ساله‌ي ملت ايران را محقق كند.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با طرح اين سوال كه آيا با پيروزي انقلاب اسلامي به اهداف خود رسيديم يا هستند اهدافي كه هنوز احساس مي‌شود محقق نشده‌اند؟ افزود: بيش از يكصد سال است كه اين ملت در جهت اهداف خود حركت مي‌كند و انقلاب اسلامي در جهت تحقق اين اهداف بود. جمهوري اسلامي مطرح شد تا ما نشان دهيم مي‌خواهيم بر استبداد و ديكتاتوري خط پايان بكشيم و آزادي‌هاي مدني بر اساس خواست ملت را در جامعه پياده كنيم و از عقب‌ماندگي نجات پيدا كنيم.
وي ادامه داد: ما مي‌خواستيم داراي نظامي شويم كه به واسطه‌ي آن خود بر سرنوشت‌مان حاكم باشيم. جامعه‌اي كه در آن فقر و تبعيض نباشد، همه‌ي اقوام از حقوق خود بهره‌مند شوند. اخلاق بر آن حاكم شود.
به گزارش خبرنگار سياسي ايسنا، رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در ادامه با اشاره به آنچه امروز در غزه شاهد آن هستيم از استقرار جامعه‌اي بر مبناي اخلاقيات كه ديگر شاهد حوادثي نظير ماجراي غزه نباشيم به عنوان ديگر خواست تاريخي ملت ايران ياد كرد.
وي با تاكيد بر اينكه بي‌انصافي است كه بگوييم بعد از انقلاب تحولي ايجاد نشد، گفت: تحول ايجاد شد اما آيا كاملا به اهداف خود رسيده‌ايم؟ و آيا فقر، فساد و تبعيض رخت بربسته؟ آيا آزادي واقعي در جامعه نهادينه شده است؟ آيا دانشگاه به عنوان كانون آزادي احساس مي‌كند مي‌تواند بدون پرداخت هزينه به نقد قدرت بپردازد؟
رييس بنياد باران، در ادامه‌ي اظهاراتش با يادآوري نقش دانشگاه و روشنفكر در نقد از روشي كه بر مبناي آن از اين وظيفه‌ي دانشگاه و دانشجو مفهوم براندازي برداشت مي‌شود و ناقد، برانداز معرفي مي‌شود انتقاد كرد.
خاتمي همچنين با بيان اينكه به تمام اهدافي كه انقلاب به دنبال آن بود دست پيدا نكرده‌ايم، اظهار داشت: اگر به اهداف رسيده‌ايم پس چشم‌انداز بيست ساله يعني چه؟ يعني براي رسيدن به اهداف فاصله داريم و بايد تلاش كنيم اهداف تحقق پيدا كند.
رييس جمهور سابق كشورمان، با بيان اينكه امروز تمام اهداف انقلاب محقق نشده كه بگوييم به جنبش نياز نداريم، اظهار داشت: جنبش دانشجويي امروز با جنبش دانشجويي كه در قبل انقلاب وجود داشت، فرق دارد. جنبش دانشجويي قبل از انقلاب براي براندازي نظامي فاسد بود، اما امروز جنبش دانشجويي بايد در جهت تحقق اهدافي حركت كند كه انقلاب به دنبال آن بود و اگر لازم دانست در بعضي ساختارها اصلاح شود تلاش شود تا اهداف انقلاب تحقق پيدا كند.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، ادامه داد: جنبش دانشجويي زماني جنبش دانشجويي واقعي است كه متوجه مصالح مبتلابه در جامعه باشد و در جهت تغيير در وضع و حال و تطبيق آن با نيازهاي جامعه حركت كند و پيشرفت عدالت و مردم‌سالاري و اخلاقي شدن جامعه را مدنظر داشته باشد.
وي با بيان اينكه جنبش دانشجويي مي‌تواند داراي نقش رهبري باشد، اظهار داشت: همين‌جا فاصله‌ي جنبش دانشجويي با ديگر نهادهاي مدني و احزاب مشخص مي‌شود. جنبش دانشجويي به دنبال كسب قدرت رسمي نيست؛ بلكه در جهت اصلاح امور حركت مي‌كند.
رييس بنياد باران، همچنين جنبش دانشجويي را برخوردار از نقش مرجعيت در جامعه‌اي دانست كه دچار بحران مرجعيت است و با اشاره به جايگاه تضعيف شده‌ي مرجعيت‌هاي سنتي در جامعه‌ي ما، گفت: در حال حاضر مرجعيت‌هاي سنتي تضعيف شده و مرجعيت‌هاي اجتماعي شكل نگرفته و در چنين شرايطي اگر جنبش دانشجويي روشن‌بين و واقع‌نگر باشد تا حد زيادي مي‌تواند نقش مرجعيت را داشته باشد.
خاتمي همچنين بر درك شرايط زماني، مكاني، منطقه‌اي و جهاني از سوي جنبش دانشجويي تاكيد كرد و گفت: جنبش دانشجويي بايد نيازهاي واقعي جامعه را درك كند و به سوي استقرار نظم و سامان امور حركت كند تا در سايه آن دردهاي مزمن جامعه درمان شود و خواست‌هاي جامعه مبني بر توسعه‌ي اخلاق و رعايت موازين مورد نياز جامعه تامين شود و زبان او به زبان جامعه نزديك گردد.
