کد مطلب: 404201
پیشنهاد کتاب/ «دنیا مسطح است»؛ تاماس فریدمن؛ ترجمه رضا امیررحیمی؛ ماهی
جهانی شدن از آی‌تی تا تروریسم
هادی حق‌پرست*؛ 4 آبان 1395
تاریخ انتشار : سه شنبه ۴ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۳۸
«دنیا مسطح است»
نویسنده: تاماس فریدمن
مترجم: رضا امیررحیمی
ناشر: ماهی، چاپ دوم 1395
694 صفحه، 42000 تومان
شما می‌توانید کتاب «دنیا مسطح است» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
برای معرفی کتاب «دنیا مسطح است» از چند جهت نیاز به مقدمه ندارم: اول اینکه عنوان اصلی کتاب دنیا مسطح است و فرعی جهانی شدن در قرن بیست و یک، خود پیداست که موضوع اثر پیرامون چیست و دوم آنکه حجم اطلاعات و مباحث و کارکردهای کتاب کمی گسترده است و به بحث گذاشتن آن در این مجال اندک، دشوار می‌نماید. و سوم به این ترتیب است که قطعا غالب مخاطبان فرهیخته الف کتاب با مفهوم و حوزه جهانی شدن آشنا هستند، پس بی درنگ به سراغ معرفی کتاب می‌رویم.
خلاصه کتاب همان عنوان آن یعنی دنیا مسطح است به این معنی است که دنیا برخلاف کشف کریستف کلمب پیش می‌رود و خود را از کروی شکل بودن به سمت و شکل مسطح تغییر می دهد. دنیای امروز با پدید آمدن سه نسل از فناوری ارتباطاتی و به تعبیر فریدمن، انقلاب جهانی به شکل مسطح و هموار شدن پیش می‌رود و میلیون‌ها انسان به طور همزمان با یکدیگر ارتباط صوتی و متنی و تصویری دارند. دوران اول از 1492 میلادی، که کریسفت کلمب سفر اکتشافی دریایی خود را آغاز کرد و دنیای قدیم و جدید را رودرروی هم قرار داد و تا 1800 میلادی طول کشید. دوم، تقریبا از 1800 تا 2000 میلادی طول کشید و با رکود بزرگ و جنگ جهانی اول و دوم، دچار وقفه شد.
این دوران دنیا را از مقیاس متوسط به مقیاس کوچک رساند. عامل اصلی تغییر و نیرو محرکه یکپارچگی جهانی از کاهش هزینه حمل و نقل در اثر کاربرد موتور بخار و راه آهن و در نیمه دوم این دوران از کاهش هزینه ارتباطات راه دور، در اثر گسترش تلگراف، تلفن، کامپیوتر شخصی، ماهواره، کابل های فیبر نوری و نگارش اولیه وب جهانی نیرو می‌گرفت. دوره سوم اما جهان را از مقیاس کوچک به ریز تقلیل داد و هم زمان زمین بازی را هموار کرده است. نیرو محرکه دنیای سوم را فریدمن «پلتفرم» دنیای مسطح می‌نامد.
در این عصر، عصر سیاست بالا به پایین که در آن فعالیت های انتخاباتی، نهادها و مطبوعات، محیط های بسته‌ای بودند و با سرمایه‌ای که به سختی فراهم می‌شد، قدرت می‌گرفتند پایان یافته است. چیزی وحشی‌تر، درگیر کننده‌تر و جذاب‌تر و درامتداد نظم قدیم برای مشارکت کنندگان منفرد در حال شکوفایی است. هرجا که می‌روید سلسله مراتب‌ها از پایین به چالش کشیده شده و درحال تبدیل شدن به سلسله مراتب‌هایی افقی و جمعی‌تر هستند، از این جهت دنیا دیگر کروی نیست و مسطح شده است.
در این دنیای هم سطح اما قدرت و جایگاه چه کسانی به چالش کشیده می‌شود؟ چه قدرت‌هایی در بالا دست قرار دارند؟ چه گروه‌هایی از این وضع هم سطح در حال سوءاستفاده در جهت اهداف ضدبشری و انسانی خود هستند؟ این سوالات دغدغه‌های فرعی و حاشیه‌ای فریدمن در کتاب «دنیا مسطح است» است.
