اگرچه تولید موفقیت آمیز محصولات نظامی در سپاه، بسیج، ارتش و نیروی انتظامی و در مجموعه صنایع دفاعی کشور از همان ابتدای انقلاب اسلامی و بهخصوص در دوران دفاع مقدس کلید خورد و در طول حیات پربرکت انقلاب اسلامی توانست با تولیدات خود، شگفتیساز باشد، اما در سالهای اخیر، کسب دستاوردهای نوین نظامی و دفاعی، به مهمترین اخبار امیدبخش در کشور تبدیل شده است.
صنعتی که تا قبل از انقلاب اسلامی، مهمترین تولیداتش به مونتاژ چند اسلحه سبک مانند؛ ژ3 و مهمات چند سلاح سبک و کلت کمری محدود میشد و حتی از تولید سیمخاردار هم عاجز بود، بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی با تلاش شبانهروزی دانشمندان و متخصصین این عرصه، در موقعیتی قرار گرفت که توانست محصولات خود در بخشها و موضوعات مختلف نظامی را به بیش از 38 کشور جهان صادر نماید.
قبل از انقلاب اسلامی اگرچه سایر صنایع نیز، به مونتاژ محدودِ برخی از اقلام و محصولات ساده مانند، لوازم خانگی و نهایناً محصولی مانند؛ خودروی پیکان اشتغال داشتند، اما ضعف و حقارت در بخش نظامی در حدی بود که ۴۵ هزار مستشار آمریکایی، تمام امور اداره ارتش در بخشهای مختلف از جمله؛ صنایع دفاعی و حتی کار تعمیر و نگهداری تسلیحات و تجهیزات را نیز به طور کامل در اختیار خود گرفته بودند و مهندسین و متخصصین ایرانی اجازه مشارکت در تعمیر و نگهداری تسلیحات و تجهیزات خریداری شده را نداشته و حتی از نزدیک شدن و دست زدن به بسیاری از این امکانات برحذر شده بودند.
همانگونه که اشاره شد، به رغم اینکه نیروهای مسلح کشور وارث چنین شرایط خفتباری بودند، اما به یُمن ایثارگری رزمندگان اسلام در پیروی از رهنمودهای ولایت، بهتدریج توانستند در نقطه اوج قرار گرفته و در رقابت با رقبای خود، گوی سبقت در خلاقیت و تولید محصولات نظامی را از آن خود سازند.
بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، از همان ابتدای انقلاب، با طرح شعار «ما میتوانیم»، بارها از تحریم و جنگ بهعنوان یک فرصت استثنایی برای خودکفایی نام بردند و در یکی از سخنرانیهایشان فرمودند: «این جنگ و تحریم اقتصادی و اخراج کارشناسان خارجی، تحفهای الهی بود که ما از آن غافل بودیم. اکنون اگر دولت و ارتش، کالاهای جهانخواران را خود تحریم کنند و به کوشش و سعی در راه ابتکار بیفزایند، امید است که کشور خودکفا شود و از دریوزگی از دشمن نجات یابد.» صحیفه امام ج 21/ 433
مقام معظم رهبری (دامت برکاته) نیز در ادامه راه حضرت امام (ره)، همواره بر این موضوع تاکید نموده و در موارد مختلف ازجمله؛ در جریان دیدار مردم شیراز با ایشان در تاریخ 11/2/87 میفرمایند: «تهدید میکنند که شما را تحریم می کنیم و محاصرهی اقتصادی میکنیم! خب، در این سی سالی که ملت ایران را گاهی شدیدتر و گاهی ضعیفتر محاصرهی اقتصادی کردید، چه کسی ضرر کرد؟ ملت ایران ضرر کرد؟ ابدا! ما از تحریم به نفع پیشرفت خودمان استفاده کردیم. یک روزی بود که ما احتیاج به ابزارهای نظامی داشتیم؛ سادهترین ابزار نظامی را به ما نمی فروختند و میگفتند: تحریم! ما توانستیم از این تحریم استفاده کنیم؛ امروز ملت ایران تواناییهایی به دست آورده که همان تحریمکنندگان دیروز، امروز از اینکه ملت ایران دارد به قدرت اول نظامی منطقه تبدیل میشود، دارند دست و پا می زنند! خب، این بر اثر تحریم شما بود. این تحریم به ما ضرر نزد؛ ما از این تهدید توانستیم یک فرصت به وجود بیاوریم. امروز هم همین جور است. ما از تحریم غرب نمیترسیم. ملت ایران به حول و قوه ی الهی در مقابل هر تحریمی و هر محاصرهی اقتصادی، آنچنان تلاشی از خود نشان خواهد داد که پیشرفت او را مضاعف و چند برابر خواهد کرد.»