رييس موسسه‌ي بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با اشاره به ويژگي‌هاي جامعه ايراني و جايگاه دين در اين جامعه، فاصله گرفتن جنبش دانشجويي را از اين مفاهيم ديني زمينه‌ساز دور شدن او از جامعه و ناتواني‌اش در مفاهمه با جامعه دانست.
وي در ادامه بار ديگر تاكيد كرد: جنبش دانشجويي معطوف به قدرت نيست. اين جنبش مي‌تواند براي رسيدن به دولت صالح تلاش كند و همواره به عنوان نقاد باقي بماند.
رييس بنياد باران، در ادامه با استناد به يكي از گفته‌هاي سقراط، گفت: جنبش دانشجويي بايد نيش به قدرت را تا زماني كه حد قدرت خود را بداند و نيش به جامعه را تا حق خود را بشناسد ادامه بدهد و اين جنبش بايد به شعارهاي انقلاب پايبند باشد.
خاتمي با تاكيد بر اينكه انقلاب اسلامي ايران يك حادثه‌ي كوچك نبود از آن به عنوان يك واقعيت بزرگ در جهت تحقق خواست‌هاي ملت ياد كرد كه با حضور مردي بزرگ (امام خميني (ره)) توانست تحولات بزرگي ايجاد كند.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، اضافه كرد: اين جنبش بايد بتواند از موضع انقلاب و آرمان‌هاي انقلاب و در جهت تحقق اهداف آن نقد كند و در آن مسير حركت كند.
وي در ادامه با تاكيد بر مستقل بودن جنبش دانشجويي از دولت، احزاب و نهادهاي بيرون دانشگاه، اظهار داشت: اين جنبش بايد نقش پيش‌رو را در جهت استقلال و آزادي‌خواهي ايفا كند و حرمت كلام و انديشه را نگه دارد و در برابر متحجران كه توهم را در برابر انديشه مي‌گذارند و تماميت‌خواهان كه جز زور عريان و ارتجاعي منطقي نمي‌شناسند با گفت‌وگو رفتار كند و اين گفت‌وگو را نهادينه كرده و از خود شروع كرده و به جامعه بكشاند.
به گزارش ايسنا، سيدمحمد خاتمي در ادامه حضورش در دانشگاه تهران، در پاسخ به اين پرسش كه «براي انتخابات رياست‌جمهوري پيش رو، استراتژي شما و مجموعه دلسوزان نظام در چگونگي نقش‌آفريني در انتخابات و تحقق رسالت جريان دانشجويي به عنوان امري كه امروز يكي از اساسي‌ترين امور به شمار مي‌آيد، چيست؟» گفت: اگر اجازه بدهيد بنده اين سوال را آخر جواب مي‌دهم.
دانشجويان حاضر در پاسخ «نه» گفتند.
وي در ادامه گفت: پاسخ به اين سوال كمي به توضيح نياز دارد، پس اگر سوالاتي را كه جواب كوتاهتري مي‌خواهد، ابتدا بگوييد بهتر است.
اما دانشجويان حاضر در جلسه خواستار پاسخگويي خاتمي شدند كه وي نيز به اين پرسش پاسخ داد.
خاتمي اظهاركرد: درانتخابات رياست‌جمهوري كه پيش روي ماست، ابتدا بايد پرسيد چه بايد كرد، كه اين يك مساله است و صحبت شما در رابطه با شخص بنده نيز مساله ديگري است، در مورد خودم افرادي نظير بنده از نسلي هستيم كه در كودكي شاهد نهضت مقاومت ملي، استقرار حكومت ملي و بعد كودتاي آمريكايي و ضدملي ٢٨ مرداد بوده است.
وي ادامه داد: در نوجواني شاهد شروع نهضت بسيار گسترده و عميق به رهبري امام بوديم و در بهترين سال‌هاي عمر در حوزه و دانشگاه لحظات شيرين و تلخي داشتيم؛ البته نه در حد بزرگاني كه در اين زمينه خيلي مايه گذاشتند، بلكه در حد ناچيزي، دست بر آتش مبارزات، چه در زمينه فكري و چه در زمينه عملي، داشتيم.
خاتمي ادامه داد: انقلاب اسلامي براي ما نويد يك بامداد روشن و نجات كشور از يك دوران سياه را داشت؛ اما سوال اينجاست كه ملت ما چه مي‌خواستند؟
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه توضيح داد: از صد سال پيش كه جنبش اجتماعي شروع و زماني كه انقلاب اسلامي پيروز شد، بيش از ١٣ قرن از حضور اسلام در اين سرزمين مي‌گذشت. اين اسلام و دنياي اسلام در مواجهه با دنياي جديد كه به لحاظ سياسي، فكري و اقتصادي تحولاتي را ايجاد كرده بود، رويكردهاي مختلفي پيدا كرد كه يكي رويكرد انفعالي بود و از طرف سنت‌پرستان كه فقط به ظواهر دين و انديشه‌هاي خود پايبند بودند، مطرح مي‌شد. همچنين مساله مقاومت كامل در مقابل غرب مطرح شد، البته مي‌دانيد اين روش و سنت، خود از عوامل بسط و پيدايش سكولاريسم در كشورهاي اسلامي بوده است.
