داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

۴۵

یک نقشه راه برای آستان قدس

بخش تعاملی الف - غلامرضا کحلکی

آیت‌الله واعظ طبسی پس از سال ها خدمت در آستان قدس رضوی و استان خورشید که ماحصل آن ثمرات و نتایج علمی، فرهنگی و عمرانی بسیاری بوده است، دعوت حق را لبیک گفتند؛ رهبر فرزانه انقلاب نیز با حضور خود از مقام این عالم جلیل القدر، تجلیل کردند. در عین حال مقام معظم رهبری، در پیام خود، در انتصاب حجت الاسلام رئیسی به تولیت آستان قدس رضوی، نقشه راهی را که پس از ایام موفقیت آمیز گذشته، سازمان متولی امور آستان مقدس امام رضا علیه السلام باید بپیماید، ترسیم فرمودند. نقشه راهی که عمل به آن می تواند، اثربخشی سیستمی که شاغلان در آن مدال افتخار به حضرت را به سینه دارند، صد چندان کند.

حریم خورشید؛ سرمایه معنوی جهان اسلام

آستان مقدس رضوی حریم نورانی امامی است که همه ساله بیش از ۳۰ میلیون زائر به عتبه بوسی آستان سراسر نورانی اش می شتابند. این آستان به واسطه همین آمد و شدهای زمینیان و آسمانیان، سرمایه معنوی عظیمی است. شایسته است برای عمق بخشی به تاثیر این گنج معنوی، برنامه ریزی هایی در این آستان شود. همه ساله تولیدات و برنامه های معنوی بسیاری در حرم مطهر محقق می گردند که می بایست از آن ها بهره برداری کرد. برخی از مسئولان فرهنگی آستان، از استفاده نشدن از این تولیدات، گلایه مند هستند. از سوی دیگر، اهالی رسانه، همکاری با آستان مقدس را در برخی زمینه ها دشوار می دانند که باعث می گردد تا ضریب نفوذ تولیدات فعالان فرهنگی زحمتکش در این آستان، کاهش یابد.

برای این مهم، باید فکری کرد. از سوی دیگر، در اسناد بالادستی آستان مقدس رضوی به جنبه های روابط بین المللی پرداخته شده است که در عمل، برای این مهم، کارهایی نظیر ایجاد واحد مدیریت زائران غیر ایرانی نیز، صورت گرفته است. تولیدات و اقدامات بین المللی در این آستان از حیث اجرایی و محتوایی، مطلوب هستند؛ اما نمی بایست برنامه ریزی در حوزه بین الملل را به اقداماتی نظیر برگزاری نشست برای عمدتاً عرب زبان ها و دادن غذای حضرت به آن ها محدود کرد. بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی و دانشگاه های منتسب به این آستان، باید گروه بین المللی داشته باشند که روابط بین الملل مختص آمد و شدهای زیارتی را تئوریزه کند، تا دیگر ارکان این سازمان، به تحقق آن همت بگمارند. این سازمان، به واسطه گستردگی آمد و شدهای زیارتی و فرهنگی، می تواند تاثیر به سزایی در مقابله با جنگ نرم، علیه اسلام ناب و ایران داشته باشد.

تولید محتوا و اجرای روابط بین الملل اسلامی، وظیفه حریم امامی است که در زمان امامتشان، گفتمان ساز بوده اند. در همین راستا، نکته دیگر، معماری اسلامی است که سبکی است منحصر به فرد. البته بخش های مربوط به این مهم، نظیر سازمان عمران و توسعه حریم رضوی، در تحقق آن همت گمارده اند، اما باید برای این منظور، بیشتر تلاش کرد؛ زائران باید حس حضور در یک مکان معنوی و اسلامی را بیش از پیش درک کنند.

