کد مطلب: 325868
دود وام «غیرهدفمند» خودرو در چشم شهرنشینان
سید حمیدرضا قریشی*، 30 دی 94
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۰۰
بی توجهی دولت به جایگزینی تاکسی‌های فرسوده و تخصیص وام به خرید خودروهای شخصی موجب تضعیف حمل‌ونقل عمومی، افزایش ترافیک، افزایش مصرف سوخت و افزایش میزان آلاینده‌های هوا می‌شود و دود آن به چشم مردم در کلان‌شهرها خواهد رفت.
در هفته‌های اخیر با سردتر شدن هوا و بروز پدیدۀ وارونگی، آلودگی هوای کلان‌شهرها به یکی از موضوعات روزمرۀ ساکنین این شهرها تبدیل شده است. تعطیلی چند روزۀ مدارس نیز گواهی بر وضعیت خطرناک زیست‌محیطی در این شهرهاست. به همین دلیل در ۱۲ دی‌ماه، شهردار تهران پیرامون منشأ آلاینده‌های شهر تهران گفت: «۸۲% آلودگی هوای تهران ناشی از تردد خودروها و ۵۰% از این مقدار نیز، مربوط به ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده است».
از سوی دیگر، در آبان ماه امسال، دولت برای خارج کردن شرکت‌های خودروسازی از بن‌بست رکود، ۲۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی تزریق و ۱۱۰ هزار «خودروی شخصی» جدید را روانۀ جاده‌ها کرد. گرچه از منظر خروج از رکود، اصل تزریق نقدینگی می‌تواند تا حدودی تسکین‌دهنده باشد، اما دولت در شیوۀ تخصیص این وام هوشمندانه عمل نکرد و از اولویت‌بندی خودروها برای تخصیص وام، جایگزینی خودروهای فرسوده و نوسازی ناوگان تاکسیرانی کاملاً غفلت نمود که در مورد آن، چند نکتۀ قابل تأمل وجود دارد:
الف) غفلت از نوسازی تاکسی‌های فرسوده
با مقایسۀ میزان تردد انواع خودرو در می‌یابیم که پرترددترین خودروها، تاکسی‌ها هستند و در نتیجه به‌طور کلی تاکسی‌های فرسوده، آلاینده‌ترین نوع خودروهای سواری به‌شمار می‌روند. به همین دلیل باید در اولویت دریافت وام نوسازی خودرو باشند. چرا که هرچه میزان تردد یک خودرو بیشتر باشد، حجم بیشتری از آلاینده‌ها را به جو وارد میکند و درنتیجه، اِسقاط تاکسی‌های فرسوده و جایگزینی آن‌ها با خودروی صفر، از درجۀ اول اهمیت برخوردار است. ضمناً با توجه به اینکه وام مذکور به‌جای نوسازی ناوگان تاکسیرانی، به خودروهای شخصی تعلق گرفت، این اقدام را می‌توان «حمایت از حمل‌ونقل شخصی» و «تضعیف حمل‌ونقل عمومی» تلقی کرد. درنتیجه، مصرف سوخت، ترافیک و سطح آلاینده‌ها همگی افزایش پیدا خواهند کرد.
ب) افزایش آلودگی هوا
افزایش تعداد خودروها اگر با اِسقاط خودروهای فرسوده همراه نباشد، سبب افزایش تردد خودروهای شخصی و درنتیجه افزایش سطح آلاینده‌های هوا می‌شود. به‌علاوه، چون مابه‌ازای خودروهای جدید، خودرویی از رده خارج نمیشود، این اقدام موجب افزایش ترافیک در سطح شهرهای بزرگ می‌شود و به‌نوبۀ خود، آلودگی هوا و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد.
ج) نگاه یکسان به خودروهای پرمصرف و کم‌مصرف
از آنجا که وام خرید خودرو بدون هیچ‌گونه اولویت‌بندی به تمامی انواع خودرو اختصاص یافت، دولت هیچ تمایزی میان خریداران خودروهای پرمصرف و کم‌مصرف قائل نشد؛ بنابراین مردم هیچ مشوقی برای خرید خودروهایی که مصرف سوخت کمتر دارند و یا کمتر هوا را آلوده میکنند، نداشتند.