وي افزود: در ميان اين افراد كساني روشن‌بين‌تر بودند و مي‌دانستند اوضاع تغيير كرده و سعي مي‌كردند اسلام را به گونه‌اي مطرح كنند كه بتواند حلال مشكلات باشد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها خاطرنشان كرد: در عمل اين‌ها فقط به امارت كامل و خلافت اسلامي كه سابقه در تاريخ داشت، مي‌انديشيدند. در اين ميان انقلاب اسلامي به رهبري حضرت امام بود كه جمهوري اسلامي را مطرح كرد؛ بينشي روشن كه در عين حال مي‌بايست بر هويت خود ملت تكيه كند، مي‌خواست از دستاوردهاي بزرگ دنيا در همه‌ي عرصه‌ها استفاده كند. ما در رويكرد اول ارتجاع كامل مي‌بينيم و در قسمت دوم، يعني آنها كه به خلافت مي‌انديشيدند، اگر روي كار مي‌آمد، يك نظام خشن كه فقط به ظواهر تكيه مي‌كرد و همه آزادي‌ها را از بين مي‌برد، ايجاد مي‌شد كه نمونه آن را در همسايگي خودمان ديديم.
خاتمي ادامه داد: جمهوري اسلامي براي همه ما نويدبخش بود كه بتوانيم بر اساس آن تحولي را ايجاد كنيم؛ چنان‌كه فداكاري‌هايي براي آن، و اين همه شهيد داده و تلاش شد. اكنون هم هر كاري كه براي تحقق آن جمهوري به آن صورت كه امام گفت و به آن صورت كه در قانون اساسي آمده و خواست ملت ماست، انجام مي‌دهيم.
وي در ادامه با بيان اين كه در روند موجود با مشكلاتي روبرو هستيم، افزود: معتقديم با اين روند كه ممكن است حتي با حسن نيت هم باشد، پيشرفت دور از دسترس است، مشكلاتي همچون فقر، تبعيض و نابرابري افزايش پيدا مي‌كند، تهديدها عليه ايران افزايش پيدا مي‌كند، حتي خطر تخريب اسلام و آرمان‌هاي انقلاب نيز وجود دارد.
خاتمي با بيان اين كه براي كساني كه دلبسته نظام، اسلام، مردم و داراي انديشه هستند، انديشيدن درباره تغيير وضعيت موجود امر مطلوبي است، اظهار كرد: معتقديم كشور ظرفيت‌هاي فراواني به لحاظ مدني، اقتصادي، موقعيت ژئوپلوتيك و ژئواستراتژيك دارد كه هم مي‌توان از اين مشكلات رهايي پيدا كرد و هم در جهت تامين خواسته‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي مردم برنامه ارائه داد.
وي خاطرنشان كرد: بنده با كارشناسان و خبرگان در ارتباط هستم و معتقدم آسان‌ترين كار براي خدمت به مردم، داشتن برنامه است، اما مساله اين است كه آيا برنامه و شعار خوب داشتن براي اين كه بتوان به مردم خدمت كرد، كافي است؟ اگر اين برنامه و منتخب مردم با پشتوانه يك تفاهم ملي و پشتوانه همه اركان و ارگان‌هاي نظام روي كار نيايد و يا برعكس در مقابل برنامه‌هايش كارشكني شود، نه تنها نمي‌شود از اين امكانات استفاده كرد، بلكه حتي ممكن است امكانات موجود را به هدر دهد.
وي افزود:درصورتي مي‌توان با برنامه آمد كه مطمئن بود مي‌توان آن را اجرايي كرد و دستگاه‌ها و نهادهايي كه داراي قدرت هستند پشتيبان باشند تا حداقل كارشكني نشود؛ بنابراين اگر كسي با وجود اين كه مي‌داند برنامه دارد، ولي نمي‌تواند كار كند در آمدن ترديد مي‌كند، نشانه عافيت‌طلبي نيست، بلكه نشانه اين است كه آيا مي‌تواند كار بكند يا نمي‌تواند. اگر همه چيز بر وفق مراد نباشد يا كارشكني در كار باشد، نمي‌توان كار را انجام داد.
رييس‌جمهور سابق كشورمان تصريح كرد: اما اين كه چه بايد كرد؟ بنده معتقدم بايد با تدبير انديشيد و در مسير خدمت به مردم و آرمان‌هاي آنها كار كرد، همچنين براي اعتلاي كشور، تامين آزادي‌ها در جامعه، مبارزه با فقر، ايجاد توليد و اشتغال و ساير مسائل و همچنين دفع تهديدها تلاش كرد. در اينجا نبايد متوجه فرد باشيم. اگر كسي احساس كند آمدن او با كارشكني توام مي‌شود بايد به سراغ فردي رفت كه تحول‌خواه باشد و روي او هم حساسيت كمتر باشد تا هم بتواند به مردم خدمت كند و هم نيروها هدر نرود.
وي ادامه داد: بنابراين همه بايد در عرصه انتخابات حضور داشته باشيم و بكوشيم آن‌چنان كه به مصلحت جامعه است دفاع و تبليغ براي آمدن افرادي كه برنامه دارند و بتوانند در مسير اهداف انقلاب حركت و به جامعه خدمت كنند، انجام دهيم؛ بنابراين همه در اصل انتخابات شركت مي‌كنيم.
