کد مطلب: 313608
موج جدید تخلفات "سفارتخانه‌ها"
تاریخ انتشار : يکشنبه ۸ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۱۲
پرونده‌های زمین‌خواری ، تخلفات سفارتخانه‌ها، بابک زنجانی ، گزارش فساد در فوتبال، کرسنت، پرونده شکایت از حادثه "منا" از جمله موضوعات گفتگوی باشگاه خبرنگاران با رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، افزایش مفاسد اقتصادی و اداری در چند سال اخیر حاکی از گشایش پرونده های پرحاشیه ای است که این روزها کمیسیون اصل نود مجلس از آن پرده برمی دارد؛ پرونده هایی که از زمین خواری شروع و به تخلفات سفارتخانه های ایران می رسد . در رابطه با موضوعاتی چون فعالیت بابک زنجانی، زمین خواری، گزارش فساد در فوتبال، تخلفات سفارتخانه ها، پرونده کرسنت، بنزین یورو۴ ... با محمد علی پورمختار ،رئیس کمیسیون اصل نود مجلس به گفتگوی تفصیلی نشسته ایم که در ادامه آن را می خوانید.
مفاسد ۱۰ درصدی
بگذارید سوال اولم را اینطور بپرسم؛ به دلیل حوزه فعالیت کمیسیون اصل ۹۰ مجلس پرونده‌ها و شکایات زیادی به این کمیسیون ارجاع داده می‌شود، ارزیابی شما از پرونده‌های ۴ سال اخیر ارجاع شده یه این کمیسیون چیست؟ این پرونده‌ها بیشتر در چه حوزه های از مفاسد متمرکز بوده‌اند؟
پورمختار: حوزه فعالیت کمیسیون اصل ۹۰ معطوف به طرح شکایت از طرز کار سه قوه است و اگر بخواهیم نگاهی کلی نسبت به پرونده‌های ارجاع شده داشته باشیم ،باید بگوییم حدود ۸۰ الی ۸۵ درصد از پرونده شکایات به قوه مجریه، ۱۵ درصد به قوه قضایه و مابقی به مجلس و نیروهای مسلح مربوط می‌شود.
اکثریت این پروانه‌ها بر روی چه موضوعی متمرکز است و مفاسد در آن چه نقشی دارد؟
پورمختار: الزاماً تمام پرونده‌های ارجاع شده معطوف به مفاسد نیست و بلکه شکایت از طرز کار است. در مجموع آمار کلی ما این امر را نشان می‌دهد که تنها۱۰ درصد از حدود ۶ هزار پرونده ارجاعی به این کمیسیون مربوط به مفاسد اقتصادی و اداری است.
۱۰ درصد پرونده هایی که به مفاسد اقتصادی و اداری مربوط می شود نوعاً به کدام موضوع از مفاسد متمرکز است ؟
پورمختار: پرونده‌های مربوط به مفاسد اداری و اقتصادی در همه ابعاد دیده می‌شود. این پرونده‌ها در حوزه مفاسد اداری نوعاً به گرفتن رشوه، پارتی‌بازی، تبانی در معاملات، تبعیضات غیر قانونی و ناروا و همچنین مسائل مربوط به قاچاق کالا و ارز معطوف می شود و همچنین این پروندها در سایر مسائل به جرایمی چون تخلفات بانکی و سواستفاد‌گری‌ها پیرامون آن و همچنین زمین‌خواری و شکایت از برخی وزارت‌خانه‌ها اشاره دارد.
بگذارید برخی از پرونده های کمیسیون اصل نود در ۴ سال اخیر را زیر ذره‌بین قرار دهیم؛ مثلاً کمیسیون اصل ۹۰ در چهار سال اخیر بررسی پرونده میلیادر نفتی را در دستور کار خود داشت. سؤال من مشخصاً این است که پرونده میلیاردر نفتی از نظر گستردگی موضوع در ردیف چه نوع پرونده هایی در این کمیسیون بود و به چه نحوی مورد بررسی قرار گرفت؟
پورمختار: کمیسیون اصل ۹۰ در واقع جز اولین‌ها در بررسی این پرونده بود و براساس گزارش معامله زنجانی با تأمین اجتماعی اقدامات خود را آغاز کرد که در پی این موضوع جلسات زیادی با زنجانی برگزار شد.دریافت رقم حدود ۷۰۰ میلیون دلار از بانک مرکزی و انتقال آن و همچنین موضوعات مربوط به وزارت نفت ، از جمله موارد اساسی این پرونده بود. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که زنجانی در مقاطعی یکسری اقدامات هم انجام داد که بنده معتقدم آن اقدامات به نوعی باعث جلب اعتماد مسئولین وزارت نفت و بانک مرکزی شد که در ادامه همین روند و عدم نظارت‌های کافی، حتی اعتماد مسئولین به زنجانی صد در صد و این امر خود به نوعی باعث سوءاستفاده‌گری‌های زنجانی در زمینه‌های مختلف شد.
پس از مقطعی که پرونده بابک زنجانی در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بررسی شد این کمیسیون مطرح کرد که زنجانی قولی مبنی بر پرداخت بدهی‌های خود به وزارت نفت داده است و این پرونده با در نظر گرفتن این موارد در کمیسیون اصل ۹۰ خاتمه یافت، اما بسیاری پس از این موضوع اذعان داشتند که این پرونده بر اساس فشارهای سیاسی مسیر مطلوبی را در کمیسیون اصل ۹۰ طی نکرد، چرا با وجود گستردگی این پرونده، این پرونده آنقدر زود در کمیسیون اصل ۹۰ بسته شد?
پورمختار: خیر. موارد این طور نیست و ما فشار سیاسی را در قبال این پرونده متحمل نبوده‌ایم و اعلام نظر کمیسیون و بنده در موضوع ذکر شده مبتنی بر اظهارات نماینده بانک مرکزی بوده است. ماجرا از این قرار است که وقتی مسولین بانک مرکزی پس از آنکه به کشور تاجیکستان رفتند و قرار شد حسابی در انجا افتتاح کنند، پس از بازگشت از این سفر در تماسی که بنده با مسولین بانک مرکزی داشتم آنها موارد را تأیید کردند که پول‌های معوقه زنجانی به حساب بانک مرکزی در تاجیکستان واریز شده است و حتی ما پس از این موارد باز هم جلسات خوبی داشتیم که در آن مقطع هم مسئولین بانک مرکزی اعلام می‌داشتند که اقدامات بابک زنجانی مورد تأیید آنهاست. بنابراین همواره ما بر مبنای گزارش نماینده بانک مرکزی در آن مقطع تصمیم گرفتیم، منتهی اتفاقات بعدی ثابت کرد که بانک مرکزی تاجیکستان موارد مطرح شده را رد کرده که بنده در این مقطع مباحث سیاسی را دخیل بر موضوع می‌دانم که حتی اقدامات خود زنجانی هم در رابطه با آن بی‌تأثیر نبوده است.
پس از روشن شدن اقدامات بعدی زنجانی کمیسیون چه واکنشی داشت؟ آیا باز هم به تحرکات بعدی زنجانی واکنش نشان داد و یا خیر؟
پورمختار: پس از روشن شدن موضوع مجدداً پیگیری‌های ما آغاز شد. حتی در این رابطه زنجانی مجدداً به کمیسیون اصل ۹۰ فراخوانده شد که بنده در آن جلسه به زنجانی اخطار دادم و به وی گفتم که اگر قرار است زمان را تلف کند و یا بخواهد بازی در بیاورد حتماً برخوردهای سختی با آن خواهد شد.
با توجه به اینکه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس یکی از مراجعی بود که اطلاعات جامعی در راستای پرونده فعالیت‌های زنجانی در اختیار داشت در حال حاضر رسیدگی به کدام موارد را در دادگاه زنجانی ضروری می‌داند، یعنی اینکه چه مواردی مورد اطلاع کمیسیون است و در دادگاه زنجانی مورد غفلت قرار گرفته است؟
پورمختار: مورد ویژه ای را سراغ ندارم. اتهامات ایشان اعم از اصل خواسته وزارت نفت وحوزه تامین اجتماعی و همچنین بانک مسکن که بالاخره گواهی بر زنجانی مبنی بر واریز ۴ میلیارد یورو داده بود، همگی در کمیسیون اصل ۹۰ هم مطرح بود، منتهی ما در کمیسیون یافته های مختلفی هم داشتیم که بخشی از آن ها به مراجع منعکس شد. بنده معتقدم در حال حاضر آن مواردی که در دادگاه مطرح می شود همان مواردی است که ما در کمیسیون اصل ۹۰ به آن پرداخته بودیم یعنی اساسا اتهامات همان هایی است که مورد بررسی قرار گرفته بود، بنابراین شبهاتی در حال حاضر در این پرونده وجود ندارد، گر چه همه پرونده ها یک حواشی و حوزه های رسیدگی مختلف نسبت به آن چه که در صحن دادگاه می گذرد دارند که آن هم برمبنای تشخیص رئیس دادگاه خواهد بود.
ادعای پوچ پوچ
آیا در جلسات سابق خود با زنجانی آنقدر در موضوع فعالیت های زنجانی پیش روی داشتید که بتوانید همدستان زنجانی را شناسایی و هم چنین فعالیت های آن ها را بررسی کنید؟
پورمختار: تقریبا مواردی بود، ولی خب بسیار گسترده نبود و این موارد محدود بودند که آن ها هم در رسیدگی ها مورد بازجویی قرار گرفتند.
