«بینش اقتصادی برای همه»دوره اقتصاد برای همه / 2
نویسنده: دکتر علی سر زعیم
ناشر: ترمه، چاپ اول 1394
300 صفحه، 20000 تومان
شما می توانید کتاب
«بینش اقتصادی برای همه» را تا یک هفته پس از معرفی با
۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهرکتاب آنلاین خرید کنید.
****
کتاب «بینش اقتصادی برای همه» که در واقع جلد دوم از مجموعه «اقتصاد برای همه» است به تشریح مفاهیم اقتصاد خرد اختصاص دارد. اقتصاد خرد شاید مهمترین و درعینحال فنیترین بخش اقتصاد باشد. درهم تنیدگی آن با ریاضیات موجب شده تا توده مردم و گاه حتی برخی دانشآموختگان رشته اقتصاد نتوانند با این علم ارتباط برقرار کنند اما میتوان ادعا کرد که اقتصاد خرد بیش از آنکه یک حوزه علمی نظیر سایر حوزههای علمی باشد یک نحوه نگرش به جهان و یک اسلوب تحلیل مسائل اجتماعی است. اگر کسی اقتصاد خرد را بهخوبی آموزش ببیند، جهان اجتماعی قبل و بعد از آن آموزش در نظرش متفاوت جلوه خواهد کرد.
برای اینکه خوانندگان بتواند به این کارکرد مهم اقتصاد خرد دست یابند، همه ریاضیات موجود در این دانش را کنار گذاشتم و تلاش کردم تنها مفاهیم کاربردی اقتصاد خرد را به سادهترین زبان تشریح کنم. برای اینکه به خوانندگان کمک کنم تا نحوه کاربرد این مفاهیم و اصول فکری را در تحلیل مسائل اجتماعی دریابند، مثالهای متعدد و متنوعی عرضه کردم. هر فصل با سؤالات بسیار متنوع و حتی غافلگیرکننده شروع میشود و انتظار میرود افراد بر اساس عقل متعارف پاسخهای مشخصی به آن سؤالات دهند. سپس مبانی و اصول خاصی از اقتصاد خرد بیان میشود و نشان داده میشود که به آن سؤال بر اساس این اصول میتوان از زوایای دیگری نیز به همان موضوعات نگریست و به این ترتیب شهود و بصیرت جدیدی پیدا کرد. برای خود اینجانب، چنین مواجههای با مثالهای ذکرشده در کتاب موجب فرح و شعف بود و گاه در پوست خود نمیگنجیدم که این مفاهیم ساده اقتصادی چه کاربردهای زیادی میتواند داشته باشد. انتظار و امید دارم که چنین واکنشهایی نیز در حداقل در برخی خوانندگان ایجاد شود.
زمانی که کتاب را مینوشتم حدس میزدم وقتی خواننده برخی تحلیلها را بخواند لبخند رضایتبخشی بر لبانش ظاهر شود. گاه غافلگیر شود و تعجب کند که چه زاویه نگاه جدیدی نیز میتواند وجود داشته باشد. گاه با استدلالی روبرو شود که شاید نپسندد و آرزو کند که ایکاش این استدلال غلط باشد! گاه به هیجان درآید و بخواهد مدتی را در مورد موضوع تأمل کند تا به یک قضاوت در مورد درستی یا غلطی آن استدلال برسد.
سؤالات و مثالها معمولاً از حوزه خانواده، سیاست و جرم و جنایت انتخاب شدهاند. بهعنوان مثال در کتاب با چنین سؤالاتی روبرو میشوید؟
• چرا پادشاهان وزرای بیلیاقت را بر سر کار میآوردند؟
• آیا عملیات انتحاری غیرعقلانی است؟
• آیا حق حضانت بچه باید با پدر باشد یا مادر؟
• آیا ازدواج موقت در شناسنامه ثبت شود یا نه؟
• چرا برخی سیاستمداران سادهزیست هستند؟
• چهکار کنیم تا نامزدمان از هدیههای ما بیشتر خوشحال شود؟
• چه کنیم تا فرزندانمان دروغ نگویند؟
• چرا در عروسیها ریختوپاش حسابی میشود؟
در کتاب تلاش میشود تا با عینک اقتصاد خرد به این موضوعات نگاه کنیم و پاسخ آنها را بیابیم. البته میدانم در کشوری که در ادبیات آن سنت تقبیح عقل حسابگر ریشه طولانی دارد، قطعاً کسانی با استفاده از این رویکرد در تحلیل مسائل اجتماعی مخالف خواهند بود کما اینکه طرح چنین رویکردی در آمریکا نیز ابتدا با مخالفتهایی روبرو شد اما بهتدریج توانست موقعیت خود را تثبیت کند. در ایران نیز مطمئن هستم که این رویکرد به دلیل قوت مبنایی نهایتاً جا خواهد افتاد و در کنار دیگر رشتههای علوم اجتماعی کمک خواهد کرد تا تحلیل جامعتری از مسائل اجتماعی عرضه گردد.