به گزارش ايسنا، در ادامه اين سوال پرسيده شد كه در شرايط فعلي، اموري كه برتصميم‌گيري شما اثر مي‌گذارد كدام است؟
خاتمي در پاسخ گفت: ما آزادي، استقلال، پيشرفت و عدالت را مي‌خواهيم، بايد واقع‌بين بود و ايد‌ه‌آل‌گرايي نكرد. معتقدم ايران زمينه‌هاي بسيار مساعدي براي پيشرفت دارد. مردم ما شايسته‌ي برخورداري از آزادي و استقلال هستند و براي اين كار بايد برنامه داشت و بر اين اساس آسان‌ترين كار داشتن برنامه است؛ به‌ويژه براي ما كه تجربه تدوين دو برنامه سوم و چهارم و اجراي كامل برنامه سوم را داشتيم و به مسائل آشنا هستيم و مطالب را مي‌دانيم.
وي افزود: معتقدم درحال حاضر شرايط سخت‌تر شده و نتوانسته‌ايم در مسير اهدافي كه چشم‌انداز و ساير اهداف بلند دارند، حركت كنيم، اما انجام تحول در جامعه و پيشرفت كه هم مردم از نظر اقتصادي در جايگاه مناسب باشند و هم عدالت اجتماعي حاكم شود و هم تهديدات نسبت به ايران كم شود و بسياري از اصولي كه ما بر آن پافشاري مي‌كنيم، حفظ شود، كاملا ميسر است؛ مهم آن است چه كساني و چگونه مي‌توانند كار را انجام دهند.
رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه گفت: اگر برنامه خوب هم داشته باشيد اما در مقابل با دو مساله روبرو باشيد كه يكي توقع مردم است كه انتظار دارند يك شبه مسائل حل شود ( اين در حالي است كه مسائل يك شبه حل‌شدني نيست اما مي‌توان در آن جهت حركت كرد) و دومين مساله اين كه با كارشكني و تخريب مواجه شويد؛ يعني دستگاه‌هايي كه بايد كمك كنند فقط مردم را تحريك كنند، .
خاتمي ادامه داد: در زمان بنده هم فقر، فساد و گراني وجود داشت و اشتغال نبود، در رسانه ملي و دستگاه‌هاي مختلف و تشكيلات مختلف ! اما امروز ان‌شاءالله همه جا گل و بلبل شده است.
وي افزود: اگر شرايط به اين صورت باشد كه واقع‌بينانه بتوان با مردم حرف زد و برنامه ارائه داد و بعد مطمئن بود كه اين برنامه‌ها در عمل پياد مي‌شوند، و از طرف ارگان‌ها و نهادها پشتيباني شود يا حداقل كارشكني نشود، .
خاتمي افزود: نمي‌توان به مردم قول داد و نتوانست عمل كرد و سپس جريان‌ها و جناح‌ها شروع به حمله كنند. بنده معتقدم بايد فردي بيايد كه مي‌تواند كار بكند، البته من نمي‌گويم نه!، دارم بررسي مي‌كنم.
اين سخنان خاتمي با تشويق دانشجويان حاضر در سالن مواجه شد.
وي خاطرنشان كرد: اگر به سراغ افرادي برويم كه هم برنامه دارند و هم تحول‌خواهند و هم حساسيتي كه روي ماها وجود دارد، روي آنها نيست، در خدمت بيشتر به مردم بوده‌ايم. ما و شما بايد تلاش كنيم تا آنچه بيشتر به نفع ملت، انقلاب و جامعه است، ان‌شاءالله عملي شود.
خاتمي در ادامه اين جلسه در پاسخ به سوالي درباره اين كه بهترين استراتژي براي حضور كليه گروه‌ها، اقشار سياسي و به‌ويژه دانشجويان چيست؟ گفت: آنچه براي انتخابات لازم است وجود آزادي فضاي انتخابات، اطمينان از اين كه راي مردم مورد حرمت قرار گيرد و همچنين زمينه‌سازي براي رقابت است؛ يعني دوستان از هر جناح و گروه و حزبي ابتدا برنامه خود را عرضه كنند و زمينه و اطمينان داده شود كه نمايندگان واقعي جريان‌هاي فكري و گروهي مي‌توانند در عرصه انتخابات حاضر و گروه‌ها و جريان‌هاي بيرون بدون تخريب يكديگر به ترويج برنامه‌هاي خود بپردازند.
وي ادامه داد: بنده معتقدم اصول‌گرايي به آن معنا كه ما گفتيم راه نجات كشور، تقويت آرمان‌هاي انقلاب و خدمت به مردم است؛ اما در عين حال اين مردم هستند كه بايد نظر و راي بدهند و طبعا اگر فضا، فضاي اطمينان‌بخش باشد، هر رايي كه مردم دهند، بايد مورد اطمينان قرار گيرد و همه به آن احترام بگذارند.
وي افزود: اگر مردم با اميد در صحنه حاضر شوند، ترديدي ندارم كه نتيجه رايشان در جهتي خواهد بود كه در مسير تامين خواست‌هاي ملت ايران، آزادي، استقلال، پيشرفت و رفع تهديدهاست. مردم بايد در صحنه حضور يابند.
