کد مطلب: 375809
نکته های عجیب در مورد کودتا در ترکیه
تاریخ انتشار : دوشنبه ۴ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۷:۲۷
از هفته گذشته که کودتا به وقوع پیوست، تحلیل‌های فراوانی درباره زمینه‌ها و تبعات این مساله بر سیاست داخلی و رویکرد بین‌المللی ترکیه منتشر شده که همگی به نوعی حاوی مطالب مهمی در زمینه آینده منطقه بوده است.
نکته ۱: در بحبوحه درگیری‌های داخلی، رجب طیب اردوغان در حالی وارد فرودگاه استانبول شد که دست کم دو جنگنده ربوده شده توسط کودتاچیان هواپیمای رئیس جمهور را در رادار خود داشتند، اما موشکی شلیک نشد. یک افسر سابق ارتش ترکیه در گفتگو با رویترز اعلام کرد: دستکم دو فروند اف-۱۶ هواپیمای رئیس جمهور و دو اسکورت او را در راه فرودگاه زیر نظر داشتند اما اینکه آن را هدف قرار ندادند جای سوال دارد.
نکته ۲: تلاش دولت ترکیه برای جلوگیری از افشای صدها هزار ایمیل دولتی ناموفق ماند و موسسه ویکی لیکس ۲۹۴.۵ هزار ایمیل را رسانه ای کرد. اسناد منتشر شده ممکن است ثابت کند که اردوغان در جریان فروش نفت سرزمین‌های تحت اشغال گروه تروریستی داعش در بازار سیاه ترکیه بود.
نکته ۳: چهارشنبه گذشته، اردوغان از اعلام وضعیت اضطراری سه ماهه در ترکیه خبر داد و گفت: هدف از این کار، برداشتن گام‌های ضروری برای جلوگیری از خطرات تهدید کننده دموکراسی در این کشور است. راشا تودی نوشت: با اعلام وضعیت اضطراری، دولت ترکیه می‌تواند اختیارِ پارلمان این کشور را در دست بگیرد - که به طور "اتفاقی" مورد حمله جنگنده‌های کودتاچی قرار گرفت - و قوانین جدیدی وضع کند. علاوه بر این، برخی آزادی‌های مدنی ممکن است محدود شود یا به حالت تعلیق دربیاید دکتر ماجد بوتروس، استاد علوم سیاسی دانشگاه حلوان در قاهره، می‌گوید: اردوغان برای حفظ تسلط خود بر کشورش آخرین برگ برنده‌اش را رو کرده است. او قصد دارد امپراتوری عثمانی را احیا کند، بنابراین، نیاز به تسلط فوق العاده‌ای بر اوضاع کشور، دولت و زیرشاخه‌های آن دارد.
نکته ۴: دولت اردوغان همواره مدعی است که فتح الله گولن، رهبر مخالفان دولت ترکیه که در تبعید بسر می‌برد، هدایت این کودتا را بر عهده دارد؛ اما گولن نه تنها این اظهارات را رد کرد، بلکه دولت اردوغان را متهم کرد. اگرچه اردوغان سرسختانه بر ادعاهایش پافشاری می‌کند، اما هرگز برای استرداد او درخواست رسمی به دولت آمریکا نداد. با این حال، گزارش‌هایی مبنی بر این درخواست بوده است که گفته می‌شود مقامات آمریکایی آن را نادیده گرفته‌اند.
نکته ۵: شناسایی عاملان کودتا در حداقل زمان و اخراج و بازداشت بیش از ۶۰ هزار کارمند تنها در عرض چند روز باعث شد تا نظریه‌پردازان توطئه، اردوغان را کارگردان این سناریو بنامند. به گفته متخصصان، اردوغان سعی دارد ارتش و دولت را از نفوذ گولن پاکسازی کند. در همین حال، رئیس جمهور ترکیه احتمال اعدام کودتاگران را رد نکرده است، حتی اگر این اقدام به معنای پایان رویای پیوستن به اتحادیه اروپا باشد. اردوغان در گفتگو با سی ان ان گفته بود: مردم بر این عقیده هستند که این تروریست‌ها باید اعدام شوند. چرا باید آن‌ها را بازداشت کنم و در زندان، غذایشان را فراهم کنم؟
نکته ۶: برخی کارشناسان نبود هر گونه دخالتی از جانب نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در جریان درگیری‌های کودتا را بسیار عجیب توصیف کردند. این در حالی است که ممکن بود ۵۰ تا ۹۰ بمب اتمی متعلق به ارتش آمریکا واقع در پایگاه هوایی اینجرلیک به دست عوامل کودتا بیافتد.