اما دولت باید چگونه عمل می‌کرد تا مشکلات فوق بروز نکند؟
با تزریق همین میزان نقدینگی، دولت می‌توانست خرید هر خودروی صفر را مشروط به اِسقاط یک خودروی فرسوده نماید تا بخشی از ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده، همزمان با ورود خودروهای جدید، از رده خارج شوند. در این صورت به‌طور همزمان، شاهد کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا بودیم و ترافیک نیز بیشتر نمی‌شد.
مهم‌تر از این، اگر دولت به‌طور خاص به جایگزینی تاکسی‌های فرسوده اولویت می‌داد، علاوه بر مزایای فوق، حمل‌ونقل عمومی نیز تقویت و درنتیجه از حجم ترافیک، مصرف سوخت و آلودگی هوا به‌طور قابل توجهی کاسته میشد.
همچنین لازم بود خرید خودروهای کم‌مصرف، بیشتر مورد حمایت قرار گیرد. به عنوان مثال لازم بود دولت مدت بازپرداخت وام خودروهای کم‌مصرف را طولانی‌تر و این زمان را برای خودروهای پرمصرف و آلاینده، کوتاه‌تر درنظر گیرد تا مردم به سمت خرید خودروی کم‌مصرف تشویق شوند.
با کنار هم قرار دادن نکات فوق مشخص می‌شود اعطای وام «غیرهدفمند» خودرو و عدم شناسایی اولویت‌های وام‌دهی، به‌طور همزمان موجب افزایش ترافیک، مصرف سوخت و تولید آلاینده‌ها خواهد شد و حمل‌ونقل عمومی را نیز تضعیف خواهد نمود. در واقع دولت در تخصیص وام خرید ۱۱۰ هزار خودروی صفر، تنها و تنها حل مشکل شرکت‌های خودروسازی را مدنظر قرار داده است. در حالی که می‌توانست به طور همزمان، خودروسازان را از رکود خارج کند و وضعیت هوای کلان‌شهرها و حمل‌ونقل عمومی را بهبود دهد. این بی‌تدبیری سبب از دست رفتن فرصت ۲۵۰۰ میلیارد تومانی برای کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها شد؛ فرصتی که مشخص نیست چه‌زمانی مجدداً به‌دست آید.
*کارشناس ارشد انرژی
در هفته‌های اخیر با سردتر شدن هوا و بروز پدیدۀ وارونگی، آلودگی هوای کلان‌شهرها به یکی از موضوعات روزمرۀ ساکنین این شهرها تبدیل شده است. تعطیلی چند روزۀ مدارس نیز گواهی بر وضعیت خطرناک زیست‌محیطی در این شهرهاست. به همین دلیل در ۱۲ دی‌ماه، شهردار تهران پیرامون منشأ آلاینده‌های شهر تهران گفت: «۸۲% آلودگی هوای تهران ناشی از تردد خودروها و ۵۰% از این مقدار نیز، مربوط به ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده است».