او در بخش دوم کتاب، از ده نیرویی یاد می‌کند و به صورت بسیط پیرامون آنها شرح تاریخی و تطوری ارائه می‌دهد که باعث مسطح و وصل شدن نقاط مختلف دنیا و انسان‌های آن شدند. آغاز این روند از فروپاشی دیوار برلین بود که ابتدای جهانی اندیشیدن بشر آغاز شد. فریدمن می‌گوید تنها آمریکا و اروپا نبودند که از فروپاشی دیوار برلین خوشحال بودند، بلکه کس دیگری نیز به نام بن لادن وجود داشت که از این بابت ابراز شادی می‌کرد و از نظر او عامل سقوط شوروی رزمندگان جهادی افغانستان از جمله خود او بودند.
تاماس بر شرح چگونگی و تاریخ شکل‌گیری گسترش ارتباطات و راه اندازی اینترنت و وب سایت می‌پردازد و این مسیر برتری سیستم سرمایه‌داری که موجب ایجاد این انقلاب ارتباطی شده است را تا تفوق نظام تجاری و اقتصادی سرمایه‌داری در جهان پیشرفته روایت می‌کند. این بخش از کتاب که حدود نیمی از حجم آن را به خود اختصاص می‌دهد مناسب برای دانشجویان اقتصاد، مدیریت بازرگانی، نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر است. دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های آی‌تی می‌توانند با مطالعه این کتاب دهها طرح و پروژه کاریابی و کارآفرینی کشف کرده و درحال و آینده کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات سهیم شده و یا حتی برای آن برنامه‌ریزی کنند.
فریدمن با گزارش خود از سفر او و تیم مستندسازی‌اش به هندوستان و مشاهدات شان از بازار و پیشرفت متحیر کننده هند در عرصه فناوری اطلاعات که پیش بینی می‌شود طی یکی دو دهه آینده از ایالات متحده آمریکا نیز پیشی گیرد، مدل و ایده‌های بسیار و جدیدی از انواع فعالیت های مجازی ارائه می‌کند.
او معتقد است که در جهانی شدن اول، کشورها باید جهانی فکر می‌کردند تا پیشرفت کنند، در جهانی شدن دوم شرکت‌ها باید جهانی فکر می‌کردند تا پیشرفت کنند، در جهانی شدن سوم این افراد هستند که باید جهانی فکر کنند تا پیشرفت کنند، یا لااقل ادامه حیات دهند. این امر نیازمند نه تنها سطح جدیدی از مهارت فنی، بلکه انعطاف ذهنی معین، خودانگیختگی و تحرک روانی است. تاماس دیگر ضلع جهان مسطح و کشورهایی که می‌خواهند موفق باشند نظام آموزشی و تربیتی می‌داند. او استدلال می‌کند:
ضریب هوشی< ضریب کنجکاوی+ضریب شور
همیشه داشتن شور و کنجکاوی مزیت بزرگی بوده است. اما وقتی دنیا مسطح می‌شود شور و کنجکاوی برای یک شغل، برای موفقیت، برای یک حیطه موضوعی، یا حتی یک سرگرمی، خیلی مهم‌تر است. او به عنوان یک آمریکایی نگران کشور خود است و جستجو می‌کند که چطور منابع بیشتری نصیب کشورش شود؟ او وظیفه هر سیاستمدار آمریکایی در سطح محلی، ایالتی و ملی را تا حدود زیادی معطوف به آموزش مردم و توضیح درباره دنیای مسطح می‌داند. اما از این بابت که سیاستمداران آمریکایی از این جهان و الزامات آن بی اطلاع هستند، ابراز تاسف می‌کند و هشدار می‌دهد.