نکته ۷: ترکیه، آمریکا را به دخالت در کودتا متهم کرد که این موضوع را کمی پیچیده‌تر می کند. دولت ترکیه به گونه غیرمستقیم از آمریکا برای تحویل ندادن فتح الله گولن، که به ادعای خود مغز متفکر این کودتا بود، مورد انتقاد قرار داده است. راشا تودی نوشت: پس از کودتای نافرجام، در روابط آمریکا و ترکیه شکاف بوجود آمد. "بن علی ییلدیریم"، نخست وزیر ترکیه، در سرزنش آشکاری از آمریکا گفته بود: من هیچ کشوری را نمی‌بینم که پشت این مرد (گولن) بایستد. کشوری که حامی سرکرده یک گروه تروریستی است، متحد ترکیه به حساب‌نمی آید. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در خلال صحبت‌هایش در بروکسل از همتای ترکیه‌ای خود خواسته بود شواهدی در خصوص دست داشتن گولن در این کودتا ارائه دهد. کری در ادامه گفت: متهم کردن آمریکا به حمایت از گولن می‌تواند روابط دو کشور را خدشه‌دار کند.
نکته ۸: کودتا علامت سوال بزرگی در روابط ترکیه و ناتو ایجاد کرده است. ترکیه از سال ۱۹۵۲ میلادی تاکنون از اعضای وفادار به این سازمان بوده است. اما هم اکنون در برهه‌ای حساس، سعی دارد دوستانش را از فرصت‌طلبان و دشمنان تفکیک کند. جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا نیز بعید به نظر می‌رسید اما در نهایت شدنی شد. بنابراین، خروج ترکیه از میان ۲۸ کشور عضو ناتو نیز امری محال نیست.
نکته ۹: در حالی که رئیس جمهور ترکیه بارها مخالفت صریح خود با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را اعلام کرده بود، در راه بازگشت به استانبول از طریق نرم افزار FaceTime با هوادارانش ارتباط برقرار کرد. راشا تودی نوشت: به نظر می رسد سیاست جدید اردوغان بر پایه یک اصل کلی است: اگر نمی‌توانی آن ها را شکست دهی، به آنان بپیوند، و سپس دخل‌شان را بیاور.
نکنه آخر: دیدار اردوغان و پوتین می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی‌ترین رویدار سیاسی امسال باشد، اتفاقی که در ماه اوت آتی در کمال بهت و حیرت واشنگتن و بروکسل صورت خواهد پذیرفت. این در حالی است که پس از ساقط شدن جنگنده روسیه توسط ترکیه در ماه نوامبر گذشته انتظار می‌رفت، روابط دو طرف تا سال‌های متمادی تیره و تار باشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
نکته ۱: در بحبوحه درگیری‌های داخلی، رجب طیب اردوغان در حالی وارد فرودگاه استانبول شد که دست کم دو جنگنده ربوده شده توسط کودتاچیان هواپیمای رئیس جمهور را در رادار خود داشتند، اما موشکی شلیک نشد. یک افسر سابق ارتش ترکیه در گفتگو با رویترز اعلام کرد: دستکم دو فروند اف-۱۶ هواپیمای رئیس جمهور و دو اسکورت او را در راه فرودگاه زیر نظر داشتند اما اینکه آن را هدف قرار ندادند جای سوال دارد.
نکته ۲: تلاش دولت ترکیه برای جلوگیری از افشای صدها هزار ایمیل دولتی ناموفق ماند و موسسه ویکی لیکس ۲۹۴.۵ هزار ایمیل را رسانه ای کرد. اسناد منتشر شده ممکن است ثابت کند که اردوغان در جریان فروش نفت سرزمین‌های تحت اشغال گروه تروریستی داعش در بازار سیاه ترکیه بود.
نکته ۳: چهارشنبه گذشته، اردوغان از اعلام وضعیت اضطراری سه ماهه در ترکیه خبر داد و گفت: هدف از این کار، برداشتن گام‌های ضروری برای جلوگیری از خطرات تهدید کننده دموکراسی در این کشور است. راشا تودی نوشت: با اعلام وضعیت اضطراری، دولت ترکیه می‌تواند اختیارِ پارلمان این کشور را در دست بگیرد - که به طور "اتفاقی" مورد حمله جنگنده‌های کودتاچی قرار گرفت - و قوانین جدیدی وضع کند. علاوه بر این، برخی آزادی‌های مدنی ممکن است محدود شود یا به حالت تعلیق دربیاید دکتر ماجد بوتروس، استاد علوم سیاسی دانشگاه حلوان در قاهره، می‌گوید: اردوغان برای حفظ تسلط خود بر کشورش آخرین برگ برنده‌اش را رو کرده است. او قصد دارد امپراتوری عثمانی را احیا کند، بنابراین، نیاز به تسلط فوق العاده‌ای بر اوضاع کشور، دولت و زیرشاخه‌های آن دارد.