خاتمي با بيان اين كه همه كار دست ما نيست و بخشي در دست برگزاركنندگان است گفت: بخشي از اين كار ارائه برنامه‌هاي روشن و جذاب براي جذب بيشتر مردم به پاي صندوق‌هاي راي است. در صورت حصول چنين شرط‌هايي، هر رايي كه حاصل شود بايد به آن احترام گذاشت.
وي در ادامه در پاسخ به پرسشي مبني بر اين كه آيا استراتژي‌اي براي مبارزه با كارشكني‌ها وجود دارد، با تاكيد بر اين كه يقينا بايد در اين زمينه كار شود، توضيح داد: همه چيز دست ما نيست. شما ديديد كه در جريان انتخابات گذشته در امر تاييد صلاحيت‌ها چه شد و چه نيروهاي برجسته انقلابي سابقه‌داري از صحنه حذف شدند.
وي ادامه داد: در جريان انتخابات مجلس هشتم از ٢٩٠ كرسي مجلس، جبهه اصلاحات با همه‌ي تسامحي كه داشت در ١٠٤ كرسي امكان رقابت داشت. ديديد كه در اين ١٠٤ كرسي نزديك به ٦٠ نفر به صحنه آمدند، جو جامعه اين‌چنين است. آيا اگر در ٢٩٠ كرسي نامزدهاي اصلاح‌طلب حضور داشتند، امروز بالاي ٥٠ درصد اين مجلس در اختيار اصلاح‌طلبان نبود؟
رييس‌جمهور سابق كشورمان همچنين در واكنش به برخي شعاري با محتواي « مرگ بر ...» در سالن گفت: اصلا شعار مرگ ندهيد، بحث دوستانه داريم.
خاتمي در ادامه سخنانش اظهار كرد: اين كه بگذارند چه كساني در عرصه بيايند و نيايند، يك مساله است، گرچه متاسفانه امروز تائيد يا ردصلاحيت‌ها اثر مثبت يا منفي در جامعه ندارد و اين براي ما باعث تاسف است، بدين معنا كه ارزيابي در اين زمينه براي جامعه ما چندان مورد توجه نيست.
وي افزود: ما از موضع دفاع از اسلام و جمهوري اسلامي مي‌گوييم بايد در جامعه طوري باشد كه اين طور تلقي شود كه هر كس با او برخورد مي‌شود، انسان مجرم خطرناكي است نه اينكه اين شائبه ايجاد شود كه در برخي مواقع به خاطر انتقاد و آن هم نه اعتراض، برخوردي مي‌شود يا افرادي به دليل داشتن سليقه خاص سياسي رد صلاحيت مي‌شوند، ولو اين كه سابقه آنها در انقلاب و ساير مسائل از برخي كساني كه ردصلاحيت مي‌كنند، بيشتر باشد.
خاتمي تصريح كرد: همه چيز دست ما نيست. ما فقط مي‌توانيم اعتراض و مساله را مطرح كنيم، به همين دليل بايد تلاش شود افرادي كه به هر حال توان ردصلاحيت آنها نيست يا ردصلاحيت آنها هزينه‌ي زيادي دارد بيشتر در صحنه شركت كنند.
وي ادامه داد: اگر اين مشكل نبود افراد باصلاحيتي وجود داشتند كه مي‌توانستند در انتخابات شركت كنند و مورد توجه مردم قرار گيرند و خدمت كنند.
خاتمي در ادامه توضيح داد: افرادي كه انتخابات را برگزار مي‌كنند رسالت و وظيفه خود را پاسداري از راي مردم بدانند.
وي ادامه داد:اين كه ما مي‌گوييم بايد كساني در جمهوري اسلامي مسئوليت داشته باشند كه واقعا به راي مردم معتقد باشند، واقعا معتقد باشند كه امام فرمود ميزان راي ملت است، اين اصل راهبردي است.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ادامه داد: انتخابات بايد طوري باشد كه نظارت كامل از سوي ملت و نمايندگاني كه ممكن است مورد ستم قرار گيرند، واقع شود؛ اما متاسفانه در انتخابات مجلس نتوانستيم اين موضوع را صددرصد اجرا كنيم؛ ولي دوستان سازوكاري را انجام دادند تا بتوانند نظارت را انجام دهند و حتي‌الامكان چهر‌ه‌هاي مطلوبي حضور پيدا كنند و از راي مردم حمايت شود.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه سخنانش در دانشگاه تهران در پاسخ به اين سوال كه شما «هشت سال شعار زنده باد مخالف من» را سرداديد. دستاورد اين هشت سال چه بود؟ گفت: براي رسيدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب نه تنها فرصت هشت ساله كافي نيست؛ بلكه از آنجا كه اصلاحات تدريجي است، ٢٨ سال نيز كافي نيست.
به گزارش خبرنگار سياسي ايسنا، وي در ادامه با بيان اينكه به هيچ‌وجه معتقد نيستم كه ما در اين هشت سال عيبي نداشتيم، گفت: معتقدم بعضي جاها فرصت‌ها را از دست داديم از جمله وقتي برخي كارشكني‌ها شروع شد و با مصادره ارزش‌هاي انقلاب، در مقابل اصلاحات و حركت و خواست مردم ايستادند حتما اگر با قاطعيت بيشتر عمل مي‌كرديم امروز وضع و حال‌مان بهتر مي‌شد.