چه تضمین هایی وجود داشت که شما در پایان رسیدگی پرونده زنجانی عنوان کردید که "زنجانی بدهی خود را پرداخت خواهد کرد" اما ما دیدیدم که بیش از دو سال گذشت و بدهی ها پرداخت نشد؟
پورمختار: پای تضمین در میان نبود، خود وزارت نفت هم به نوعی اقدامات مثبت ولی در عین حال کم اثری در این رابطه انجام داد و جالب این است که وزارت نفت تا زمانی که ما به پرونده ورود نکرده بودیم هیچ مدارکی از بابک زنجانی نداشت و پس از آن بود که مدارکی از جمله چک و اقرار نامه جهت ثبت بدهی از بابک زنجانی دریافت کرد.هم چنین زنجانی ساختمانی که قرار بود در شهرک قدس احداث کند را پس از ارزیابی کارشناسان به وزارت نفت واگذار کرد که این ساختمان حدود ۹ هزار میلیارد تومان ارزیابی شده بود.زنجانی هم چنین سایر املاک خود را با وکالت نامه ای تحویل وزارت نفت داده بود که وزارت نفت به خوبی بتواند تضامین لازم را از وی داشته باشد.
خب بعد چه شد؟
پورمختار: پس از آن چک زنجانی در موعد خود وصول نشد و برگشت خورد، شرایط به کلی عوض شد و از آن زمان بود که اقدامات بعدی در دادسرا آغاز شد و ما دیگر پس از آن در زمینه پرونده زنجانی فعالیت هایمان را ادامه ندادیم چرا که دیگر ضرورتی مبنی بر بررسی این پرونده احساس نمی کردیم و هم چنین ما به این امر رسیدیم که ادعاهای زنجانی در پرداخت بدهی های خود ادعای نادرستی است.
پس این پرونده به صورت سیاسی به مراجع بالاتر ارجاع داده نشد؟
پورمختار: خیر.
البته برخی می گویند که این پرونده از دوش کمیسیون برداشته شده بود؟
پورمختار: خیر. تا وقتی که ما در حال رسیدگی به پرونده زنجانی بودیم وزارت نفت و هیچ ارگان دیگری از وی شکایتی به قوه قضاییه نداشت، ولی خب پس از چهار و پنج ماه بعد دولت جدید سر کار آمد و وزارت نفت اعلام کرد که شاکی زنجانی است و در مجموع پس از این موارد رسیدگی به پرونده زنجانی در دادسرا آغاز شد.
با وجود تمامی فعالیت ها مبنی بر این پرونده چه عاقبتی برای بابک زنجانی و پرونده نفتی اش متصورید؟
پورمختار: معتقدم عاقبت این پرونده در گرو وصول مطالبات دولت و وزات نفت است منتهی وظیفه ای هم براساس مصوبه ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی به عهده وزارت امور خارجه در شناسایی اموال زنجانی در خارج از کشور بوده که این وزارتخانه تاکنون هیچ اقدامی مبنی بر آن انجام نداده چرا که این موارد از جمله تکالیف وزارت امور خارجه بوده که برود و این اموال را شناسایی کند که از این نظر وزارت امور خارجه کوتاهی داشته است چراکه به اذعان خود زنجانی ۹۷ درصد شرکت های وی در تاجیکستان در اختیار خودش بوده و شریکی نداشته ،بنابراین این موارد می توانست به خوبی مورد اهمیت وزارت امور خارجه قرار گیرد.
خب این موارد عاقبت بدهی‌های زنجانی را مشخص می کند به نظر شما سایر مفاسد زنجانی چه عاقبتی برای وی متصور خواهد کرد؟
پورمختار: طبیعتا جرایم دیگر زنجانی از جمله پول شویی و یا فعالیت های کلاهبردارانه آن هم مجازات های خود را خواهد داشت.
می شود در پایان این بخش از گفتگو عنوان کرد که پرونده زنجانی در چهار سال اخیر کاری کمیسیون اصل ۹۰از جمله پرونده های بزرگ از لحاظ گسترده‌ای بوده است؟
پورمختار: تقریبا پرونده زنجانی از لحاظ عدد و رقم پرونده بزرگی در چهار سال اخیر بوده است اگر چه ما در ردیف این پرونده، پرونده هایی چون موقعات بدهکاران بانکی را هم داشتیم که آنها هم در نوع خود پرونده های بزرگی بودند.
ماجراهای "زمین‌خواران"
به نظرم مجبوریم به دلیل برخی از پرونده های پر حاشیه‌ای که به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ارجاع شده به صورت بخش به بخش در رابطه با سایر پرونده ها سوال و جواب داشته باشیم پس در ابتدای این بخش بگذارید به موضوع پرونده های معطوف به زمین خواری بپردازیم. همان طور که مستحضرید کمیسیون اصل ۹۰ این روزها آماج پرونده های زمین خواری است و حتی برخی دیگر نام زمین خواری را بر روی این پرونده ها نگذاشته و این پرونده ها را انفال خواری می نامند. چه شد که این همه پرونده زمین خواری یک هو سر از میز کمیسیون اصل ۹۰ مجلس سر درآمد؟ اصلا زمین خواری از کجا شده که در حال حاضر به پرونده های دریاخواری و کوه خواری هم رسیده است؟
پورمختار: علت این امر به حساسیت کمیسیون اصل ۹۰ و هم چنین بنده در اجرای تدابیر مقام معظم رهبری در موضوع مذکور است. مستحضرید رهبری مکررا نسبت به این موارد به سوی دستگاه های اجرایی تاکید داشته اند که برهمین مبنا ما کمیته ویژه ای در کمیسیون تشکیل دادیم که بنده خود مسئولیت آن را بر عهده گرفتم و حتی این فرآیند به نحوی پیش رفت که آمار و اطلاعاتی که مبنی بر موضوعات زمین خواری به دست ما می رسید بیشتر از ارسال این موارد به قوه قضاییه شد،بنابراین ما به نوعی در این مسیر اطلاع رسانی می کردیم و پس از آن قوه قضاییه در زمینه های مذکور فعال می شد، همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در گام اول همراهی و هماهنگی ها خیلی سخت بود و تقریبا شش ماه طول کشید که ما به کمک صدا و سیما که بسیار خوب در این زمینه ها فعالیت می کرد، امر زمین خواری به یک مطالبه ملی تبدیل کنیم. خوشبختانه باید به این نکته هم اشاره کنم که رسیدگی به موقع کمیسیون اصل ۹۰ به پرونده های زمین خواری باعث شد تا سایر دستگاه ها و وزارت خانه ها پای کار بیایند؟
این تکلیف برعهده کمیسیون اصل ۹۰ همچنان باقی خواهد ماند؟
پورمختار: این تکلیف تکلیف کمیسیون اصل ۹۰ نیست و دولت و هم چنین قوه قضاییه که مرجع رسیدگی به این پرونده هاست باید در این مسیر نقش ایفا کنند.
قطعا شناسایی این پرونده ها در گام اول بسیار مهم تلقی می شود ولی از آن مهمتر ریشه کن کردن زمین خواری است، چرا برخوردها در زمینه زمیت خواری بازدارنده نیست؟ چرا زمانی که اذعان می شود اسامی زمین خواران وجود دارد و به مراجع بالا تقدیم شده این مراجعه به آنها رسیدگی نمی کنند؟
پورمختار: بیشتر ممانعت ها ناشی از منافع شخصی افراد است که خب این افراد یا خارج از دستگاه های دولتی هستند که با فشار بالاخره می خواهند کسی را پیدا کنند که دوست و رفیق باشد و کار آن ها را راه بیندازند و یا اینکه بعضا شاهد هستیم که خود مسئولین در موضوعات مربوط به زمین خواری ذی نفع بوده و در مقاطعی تصمیم غلط گرفته اند که باید از آن تصمیم دفاع کنند. این بدین منظور است که برخی از شهرداری ها، دهیاری ها پولی از متخلفین می گیرند و آن را در امور شهر و روستا هزینه می کنند ولی خب این تصمیم غلط بوده و حالا باید بیایند و از تصمیم خود دفاع کنند.
تاکنون در مبارزه با زمین خواری به آن چیزی که مد نظر داشتید رسیده اید؟
پورمختار: مواردی که مد نظر داشته ایم دو مورد بوده که تقریبا به یکی از موارد به خوبی نزدیک شده ایم گر چه باید دست به تخریب املاک بزنیم ولی بسیاری از افراد که املاکشان تاکنون تخریب شده از اصل ماجرا بی اطلاع بودند و این بدین منظور است که در شهرستان ها یک یا دو نفر هستند که کارها دست این افراد است یعنی زمین ها را به قیمت ارزان می خرند و پس از قطعه بندی به سایر افراد می فروشند، بنابراین با این اقدامات فعلا به نوعی توانسته ایم تا حدودی افراد ناآگاه را از شرایط موجود باخبر کنیم.
آیا این یکی دو نفر متخلف در هر شهر و روستا را نمی توان به راحتی شناسایی کرد؟
پورمختار: ما هم هدفمان همین است و همواره به دوستانمان در دستگاه های مختلف همین موارد را تاکید می کنیم ولی خب باید گفت در مواردی این افراد از چنگ قانونی می گریزند که باید نسبت به این موارد عزم جدی تری داشت اما باید به این موضوع هم توجه داشت که تاکنون در مبارزه با زمین خواری از این قبیل اتفاقات کم افتاده است.