از سوی دیگر، در آبان ماه امسال، دولت برای خارج کردن شرکت‌های خودروسازی از بن‌بست رکود، ۲۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی تزریق و ۱۱۰ هزار «خودروی شخصی» جدید را روانۀ جاده‌ها کرد. گرچه از منظر خروج از رکود، اصل تزریق نقدینگی می‌تواند تا حدودی تسکین‌دهنده باشد، اما دولت در شیوۀ تخصیص این وام هوشمندانه عمل نکرد و از اولویت‌بندی خودروها برای تخصیص وام، جایگزینی خودروهای فرسوده و نوسازی ناوگان تاکسیرانی کاملاً غفلت نمود که در مورد آن، چند نکتۀ قابل تأمل وجود دارد:
الف) غفلت از نوسازی تاکسی‌های فرسوده
با مقایسۀ میزان تردد انواع خودرو در می‌یابیم که پرترددترین خودروها، تاکسی‌ها هستند و در نتیجه به‌طور کلی تاکسی‌های فرسوده، آلاینده‌ترین نوع خودروهای سواری به‌شمار می‌روند. به همین دلیل باید در اولویت دریافت وام نوسازی خودرو باشند. چرا که هرچه میزان تردد یک خودرو بیشتر باشد، حجم بیشتری از آلاینده‌ها را به جو وارد میکند و درنتیجه، اِسقاط تاکسی‌های فرسوده و جایگزینی آن‌ها با خودروی صفر، از درجۀ اول اهمیت برخوردار است. ضمناً با توجه به اینکه وام مذکور به‌جای نوسازی ناوگان تاکسیرانی، به خودروهای شخصی تعلق گرفت، این اقدام را می‌توان «حمایت از حمل‌ونقل شخصی» و «تضعیف حمل‌ونقل عمومی» تلقی کرد. درنتیجه، مصرف سوخت، ترافیک و سطح آلاینده‌ها همگی افزایش پیدا خواهند کرد.
ب) افزایش آلودگی هوا
افزایش تعداد خودروها اگر با اِسقاط خودروهای فرسوده همراه نباشد، سبب افزایش تردد خودروهای شخصی و درنتیجه افزایش سطح آلاینده‌های هوا می‌شود. به‌علاوه، چون مابه‌ازای خودروهای جدید، خودرویی از رده خارج نمیشود، این اقدام موجب افزایش ترافیک در سطح شهرهای بزرگ می‌شود و به‌نوبۀ خود، آلودگی هوا و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد.
ج) نگاه یکسان به خودروهای پرمصرف و کم‌مصرف
از آنجا که وام خرید خودرو بدون هیچ‌گونه اولویت‌بندی به تمامی انواع خودرو اختصاص یافت، دولت هیچ تمایزی میان خریداران خودروهای پرمصرف و کم‌مصرف قائل نشد؛ بنابراین مردم هیچ مشوقی برای خرید خودروهایی که مصرف سوخت کمتر دارند و یا کمتر هوا را آلوده میکنند، نداشتند.
اما دولت باید چگونه عمل می‌کرد تا مشکلات فوق بروز نکند؟
با تزریق همین میزان نقدینگی، دولت می‌توانست خرید هر خودروی صفر را مشروط به اِسقاط یک خودروی فرسوده نماید تا بخشی از ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده، همزمان با ورود خودروهای جدید، از رده خارج شوند. در این صورت به‌طور همزمان، شاهد کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا بودیم و ترافیک نیز بیشتر نمی‌شد.
مهم‌تر از این، اگر دولت به‌طور خاص به جایگزینی تاکسی‌های فرسوده اولویت می‌داد، علاوه بر مزایای فوق، حمل‌ونقل عمومی نیز تقویت و درنتیجه از حجم ترافیک، مصرف سوخت و آلودگی هوا به‌طور قابل توجهی کاسته میشد.
همچنین لازم بود خرید خودروهای کم‌مصرف، بیشتر مورد حمایت قرار گیرد. به عنوان مثال لازم بود دولت مدت بازپرداخت وام خودروهای کم‌مصرف را طولانی‌تر و این زمان را برای خودروهای پرمصرف و آلاینده، کوتاه‌تر درنظر گیرد تا مردم به سمت خرید خودروی کم‌مصرف تشویق شوند.
با کنار هم قرار دادن نکات فوق مشخص می‌شود اعطای وام «غیرهدفمند» خودرو و عدم شناسایی اولویت‌های وام‌دهی، به‌طور همزمان موجب افزایش ترافیک، مصرف سوخت و تولید آلاینده‌ها خواهد شد و حمل‌ونقل عمومی را نیز تضعیف خواهد نمود. در واقع دولت در تخصیص وام خرید ۱۱۰ هزار خودروی صفر، تنها و تنها حل مشکل شرکت‌های خودروسازی را مدنظر قرار داده است. در حالی که می‌توانست به طور همزمان، خودروسازان را از رکود خارج کند و وضعیت هوای کلان‌شهرها و حمل‌ونقل عمومی را بهبود دهد. این بی‌تدبیری سبب از دست رفتن فرصت ۲۵۰۰ میلیارد تومانی برای کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها شد؛ فرصتی که مشخص نیست چه‌زمانی مجدداً به‌دست آید.