ایشان در برخی از دیگر رهنمودهایشان، ضمن تبیین الزامات کار، بر ضرورت و اهمیت استفاده بهینه از نیروهای درونزا اشاره میکنند و شاید برای اولین بار در سخنرانی تاریخ ۱۳/۱۱/۸۸ بود که با اشاره به این مفهوم فرمودند؛ «ما برای مسائل اقتصادی کشور همهی تلاشمان بایستی متمرکز باشد روی مسائل داخلی؛ آن پیشرفتی، آن گشایشی ارزش دارد که متکی باشد به قدرت درونی یک ملت. یک ملت اگر به قدرت خود، به تواناییهای خود متکی بود، دیگر از اخم یک کشور، از تحریم یک کشور متلاطم نمیشود. این را باید ما حل کنیم. همهی حرف ما با مسئولین (چه مسئولین گذشته، چه مسئولین امروز) همین است که باید برای گشایش مسائل کشور و مشکلات کشور، از جمله مشکلات اقتصادی، نگاه به درون باشد.» نیز گواهی بر این مدعاست.»
فرمانه معظم کل قوا در دیدار مردم استان ایلام در سالروز ولادت امیرالمومنین علیهالسلام در تاریخ ۲۳/۲/۹۳ نیز در بیان مفهوم اقتصاد مقاومتی یادآور شدند؛ «معنای اقتصاد مقاومتی این است که ما نگاه کنیم، ظرفیّتهای بیپایانی را که در داخل هست جستجو کنیم، شناسایی کنیم، با برنامهریزی درست و صحیح این ظرفیّتها را فعّال کنیم، این استعدادها به کار گرفته بشوند.»
البته ایشان مکرراً بر ضرورت توجه به این مهم و نیز اهمیت استفاده بهینه از ظرفیتهای فراوان موجود در داخل کشور توصیه نموده و در عینحال در سخنرانی 1/1/97 متذکر میشوند که؛ «درونزایی اقتصاد به معنای بستن درهای کشور نیست، بلکه اقتصاد باید درونزا و برونگرا باشد.»
همانگونه که اشاره شد، ایشان در رهنمودهایشان، پیوسته همه صنایع و در واقع همه بخش تولید را به اهتمام در امر خودکفایی، ترغیب و تشویق نمودهاند، با اینحال بهنظر میرسد، صنایع دفاعی در عمل به توصیههای رهبری، بسیار موفقتر از سایر عرصهها عمل کردهاند.
حال شاید این سوال مطرح باشد که؛ تولیدات دفاعی، از چه زمانی و با ساخت چه محصولاتی آغاز شد؟ اکنون مهمترین تولیدات این بخش کدامند؟ و راز موفقیت صنایع دفاعی در چیست؟
دستاوردهای فنی و مهندسی رزمندگان اسلام در دوران جنگ تحمیلی:
فعالیت نیروهای مسلح در زمینه فعالیتهای فنی و مهندسی و ساحت تجهیزات و تاسیسات نظامی، از ابتدای جنگ تحمیلی با ساخت انواع سنگرهای معمولی و پیشساخته، احداث خاکریز، ایجاد خاکریز پدافندی و ایجاد موانع برای کنترل و هدایت و یا انحراف مسیر آبهای سطحی به سمت دشمن و نیز حفرکانالهای ارتباطی در خطوط پدافندی آغاز و با طراحی و احداث اولین سدهای خاکی و ساخت انواع جاده و راههای دسترسی در باتلاق، هور و زمین معمولی و طراحی و راهاندازی انواع بیمارستان صحرایی گسترش یافت.
در ادامه رزمندگان اسلام توانستند به یاری خدا و با اتکاء به توان داخلی و قدرت خلاقیت و ابتکار خود، دستاوردهای ارزشمند و عمدتاً بدیعی مانند؛ انواع پلهای ثابت و شناور از جمله؛ پلهای موسوم به پل لولهای، پل شناور بشکهای، پل بعثت، پل شناور خیبری که اولین آن به طول 14 کیلومتر احداث و از دستاوردهای اعجابانگیز رزمندگان اسلام بهشمار میرود و نیز شناور کاربردی موسوم به خضر (دوبه) که نقش ارزشمندِ پل شناور را ایفا میکرد، را طراحی، ساخته و مورد استفاده قرار دهند.