«دنیا مسطح است» در فصل‌های آخر خود از مناطق و کشورهای توسعه نیافته و غیرمسطح می‌گوید که گرفتار بیماری و فقر هستند که حاصل این وضع شکل‌گیری گروه هایی چون القاعده و بن لادن است که هم شوروی و هم آمریکا را شیطان می‌دانند و آنها را بی بندوبار می‌بینند. گروه‌هایی چنین از قضا از فضای مجازی و فناوری ارتباطات استفاده می‌کنند و پیام خود را به دنیا عرضه و منتظر مصاحبه بی بی سی نمی‌مانند. آنها در پی آن هستند که نظم و ثبات دنیای کنونی را برهم بزنند، همچون تلاش حادثه 11سپتامبر.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین الملل
نویسنده: تاماس فریدمن
مترجم: رضا امیررحیمی
ناشر: ماهی، چاپ دوم 1395
694 صفحه، 42000 تومان
شما می‌توانید کتاب «دنیا مسطح است» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
برای معرفی کتاب «دنیا مسطح است» از چند جهت نیاز به مقدمه ندارم: اول اینکه عنوان اصلی کتاب دنیا مسطح است و فرعی جهانی شدن در قرن بیست و یک، خود پیداست که موضوع اثر پیرامون چیست و دوم آنکه حجم اطلاعات و مباحث و کارکردهای کتاب کمی گسترده است و به بحث گذاشتن آن در این مجال اندک، دشوار می‌نماید. و سوم به این ترتیب است که قطعا غالب مخاطبان فرهیخته الف کتاب با مفهوم و حوزه جهانی شدن آشنا هستند، پس بی درنگ به سراغ معرفی کتاب می‌رویم.
خلاصه کتاب همان عنوان آن یعنی دنیا مسطح است به این معنی است که دنیا برخلاف کشف کریستف کلمب پیش می‌رود و خود را از کروی شکل بودن به سمت و شکل مسطح تغییر می دهد. دنیای امروز با پدید آمدن سه نسل از فناوری ارتباطاتی و به تعبیر فریدمن، انقلاب جهانی به شکل مسطح و هموار شدن پیش می‌رود و میلیون‌ها انسان به طور همزمان با یکدیگر ارتباط صوتی و متنی و تصویری دارند. دوران اول از 1492 میلادی، که کریسفت کلمب سفر اکتشافی دریایی خود را آغاز کرد و دنیای قدیم و جدید را رودرروی هم قرار داد و تا 1800 میلادی طول کشید. دوم، تقریبا از 1800 تا 2000 میلادی طول کشید و با رکود بزرگ و جنگ جهانی اول و دوم، دچار وقفه شد.
این دوران دنیا را از مقیاس متوسط به مقیاس کوچک رساند. عامل اصلی تغییر و نیرو محرکه یکپارچگی جهانی از کاهش هزینه حمل و نقل در اثر کاربرد موتور بخار و راه آهن و در نیمه دوم این دوران از کاهش هزینه ارتباطات راه دور، در اثر گسترش تلگراف، تلفن، کامپیوتر شخصی، ماهواره، کابل های فیبر نوری و نگارش اولیه وب جهانی نیرو می‌گرفت. دوره سوم اما جهان را از مقیاس کوچک به ریز تقلیل داد و هم زمان زمین بازی را هموار کرده است. نیرو محرکه دنیای سوم را فریدمن «پلتفرم» دنیای مسطح می‌نامد.
در این عصر، عصر سیاست بالا به پایین که در آن فعالیت های انتخاباتی، نهادها و مطبوعات، محیط های بسته‌ای بودند و با سرمایه‌ای که به سختی فراهم می‌شد، قدرت می‌گرفتند پایان یافته است. چیزی وحشی‌تر، درگیر کننده‌تر و جذاب‌تر و درامتداد نظم قدیم برای مشارکت کنندگان منفرد در حال شکوفایی است. هرجا که می‌روید سلسله مراتب‌ها از پایین به چالش کشیده شده و درحال تبدیل شدن به سلسله مراتب‌هایی افقی و جمعی‌تر هستند، از این جهت دنیا دیگر کروی نیست و مسطح شده است.
در این دنیای هم سطح اما قدرت و جایگاه چه کسانی به چالش کشیده می‌شود؟ چه قدرت‌هایی در بالا دست قرار دارند؟ چه گروه‌هایی از این وضع هم سطح در حال سوءاستفاده در جهت اهداف ضدبشری و انسانی خود هستند؟ این سوالات دغدغه‌های فرعی و حاشیه‌ای فریدمن در کتاب «دنیا مسطح است» است.