رييس بنياد باران، ادامه داد: اگر بعضي كارشكني‌ها نبود دستاوردهاي بيشتري داشتيم. قبول مي‌كنم ضعف از ما بود. موانع و كارشكني‌ها هم بود و در مقابل آن عمل مي‌شد.
خاتمي در ادامه با اشاره به وضعيت بحث مذاكره با آمريكا در دوره اصلاحات، اظهارداشت: امروز معتقدم دولت ما انصافا با شجاعت پيشگام مذاكره با آمريكاست و در مذاكره نيز بسته نيست؛ البته آمريكايي‌ها به عرصه نمي‌آيند.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، در ادامه با اشاره به مصاحبه‌هاي دوره رياست‌جمهوري خودش كه «در آن به دفاع از همه‌ي اصول و ارزش‌هاي انقلاب پرداخت»، گفت: بعد از اين مصاحبه براي اولين بار دولت آمريكا مطابق آن شروطي كه امام(ره) گذاشته بود (دولت آمريكا عذرخواهي كند و قول دهد ديگر در امور ايران دخالت نكند) رسما از ايران عذرخواهي كرد، اما به جاي اينكه زمينه‌ها فراهم شود تا در راستاي آن مشكلات رفع و منافع ملي نيز تامين گردد حجمي از تبليغات عليه اصلاحات در جامعه شكل گرفت.
وي كه برنامه‌هاي دولت اصلاحات را برگرفته از ارزش‌ها، اصول و خواست‌هاي مردم و حقوق ملت مي‌دانست آنچه در دوره اصلاحات در بحث برقراري رابطه با آمريكا پيش آمد را نيز در همين راستا ارزيابي كرد.
رييس بنياد باران، در ادامه اظهاراتش با يادآوري شعاري كه در زمينه توسعه سياسي در دوران مسووليتش مطرح مي‌كرد، گفت: با وجود آنكه بر فعاليتهاي سياسي تاكيد مي‌كردم، اما تحولات اقتصادي قابل تقديري نيز در دولت اصلاحات شكل گرفت كه هنوز هم نان آن را مي‌خوريم.
خاتمي با اشاره به وضعيت قيمت نفت در دوران اصلاحات كه به بشكه‌اي ٩ دلار رسيد و دولت اصلاحات توانست بدون آنكه فشار زيادي بر مردم وارد شود كشور را اداره كند، اشاره كرد و آن را ديگر دليل موفقيت اين دولت ارزيابي كرد.
رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، به «خشكسالي كه در دوران اصلاحات در كشور اتفاق افتاد و به واسطه‌ي آن مجبور شديم شش ميليون تن گندم وارد كنيم» اشاره كرد و گفت: در همان زمان تورم به ٥/١١ درصد رسيد. صحبت تك‌نرخي كردن ارز بود كه گفته شد تورم در صورت تك‌نرخي شدن ارز ٩ تا ١٠ درصد افزايش پيدا مي‌كند. ما اين كار را انجام داديم و كشور را با تورم ٣/١٥ درصدي تحويل داديم اما امروز با نفت ٩٠ دلاري سوال كنيد وضعيت تورم چطور است؟
وي اضافه كرد: مطمئنا به نام اصلاحات حرف‌هاي بي‌ربطي زده شد اما آن را به حساب اصلاحاتي كه مردم به آن راي دادند نگذاريد.
رييس بنياد باران، تاكيد كرد: اگر اصلاحات مجددا راي بياورد هر چند حتي اگر من نيايم تجربه‌ي هشت سال و تجربه‌ي اين چهار سال را داريم.
خاتمي در پاسخ به اين سوال كه آيا اميدي به آينده است؟ گفت: اين كشور خيلي مهم است و انقلاب شما خيلي بزرگ بود. اميدهاي بزرگ به اين كشور است. بنده به هيچ‌وجه معتقد نيستم دولت فعلي مي‌خواهد كارها را خراب كند و مشكل ايجاد كند و مطمئنم قصد خير دارند.
خاتمي در ادامه به تدوين سند چشم‌انداز ٢٠ ساله نظام در دوران وي كه به تاييد رهبري و تصويب مجمع تشخيص مصلحت رسيد اشاره كرد و با يادآوري اينكه برنامه چهارم توسعه نيز در راستاي تحقق اهداف سند چشم‌انداز تدوين شد، گفت: اگر اين برنامه را در افق چشم‌انداز اجرا مي‌كرديم وضعيت ما بهتر بود، گفتند درست نيست ولي به جاي آن چه گذاشتند.
رييس‌جمهور سابق كشورمان، در ادامه با ابراز اميدواري نسبت به اينكه ملت انتخابي انجام دهند كه در جهت بهبود امور باشد، اظهار داشت: با وضعيت فعلي ديرتر و گران‌تر به اهداف انقلاب مي‌رسيم اما اگر وضعيت عوض شود زودتر و ارزان‌تر اين اهداف محقق خواهد شد.
وي همچنين در ادامه در پاسخ به سوالي درباره‌ي نگاهش به كساني كه در مقطعي شعار عبور از خاتمي را مطرح كردند اظهار داشت: طبعا همه انديشه‌هايي كه به نام اصلاحات بيان شد را قبول ندارم، اما ما در جامعه متكثر زندگي مي‌كنيم. خاتمي كسي نيست، هر كسي هر انديشه‌اي كه دارد بايد ابراز كند.
