در مستند بیبیسی با عنوان "حقایقی درباره چاقی"، این پنج عامل اثرگذار شامل موارد زیر است:
- میکروبهای روده: مطالعات صورت گرفته روی ۵۰۰۰ نفر در انگلیس نشان میدهد تنوع گونههای میکروبهای موجود در روده بر وزن افراد تاثیر میگذارد. به طوری که این تفاوت در دوقلوهای همسان با شرایط یکسان بدنی منجر به اضافه وزن قابل توجه فردی شد که از تنوع کمتر در باکتریهای روده برخوردار بوده است. دانشمندان اعتقاد دارند به هر میزان که تنوع این باکتریها در روده افراد بیشتر باشد به همان میزان فرد لاغرتر خواهد شد.
تحقیقات نشان میدهد رژیم غذایی سالم و متنوع حاوی منابع مختلف فیبر خوراکی، طیف وسیعی از میکروبهای مفید روده را ایجاد میکند. از منابع خوب فیبر غذایی میتوان غلات کامل و سبوسدار صبحانه، میوهها از جمله توتها و گلابیها، سبزیجات از جمله کلم بروکلی و هویج، انواع لوبیا و آجیل و مغزها را نام برد.
- ژنها: دانشمندان دانشگاه کمبریج اعتقاد دارند تنوع و اختلاف ژنها در افراد، بین ۴۰ تا ۷۰ درصد روی وزن آنها تاثیر میگذارد به گونهای که برخی با وجود رژیم غذایی سختتر و ورزشهای سنگین نسبت به برخی با تحرک کمتر، سختتر وزن کم میکنند.
ژنها در تنظیم وزن افراد نقش دارند به طوری که برخی ژنهای خاص میتوانند بر اشتهای افراد و سلیقه غذایی آنها تاثیر بگذارد. همچنین ژنها بر چگونگی کالری سوزی و سوخت و ساز چربی در بدن نیز موثرند.
حداقل ۱۰۰ ژن موثر بر وزن در افراد وجود دارند که از مهمترین آنها میتوان MC۴R را نام برد. در هر ۱۰۰۰ نفر یک نفر وجود دارد که دارای ژن MC۴R معیوب است؛ ژنی که در مغز وظیفه کنترل گرسنگی و اشتها را دارد و در نتیجه این افراد اشتها و تمایل بیشتری به غذاهای چرب دارند.
- زمان: یک متخصص چاقی اعلام کرده به دلیل ساعت داخلی بدن ما، هر چه در زمانهای دیرتری غذا بخوریم، احتمال اینکه دچار اضافه وزن شویم افزایش پیدا میکند. این ارتباط به خاطر فعالیت کمتر در شب نیست بلکه به دلیل ساعت درونی بدن است.
در طول روز که نور کافی وجود دارد به نسبت شب هنگام که تاریک است، بدن در تنظیم کالریها کارآمدتر است. به همین دلیل افرادی که ساعات کاری نامنظمی دارند در کاهش وزن ناموفقترند.
در طول شب بدن ما برای هضم چربیها و قندها با چالش روبرو میشود و به همین خاطر مصرف مقدار زیادی کالری پیش از ساعت ۱۹ به از دست دادن وزن یا جلوگیری از اضافه وزن کمک میکند.
نخوردن یا ناقص بودن صبحانه به اضافه وزن دامن میزند. در عوض خوردن صبحانهای سرشار از پروتئین با مقداری چربی و کربوهیدرات، مانند نان سبوس دار و تخم مرغ به شما کمک میکند مدت طولانیتری احساس سیری داشته باشید. در ادامه نیز با خوردن نهاری سرشار از مواد مغذی و شامی سبک به از دست دادن اضافه وزن خود کمک کنید.
- گول زدن مغز: بر اساس مطالعات، انگلیسیها در اندازه گیری میزان دریافت کالری خوب عمل نمیکنند و میزان کالری دریافتی توسط آنها ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر تخمین زده میشود. به همین خاطر متخصصان راههای متعددی برای تغییر رفتار تغذیهای به صورت ناخودآگاه به جای حساب کردن کالری پیشنهاد کردهاند. به عنوان مثال از بین بردن وسوسه با دور کردن غذاها از جلوی دید موثرتر از اراده آگاهانه است. رفتارهای جایگزینی نیز از دیگر راههای پیشنهادی است. بطور مثال به جای طرد کردن همزمان تمامی غذاهای پرکالری از انواع کم کالریتر استفاده کنید یا اندازه و میزان مصرفی آن را کاهش دهید چون زمانی که ۵ الی ۱۰ درصد از حجم غذا کاهش مییابد مغز افراد متوجه این کاهش نمیشود.
از آنجایی که افراد تمایل دارند بدون فکر کردن به میزان کالری، غذاها را بخورند سعی کنید از بشقابهای کوچکتر برای غذا خوردن استفاده کنید تا بطور ناخودآگاه از دریافت کالری اضافی خودداری کنید.
- هورمونها: جراحیهای درمانی چاقی نه تنها از طریق کوچک کردن معده بلکه از طریق ایجاد تغییراتی در هورمونها باعث کاهش وزن میشوند. هورمونها اشتهای ما را کنترل میکنند و عمل جراحی باریامتریک، موثرترین درمان چاقی، باعث ایجاد هورمونهایی میشود که احساس سیری را در ما ایجاد و تعداد دفعات احساس گرسنگی را کاهش میدهند. این عمل جراحی که باعث کاهش تا ۹۰ درصدی حجم معده میشود فقط در افرادی که BMI حداقل ۳۵ داشته باشند، انجام میشود.
متخصصان دانشگاه ایمپریال لندن ترکیبی از سه هورمون رودهای را تولید کردهاند که باعث تغییر اشتها پس از این عمل جراحی شده و تا چهار هفته هر روز به بیماران تزریق میشود. با دریافت این دارو بیماران کمتر احساس گرسنگی کرده و کمتر غذا میخورند، در نتیجه طی تنها ۲۸ روز بین دو تا هشت کیلوگرم وزن کم میکنند. این دارو در حال حاضر در مرحله آزمایش قرار دارد.