حریم خورشید؛ مأمنی برای زائران و مجاوران

در حکم مقام معظم رهبری، تاکید ویژه ای بر توجه به ضعفاء و نیازمندان شده است. حکیم انقلاب، در ۵ نقطه از توصیه های خود به حجت الاسلام رئیسی، به توجه به نیازمندان تاکید کرده اند؛ ایشان حتی در بخشی، محل هزینه کرد برخی از موقوفه ها که منع واقف ندارد را به فقرا و نیازمندان می دانند. بنابراین، سرمایه های معنوی و مادی آستان قدس رضوی که با مدیریت عالمانه آیت الله طبسی، اثربخشی ویژه ای به این خورشید درخشان ایران اسلامی داده است، می بایست، اکنون حریم حضرتش را بیش از پیش، به مأمنی برای زائران و مجاوران تبدیل نماید. با وجود اینکه محل هزینه کرد برخی از موقوفات مشخص است، ضروری است تا برای هزینه کرد موثر تر آن ها، فکری کرد. نیاز امروز جامعه در حوزه های ازدواج، مسکن و اشتغال، می طلبد تا این آستان در کنار معاونت های شش گانه خود، «معاونت امور خیریه» داشته باشد. در استان خورشید، آستان مقدس رضوی، موفق عمل کرده و سنگرهای اقتصاد مقاومتی را استحکامی مثال زدنی بخشیده است، اما شایسته نیست در کنار شمع وجود حضرتش، مشکلات ازدواج، مسکن و اشتغال، جوانان و سالخوردگان را تحت فشار قرار دهد.

مدیران و فعالین فرهنگی آستان قدس رضوی، عملکرد مطلوبی داشته اند که می بایست، در کنار آن ها، از طریق فعالیت های موثر فرهنگی، بخشی از موقوفات را به مسیر سه گانه مذکور هدایت کرد؛ شاید ایران اسلامی بیش از پیش«طرح عزم» را برای پاسخ به دغدغه مقام معظم رهبری نیازمند است؛ طرحی که به واسطه آن، مردم و مسئولین، با هم این مشکلات سه گانه را از پیش پا بردارند. طرحی که هسته مرکزی آن باورهای معنوی در حل مشکلات معیشتی مردم است. امام هشتم علیه السلام، همانند دیگر ائمه، واسطه فیض رحمت الهی هستند که در زیارت جامعه در مورد وجود نازنین این امامان فیض می خوانیم، «بكُمْ فَتَحَ اللَّه‏ وَ بِكُمْ يَخْتِم‏». وجود چنین گوهرهایی کافی است که جامعه ای و حتی فراتر از آن، جهانی، بی نیاز شود. شیعیان و دیگر پیروان حضرتش با امید به این صحن و سرا می آیند و باید وجود چنین سرایی، مأمنی برای حل مشکلات روحی، جسمی و معیشتی مردم باشد؛ البته آستان مقدس رضوی در این راه گام برداشته است و در خیلی موارد به واسطه هدایت های حضرتش، بسیار موفق عمل کرده است. اطعام نیازمندان، برگ زرینی است در کارنامه آستان مقدس رضوی که البته باید، کمی هم هدفمند تر شود. غذای متبرک حضرت، باید نیازمندان به آن را از گرسنگی رهایی بخشد؛ که البته در کنار آن، جنبه تبرک این غذا، برای غیر نیازمندان هم، می طلبد که توزیع آن هدفمندتر از گذشته دنبال شود.

حریم خورشید؛ جریان ساز و الهام بخش

آستان مقدس رضوی، الهام بخش بوده و خواهد بود؛ حکم حکیم انقلاب در خود از حیث اجرایی و محتوایی نکاتی دارد که توجه به آن، مسیر آینده آستان قدس رضوی را از گذشته موفق آن، روشن تر می کند. مراکز علمی این آستان، می توانند به محلی برای مراجعه دانشمندان جهت یافتن منابع ناب اسلامی و شیعی تبدیل شوند؛ کاری که مرکز اسناد آستان قدس رضوی به خوبی انجام داده که می بایست، برای الکترونیکی کردن اسناد نیز، برنامه ریزی هایی بیش از آنچه که تا کنون صورت گرفته ،انجام شود.

این آستان، باید گفتمان ساز باشد و مراکز آن، نقش محوری در جهان اسلام ایفا کنند و محلی برای آمد و شد نخبگان باشند. این نقش محوری در همه عرصه های معنوی، معیشتی، علمی، فرهنگی، گفتمانی و بین المللی، باید خود را نشان دهد؛ همان نقشی که وجود نازنین حضرتش در زمان حیاتشان بر عهده داشتند؛ جریان ساز و الهام بخش.