رييس بنياد باران، ادامه داد: مگر حضرت امام (ره) در پاريس نفرمود حتي كساني كه اصل دين و اسلام را قبول ندارند و ماركسيست يا ماترياليست هستند در جمهوري اسلامي آزادند صحبت كنند و تشكل و تجمع داشته باشند.
خاتمي همچنين هر كس، هر فرد و يا گروهي را كه در چارچوب انديشه‌هاي امام و انقلاب حركت كند را مورد تاييد قرار داد.
در ادامه اين جلسه سوال ديگري پرسيده شد مبني بر اينكه امروز عده‌اي هستند كه با مصادره امام در تلاشند كه به مطامع خود دست يابند امامي كه شما شناختيد، چگونه امامي بود؟
خاتمي در پاسخ به اين پرسش با بيان اينكه الان در اين مكان مجال و فرصت براي صحبت از امام(ره) نيست، گفت: در آن زمان در آن بينشي كه نسبت به اسلام وجود داشت؛جريانات اسلامي متفكر همچون علامه طباطبايي، شهيد مطهري، مهندس بازرگان، آيت‌الله طالقاني و استاد شريعتي در آن بحران‌ها و سختي‌ها انديشه‌هاي روشن اسلام را مطرح مي‌كردند.
وي افزود: امام(ره) از دو جهت امتياز داشت يكي از جهت طرح انديشه‌هاي مهم و ديگري از لحاظ اينكه انديشه‌هاي ايشان ناظر به عمل بود. ايشان انساني اسلامي و متدين بودند كه لحظه‌اي در انجام وظايف ديني ترديد نمي‌كردند. ايشان در مقابل خيلي‌ها مساله جمهوري اسلامي را مطرح كردند.
خاتمي در ادامه به بيان خاطره‌اي از امام(ره) پرداخت و گفت: زماني كه امام در پاريس حضور داشتند و مساله جمهوري اسلامي را مطرح كردند گروه‌هاي اسلامي غيرديني با بنده براي ديدار با امام تماس گرفتند البته اين افراد بعد از مدتي ضد جمهوري اسلامي، امام و انقلاب اسلامي شدند، اما آن روز آنها اظهار ارادت و علاقه به امام و جمهوري اسلامي مي‌كردند.برخي از آنها خواستار ديدار با امام شدند. بنده به همين دليل به حاج احمد‌آقا گفتم كه اين‌ها قصد ديدار با امام را دارند البته اين افراد همان كساني هستند كه از دل آنها القاعده و طالبان درآمد. آنها در آن ديدار به امام اعتراض كردند كه جمهوري اسلامي يك بدعت است و در اسلام چيزي به نام جمهوري اسلامي وجود ندارد. بنابراين اگر به نام خليفه مسلمين در صحنه حاضر شويد با شما بيعت و همه امكانات را در اختيارتان قرار مي‌دهيم. امام در واكنش به اين سخنان با عصبانيت فرمودند كه بنده هيچ احتياجي به امكانات شما ندارم. جمهوري اسلامي بدعت نيست و ما روشي جز جمهوري اسلامي را قبول نداريم.
در اين هنگام يكي از دانشجويان از ميان جلسه فرياد زد پس انقلاب فرهنگي چه بود؟، كه خاتمي در واكنش گفت:صحبت از انديشه است. امام(ره) به صراحت فرمودند هر انديشه‌اي حتي انديشه‌هاي الحادي در جمهوري اسلامي تا وقتي كه به توطئه نيانجامد و دست به اسلحه نبرد، آزاد است.
وي ادامه داد: ممكن است در انقلاب فرهنگي نيز برخي تندروي‌ها انجام شده باشد، اما اين را نبايد به حساب امام گذاشت.امامي كه من مي‌شناختم امامي بود كه به راي مردم، استقلال و آزادي مردم مومن بود و معتقد بود كه اسلام با همه اين‌ها سازگاري دارد و اگر انحرافي وجواد دارد، اينجاست.
رييس‌جمهور سابق كشورمان خاطرنشان كرد:متاسفانه در جمهوري اسلامي برخي به صراحت گفتند كه امام هم«جمهوري اسلامي» را قبول نداشت!؛با اين تفكرات مي‌خواهند بگويند نماينده اسلام هستند؟ اين تفكر مي‌تواند در جامعه باشد، ولي هيچ كس نبايد اجازه دهد كه به نام انقلاب و در كانون‌هايي كه قدرت را در دست دارند اين تفكرها حضور پيد اكنند. يكي از دغدغه‌هاي اساسي اصلاح‌طلبان با آنها در تحجر، واپس‌گرايي و ظاهرگرايي است.
رييس بنياد باران تصريح كرد: ما از آن امام با آن انديشه دفاع مي‌كنيم. معتقديم كه برخي انديشه‌هايي كه وجود دارد كه با امام سازگار نبودند و امروز مي‌كوشند كه بگويند كه امام تفكر آنها را داشته و بايد با همه وجود ايستاد كه امام چيز ديگري غير از اين تفكرات موجود است. البته معتقدم اين تفكرت مي‌توانند حضور داشته و ابراز وجود كنند اما حق ندارند برانقلاب و جامعه ما مسلط شوند.
