داخلی صفحه اقتصادی آرشيو خبر

۴۳

پاسخهای توکلی به پرسشهای دانشجویان درباره فساد

متهم اصلی۳۰۰۰ میلیاردی مفسد فی الارض است

بخش خبری الف، ۶دی۹۰

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس دوشنبه شب در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه السلام، ضمن ارائه تحلیلی از ریشه ها و عواقب رشد فساد اقتصادی در ایران، به سوالات دانشجویان درباره مسایل روز پاسخ داد.

به گزارش الف، خلاصه سخنان توکلی به شرح زیر بوده است:

روابط مفسده آمیز بین دولت و مجلس
برخی از سؤالاتی که نمایندگان مجلس از وزرا می‌پرسند، اما بعد از مذاکره امتیازهایی از وزارتخانه موردنظر برای حوزه انتخابیه خود درخواست می‌کنند تا رای جمع کنند و سؤال خود را پس می‌گیرند.

در ماجرای فساد اخیر بانکی یکی از جواز‌های امیر منصور آریا شهرک صنعتی لوشان در در لرستان بود که ظرف ۲۶ روز مجوز آن گرفته شد و این کار یعنی یک معجزه در نظام اداری کشور که دیگر تکرار شدنی نیست. گرچه کارشناس مربوطه بارها گفته بود این طرح امکان‌سنجی نشده و نباید مجوز بگیرد، اما مجوز داده شد.

در جریان استیضاح مرحوم کردان در مجلس مدیرکل وقت معاونت حقوقی ریاست جمهوری که آن زمان آقای رحیمی معاون رئیس جمهور بود، آن فرد مدیرکل از نمایندگان امضا می‌گرفت و یک چک ۵ میلیون تومانی به بهانه کمک به مسجد در حوزه انتخابیه به آنها تحویل می‌داد، تا اینکه آقای حیدرپور قمشه به این مسئله مشکوک می‌شود و وقتی ورقه زیر چک را نگاه می‌کند می‌بیند که نوشته‌اند، به این وسیله امضای خود از استیضاح را پس می‌گیرم و به خاطر این مسئله عبا‌س‌زاده مدیرکل مربوطه برکنار شد.

تجارت با نفوذ افراد نوع دیگری از فساد سازمان یافته است که شهرام جزایری نمونه قدیمی و امیر مه‌آفرید خسروی مدل جدید آن است.

آثار و نتایج فساد اقتصادی
رانت‌خواری یا مفت بری عبارت از بهره‌برداری از موقعیت سیاسی که باعث کاهش کارایی در سیستم سالم اقتصادی می‌شود.

مطالعات UNDP نشان می‌دهد اندازه فساد اقتصادی در دنیا ۱۷ درصد از تولید ناخالص داخلی است و سازمان شفافیت می‌گوید هزینه فساد در ایران سالانه ۳۴ میلیارد دلار است که ۳۱ میلیارد دلار تأثیر در بهره‌وری و ۳ میلیارد دلار به خاطر فراری شدن سرمایه‌های خارجی است.

برخی از روش‌های فساد به روش چارلز پانزی است که با پول گرفته شده از مردم سود شرکت‌کنندگان جدید را می‌پردازند و در نهایت باعث ورشکستگی می‌شود که نمونه شرکت‌های مضاربه‌ای سحر و الیکا که در گذشته اتفاق افتاد از این روش استفاده کردند. فساد برنالدو به روش چارلز پانزی ۶۵ میلیون دلار بود که نبت به تولید ناخالص داخلی آمریکا ۴۶صدم درصد بود و برای متهم پرونده ۱۵۰ سال زندانی حکم داده شد. اما اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی ۹۲ صدم درصد تولید ناخالص داخلی ایران بود یعنی دو برابر بزرگترین فساد آمریکا به شمار می‌رود.

فساد اقتصادی به کارایی لطمه می‌زند و ضربه آن در سیستم شدیدتر است زیرا تبعیض ناروا ایجاد می‌شود. فساد سیاسی با تولید و اشتغال هم رابطه عکس دارد چون اعتماد عمومی و سرمایه‌گذاری راکاهش می‌دهد و ریسک سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد. هرچه فساد اقتصادی بیشتر شود توسعه انسانی کمتر می‌شود.

مفاسد اقتصادی یقه سفیدها
به نظر من فساد اخیر بانکی یک نوع فریب و تقلب و جعل اسناد، اختلاس و حقه‌بازی و کلاهبرداری است که این موارد از دهه ۱۹۵۰ در غرب به عنوان جرم تلقی می‌شود و یک مؤسسه تحقیقاتی ۲۵ نوع جرم یقه‌سفیدان را برشمرده است.

یکی از روش‌های فساد و جرم یقه‌سفیدان، رشوه‌خواری است. در این نوع جرم افراد صاحب‌ نفوذ با اطلاعاتی که دارند و از موقعیت خود سواستفاده می‌کنند.