نیمه اول کتاب در مورد کارکرد بازار و نیمه دوم به نظریه اقتصادی دولت اختصاص دارد. اگرچه کتابهای اقتصاد خرد به فارسی گاه بهاجمال گاه به شکل فنی موضوع شکست بازار و نظریه دولت را مطرح کردهاند ولی شاید این کتاب نخستین کتابی باشد که موضوع نقش دولت در اقتصاد را به زبان غیرفنی به شکل نسبتاً مفصل بررسی میکند. بخشهای پایانی کتاب به معرفی مباحث جدید (بازارهای جورسازی، طراحی سازوکار، اقتصاد رفتاری و اقتصاد آزمونی) اختصاص یافته و رویکردهای انتقادی به عقلانیت اقتصادی معرفی و نقد شده است.
دیدگاه اساتید اقتصاد درباره کتاب«این کتاب سیری گزیده، سادهشده، پُرمثال و خواندنی از اقتصاد خرد است که به همت دکتر علی سرزعیم نگاشته شده است. کتابی خواندنی برای کسانی که به نوشیدن جرعهای از دریای اقتصاد علاقهمندند، اما آمادگی لازم یا حوصله شنا کردن در این بحر عمیق را ندارند. دوست دارم فرصتی دست دهد تا مباحث این کتاب را در کلاس آشنایی با اقتصاد خرد با دانشجویان غیر از رشته اقتصاد بحث کنم.»
دکتر فرهاد نیلی، نماینده ایران در بانک جهانی و رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکی
"مفاهیم اقتصاد خرد به زبانی ساده و شیوا با مثالهای بسیار جالب و کاربردی: به معنای واقعی اقتصاد خرد برای همه" ، دکتر مجتبی قاسمی، استاد حقوق و اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
«فصلهای ابتدایی این کتاب اصول اقتصاد خرد را به زبانی ساده و غیرفنی و با مثالهایی ملموس بیان میکند و در فصلهای بعدی به شاخههای جدیدتری مانند اقتصاد رفتاری و اقتصاد آزمایشگاهی میپردازد که در کمتر کتاب تألیفی به آنها پرداخته شده است. از این رو جلد دوم «اقتصاد برای همه» بهترین کتابی است که در زبان فارسی برای آشنایی مخاطبین غیرتخصصی با مبانی اقتصاد خرد میشناسم و جای آن در میان کتابهایی از این دست کاملاً خالی بود.»
دکتر مهدی فیضی، استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
«سادهنویسی و کوتاهنویسی در کنار پرداختن به موضوعاتی که همه ما هر روز با آنها روبرو میشویم اما از لنز یک اقتصاددان به آنها نگاه نمیکنیم یا شاهد آوردن از خاطرات دو سه دهه گذشته و پاسخ دادن به دلایل رفتار مردم در واکنش به انگیزهها مطابق با منطق اقتصادی و قاعده هزینه و فایده، کتاب بینش اقتصادی برای همه را مانند یک رمان خواندنی کرده بود بدون اینکه خستگی بر خواننده چیره شود.»
دکتر جعفر خیرخواهان، مترجم و پژوهشگر اقتصاد
«کتاب اقتصاد برای همه سه ویژگی بارز دارد که آن را از سایر کتابها متمایز میکند اول اینکه به زبانی ساده و روان نوشته شده تا قابلاستفاده قشر وسیعی از مردم باشد، دوم اینکه پایبند به یافتههای کلاسیک و جدید علم اقتصاد است، و سوم اینکه مسائل مبتلابه اقتصاد امروز ایران را هدف بررسی و موشکافی قرار داده است. کتاب اقتصاد برای همه دکتر سرزعیم، با زبانی ساده و روان، مسائل مبتلابه امروز اقتصاد ایران را موشکافی و تبیین کرده است و در عین پایبندی به یافتههای کلاسیک و جدید علم اقتصاد پایبند بوده است. کاری که کمتر میتوان در میان آثار مرتبط با اقتصاد ایران میتوان یافت.»
دکتر علی حیدری خسرو، دانشجوی دکترای دانشگاه ایلی نوی، آمریکا
*این مطلب توسط نویسنده کتاب نوشته شده است