*کارشناس ارشد انرژی
۱۳۹۵/۰۳/۰۲ ۱۵:۳۲
کلمات کلیدی : آلودگی هوا+وام خودرو
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۷:۲۹:۰۰
این وام باید صرف تعویض خودروهای فرسوده میشد ، از این طریق 2 هدف همزمان تامین می شد.
1- فروش خودروهای در انبار
2- جایگزینی خودروهای آلاینده
و از طرفی به تعداد خودروها نیز اضاه نمی شد و ممکن بود تقاضاهای جدیدی برای خرید خودرو جدید ایجاد می شد.شاید از این 100 هزار نفر نیمی از آنان توان و نیاز خرید خودرو صفر را داشتند و قصد خرید داشتند.
ولی از قدیم گفته اند عقل که نیست جان در عذاب است. (3481763) (alef-11)
1- فروش خودروهای در انبار
2- جایگزینی خودروهای آلاینده
و از طرفی به تعداد خودروها نیز اضاه نمی شد و ممکن بود تقاضاهای جدیدی برای خرید خودرو جدید ایجاد می شد.شاید از این 100 هزار نفر نیمی از آنان توان و نیاز خرید خودرو صفر را داشتند و قصد خرید داشتند.
ولی از قدیم گفته اند عقل که نیست جان در عذاب است. (3481763) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۷:۴۶:۵۲
جای نگرانی نیست، بعد از برجام، شرکت بیمه دولتی فرانسه، لطف کرده و تا چند میلیارد دلار را برای صادرات قطعت پژو ۳۰ سال پیش ، پوشش بیمه با بهره چند درصد میده تا پژو مطمین بشه همچنان با شریک ایران خود، ایران خودرو، دود بیشتری به حلق ملت، و پول بیشتر به جیب خود و شرکا ایرانی سرازیر کنه!!! (3481777) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۸:۰۲:۴۲
بی خیال دیگه تو این مملکت کسی به فکر رفع مشکل خودرو سازی نیست همش حرفه حرف جناب توکلی اگر واقعا دلتون می سوزه یک طرحی در مجلس برای همیشه این مشکل خودرو سازها را حل کنید وگرنه من یکی که هیچ امیدی ندارم هیج (3481791) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۸:۱۰:۰۰
متاسفانه دولتهای ما خیلی وقت صراف شدن و فقط به سود ریالی که نصیب خودشون میشه فکر میکنن و فاکتوری به اسم مردم در اکثر معادلاتشون دیده نمیشه. پیک این صرافت در قضیه خودرو خودنمایی کرد. (3481801) (alef-11)
علی
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۹:۱۴:۱۳
شعار دادن مسئولان شده ابتکار اونها با این کار میگن ما داریم کار میکنیم مردم عزیز خدا شاهده سه ساله تاکسی فرسوده از رده خارج کردم تا تاکسی نو بدن مثل این که مفت قراره بدن هر روز بهونه میارن ماشدیم بازیچه اقایون الان بیکار داریم ول میچرخیم (3481947) (alef-11)
سورنا
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۹:۳۵:۳۷
این بحثها هیچ فاییده نخواهد داشت
تا خودروسازان ما فقط به فکر درآمد باشند همین است
نه احساس خطر میکنن نه نیازی دارن به نوآوری فکر کنن
ای کاش به مستند تهران تقاطع سئول که از شبکه افق پخش شده را با دقت یکبار دیگر ببینیم (3481984) (alef-11)
تا خودروسازان ما فقط به فکر درآمد باشند همین است
نه احساس خطر میکنن نه نیازی دارن به نوآوری فکر کنن
ای کاش به مستند تهران تقاطع سئول که از شبکه افق پخش شده را با دقت یکبار دیگر ببینیم (3481984) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۹:۵۰:۵۴
من واقعا نمیفهمم آیا وقتی خودرویی سه برابر استاندارد جهانی امروز سوخت مصرف میکند و مردم هم با توجه به انحصار مجبور به خرید وانت نیسان و 405و سمندو... هستند دیگه حرف زدن از خودروی فرسوده و غیرفرسوده چه مفهومی داره؟
خودتون را گول نزنید. خودروسازا این بهونه ها را میسازند و تا 50سال دیگر هم نیسان و پراید و پژو میسازند میدند دست نوادگان ما و مشکل آلودگی هوا هم حل نخواهددشد.