رشوه خواری و فساد یقه‌ سفیدان به فسادهای اجتماعی عمیق از جمله فقر، بیکاری و فحشا منتهی می شود به همین دلیل کار اینها جنایت است در جرم یقه‌آبی‌ها یعنی ارذال و کیف‌قاپ‌ها، قربانی دم دست است ضمن اینکه این نوع جرم‌ها با خشونت همراه است.

براساس اطلاعاتی که دارم در مسئله اخیر فساد بانکی فردی که مسئول حراست بانک‌ها را تعیین می‌کرد مرتبط با کسی است که نزدیک رئیس جمهور است و افراد این مشاغل مهم را به دستور او تعیین می‌کرده است.

وقتی این افراد می‌خواستند تقاضای تاسیس بانک کنند، آقای پورمحمد گل سفیدی در بانک مرکزی بود ۱۵ بار مدارک ایجاد بانک ارائه شد و این مدارک دارای اشکال تشخیص داده شد، اما در نهایت بانک مرکزی با دست خود سر خود را در کلاه قرار داد و در بار شانزدهم گفته شد مدارک را درست می‌کنند و بعد که جواز گرفته شد در یک بانک دیگر از ساعت ۶:۳۰ تا ۷:۳۰ سهام پذیره‌نویسی آن به فروش رفت و همه پول‌ها از یک حساب واحد به حساب خریداران واریز شده بود و سهام به شکل صوری فروخته شد.

این گروه با ۵۰ میلیون تومان آمدند و ظرف ۴ سال ثروت آنها ۹۴ هزار برابر شد که ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان دارای به نام آنها ثبت شد.

آیا متهمان ۳۰۰۰میلیاردی مفسدفی الارض هستند؟
اگر این پدیده افساد فی‌الارض باشد ابعاد آن را باید بررسی کنند من به عنوان متخصص این موضوع می‌گویم حتماً اختلال و افساد به شمار می‌رود و ما که در ارقام بودجه سروکار داریم، در زندگی ما چنین پول‌های بزرگی هرگز نیامده است.

برخی دنبال کاهش مجازات این مجرمان هستند و می گویند اینها مفسدفی الارض نیستند اما زمانی که طبق قانون جعل اسکناس افساد در زمین شمرده می‌شود بنابراین ال سی ریالی که ابزاری است که می‌تواند یک برگه آن اندازه یک کیسه اسکناس ایجاد کند و چندین بار ال سی تقلبی صادر شده است و با ال سی‌های قبلی پول ال‌ سی جدید را می‌دادند بنابراین ماده ۴ قانون تشدید مجازات‌ها که اذعان دارد مرتکبان ارتشاء یک تعداد افراد تشکیلاتی که به آن اقدام کنند باید مجازات شوند.

به عنوان یک موضوع‌شناس می‌گویم فعل مجموعه افراد در فساد اخیر بانکی تقلب‌هایی است که عنوان مفسدفی الارض بر آن صدق می‌کند چون به اقتصاد کشور ضربه زده است.

آیا نباید نام و اتهام دزدان بزرگ افشا شود؟
در این برنامه طالبی مدیرعامل بانک کشاورزی حضور داشت و طی سخنانی گفت نباید نام افراد برده شود و نباید کل شبکه بانکی را مورد هجمه قرار داد

توکلی پاسخ داد: از آقای دکتر طالبی که نصیحت برادرانه کردند تشکر می‌کنم اما من برداشت خودم را از فرمایش امیرالمؤمنین و مسائل اقتصادی روز عنوان کردم و منابع آن نیز در این مقاله وجود دارد. از نظر امیرالمؤمنین و علم روز استنباط خود را اینگونه عنوان کردم که اگر شما اریب داشته باشد و فامیل‌بازی و رفیق بازی کردید ظلم در جامعه ایجاد می‌شود و حکومت را ساقط می کند و من این مسئله را آسیب‌شناسی کردم.

امیرالمؤمنین در نامه‌‌ای به حاکم خود در اهواز مرقوم کرده بود مأمور استاندار در بازار به رشوه‌خواری پرداخته و دستور داده بود او را دستگیر کنند. مجرد نگه دار و حتی به او اجازه هواخوری نده مگر اینکه بیم جان او را داشته باشید و روز جمعه در نماز جمعه شلاق بزن و به صورت وارونه سوار الاغ کن و در بازار بگردان و دوباره بعد از مدتی در نماز جمعه او را شلاق بزن.