ساخت تاسیسات و تجهیزات نظامی به این مقدار محدود نماند و در پی گسترش دامنه تهدید و تخاصم دشمن، هر روز و متناسب با نیاز جنگ، امکانات و تجهیزات جدیدتری در اختیار فرماندهان و رزمندگان اسلام قرار میگرفت.
طراحی و ساخت انواع خودروهای اعلام خطر و رفع آلودگی شیمیایی، طراحی و ساخت حمامهای رفع آلودگی شیمیایی، طراحی و ساخت اولین خودروهای سبک (تویوتا) شنیدار، خودرهای گشت و شناسایی مسلح به انواع تیربار، انواع خودروهای سبک و سنگین آبرسانی و سوخترسانی، خودروهای حامل لانچر متحرک پرواز پهباد، بلدوزرهای دوزیست و خودروی عبور از باتلاق(جبل)، لودر بلدوزر و سایر خودروهای کنترل از راه دور، از دیگر دستاوردهای دفاع مقدس بهشمار میروند.
طراحی و ساخت اولین پهبادها از جمله؛ پهباد مهاجر و پهباد فُطرس و طراحی و ساخت انواع شناور و قایقهای تندروی ترابری و رزمی، قایقهای مردابرو (با موتور فولکس)، ساخت انواع دکلهای دیدهبانی، ساخت بالنهای شناسایی، طراحی و ساخت انواع فرشهای عبور از رمل و باتلاق، ساخت و طراحی سازههای حرارتی و الکترونیکی ثابت و شناور برای انحراف موشکهای دشمن نیز، در جریان دفاع مقدس کلید خورد.
طی این سالها علاوه بر صنایع نوپای دفاعی و کارخانجات دولتی، کارگاههای متعلق به بخش خصوصی نیز با مشارکت در تولید برخی تجهیزات مانند؛ پوسته انواع گلوله خمپاره و توپ، در دفاع از انقلاب اسلامی نقش و سهم بسزایی را برعهده داشتند.
سرانجام، در سالهای پایانی دفاع مقدس، تولیدات دفاعی رزمندگان اسلام با ساخت اولین موشکهای زمین به زمین بُرد کوتاه که بهتدریج تکامل یافت، به اوج خود رسید.
تولیدات صنایع دفاعی پس از پایان جنگ تحمیلی:
تولیدات صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران بعد از جنگ تحمیلی، در چندین حوزه قابل دستهبندی است که مهمترین آنها عبارتند از:
دستاوردهای صنایع هوایی:
در زمینه هواپیماهای جنگی، طراحی هواپیمای جت پیشرفته اینتگرال و هواپیمای آواکس (راداری)، در دستور کار قرار گرفته و ساخت انواع هواپیما و جتهای آموزشی و جنگنده مانند؛ (جت جنگنده مافوق صوت آذرخش، صاعقه و کوثر)، و جتهای آموزشی پرستو، درنا، سیمرغ، شفق، تندر و همچنین هواپیمای ایران ۱۴۰ که در نوع خود پیشرفتهترین است، مدت زیادی است که در خط تولید قرار گرفته است. البته متخصصان هوایی کشورمان از سالها پیش در حال تحقیق و مطالعه در مورد فرآیند ساخت و تعمیر انواع هواپیماهای تجاری و نظامی بوده و هماکنون تنها کشور منطقه هستند که علاوه بر ساخت هواپیما و انواع قطعات مورد نیاز صنایع هوایی، قادرند تمام هواپیماها، حتی هواپیماهای پهنپیکر مانند؛ ایرباس و بوئینگ و بالگردهایی که در اختیار جمهوری اسلامی قرار دارد را اورهال و تعمیر اساسی کنند.
صنایع هوایی ایران در طراحی و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین پیشرفته که عمدتاً با هزینه بسیار پایین و تکنولوژی روز ساخته میشوند، نیز به خودکفایی کامل رسیده و هماینک در حال تولید انبوه مدرنترین هواپیماهای بدون سرنشین از جمله؛ پهبادِ مهاجر ۱و۲و۳و۴ و نیز پهبادهای «ابابیل»، «هدهد» و «صاعقه ۱و۲» و چندین نوع هواپیمای بدون سرنشین دیگر میباشد.