نشون به اون نشون که تعرفه واردات دوباره 5درصد برای خودروهای روز دنیا گرون شددتا باز 405تولیددبشه و باز نیسان تو خیابونا جولان بده. حااالا شما نگران چهارتا تاکسی فرسوده هم نباش. مطمینا مصرفش کمتر از خودروهای روز نباشه بیشتر نیست چرا که حداقل قطعاتش چینی نیست... (3482030) (alef-11)
خودتون را گول نزنید. خودروسازا این بهونه ها را میسازند و تا 50سال دیگر هم نیسان و پراید و پژو میسازند میدند دست نوادگان ما و مشکل آلودگی هوا هم حل نخواهددشد.
نشون به اون نشون که تعرفه واردات دوباره 5درصد برای خودروهای روز دنیا گرون شددتا باز 405تولیددبشه و باز نیسان تو خیابونا جولان بده. حااالا شما نگران چهارتا تاکسی فرسوده هم نباش. مطمینا مصرفش کمتر از خودروهای روز نباشه بیشتر نیست چرا که حداقل قطعاتش چینی نیست... (3482030) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۰۹:۵۲:۵۹
به خدا ما شیراز هستیم
خیابان ها خیلی شلوغ شده
اصلا مریض داشته باشی ، نمیتونی ببریش درمانگاه این قدر شلوغ هست و پر ماشین
اتش نشانی و امبولانس همیشه در ترافیک هست
خیابان ها کشش اشین را دیگر ندارند
باید اتوبوس های نو رو در شهر زیاد هست
حمل و نقل عمومی رو بهتر کرد
من یکی اگر حمل نقل عمومی باشه. مگر سرم درد میکنه . ماشین شخصی ببرم تو ترافیک و اعصاب خوردی؟ (3482038) (alef-11)
خیابان ها خیلی شلوغ شده
اصلا مریض داشته باشی ، نمیتونی ببریش درمانگاه این قدر شلوغ هست و پر ماشین
اتش نشانی و امبولانس همیشه در ترافیک هست
خیابان ها کشش اشین را دیگر ندارند
باید اتوبوس های نو رو در شهر زیاد هست
حمل و نقل عمومی رو بهتر کرد
من یکی اگر حمل نقل عمومی باشه. مگر سرم درد میکنه . ماشین شخصی ببرم تو ترافیک و اعصاب خوردی؟ (3482038) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۰:۳۹:۴۷
تحریم کنندگان خودرو هم منظورشان همین بود که وزیر صنعت انها را ضد انقلاب خواند . پس نتیجه میگیریم دولت فکر سلامتی مردم نیست (3482140) (alef-11)
آریابان
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۰:۵۳:۱۳
حداقل شانسی که در هر حال نصیب شهروندان شده، اینه که چون اعطای وام «غیرهدفمند» خودرو، بدون کارشناسی لازم !!!! صورت گرفته بود، خوشبختانه برنامۀ تحویل خودرو های فروخته شده با تأخیرهای قابل توجهی روبرو شده،وگرنه اگر بیش از 100هزار خودروی صفر کیلومتر !!!! دودزا هم طبق همون برنامۀ اعلام شده در خیابونها تلمبار شده بودند، گذشته از تشدید ترافیک یومیه، میشه بخوبی تجسم کرد که چه نقش بسزائی در افزایش باز هم بیشتر بحران آلودگی ایفا میکردند !!!!! ؛
طبق قرائن جای امیدواریه که زمان تدریجی تحویل اونها بدوران هوای گرم و خاتمۀ پدیدۀ "وارونگی" خواهد انجامید !!!!! ؛ (3482177) (alef-11)
طبق قرائن جای امیدواریه که زمان تدریجی تحویل اونها بدوران هوای گرم و خاتمۀ پدیدۀ "وارونگی" خواهد انجامید !!!!! ؛ (3482177) (alef-11)
رضا