اگر حاکمان باندبازی و رفیق‌بازی کنند مردم حرفهای آنها را نمی‌پذیرند و آقای پورمحمدی در کمیسیون اصل ۹۰ به خط خود نوشت که من هر ۱۵ روز یکبار مدیرعامل‌های بانک‌ها را پیش آقای مشایی می‌بردم مگر او چکاره‌ است. همچنین این فرد به دروغ گفته دکترا دارد، در حالی که ندارد و کسی که دروغگو بوده وظیفه نظارت بر بانک‌ها را برعهده دارد. رئیس کل بانک مرکزی باید بر بانک‌ها نظارت کند و وزیر اقتصاد باید مشکلات بانک‌ها را بپرسد، اما متأسفانه مجلس در استیضاح وی کوتاهی کرد و اینکه شما می‌گویید اگر امروز طرح کربانکینگ اجرا شود مشکلات رفع می‌شود چرا این انجام نشد. اینکه شما می‌گویید عنوان کردن فساد بانکی هزینه ایجاد کرده است می‌گویم اگر به درستی برخورد شود هزینه آن جبران می‌شود.

مبارزه با فساد در کشورهای با اقتصاد پیشرفته
در ۲۵ ژانویه ۱۹۹۷ اوج بحران آسیای جنوب شرقی کارمندان ژاپن‌‌بانک (بانک مرکزی ژاپن) برای بررسی یک شرکت خصوصی رفته بودند که به صورت غیر متعارف از آنها پذیرایی شده بود روز بعد پلیس ژاپن بانک مرکزی را محاصره کرده بود که این ۴ نفر را دستگیر کنند و شاخص سهام نیکی ژاپن پایین آمده بود نخست‌وزیر شب در تلویزیون اعلام کرد عمداً این کار را کردم چون اعتماد مردم به دولت ارزشمندتر از شاخص نیکی است. آنها که کافر هستند، ولی عمل آنها به امیرالمؤمنین‌ شبیه‌تر است تا ما.

شرکت انرون آمریکایی هفتمین شرکت بزرگ آمریکا بود که مدیرعامل آن در صورت‌های حسابداری خود تقلب کرده بود و شرکت ضررده را سودده جلوه داده بود تا سهام آن پایین نیاید. در حالی که همان سال از سوی فوربس به عنوان یکی از خوش‌نام‌ترین شرکت‌های انرژی معرفی شده بود اما مدیران آن به ۲۵ سال زندان محکوم شده بودند و شریک جرم در زندان درگذشت و ۲ سال بعد اعلام ورشکستگی کرد.

اگر قوه قضاییه در پرونده فساد بانکی عمل کند هزینه آن جبران می‌شود و اگر خوب عمل نکند مخالفت مردم بیشتر می‌شود.

عاقبت انتصاب افراد بی صلاحیت
امیرالمؤمنین علی (ع) در نامه به مالک اشتر امر به تقوای الهی می‌کند و می‌فرماید در برابر مطامع شخصی و برخی خواص از خاندانت، طرف خدا و مردم را بگیر نه اینکه جانب و خواص را داشته باشید.‌ از نظر امام علی (ع) هیچ چیز به اندازه ظلم برای تغییر نعمت‌های خدا مؤثر نیست و خدا دعوت مظلومان را می‌شنود و در کمین ظالمان است و یکی از مصادیق ظلم رفیق‌بازی و پارتی‌بازی در مناصب و امکانات اداری است.

آقای جهرمی به دستور رئیس جمهور در بانک صادرات و آقای پرویزیان در بانک توسعه صادرات و آقای پورمحمدی در قائم مقامی بانک مرکزی قرار داده شدند، در حالی که صلاحیت این مشاغل را نداشتند و به اقتضای سیاسی بر سر این پست‌ها قرار گرفتند.

در بحران مالی ۱۹۹۷ جنوب شرق آسیا یکی از عوامل مهم باندبازی و فساد گسترده و قوم‌ و خویش بازی بوده است.

خواهرزاده آقای پورمحمد قائم مقام بانک مرکزی با داشتن لیسانس و معدل ۱۳پیام نور شاهین‌شهر ابتدا در شرکت ایران ترانسفر استخدام و بعد به عنوان مدیرعامل صندوق مشترک ایران و ونزوئلا منصوب شد، در حالی که حتی زبان انگلیسی بلد نبود.

نصب افراد باصلاحیت نص شیعه است و ما تابع دینی هستیم که برای چوپان هم مقررات دارد که در قرآن آمده است دختران شعیب به پدر گفتند موسی را برای چوپانی به کار گیر که فردی قوی و امین است، حال وزیر اقتصاد که بماند که باید قوی و امین باشد.

به شهید چمران گفته شد فلانی آدم متعهدی است اما در کارش وارد نیست که شهید در جواب گفته بود بهترین دلیلی که تعهد ندارد این است که کاری را گرفته که بلد نیست، اما امروز رسانه‌ها نوشتند آقای مهدی خورشیدی داماد احمدی‌نژاد رئیس سازمان استاندارد شده است سؤال این است که این جوان مگر چه تجربه و صلاحیتی برای این مسئولیت تخصصی دارد ؟