همین برخوردهای اندکی که انجام شده آیا این افراد به دستگاه های قضایی معرفی شده اند؟
پورمختار: تخلف دو الی سه نفر در موضوع زمین خواری را به مقامات بالا گزارش کرده ایم که خب این به نوعی خود کافی نیست.
برخی معتقدند لیست زمین خواران بیش از یکی دو مورد است؟
پورمختار: خیر. اسامی که گفته می شود به همین منوال است که بنده اعلام کردم و همگی این موارد در حد شهر و روستاست.
استعلامات غلط/ مسئولین کنار بکشند!
خب دستگاه های مربوطه در رابطه با زمین خواری چه کار می کنند؟
پورمختار: متاسفانه در خیلی از موارد باگزارشات غلط از سوی رده های پایین شهرستان ها مواجه می شویم که در بسیاری از موارد مسئولین بالا به این گزارشات اعتماد می کنند و درباره این موارد به قضاوت می پردازند در صورتی که این گزارش، گزارشی درستی نیست چرا که ما در بسیاری موارد رفته ایم و از نزدیک غلط بودن گزارشات را احراز کرده ایم. بنابراین در هر مقطعی که اتفاقی از این دست صورت گرفته ما به گزارشات اکتفا نکرده ایم و ناظر خود را فرستاده ایم تا موضوع را از نزدیک مشاهده کند. در مجموع باید بگویم که با وجود توفیقات در زمینه مبارزه با زمین خواری در ابتدای راه هستیم و باید خیلی بیشتر از این موارد انجام شده، فعالیت داشته باشیم. هم چنین دستگاه های مختلف باید در کنار این موضوع قرار بگیرند و خود ذی نفع این جریان نباشند چرا که اگر دستگاه ها کنار بنشینند به راحتی می توان با زمین خواران برخورد کرد.
ریشه کن کردن زمین خواران امر بدیهی است اما سوال بنده این است که چه دستگاه هایی با وجود قدرت خود عزم جدی برای مبارزه با زمین خواری ندارند؟
پورمختار: باید بگویم که مبارزه با زمین خواری امری مشترک است و این فعالیت برعهده یک دستگاه نیست. به عنوان مثال اولین ماموریت برعهده وزارت جهاد کشاورزی، سازمان امور اراضی وجنگل ها و منابع طبیعی است چرا که بیشترین تصرفات در این حوزه اتفاق می افتد؛ پس از آن شهرداری ها هستند که حریم شهرها را مورد تعرض قرار می دهند که این ها باید در همان مراحل اول بروند و گزارشات تخلفات را تهیه کنند لذا طبق اصل ۱۰۱ قانون اصلاح شهرداری ها مراحل تثبیت اراضی و استعلامات به خوبی مشخص شده است که بعضا این استعلامات صورت نمی گیرد و در خیلی از موارد زمانی که استعلامات صورت می گیرد، بدون این که جواب استعلامات حاضر شود کارها شروع می شود و حتی در برخی موارد دیده شده که پاسخ استعلامات جعلی بوده است که خود همین مبنایی برای ادامه کار شده است. همچنین افراد با هزینه کردن در اداراتی چون برق و گاز زیرساخت ها را آماده می کنند که مجموع این موارد گویای این است که مباحث هماهنگ شده اتفاق می افتد بنابراین بنده معتقدم همه باید در مورد مبارزه با زمین خواری مشارکت کنند.
سوپر پرونده ۲۷ هکتاری
در حال حاضر چه پرونده های جدیدی از زمین خواری مطرح است؟ آیا پرونده جدیدی در دست دارید؟
پورمختار: چند ساعت قبل از این گفتگو اخبار جدیدی از زمین خواری به دست بنده رسیده که گویای زمین خواری در حریم شهر قزوین است. در حال حاضر گزارش این موضوع به کمیسیون اصل ۹۰ واصل شده و این در حالی است که مسئولین استانی خود در آن ناحیه حاضرند و این تخلفات را به طور آشکار می بینند و اما گزارشی مبنی براین موضوع نمی دهند. در مجموع این پرونده در حال رسیدگی است و موارد آن شامل ساخت و ساز در ۲۷ هکتار از حریم شهر قزوین است.
موج جدید تخلفات سفارتخانه‌ها / سفرا پالایش شوند
به سایر پرونده ها بپردازیم، اخیرا موضوع تخلفات سفارتخانه کم و بیش از زبان مسئولین شنیده می شود،آخرین اخبار از تخلفات سفارت خانه ها به چه موضوعات جدیدی معطوف می شود؟
پورمختار: این پرونده همچنان باز است و تاکنون اقدامات ویژه ای مبنی بر آن انجام داده نشده منتهی از زمانی که ما اخبار و اطلاعات لازم مبنی بر تخلفات سفارت خانه ها را مطرح کرده ایم اطلاعات جدیدی هم از تخلفات سفارت خانه های دیگر و از طریق مردم به دست ما رسیده است.
این سفارت خانه ها کدام سفارت خانه هستند و تعداد آن ها چند سفارت خانه است و تخلفاتشان چیست؟
پورمختار: در حال حاضر نمی توانم نام آن ها و تخلفاتشان را عنوان کنیم ولی گزارش تخلف ۴ سفارت خانه جدید به غیر از سایر سفارتخانه هایی که پیش تر عنوان می شد ،به دست ما رسیده است.
به نظر شما این سفارت خانه چگونه می توانند به راحتی دست به این تخلفات بزنند؟ یعنی این که اصلا نظارتی بر آن ها وجود دارد؟
پورمختار: در حال حاضر نظارتی بر سفارت خانه های ایران در سایر کشورها وجود ندارد.
نقش سفرا را در این گونه تخلفات چگونه ارزیابی می کنید؟
پورمختار: تخلفات به طور کلی اتفاق می افتد ولی خب با توجه به اینکه وزارت امور خارجه ظرفیتی برای نظارت به این سفارت خانه ها ندارد این اقدامات توجیه نمی شود و باید این ظرفیت فراهم شود بنابراین بنده معتقدم سفارت خانه ها در برخی از امور ضعف های زیادی دارند.
چه مکاتباتی با وزارت امور خارجه در این رابطه داشته اید؟ مثلا وزیر امور خارجه آگاه بر این موضوع هستند؟
پورمختار: جناب آقای ظریف این مسئله را به طور کلی می داند اما گرفتاری های زیاد ایشان در موضوع برجام اجازه نمی دهد فعلا به این موضوع رسیدگی کنند ولی خب ما قطعا از شخص وزیر امور خارجه مبنی بر این موضوع توقعی نداریم و بیشتر توجهاتمان به اقدامات معاونین کنسولی است چرا که معاونین کنسولی باید نظارت مطلوبی بر این امر داشته باشند و به طور واقعی نظارت بر سفارت خانه ها را در دستور کار خود قرار دهند.
در این رابطه چه پیشنهادی دارید؟
پورمختار: بنده پیشنهاد می کنم سفرا در جریان فعالیتشان در سفارت خانه ها به خوبی مورد پالایش قرار گیرند و افرادی با انگیزه دراین مسئولیت ها گماشته شوند.
دو نیمه گزارش "فساد در فوتبال "
بگذارید در ادامه به پرونده جنجالی فساد در فوتبال هم اشاره‌ای داشته باشیم، پرونده‌ای که توپش از زمین سبز فوتبال به نوعی به زمین سبز بهارستان شوت شد. اگر قرار است گزارش فساد در فوتبال خوانده شود چرا این گزارش به وقت اضافه کشیده شده است؟
پورمختار: قبول دارم که قرائت این گزارش در مجلس طولانی شد که یک بخش از دلایل آن به خود اقدامات کمیسیون برمی‌گردد و بخش دیگری از آن به حجم گسترده گزارشاتی که بالاخره درباره این پرونده به ما می‌رسد. باید اشاره کنم که در روزهای اخیر هم افرادی بودند که درخواست داشتند تا اطلاعات جدیدی مبنی بر این پرونده به ما بدهند که طبیعتا این امر اقتضا می‌کند تا بدلیل جامع بودن گزارش فساد در فوتبال این اطلاعات را دریافت کنیم.
این گزارش بالاخره چه تاریخی در مجلس قرائت خواهد شد؟
پورمختار: این گزارش آماده است و شامل دو گزارش با دو رویکرد قضایی و اداری می‌باشد که قطعا یکی از روزهای هفته پس از پایان تعطیلات مجلس در صحن کمیسیون مطرح و پس از آن جهت قرائت به هیئت رئیسه مجلس ارسال خواهد شد.