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۱:۵۹:۵۱
علاوه بر اینکه لازم بود بین انواع ماشین شخصی و تاکسی و... در دادن وام فرق بذارن باید بین اقشار مختلف وام گیرنده ها هم تفاوت میذاشتن. مثلا باید نیروهای نظامی و انتظامی یا معلمان یا زوج های جوان رو در اولویت میذاشتن که ازشون حمایت بشه و در واقع منفعت اجتماعی هم داشته باشه؛ نه اینکه همینجوری بیان به همه وام بدن. (3482387) (alef-13)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۴:۴۰:۵۷
اقای رضا همه مسئولین هم مثل شما فکر میکنن همه مهندسی بخشی و جز نگر؛اینها فایده نداره سالها هم تکرار میشه
جزو اولین ها در الوده کردن هوا جزو اولین ها در اختلاس جزو اخرین ها در استاندارد شهرنشینی چزو اولینها در ظلاق و امار های مشابه هم فراوان است همه این موارد در اتباط با هم هستن (3483014) (alef-11)
جزو اولین ها در الوده کردن هوا جزو اولین ها در اختلاس جزو اخرین ها در استاندارد شهرنشینی چزو اولینها در ظلاق و امار های مشابه هم فراوان است همه این موارد در اتباط با هم هستن (3483014) (alef-11)
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۲:۰۵:۱۳
چرانمیگوید ماشین های تولیدی غیره استاندارد (3482405) (alef-13)
حبیب
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۲:۱۴:۲۶
وقتی هدف اصلاح نباشد، چیزی درست نمیشود. در این 37 سال 2 تقریباً دو برابر کشور کره جنوبی دلار به اقتصاد ایران وارد شده است. اما هنوز 70 درصد مردم ایران زیر خط فقر زندگی میکنند. در مورد خودرو هم همینطوره. تا وقتی که سیستم خودروی ما مثل سیاست و فوتبال و . . . دوقطبیه و دولتیه همین آش و همین کاسه است. در حوزه های سیاست کاری ندارم. اما در حوزه اقتصاد کشور دچار دیکتاتوری مطلق است. (3482436) (alef-13)
بیگی
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۲:۱۵:۱۰
مقصر اصلی خودرو سازان هستند با وجود بیش از هفت ملیون خودرو و با اضافه شدن سالانه 500هزار خودرو بی کیفیت در پایتخت هیق مقصری به جز خودرو سازان و در راس ان دولت که بنا به سود اوری این شرکتها به برای اصلاح این فاجعه ورود نمیکند است ولی به نظر من هیچ وقط این مشکل حل و بهبود ان ارزویی بیش نیست ولی ای کاش مدیران میفهمیدن که ... (3482438) (alef-13)
سورنا
۱۳۹۴-۱۰-۳۰ ۱۲:۲۲:۱۱
این بحثها هیچ فاییده نخواهد داشت
تا خودروسازان ما فقط به فکر درآمد باشند همین است
نه احساس خطر میکنن نه نیازی دارن به نوآوری فکر کنن
ای کاش به مستند تهران تقاطع سئول که از شبکه افق پخش شده را با دقت یکبار دیگر ببینیم (3482457) (alef-13)
تا خودروسازان ما فقط به فکر درآمد باشند همین است
نه احساس خطر میکنن نه نیازی دارن به نوآوری فکر کنن
ای کاش به مستند تهران تقاطع سئول که از شبکه افق پخش شده را با دقت یکبار دیگر ببینیم (3482457) (alef-13)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