خاتمي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اين كه مگر قرار نبود در جمهوري اسلامي همه و به خصوص در دانشگاه‌ها، آزادي داشته باشند پس تكليف «دانشجويان غيرديني» كه مي‌خواهند در دانشگاه‌ها فعاليت كنند در فضاي فعلي چه مي‌شود؟ اظهار كرد: معتقدم فضاي دانشگاه‌ها مساعد نيست، اين موارد را در شوراي انقلاب فرهنگي نيز بيان كردم اما در آنجا تنها يك راي داشتم. عنوان كردم كه چرا فقط بايد انجمن‌هاي اسلامي حق حضور داشته باشند و سپس انجمن‌هاي اسلامي كه بيشتر پايبند خط امام(ره) هستند تحت فشار باشند؟ بايد همه جريانات و گروه‌ها بتوانند فعاليتهاي صنفي و فرهنگي كنند.
در اين هنگام يكي از دانشجويان پرسيد در اين هشت سال براي تشكل‌ها چه كار كرديد؟ خاتمي در واكنش گفت: مقداري كار كردم، مقداري هم نكردم و مقداري هم نگذاشتند انجام دهم.
وي ادامه داد: رييس‌جمهور كه در اين چارچوب كار مي‌كند امكانات و اختيارات محدودي دارد. نمي‌توان از او توقع انجام همه كارها را داشت والا اگر نظر من بنده بود خيلي كارها انجام مي‌شد.
خاتيم خاطرنشان كرد: وقتي مي‌گوييم جمهوري اسلامي به اين معنا نيست كه ديگر اديان و مذاهب، حقوق اساسي ندارند. راي ملت يعني راي همه آنها و معتبر است. در جمهوري اسلامي راي يك مسيحي، يهودي، زرتشتي و مسلمان در موارد حساس و حياتي مساوي است و همه بايد اجازه فعاليت داشته باشند.
اين مراسم با حاشيه‌هايي نيز همراه بود. در ابتداي اين مراسم درحالي كه هنوز سخنراني خاتمي آغاز نشده بود، دانشجويان براي ورود به سالن يكي از درهاي تالار چمران را شكستند و وارد شدند. دانشجوياني كه در سالن حضور داشتند عكس‌ها و پلاكاردهايي در حمايت از خاتمي در دست داشتند و دانشجوياني كه از ساعاتي قبل از ورود خاتمي در سالن حضور داشتند شعارهايي در حمايت از وي سرمي‌دادند. همچنين قبل از ورود خاتمي كليپ‌هايي در رابطه با فعاليتهاي دانشجويي درحوادث مختلف پخش شد. در اين جلسه سرودهاي «يار دبستاني من»، «اي ايران اي مرز پرگهر»، و سرودي درباره بيت‌المقدس بارها پخش مي‌شد و دانشجويان با آن همخواني مي‌كردند.
به گزارش ايسنا، در ادامه محمدي عضو شوراي مركزي انجمن اسلامي دانشجويان تهران و علوم پزشكي به ترتيب بر مصدق، چمران، طالقاني، بازرگان، شريعتي، امام (ره) و سيد محمد خاتمي به عنوان آموزگار ادب و شكيبايي درود فرستاد كه با تشويق دانشجويان همراه شد به حاضران خيرمقدم گفت.
در ادامه عباسي‌نژاد دبير سياسي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران به قرائت بيانيه آغازين برنامه پرداخت.
پس از پايان قرائت بيانيه دانشجويان،محمدي ضمن تشكر از انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تربيت مدرس در پيگيري دعوت از خاتمي براي حضور در اين برنامه، يادي از مردم مظلوم فلسطين در غزه كرد و دانشجويان براي شادي روح شهداي غزه صلوات فرستادند.
در ادامه زماني كه خاتمي در پاسخ به اين سوال گفت بهتر است كسي آيد كه برنامه داشته باشد و تحول‌خواه باشد و همچنين مورد حساسيت نباشد تا بتواند خدمت‌گزار باشد با اعتراض دانشجويان مواجه شد.
در ادامه‌ي اين جلسه چند تن از دانشجويان با پلاكاردي با مضمون اصلاحات مرد، زنده باد انقلاب در اعتراض به خاتمي بپا خواستند كه با سر دادن شعارهايي در حمايت از خاتمي مواجه شدند؛ سپس وقتي برخي از حاضران عليه بسيج دانشجويي شعار دادند، خاتمي در مواجه با اين شعار گفت:« نبايد چنين شعاري را بدهيد. دانشجويان بسيجي نيز مانند ديگر تشكل‌ها عزيز هستند.بايد يكديگر را تحمل كنيم.»
خاتمي در پايان سخنان خود در پاسخ به آخرين سوال مبني بر اينكه «آيا حاضريد آبروي خود را براي ايران بگذاريد؟» گفت: با اينكه يزدي هستم جان خود را براي ايران مي‌گذارم.
همچنين زماني كه سخنراني خاتمي در بيرون از سالن، در راهروها و طبقات دانشگاه با دستگاه‌هاي ويدئو پروژكتور پخش مي‌شد، ويژه‌نامه‌هايي كه عنوان انجمن اسلامي دانشجويان دموكراسي‌خواه دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران و همين طور جمعي از دانشجويان مسلمان دانشگاه تهران روي آنها درج شده بود شامل مطالبي در انتقاد از خاتمي بين حاضران پخش مي‌شد.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