پرونده تولید بنزین در پتروشیمی‌ها روی میز کمیسیون اصل ۹۰
بگذارید در ادامه به پرونده موضوعات مربوط به بنزین یورو۴ هم اشاره‌ای داشته باشیم، اخیرا یکی از اعضای کمیسیون انرژی عنوان کردند که تقریبا ۳۰میلیون لیتر از بنزین کشور تنها قابلیت یورو۴ را دارد که اخبار نگران کننده‌ای است و در قبال این موضوع سخنگوی دولت هم اذعان داشتند که بنزین با کیفیت در کشور توزیع می‌شود و از طرفی هم رئیس سابق کمیسیون انرژی اخیرا گفتند که گزارشاتی را دریافت کرده‌اند که طبق آن گزارشات دولت از ریفورمیت پتروشیمی‌ها در پالایشگاه‌ها استفاده می‌کند، آیا کمیسیون اصل ۹۰ تا به حال به این موضوع ورود داشته است؟
پورمختار: باید بدانیم که بنزین یورو۴ در دنیا بسیار کم است و بنده فکر می‌کنم ایران اصلا تولید بنزین یورو۴ ندارد و اگر داشته باشد بسیار کم است که این امر ما را مجبور به واردات این نوع بنزین می‌کند. البته واردات هم در این رابطه محدود است و به همین لحاظ مجبوریم که از بنزین غیر از یورو۴ استفاده کنیم و در حال حاضر هم از آن استفاده می‌شود، البته بعدها گزارشی بدست ما رسید که در آن گزارش مطرح شد، وزارت نفت در تولید بنزین مجددا برگشتی به تولید بنزین در پتروشیمی‌ها داشته است که این پرونده اخیرا به کمیسیون اصل نود آمده و ما هم تا به حال بخوبی آن را بررسی نکرده‌ایم و قطعا این پرونده را در آینده مورد بررسی قرار خواهیم داد.
هیچ وقت به جلسات بررسی پرونده "کرسنت"دعوت نشده ایم
به سایر موضوعات بپردازیم، اخیرا موضوعات مربوط به پرونده‌های گذشته همچون پرونده کرسنت به سر خط اخبار آمده است. کمیسیون اصل ۹۰ آیا بنای ورود به پرونده کرسنت را دارد؟ اصلا این موضوع به عنوان یک حق عمومی و ملی به کمیسیون شما مربوط می‌شود؟
پورمختار: پرونده کرسنت در کمیسیون اصل ۹۰ بوده و هست و همواره اقدامات خوبی نسبت به این پرونده صورت گرفته، منتهی این پرونده در پی مصوبه شورای عالی امنیت ملی، بر عهده این شورا گذاشته شد و حتی در این زمینه نامه‌ای برای ما ارسال شد که ما در آن مقطع هرچه سوابق داشتیم به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ارسال کردیم بنابراین این پرونده در حال حاضر در آن شورا در دست بررسی است.
تا به حال از شما در جلسات بررسی پرونده کرسنت دعوت شده است؟
پورمختار :خیر. هیچوقت به این جلسات دعوت نشده‌ایم.
گزارش تخلفات اقتصادی "وزارت دفاع"
بگذارید در این بخش به سایر موضوعات هم بپردازیم، اخیرا آقای افضلی فرد یکی از اعضای کمیسیون اصل ۹۰ گفتند که بعد از تأکید رهبری مبنی بر نظارت کمیسیون حتی خارج از قوا یکسری پرونده‌ها از ارتش و سپاه به کمیسیون ارجاع داده شده است. مقداری در رابطه با این پرونده‌ها توضیح دهید و بگویید این پرونده‌ها در چه سطحی است؟
پورمختار: این پرونده‌ها هم به مانند سایر پرونده‌هاست و بطور کلی به نیروهای مسلح معطوف می‌شود و در کمیته سیاسی و نظامی کمیسیون مطرح شده است و به عنوان مثال به مواردی چون زمین‌خواری‌های منتسب به نیروهای مسلح و یا موضوعات مربوط به تصرفات اراضی مردم اشاره دارد که در حال حاضر گزارشاتی از این دست به کمیسیون واصل شده است. البته باید گفت پرونده‌ای مبنی بر تخلف در فعالیت‌های اقتصادی در حوزه نیروهای مسلح نداشته ایم منتهی در حوزه مرتبط با نیروهای مسلح در دولت، گزارشاتی از وزارت دفاع به ما رسیده است.
جزئیات شکایت از حادثه "منا"
بگذارید در ادامه به پرونده جدید کمیسیون اصل ۹۰ هم اشاراتی داشته باشیم. گفته بودید که کمیسیون در حال رسیدگی به پرونده عملکرد سازمان حج و زیارت است و همچنین موضوع شکایت از حادثه منا را در دست بررسی دارد، مقداری از نتایج این پرونده‌ها بگویید؟
پورمختار: چندین ماه قبل و همچنین قبل از مراسم حج امسال سوالاتی را که برگرفته از شکایات نسبت به عملکرد سازمان حج و زیارت بود به این سازمان ارجاع دادیم و همچنین در این راستا جلسه‌ای را با حضور جناب آقای ابوترابی‌فرد و رئیس سازمان حج و زیارت برگزار کردیم که آقای ابوترابی‌فرد در آن جلسه فرمودند به دلیل اینکه ما در حال حاضر مشغول فراهم کردن مقدمات حج امسال هستیم بهتر است موارد مطروحه پس از حج امسال مورد بررسی قرار گیرد که ما هم با این مسئله موافقت کردیم اما بعد از آن شاهد حادثه منا بودیم که مجددا بعد از تمامی موارد به مسئولین حج و زیارت نامه نوشتیم و خواستار این بودیم که پاسخ سوالات مطروحه نسبت به شکایات را به ما ارسال کند.
گفته بودید درباره حادثه منا هم شکایاتی دریافت کرده‌اید، توضیح بفرمایید این شکایات از چیست؟
پورمختار: این شکایات در دو بعد مطرح است. یک؛ بیمه حادثه‌دیدگان که درواقع اشاره‌ای به موضوع دیه حجاج دارد. لذا حسب اطلاع، بیمه ایران قرار است نفری ۵۰ میلیون به بازماندگان حجاج جان‌باخته پرداخت کند که ما نمی‌دانیم این ۵۰ میلیون بابت چه مواردی پرداخت می‌شود، چراکه این افراد بیمه حوادث بوده‌اند و حادثه از جمله به فوت است و بیمه حوادث هم معلوم است چه رقمی باید بابت آن پرداخت کند. همچنین در بعد دوم شکایت ،موضوعات مربوط به مدیریت سازمان حج در مراسم رمی‌جمرات بوده که ادعا شده آن ساعاتی که مورد توافق مسئولین ایران با مسئولین عربستان برای حرکت به سمت رمی‌جمرات انتخاب شده ظاهرا رعایت نشده است. منتهی این مسئله در حد و حدود ادعا است و تا به حال هیچگونه نفع و اثباتی از سوی ما در رابطه با موضوع صورت نگرفته است.
در تائید صلاحیت ها به شورای نگهبان کمک می کنیم
با توجه به نزدیکی مسائل انتخاباتی بد نیست در این مصاحبه به فرآیندهای انتخاباتی هم اشاراتی داشته باشیم؟ آیا کمیسیون اصل ۹۰ در تأیید صلاحیت برخی نمایندگان فعلی و پرونده شکایات آنها قرار است به شورای نگهبان در انتخابات آتی کمک کند؟
پورمختار: بالاخره این روال از گذشته هم بوده و اگر شکایات و گزارشات مستندی در دست داشته باشیم، این موارد را شورای نگهبان از ما دریافت خواهند کرد بنابراین همکاری ما با شورای نگهبان پابرجاست.
۹۵ درصد نتیجه مطلوب
بخش پایانی سوالات می‌رسیم، درباره رسیدگی به پرونده‌ها در کمیسیون اصل ۹۰ بسیاری معتقدند این پرونده‌ها بطور مطلوبی مورد بررسی قرار گرفته و بسیاری هم می‌گویند درصد بالایی از این پرونده‌ها بدون نتیجه می‌ماند. چه واکنشی به این اظهارات دارید؟
پورمختار: اینگونه اظهارات درست نیست. تعدادی افراد توقع دارند که ما در انتهای کارمان پرونده را به قوه قضاییه ارسال کنیم یعنی فکر می‌کنند که نتیجه نهایی در قوه قضاییه اتفاق می‌افتد در صورتی که این نیست و ما تقریباً بالای ۹۵ درصد از پرونده‌ها را به نتیجه می‌رسانیم، البته در حوزه مفاسد، بحث‌‌‌‌ها جدا است و آن موارد را به قوه قضاییه ارسال می‌کنیم ولی در سایر موارد موضوعات با تفاهمات حاصل شده در این کمیسیون حل و فصل می‌شود.
تهدید به رد صلاحیت شده ام! / رد صلاحیت کنند، افشاگری می کنم
کمی هم درباره فشارهای سیاسی افراد به کمیسیون اصل نود بگویید، در این چهار سال گذشته متحمل چه نوع فشارهای سیاسی بوده اید؟ این فشارها چه تاثیری بر روی فعالیتتان گذاشته است؟
پورمختار: الی ماشاالله فشارهای سیاسی بوده است و بنده جدیدا هم تهدید به ردصلاحیت شده‌ام!
چرا؟
پورمختار: در یک پرونده ویژه‌ای به کرات از داخل جلسات آقایان که ذی‌نفوذ هم هستند گزارشاتی به دست بنده رسیده که ما فلانی را ردصلاحیت خواهیم کرد.
خب با این اوصاف امیدوار به تأیید صلاحیت در انتخابات بعدی هستید؟
پورمختار: این موضوع برایم اهمیتی ندارد و مهم انجام وظیفه است.
اگر این اتفاق بیافتد و ردصلاحیت شوید چه واکنشی خواهید داشت؟
پورمختار: اگر این اتفاق بیافتد ما هم بالاخره حرفهای زیادی برای گفتن داریم و اسامی زیادی داریم که بخواهیم اعلام و افشا کنیم.