نکته ۴: دولت اردوغان همواره مدعی است که فتح الله گولن، رهبر مخالفان دولت ترکیه که در تبعید بسر می‌برد، هدایت این کودتا را بر عهده دارد؛ اما گولن نه تنها این اظهارات را رد کرد، بلکه دولت اردوغان را متهم کرد. اگرچه اردوغان سرسختانه بر ادعاهایش پافشاری می‌کند، اما هرگز برای استرداد او درخواست رسمی به دولت آمریکا نداد. با این حال، گزارش‌هایی مبنی بر این درخواست بوده است که گفته می‌شود مقامات آمریکایی آن را نادیده گرفته‌اند.
نکته ۵: شناسایی عاملان کودتا در حداقل زمان و اخراج و بازداشت بیش از ۶۰ هزار کارمند تنها در عرض چند روز باعث شد تا نظریه‌پردازان توطئه، اردوغان را کارگردان این سناریو بنامند. به گفته متخصصان، اردوغان سعی دارد ارتش و دولت را از نفوذ گولن پاکسازی کند. در همین حال، رئیس جمهور ترکیه احتمال اعدام کودتاگران را رد نکرده است، حتی اگر این اقدام به معنای پایان رویای پیوستن به اتحادیه اروپا باشد. اردوغان در گفتگو با سی ان ان گفته بود: مردم بر این عقیده هستند که این تروریست‌ها باید اعدام شوند. چرا باید آن‌ها را بازداشت کنم و در زندان، غذایشان را فراهم کنم؟
نکته ۶: برخی کارشناسان نبود هر گونه دخالتی از جانب نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در جریان درگیری‌های کودتا را بسیار عجیب توصیف کردند. این در حالی است که ممکن بود ۵۰ تا ۹۰ بمب اتمی متعلق به ارتش آمریکا واقع در پایگاه هوایی اینجرلیک به دست عوامل کودتا بیافتد.
نکته ۷: ترکیه، آمریکا را به دخالت در کودتا متهم کرد که این موضوع را کمی پیچیده‌تر می کند. دولت ترکیه به گونه غیرمستقیم از آمریکا برای تحویل ندادن فتح الله گولن، که به ادعای خود مغز متفکر این کودتا بود، مورد انتقاد قرار داده است. راشا تودی نوشت: پس از کودتای نافرجام، در روابط آمریکا و ترکیه شکاف بوجود آمد. "بن علی ییلدیریم"، نخست وزیر ترکیه، در سرزنش آشکاری از آمریکا گفته بود: من هیچ کشوری را نمی‌بینم که پشت این مرد (گولن) بایستد. کشوری که حامی سرکرده یک گروه تروریستی است، متحد ترکیه به حساب‌نمی آید. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در خلال صحبت‌هایش در بروکسل از همتای ترکیه‌ای خود خواسته بود شواهدی در خصوص دست داشتن گولن در این کودتا ارائه دهد. کری در ادامه گفت: متهم کردن آمریکا به حمایت از گولن می‌تواند روابط دو کشور را خدشه‌دار کند.
نکته ۸: کودتا علامت سوال بزرگی در روابط ترکیه و ناتو ایجاد کرده است. ترکیه از سال ۱۹۵۲ میلادی تاکنون از اعضای وفادار به این سازمان بوده است. اما هم اکنون در برهه‌ای حساس، سعی دارد دوستانش را از فرصت‌طلبان و دشمنان تفکیک کند. جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا نیز بعید به نظر می‌رسید اما در نهایت شدنی شد. بنابراین، خروج ترکیه از میان ۲۸ کشور عضو ناتو نیز امری محال نیست.
نکته ۹: در حالی که رئیس جمهور ترکیه بارها مخالفت صریح خود با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را اعلام کرده بود، در راه بازگشت به استانبول از طریق نرم افزار FaceTime با هوادارانش ارتباط برقرار کرد. راشا تودی نوشت: به نظر می رسد سیاست جدید اردوغان بر پایه یک اصل کلی است: اگر نمی‌توانی آن ها را شکست دهی، به آنان بپیوند، و سپس دخل‌شان را بیاور.
نکنه آخر: دیدار اردوغان و پوتین می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی‌ترین رویدار سیاسی امسال باشد، اتفاقی که در ماه اوت آتی در کمال بهت و حیرت واشنگتن و بروکسل صورت خواهد پذیرفت. این در حالی است که پس از ساقط شدن جنگنده روسیه توسط ترکیه در ماه نوامبر گذشته انتظار می‌رفت، روابط دو طرف تا سال‌های متمادی تیره و تار باشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلمات کلیدی : کودتا در ترکیه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