او در بخش دوم کتاب، از ده نیرویی یاد می‌کند و به صورت بسیط پیرامون آنها شرح تاریخی و تطوری ارائه می‌دهد که باعث مسطح و وصل شدن نقاط مختلف دنیا و انسان‌های آن شدند. آغاز این روند از فروپاشی دیوار برلین بود که ابتدای جهانی اندیشیدن بشر آغاز شد. فریدمن می‌گوید تنها آمریکا و اروپا نبودند که از فروپاشی دیوار برلین خوشحال بودند، بلکه کس دیگری نیز به نام بن لادن وجود داشت که از این بابت ابراز شادی می‌کرد و از نظر او عامل سقوط شوروی رزمندگان جهادی افغانستان از جمله خود او بودند.
تاماس بر شرح چگونگی و تاریخ شکل‌گیری گسترش ارتباطات و راه اندازی اینترنت و وب سایت می‌پردازد و این مسیر برتری سیستم سرمایه‌داری که موجب ایجاد این انقلاب ارتباطی شده است را تا تفوق نظام تجاری و اقتصادی سرمایه‌داری در جهان پیشرفته روایت می‌کند. این بخش از کتاب که حدود نیمی از حجم آن را به خود اختصاص می‌دهد مناسب برای دانشجویان اقتصاد، مدیریت بازرگانی، نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر است. دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های آی‌تی می‌توانند با مطالعه این کتاب دهها طرح و پروژه کاریابی و کارآفرینی کشف کرده و درحال و آینده کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات سهیم شده و یا حتی برای آن برنامه‌ریزی کنند.
فریدمن با گزارش خود از سفر او و تیم مستندسازی‌اش به هندوستان و مشاهدات شان از بازار و پیشرفت متحیر کننده هند در عرصه فناوری اطلاعات که پیش بینی می‌شود طی یکی دو دهه آینده از ایالات متحده آمریکا نیز پیشی گیرد، مدل و ایده‌های بسیار و جدیدی از انواع فعالیت های مجازی ارائه می‌کند.
او معتقد است که در جهانی شدن اول، کشورها باید جهانی فکر می‌کردند تا پیشرفت کنند، در جهانی شدن دوم شرکت‌ها باید جهانی فکر می‌کردند تا پیشرفت کنند، در جهانی شدن سوم این افراد هستند که باید جهانی فکر کنند تا پیشرفت کنند، یا لااقل ادامه حیات دهند. این امر نیازمند نه تنها سطح جدیدی از مهارت فنی، بلکه انعطاف ذهنی معین، خودانگیختگی و تحرک روانی است. تاماس دیگر ضلع جهان مسطح و کشورهایی که می‌خواهند موفق باشند نظام آموزشی و تربیتی می‌داند. او استدلال می‌کند:
ضریب هوشی< ضریب کنجکاوی+ضریب شور
همیشه داشتن شور و کنجکاوی مزیت بزرگی بوده است. اما وقتی دنیا مسطح می‌شود شور و کنجکاوی برای یک شغل، برای موفقیت، برای یک حیطه موضوعی، یا حتی یک سرگرمی، خیلی مهم‌تر است. او به عنوان یک آمریکایی نگران کشور خود است و جستجو می‌کند که چطور منابع بیشتری نصیب کشورش شود؟ او وظیفه هر سیاستمدار آمریکایی در سطح محلی، ایالتی و ملی را تا حدود زیادی معطوف به آموزش مردم و توضیح درباره دنیای مسطح می‌داند. اما از این بابت که سیاستمداران آمریکایی از این جهان و الزامات آن بی اطلاع هستند، ابراز تاسف می‌کند و هشدار می‌دهد.
«دنیا مسطح است» در فصل‌های آخر خود از مناطق و کشورهای توسعه نیافته و غیرمسطح می‌گوید که گرفتار بیماری و فقر هستند که حاصل این وضع شکل‌گیری گروه هایی چون القاعده و بن لادن است که هم شوروی و هم آمریکا را شیطان می‌دانند و آنها را بی بندوبار می‌بینند. گروه‌هایی چنین از قضا از فضای مجازی و فناوری ارتباطات استفاده می‌کنند و پیام خود را به دنیا عرضه و منتظر مصاحبه بی بی سی نمی‌مانند. آنها در پی آن هستند که نظم و ثبات دنیای کنونی را برهم بزنند، همچون تلاش حادثه 11سپتامبر.
* کارشناس علوم سیاسی و روابط بین الملل
کلمات کلیدی : نشر ماهی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