دست به این کار خواهید زد؟
پورمختار: حتما این کار را انجام خواهم داد.
در پایان از شما متشکرم که در این گفتگو شرکت کردید.
پورمختار: بنده هم از شما و رسانه محترمتان متشکرم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، افزایش مفاسد اقتصادی و اداری در چند سال اخیر حاکی از گشایش پرونده های پرحاشیه ای است که این روزها کمیسیون اصل نود مجلس از آن پرده برمی دارد؛ پرونده هایی که از زمین خواری شروع و به تخلفات سفارتخانه های ایران می رسد . در رابطه با موضوعاتی چون فعالیت بابک زنجانی، زمین خواری، گزارش فساد در فوتبال، تخلفات سفارتخانه ها، پرونده کرسنت، بنزین یورو۴ ... با محمد علی پورمختار ،رئیس کمیسیون اصل نود مجلس به گفتگوی تفصیلی نشسته ایم که در ادامه آن را می خوانید.
مفاسد ۱۰ درصدی
بگذارید سوال اولم را اینطور بپرسم؛ به دلیل حوزه فعالیت کمیسیون اصل ۹۰ مجلس پرونده‌ها و شکایات زیادی به این کمیسیون ارجاع داده می‌شود، ارزیابی شما از پرونده‌های ۴ سال اخیر ارجاع شده یه این کمیسیون چیست؟ این پرونده‌ها بیشتر در چه حوزه های از مفاسد متمرکز بوده‌اند؟
پورمختار: حوزه فعالیت کمیسیون اصل ۹۰ معطوف به طرح شکایت از طرز کار سه قوه است و اگر بخواهیم نگاهی کلی نسبت به پرونده‌های ارجاع شده داشته باشیم ،باید بگوییم حدود ۸۰ الی ۸۵ درصد از پرونده شکایات به قوه مجریه، ۱۵ درصد به قوه قضایه و مابقی به مجلس و نیروهای مسلح مربوط می‌شود.
اکثریت این پروانه‌ها بر روی چه موضوعی متمرکز است و مفاسد در آن چه نقشی دارد؟
پورمختار: الزاماً تمام پرونده‌های ارجاع شده معطوف به مفاسد نیست و بلکه شکایت از طرز کار است. در مجموع آمار کلی ما این امر را نشان می‌دهد که تنها۱۰ درصد از حدود ۶ هزار پرونده ارجاعی به این کمیسیون مربوط به مفاسد اقتصادی و اداری است.
۱۰ درصد پرونده هایی که به مفاسد اقتصادی و اداری مربوط می شود نوعاً به کدام موضوع از مفاسد متمرکز است ؟
پورمختار: پرونده‌های مربوط به مفاسد اداری و اقتصادی در همه ابعاد دیده می‌شود. این پرونده‌ها در حوزه مفاسد اداری نوعاً به گرفتن رشوه، پارتی‌بازی، تبانی در معاملات، تبعیضات غیر قانونی و ناروا و همچنین مسائل مربوط به قاچاق کالا و ارز معطوف می شود و همچنین این پروندها در سایر مسائل به جرایمی چون تخلفات بانکی و سواستفاد‌گری‌ها پیرامون آن و همچنین زمین‌خواری و شکایت از برخی وزارت‌خانه‌ها اشاره دارد.
بگذارید برخی از پرونده های کمیسیون اصل نود در ۴ سال اخیر را زیر ذره‌بین قرار دهیم؛ مثلاً کمیسیون اصل ۹۰ در چهار سال اخیر بررسی پرونده میلیادر نفتی را در دستور کار خود داشت. سؤال من مشخصاً این است که پرونده میلیاردر نفتی از نظر گستردگی موضوع در ردیف چه نوع پرونده هایی در این کمیسیون بود و به چه نحوی مورد بررسی قرار گرفت؟
پورمختار: کمیسیون اصل ۹۰ در واقع جز اولین‌ها در بررسی این پرونده بود و براساس گزارش معامله زنجانی با تأمین اجتماعی اقدامات خود را آغاز کرد که در پی این موضوع جلسات زیادی با زنجانی برگزار شد.دریافت رقم حدود ۷۰۰ میلیون دلار از بانک مرکزی و انتقال آن و همچنین موضوعات مربوط به وزارت نفت ، از جمله موارد اساسی این پرونده بود. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که زنجانی در مقاطعی یکسری اقدامات هم انجام داد که بنده معتقدم آن اقدامات به نوعی باعث جلب اعتماد مسئولین وزارت نفت و بانک مرکزی شد که در ادامه همین روند و عدم نظارت‌های کافی، حتی اعتماد مسئولین به زنجانی صد در صد و این امر خود به نوعی باعث سوءاستفاده‌گری‌های زنجانی در زمینه‌های مختلف شد.
پس از مقطعی که پرونده بابک زنجانی در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بررسی شد این کمیسیون مطرح کرد که زنجانی قولی مبنی بر پرداخت بدهی‌های خود به وزارت نفت داده است و این پرونده با در نظر گرفتن این موارد در کمیسیون اصل ۹۰ خاتمه یافت، اما بسیاری پس از این موضوع اذعان داشتند که این پرونده بر اساس فشارهای سیاسی مسیر مطلوبی را در کمیسیون اصل ۹۰ طی نکرد، چرا با وجود گستردگی این پرونده، این پرونده آنقدر زود در کمیسیون اصل ۹۰ بسته شد?
پورمختار: خیر. موارد این طور نیست و ما فشار سیاسی را در قبال این پرونده متحمل نبوده‌ایم و اعلام نظر کمیسیون و بنده در موضوع ذکر شده مبتنی بر اظهارات نماینده بانک مرکزی بوده است. ماجرا از این قرار است که وقتی مسولین بانک مرکزی پس از آنکه به کشور تاجیکستان رفتند و قرار شد حسابی در انجا افتتاح کنند، پس از بازگشت از این سفر در تماسی که بنده با مسولین بانک مرکزی داشتم آنها موارد را تأیید کردند که پول‌های معوقه زنجانی به حساب بانک مرکزی در تاجیکستان واریز شده است و حتی ما پس از این موارد باز هم جلسات خوبی داشتیم که در آن مقطع هم مسئولین بانک مرکزی اعلام می‌داشتند که اقدامات بابک زنجانی مورد تأیید آنهاست. بنابراین همواره ما بر مبنای گزارش نماینده بانک مرکزی در آن مقطع تصمیم گرفتیم، منتهی اتفاقات بعدی ثابت کرد که بانک مرکزی تاجیکستان موارد مطرح شده را رد کرده که بنده در این مقطع مباحث سیاسی را دخیل بر موضوع می‌دانم که حتی اقدامات خود زنجانی هم در رابطه با آن بی‌تأثیر نبوده است.
پس از روشن شدن اقدامات بعدی زنجانی کمیسیون چه واکنشی داشت؟ آیا باز هم به تحرکات بعدی زنجانی واکنش نشان داد و یا خیر؟
پورمختار: پس از روشن شدن موضوع مجدداً پیگیری‌های ما آغاز شد. حتی در این رابطه زنجانی مجدداً به کمیسیون اصل ۹۰ فراخوانده شد که بنده در آن جلسه به زنجانی اخطار دادم و به وی گفتم که اگر قرار است زمان را تلف کند و یا بخواهد بازی در بیاورد حتماً برخوردهای سختی با آن خواهد شد.
با توجه به اینکه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس یکی از مراجعی بود که اطلاعات جامعی در راستای پرونده فعالیت‌های زنجانی در اختیار داشت در حال حاضر رسیدگی به کدام موارد را در دادگاه زنجانی ضروری می‌داند، یعنی اینکه چه مواردی مورد اطلاع کمیسیون است و در دادگاه زنجانی مورد غفلت قرار گرفته است؟
پورمختار: مورد ویژه ای را سراغ ندارم. اتهامات ایشان اعم از اصل خواسته وزارت نفت وحوزه تامین اجتماعی و همچنین بانک مسکن که بالاخره گواهی بر زنجانی مبنی بر واریز ۴ میلیارد یورو داده بود، همگی در کمیسیون اصل ۹۰ هم مطرح بود، منتهی ما در کمیسیون یافته های مختلفی هم داشتیم که بخشی از آن ها به مراجع منعکس شد. بنده معتقدم در حال حاضر آن مواردی که در دادگاه مطرح می شود همان مواردی است که ما در کمیسیون اصل ۹۰ به آن پرداخته بودیم یعنی اساسا اتهامات همان هایی است که مورد بررسی قرار گرفته بود، بنابراین شبهاتی در حال حاضر در این پرونده وجود ندارد، گر چه همه پرونده ها یک حواشی و حوزه های رسیدگی مختلف نسبت به آن چه که در صحن دادگاه می گذرد دارند که آن هم برمبنای تشخیص رئیس دادگاه خواهد بود.
ادعای پوچ پوچ
آیا در جلسات سابق خود با زنجانی آنقدر در موضوع فعالیت های زنجانی پیش روی داشتید که بتوانید همدستان زنجانی را شناسایی و هم چنین فعالیت های آن ها را بررسی کنید؟
پورمختار: تقریبا مواردی بود، ولی خب بسیار گسترده نبود و این موارد محدود بودند که آن ها هم در رسیدگی ها مورد بازجویی قرار گرفتند.
چه تضمین هایی وجود داشت که شما در پایان رسیدگی پرونده زنجانی عنوان کردید که "زنجانی بدهی خود را پرداخت خواهد کرد" اما ما دیدیدم که بیش از دو سال گذشت و بدهی ها پرداخت نشد؟
پورمختار: پای تضمین در میان نبود، خود وزارت نفت هم به نوعی اقدامات مثبت ولی در عین حال کم اثری در این رابطه انجام داد و جالب این است که وزارت نفت تا زمانی که ما به پرونده ورود نکرده بودیم هیچ مدارکی از بابک زنجانی نداشت و پس از آن بود که مدارکی از جمله چک و اقرار نامه جهت ثبت بدهی از بابک زنجانی دریافت کرد.هم چنین زنجانی ساختمانی که قرار بود در شهرک قدس احداث کند را پس از ارزیابی کارشناسان به وزارت نفت واگذار کرد که این ساختمان حدود ۹ هزار میلیارد تومان ارزیابی شده بود.زنجانی هم چنین سایر املاک خود را با وکالت نامه ای تحویل وزارت نفت داده بود که وزارت نفت به خوبی بتواند تضامین لازم را از وی داشته باشد.
خب بعد چه شد؟
پورمختار: پس از آن چک زنجانی در موعد خود وصول نشد و برگشت خورد، شرایط به کلی عوض شد و از آن زمان بود که اقدامات بعدی در دادسرا آغاز شد و ما دیگر پس از آن در زمینه پرونده زنجانی فعالیت هایمان را ادامه ندادیم چرا که دیگر ضرورتی مبنی بر بررسی این پرونده احساس نمی کردیم و هم چنین ما به این امر رسیدیم که ادعاهای زنجانی در پرداخت بدهی های خود ادعای نادرستی است.
پس این پرونده به صورت سیاسی به مراجع بالاتر ارجاع داده نشد؟
پورمختار: خیر.
البته برخی می گویند که این پرونده از دوش کمیسیون برداشته شده بود؟
پورمختار: خیر. تا وقتی که ما در حال رسیدگی به پرونده زنجانی بودیم وزارت نفت و هیچ ارگان دیگری از وی شکایتی به قوه قضاییه نداشت، ولی خب پس از چهار و پنج ماه بعد دولت جدید سر کار آمد و وزارت نفت اعلام کرد که شاکی زنجانی است و در مجموع پس از این موارد رسیدگی به پرونده زنجانی در دادسرا آغاز شد.
با وجود تمامی فعالیت ها مبنی بر این پرونده چه عاقبتی برای بابک زنجانی و پرونده نفتی اش متصورید؟
پورمختار: معتقدم عاقبت این پرونده در گرو وصول مطالبات دولت و وزات نفت است منتهی وظیفه ای هم براساس مصوبه ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی به عهده وزارت امور خارجه در شناسایی اموال زنجانی در خارج از کشور بوده که این وزارتخانه تاکنون هیچ اقدامی مبنی بر آن انجام نداده چرا که این موارد از جمله تکالیف وزارت امور خارجه بوده که برود و این اموال را شناسایی کند که از این نظر وزارت امور خارجه کوتاهی داشته است چراکه به اذعان خود زنجانی ۹۷ درصد شرکت های وی در تاجیکستان در اختیار خودش بوده و شریکی نداشته ،بنابراین این موارد می توانست به خوبی مورد اهمیت وزارت امور خارجه قرار گیرد.
خب این موارد عاقبت بدهی‌های زنجانی را مشخص می کند به نظر شما سایر مفاسد زنجانی چه عاقبتی برای وی متصور خواهد کرد؟
پورمختار: طبیعتا جرایم دیگر زنجانی از جمله پول شویی و یا فعالیت های کلاهبردارانه آن هم مجازات های خود را خواهد داشت.
می شود در پایان این بخش از گفتگو عنوان کرد که پرونده زنجانی در چهار سال اخیر کاری کمیسیون اصل ۹۰از جمله پرونده های بزرگ از لحاظ گسترده‌ای بوده است؟
پورمختار: تقریبا پرونده زنجانی از لحاظ عدد و رقم پرونده بزرگی در چهار سال اخیر بوده است اگر چه ما در ردیف این پرونده، پرونده هایی چون موقعات بدهکاران بانکی را هم داشتیم که آنها هم در نوع خود پرونده های بزرگی بودند.
ماجراهای "زمین‌خواران"
به نظرم مجبوریم به دلیل برخی از پرونده های پر حاشیه‌ای که به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ارجاع شده به صورت بخش به بخش در رابطه با سایر پرونده ها سوال و جواب داشته باشیم پس در ابتدای این بخش بگذارید به موضوع پرونده های معطوف به زمین خواری بپردازیم. همان طور که مستحضرید کمیسیون اصل ۹۰ این روزها آماج پرونده های زمین خواری است و حتی برخی دیگر نام زمین خواری را بر روی این پرونده ها نگذاشته و این پرونده ها را انفال خواری می نامند. چه شد که این همه پرونده زمین خواری یک هو سر از میز کمیسیون اصل ۹۰ مجلس سر درآمد؟ اصلا زمین خواری از کجا شده که در حال حاضر به پرونده های دریاخواری و کوه خواری هم رسیده است؟
پورمختار: علت این امر به حساسیت کمیسیون اصل ۹۰ و هم چنین بنده در اجرای تدابیر مقام معظم رهبری در موضوع مذکور است. مستحضرید رهبری مکررا نسبت به این موارد به سوی دستگاه های اجرایی تاکید داشته اند که برهمین مبنا ما کمیته ویژه ای در کمیسیون تشکیل دادیم که بنده خود مسئولیت آن را بر عهده گرفتم و حتی این فرآیند به نحوی پیش رفت که آمار و اطلاعاتی که مبنی بر موضوعات زمین خواری به دست ما می رسید بیشتر از ارسال این موارد به قوه قضاییه شد،بنابراین ما به نوعی در این مسیر اطلاع رسانی می کردیم و پس از آن قوه قضاییه در زمینه های مذکور فعال می شد، همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در گام اول همراهی و هماهنگی ها خیلی سخت بود و تقریبا شش ماه طول کشید که ما به کمک صدا و سیما که بسیار خوب در این زمینه ها فعالیت می کرد، امر زمین خواری به یک مطالبه ملی تبدیل کنیم. خوشبختانه باید به این نکته هم اشاره کنم که رسیدگی به موقع کمیسیون اصل ۹۰ به پرونده های زمین خواری باعث شد تا سایر دستگاه ها و وزارت خانه ها پای کار بیایند؟
این تکلیف برعهده کمیسیون اصل ۹۰ همچنان باقی خواهد ماند؟
پورمختار: این تکلیف تکلیف کمیسیون اصل ۹۰ نیست و دولت و هم چنین قوه قضاییه که مرجع رسیدگی به این پرونده هاست باید در این مسیر نقش ایفا کنند.
قطعا شناسایی این پرونده ها در گام اول بسیار مهم تلقی می شود ولی از آن مهمتر ریشه کن کردن زمین خواری است، چرا برخوردها در زمینه زمیت خواری بازدارنده نیست؟ چرا زمانی که اذعان می شود اسامی زمین خواران وجود دارد و به مراجع بالا تقدیم شده این مراجعه به آنها رسیدگی نمی کنند؟
پورمختار: بیشتر ممانعت ها ناشی از منافع شخصی افراد است که خب این افراد یا خارج از دستگاه های دولتی هستند که با فشار بالاخره می خواهند کسی را پیدا کنند که دوست و رفیق باشد و کار آن ها را راه بیندازند و یا اینکه بعضا شاهد هستیم که خود مسئولین در موضوعات مربوط به زمین خواری ذی نفع بوده و در مقاطعی تصمیم غلط گرفته اند که باید از آن تصمیم دفاع کنند. این بدین منظور است که برخی از شهرداری ها، دهیاری ها پولی از متخلفین می گیرند و آن را در امور شهر و روستا هزینه می کنند ولی خب این تصمیم غلط بوده و حالا باید بیایند و از تصمیم خود دفاع کنند.
تاکنون در مبارزه با زمین خواری به آن چیزی که مد نظر داشتید رسیده اید؟
پورمختار: مواردی که مد نظر داشته ایم دو مورد بوده که تقریبا به یکی از موارد به خوبی نزدیک شده ایم گر چه باید دست به تخریب املاک بزنیم ولی بسیاری از افراد که املاکشان تاکنون تخریب شده از اصل ماجرا بی اطلاع بودند و این بدین منظور است که در شهرستان ها یک یا دو نفر هستند که کارها دست این افراد است یعنی زمین ها را به قیمت ارزان می خرند و پس از قطعه بندی به سایر افراد می فروشند، بنابراین با این اقدامات فعلا به نوعی توانسته ایم تا حدودی افراد ناآگاه را از شرایط موجود باخبر کنیم.
آیا این یکی دو نفر متخلف در هر شهر و روستا را نمی توان به راحتی شناسایی کرد؟
پورمختار: ما هم هدفمان همین است و همواره به دوستانمان در دستگاه های مختلف همین موارد را تاکید می کنیم ولی خب باید گفت در مواردی این افراد از چنگ قانونی می گریزند که باید نسبت به این موارد عزم جدی تری داشت اما باید به این موضوع هم توجه داشت که تاکنون در مبارزه با زمین خواری از این قبیل اتفاقات کم افتاده است.
همین برخوردهای اندکی که انجام شده آیا این افراد به دستگاه های قضایی معرفی شده اند؟
پورمختار: تخلف دو الی سه نفر در موضوع زمین خواری را به مقامات بالا گزارش کرده ایم که خب این به نوعی خود کافی نیست.
برخی معتقدند لیست زمین خواران بیش از یکی دو مورد است؟
پورمختار: خیر. اسامی که گفته می شود به همین منوال است که بنده اعلام کردم و همگی این موارد در حد شهر و روستاست.
استعلامات غلط/ مسئولین کنار بکشند!
خب دستگاه های مربوطه در رابطه با زمین خواری چه کار می کنند؟
پورمختار: متاسفانه در خیلی از موارد باگزارشات غلط از سوی رده های پایین شهرستان ها مواجه می شویم که در بسیاری از موارد مسئولین بالا به این گزارشات اعتماد می کنند و درباره این موارد به قضاوت می پردازند در صورتی که این گزارش، گزارشی درستی نیست چرا که ما در بسیاری موارد رفته ایم و از نزدیک غلط بودن گزارشات را احراز کرده ایم. بنابراین در هر مقطعی که اتفاقی از این دست صورت گرفته ما به گزارشات اکتفا نکرده ایم و ناظر خود را فرستاده ایم تا موضوع را از نزدیک مشاهده کند. در مجموع باید بگویم که با وجود توفیقات در زمینه مبارزه با زمین خواری در ابتدای راه هستیم و باید خیلی بیشتر از این موارد انجام شده، فعالیت داشته باشیم. هم چنین دستگاه های مختلف باید در کنار این موضوع قرار بگیرند و خود ذی نفع این جریان نباشند چرا که اگر دستگاه ها کنار بنشینند به راحتی می توان با زمین خواران برخورد کرد.
ریشه کن کردن زمین خواران امر بدیهی است اما سوال بنده این است که چه دستگاه هایی با وجود قدرت خود عزم جدی برای مبارزه با زمین خواری ندارند؟
پورمختار: باید بگویم که مبارزه با زمین خواری امری مشترک است و این فعالیت برعهده یک دستگاه نیست. به عنوان مثال اولین ماموریت برعهده وزارت جهاد کشاورزی، سازمان امور اراضی وجنگل ها و منابع طبیعی است چرا که بیشترین تصرفات در این حوزه اتفاق می افتد؛ پس از آن شهرداری ها هستند که حریم شهرها را مورد تعرض قرار می دهند که این ها باید در همان مراحل اول بروند و گزارشات تخلفات را تهیه کنند لذا طبق اصل ۱۰۱ قانون اصلاح شهرداری ها مراحل تثبیت اراضی و استعلامات به خوبی مشخص شده است که بعضا این استعلامات صورت نمی گیرد و در خیلی از موارد زمانی که استعلامات صورت می گیرد، بدون این که جواب استعلامات حاضر شود کارها شروع می شود و حتی در برخی موارد دیده شده که پاسخ استعلامات جعلی بوده است که خود همین مبنایی برای ادامه کار شده است. همچنین افراد با هزینه کردن در اداراتی چون برق و گاز زیرساخت ها را آماده می کنند که مجموع این موارد گویای این است که مباحث هماهنگ شده اتفاق می افتد بنابراین بنده معتقدم همه باید در مورد مبارزه با زمین خواری مشارکت کنند.
سوپر پرونده ۲۷ هکتاری
در حال حاضر چه پرونده های جدیدی از زمین خواری مطرح است؟ آیا پرونده جدیدی در دست دارید؟
پورمختار: چند ساعت قبل از این گفتگو اخبار جدیدی از زمین خواری به دست بنده رسیده که گویای زمین خواری در حریم شهر قزوین است. در حال حاضر گزارش این موضوع به کمیسیون اصل ۹۰ واصل شده و این در حالی است که مسئولین استانی خود در آن ناحیه حاضرند و این تخلفات را به طور آشکار می بینند و اما گزارشی مبنی براین موضوع نمی دهند. در مجموع این پرونده در حال رسیدگی است و موارد آن شامل ساخت و ساز در ۲۷ هکتار از حریم شهر قزوین است.
موج جدید تخلفات سفارتخانه‌ها / سفرا پالایش شوند
به سایر پرونده ها بپردازیم، اخیرا موضوع تخلفات سفارتخانه کم و بیش از زبان مسئولین شنیده می شود،آخرین اخبار از تخلفات سفارت خانه ها به چه موضوعات جدیدی معطوف می شود؟
پورمختار: این پرونده همچنان باز است و تاکنون اقدامات ویژه ای مبنی بر آن انجام داده نشده منتهی از زمانی که ما اخبار و اطلاعات لازم مبنی بر تخلفات سفارت خانه ها را مطرح کرده ایم اطلاعات جدیدی هم از تخلفات سفارت خانه های دیگر و از طریق مردم به دست ما رسیده است.
این سفارت خانه ها کدام سفارت خانه هستند و تعداد آن ها چند سفارت خانه است و تخلفاتشان چیست؟
پورمختار: در حال حاضر نمی توانم نام آن ها و تخلفاتشان را عنوان کنیم ولی گزارش تخلف ۴ سفارت خانه جدید به غیر از سایر سفارتخانه هایی که پیش تر عنوان می شد ،به دست ما رسیده است.
به نظر شما این سفارت خانه چگونه می توانند به راحتی دست به این تخلفات بزنند؟ یعنی این که اصلا نظارتی بر آن ها وجود دارد؟
پورمختار: در حال حاضر نظارتی بر سفارت خانه های ایران در سایر کشورها وجود ندارد.
نقش سفرا را در این گونه تخلفات چگونه ارزیابی می کنید؟
پورمختار: تخلفات به طور کلی اتفاق می افتد ولی خب با توجه به اینکه وزارت امور خارجه ظرفیتی برای نظارت به این سفارت خانه ها ندارد این اقدامات توجیه نمی شود و باید این ظرفیت فراهم شود بنابراین بنده معتقدم سفارت خانه ها در برخی از امور ضعف های زیادی دارند.
چه مکاتباتی با وزارت امور خارجه در این رابطه داشته اید؟ مثلا وزیر امور خارجه آگاه بر این موضوع هستند؟
پورمختار: جناب آقای ظریف این مسئله را به طور کلی می داند اما گرفتاری های زیاد ایشان در موضوع برجام اجازه نمی دهد فعلا به این موضوع رسیدگی کنند ولی خب ما قطعا از شخص وزیر امور خارجه مبنی بر این موضوع توقعی نداریم و بیشتر توجهاتمان به اقدامات معاونین کنسولی است چرا که معاونین کنسولی باید نظارت مطلوبی بر این امر داشته باشند و به طور واقعی نظارت بر سفارت خانه ها را در دستور کار خود قرار دهند.
در این رابطه چه پیشنهادی دارید؟
پورمختار: بنده پیشنهاد می کنم سفرا در جریان فعالیتشان در سفارت خانه ها به خوبی مورد پالایش قرار گیرند و افرادی با انگیزه دراین مسئولیت ها گماشته شوند.
دو نیمه گزارش "فساد در فوتبال "
بگذارید در ادامه به پرونده جنجالی فساد در فوتبال هم اشاره‌ای داشته باشیم، پرونده‌ای که توپش از زمین سبز فوتبال به نوعی به زمین سبز بهارستان شوت شد. اگر قرار است گزارش فساد در فوتبال خوانده شود چرا این گزارش به وقت اضافه کشیده شده است؟
پورمختار: قبول دارم که قرائت این گزارش در مجلس طولانی شد که یک بخش از دلایل آن به خود اقدامات کمیسیون برمی‌گردد و بخش دیگری از آن به حجم گسترده گزارشاتی که بالاخره درباره این پرونده به ما می‌رسد. باید اشاره کنم که در روزهای اخیر هم افرادی بودند که درخواست داشتند تا اطلاعات جدیدی مبنی بر این پرونده به ما بدهند که طبیعتا این امر اقتضا می‌کند تا بدلیل جامع بودن گزارش فساد در فوتبال این اطلاعات را دریافت کنیم.
این گزارش بالاخره چه تاریخی در مجلس قرائت خواهد شد؟
پورمختار: این گزارش آماده است و شامل دو گزارش با دو رویکرد قضایی و اداری می‌باشد که قطعا یکی از روزهای هفته پس از پایان تعطیلات مجلس در صحن کمیسیون مطرح و پس از آن جهت قرائت به هیئت رئیسه مجلس ارسال خواهد شد.
پرونده تولید بنزین در پتروشیمی‌ها روی میز کمیسیون اصل ۹۰
بگذارید در ادامه به پرونده موضوعات مربوط به بنزین یورو۴ هم اشاره‌ای داشته باشیم، اخیرا یکی از اعضای کمیسیون انرژی عنوان کردند که تقریبا ۳۰میلیون لیتر از بنزین کشور تنها قابلیت یورو۴ را دارد که اخبار نگران کننده‌ای است و در قبال این موضوع سخنگوی دولت هم اذعان داشتند که بنزین با کیفیت در کشور توزیع می‌شود و از طرفی هم رئیس سابق کمیسیون انرژی اخیرا گفتند که گزارشاتی را دریافت کرده‌اند که طبق آن گزارشات دولت از ریفورمیت پتروشیمی‌ها در پالایشگاه‌ها استفاده می‌کند، آیا کمیسیون اصل ۹۰ تا به حال به این موضوع ورود داشته است؟
پورمختار: باید بدانیم که بنزین یورو۴ در دنیا بسیار کم است و بنده فکر می‌کنم ایران اصلا تولید بنزین یورو۴ ندارد و اگر داشته باشد بسیار کم است که این امر ما را مجبور به واردات این نوع بنزین می‌کند. البته واردات هم در این رابطه محدود است و به همین لحاظ مجبوریم که از بنزین غیر از یورو۴ استفاده کنیم و در حال حاضر هم از آن استفاده می‌شود، البته بعدها گزارشی بدست ما رسید که در آن گزارش مطرح شد، وزارت نفت در تولید بنزین مجددا برگشتی به تولید بنزین در پتروشیمی‌ها داشته است که این پرونده اخیرا به کمیسیون اصل نود آمده و ما هم تا به حال بخوبی آن را بررسی نکرده‌ایم و قطعا این پرونده را در آینده مورد بررسی قرار خواهیم داد.
هیچ وقت به جلسات بررسی پرونده "کرسنت"دعوت نشده ایم
به سایر موضوعات بپردازیم، اخیرا موضوعات مربوط به پرونده‌های گذشته همچون پرونده کرسنت به سر خط اخبار آمده است. کمیسیون اصل ۹۰ آیا بنای ورود به پرونده کرسنت را دارد؟ اصلا این موضوع به عنوان یک حق عمومی و ملی به کمیسیون شما مربوط می‌شود؟
پورمختار: پرونده کرسنت در کمیسیون اصل ۹۰ بوده و هست و همواره اقدامات خوبی نسبت به این پرونده صورت گرفته، منتهی این پرونده در پی مصوبه شورای عالی امنیت ملی، بر عهده این شورا گذاشته شد و حتی در این زمینه نامه‌ای برای ما ارسال شد که ما در آن مقطع هرچه سوابق داشتیم به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ارسال کردیم بنابراین این پرونده در حال حاضر در آن شورا در دست بررسی است.
تا به حال از شما در جلسات بررسی پرونده کرسنت دعوت شده است؟
پورمختار :خیر. هیچوقت به این جلسات دعوت نشده‌ایم.
گزارش تخلفات اقتصادی "وزارت دفاع"
بگذارید در این بخش به سایر موضوعات هم بپردازیم، اخیرا آقای افضلی فرد یکی از اعضای کمیسیون اصل ۹۰ گفتند که بعد از تأکید رهبری مبنی بر نظارت کمیسیون حتی خارج از قوا یکسری پرونده‌ها از ارتش و سپاه به کمیسیون ارجاع داده شده است. مقداری در رابطه با این پرونده‌ها توضیح دهید و بگویید این پرونده‌ها در چه سطحی است؟
پورمختار: این پرونده‌ها هم به مانند سایر پرونده‌هاست و بطور کلی به نیروهای مسلح معطوف می‌شود و در کمیته سیاسی و نظامی کمیسیون مطرح شده است و به عنوان مثال به مواردی چون زمین‌خواری‌های منتسب به نیروهای مسلح و یا موضوعات مربوط به تصرفات اراضی مردم اشاره دارد که در حال حاضر گزارشاتی از این دست به کمیسیون واصل شده است. البته باید گفت پرونده‌ای مبنی بر تخلف در فعالیت‌های اقتصادی در حوزه نیروهای مسلح نداشته ایم منتهی در حوزه مرتبط با نیروهای مسلح در دولت، گزارشاتی از وزارت دفاع به ما رسیده است.
جزئیات شکایت از حادثه "منا"
بگذارید در ادامه به پرونده جدید کمیسیون اصل ۹۰ هم اشاراتی داشته باشیم. گفته بودید که کمیسیون در حال رسیدگی به پرونده عملکرد سازمان حج و زیارت است و همچنین موضوع شکایت از حادثه منا را در دست بررسی دارد، مقداری از نتایج این پرونده‌ها بگویید؟
پورمختار: چندین ماه قبل و همچنین قبل از مراسم حج امسال سوالاتی را که برگرفته از شکایات نسبت به عملکرد سازمان حج و زیارت بود به این سازمان ارجاع دادیم و همچنین در این راستا جلسه‌ای را با حضور جناب آقای ابوترابی‌فرد و رئیس سازمان حج و زیارت برگزار کردیم که آقای ابوترابی‌فرد در آن جلسه فرمودند به دلیل اینکه ما در حال حاضر مشغول فراهم کردن مقدمات حج امسال هستیم بهتر است موارد مطروحه پس از حج امسال مورد بررسی قرار گیرد که ما هم با این مسئله موافقت کردیم اما بعد از آن شاهد حادثه منا بودیم که مجددا بعد از تمامی موارد به مسئولین حج و زیارت نامه نوشتیم و خواستار این بودیم که پاسخ سوالات مطروحه نسبت به شکایات را به ما ارسال کند.
گفته بودید درباره حادثه منا هم شکایاتی دریافت کرده‌اید، توضیح بفرمایید این شکایات از چیست؟
پورمختار: این شکایات در دو بعد مطرح است. یک؛ بیمه حادثه‌دیدگان که درواقع اشاره‌ای به موضوع دیه حجاج دارد. لذا حسب اطلاع، بیمه ایران قرار است نفری ۵۰ میلیون به بازماندگان حجاج جان‌باخته پرداخت کند که ما نمی‌دانیم این ۵۰ میلیون بابت چه مواردی پرداخت می‌شود، چراکه این افراد بیمه حوادث بوده‌اند و حادثه از جمله به فوت است و بیمه حوادث هم معلوم است چه رقمی باید بابت آن پرداخت کند. همچنین در بعد دوم شکایت ،موضوعات مربوط به مدیریت سازمان حج در مراسم رمی‌جمرات بوده که ادعا شده آن ساعاتی که مورد توافق مسئولین ایران با مسئولین عربستان برای حرکت به سمت رمی‌جمرات انتخاب شده ظاهرا رعایت نشده است. منتهی این مسئله در حد و حدود ادعا است و تا به حال هیچگونه نفع و اثباتی از سوی ما در رابطه با موضوع صورت نگرفته است.
در تائید صلاحیت ها به شورای نگهبان کمک می کنیم
با توجه به نزدیکی مسائل انتخاباتی بد نیست در این مصاحبه به فرآیندهای انتخاباتی هم اشاراتی داشته باشیم؟ آیا کمیسیون اصل ۹۰ در تأیید صلاحیت برخی نمایندگان فعلی و پرونده شکایات آنها قرار است به شورای نگهبان در انتخابات آتی کمک کند؟
پورمختار: بالاخره این روال از گذشته هم بوده و اگر شکایات و گزارشات مستندی در دست داشته باشیم، این موارد را شورای نگهبان از ما دریافت خواهند کرد بنابراین همکاری ما با شورای نگهبان پابرجاست.
۹۵ درصد نتیجه مطلوب
بخش پایانی سوالات می‌رسیم، درباره رسیدگی به پرونده‌ها در کمیسیون اصل ۹۰ بسیاری معتقدند این پرونده‌ها بطور مطلوبی مورد بررسی قرار گرفته و بسیاری هم می‌گویند درصد بالایی از این پرونده‌ها بدون نتیجه می‌ماند. چه واکنشی به این اظهارات دارید؟
پورمختار: اینگونه اظهارات درست نیست. تعدادی افراد توقع دارند که ما در انتهای کارمان پرونده را به قوه قضاییه ارسال کنیم یعنی فکر می‌کنند که نتیجه نهایی در قوه قضاییه اتفاق می‌افتد در صورتی که این نیست و ما تقریباً بالای ۹۵ درصد از پرونده‌ها را به نتیجه می‌رسانیم، البته در حوزه مفاسد، بحث‌‌‌‌ها جدا است و آن موارد را به قوه قضاییه ارسال می‌کنیم ولی در سایر موارد موضوعات با تفاهمات حاصل شده در این کمیسیون حل و فصل می‌شود.
تهدید به رد صلاحیت شده ام! / رد صلاحیت کنند، افشاگری می کنم
کمی هم درباره فشارهای سیاسی افراد به کمیسیون اصل نود بگویید، در این چهار سال گذشته متحمل چه نوع فشارهای سیاسی بوده اید؟ این فشارها چه تاثیری بر روی فعالیتتان گذاشته است؟
پورمختار: الی ماشاالله فشارهای سیاسی بوده است و بنده جدیدا هم تهدید به ردصلاحیت شده‌ام!
چرا؟
پورمختار: در یک پرونده ویژه‌ای به کرات از داخل جلسات آقایان که ذی‌نفوذ هم هستند گزارشاتی به دست بنده رسیده که ما فلانی را ردصلاحیت خواهیم کرد.
خب با این اوصاف امیدوار به تأیید صلاحیت در انتخابات بعدی هستید؟
پورمختار: این موضوع برایم اهمیتی ندارد و مهم انجام وظیفه است.
اگر این اتفاق بیافتد و ردصلاحیت شوید چه واکنشی خواهید داشت؟
پورمختار: اگر این اتفاق بیافتد ما هم بالاخره حرفهای زیادی برای گفتن داریم و اسامی زیادی داریم که بخواهیم اعلام و افشا کنیم.
دست به این کار خواهید زد؟
پورمختار: حتما این کار را انجام خواهم داد.
در پایان از شما متشکرم که در این گفتگو شرکت کردید.
پورمختار: بنده هم از شما و رسانه محترمتان متشکرم.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