این هواپیماهای بدون سرنشین (پهبادها) با کاربری چند منظوره مانند؛ مراقبت هوایی، شناسایی، جنگ الکترونیکی، رلهی ارتباطی، دیدهبانی، هدفیابی، هدایت آتش توپخانه، کنترل نوار مرزی جهت مبارزه با قاچاقچیان، کنترل ترافیک شهری و عکسبرداری (برای تهیه نقشههای جغرافیایی) تولید شده و میتوانند، انواع بمب، موشک و سایر سلاحها در مقیاس کوچک را نیز حمل و پرتاب کنند.
پیشرفت در این زمینه در حدی بوده که ایران توانسته است، در بین 5 کشور برتر سازنده پهباد در جهان ایستاده و عنوان دومین کشور سازنده پهباد رادرگریز را نیز به خود اختصاص دهد.
ساخت انواع بالگرد هجومی و ترابری از جمله: بالگردهای شاهد، شباویز ۲۰۷۵ و ۲۰۶۱ و بالگرد ضد تانک ۲۰۹۱ و ساخت انواع قطعات و لوازم یدکی هواپیما و بالگرد که قبلا با مشکلات فراوان از خارج وارد می شد، نیز بیانگر گوشه دیگری از پیشرفتهای کسب شده در این بخش از صنایع دفاعی کشور است.
اهمیت موضوع در این نکته است که؛ قبل از انقلاب اسلامی تقریباً هیچ کاری در این زمینهها انجام نشده بود و کارخانه موسوم به «بل»، تنها در حد چکهای اولیه بر روی بالگردها فعالیت داشت، در حالی که هماکنون شرکتهای وابسته به صنایع دفاعی از جمله؛ شرکت «پنها» علاوه بر ساخت بالگردهای مورداشاره، تعمیرات اساسی و سنگین انواع بالگردهای ایرانی و خارجی را نیز انجام میدهد.
یکی دیگر از تولیدات صنایع دفاعی کشور در این بخش، ساخت شیشه و لاستیک هواپیما می باشد که ما را در زمره ۸ کشور تولید کننده آن قرار داده است.
دستاوردهای صنایع موشکی:
جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی توانسته است با رشد جهشی در زمینه ساخت انوع موشکهای بالستیک (عمود پرواز با قابلیت خروج از جو) و غیربالستیک، موشکهای فوق دقیق یا نقطهزن سطح به سطح (surface to surface)، موشکهای رادارگریز، موشکهای ما فوق صوت، موشکهای لیزری، موشکهای کروز (کاملاً هدایت شونده) و سایر انواع موشکها، در ردیف چند کشور برتر دارنده این تکنولوژی قرار گیرد.
ساخت اولین موشک بالستیک نقطهزن در غرب آسیا و ساخت و تولید انواع موشکهای کاملاً بومی «Made in SHIA» کوتاهبرد، میانبرد، دوربُرد زمین به زمین (تا بُرد بیش از 3 هزار کیلومتر) مانند: انواع موشکهای شهاب، سجیل، فجر، عاشورا، قدر، قیام (بدون بال)، خلیج فارس، زلزال، فاتح و کوثر معروفترین موشکهای ایرانی محسوب میشوند.
صنایع موشکی ایران شامل انواع دیگری از موشکها ی کاملاً پیشرفته از جمله؛ انواع موشکهای کروز، اژدر، راکت، موشک ضدتانک و انواع موشکهای ویژه نبردهای زمینی، هوایی و دریایی مانند؛ موشک ضدکشتی خلیجفارس، موشکهای زمین به هوای محراب، شاهین، میثاق، صیاد، ثاقب و مرصاد، موشک ضدبالگرد قائم، موشکهای ضدتانک صاعقه، رعد، توفان، توسن، دهلاویه، موشکهای هوا به زمین شفق، شاهین، ستار، عصر، موشکهای هوا به هوای فاطر و سجیل و سایر موشکها مثل؛ نصر، زوبین، فاطر، نور و همچنین اژدرهای حوت و کوسه و انواع راکت کاتیوشا نیز میشود.
علاوه براین؛ ساخت اولین موشک بالستیک ماهواره بر کشور با نام سفیر امید، ساخت پایگاه پرتاب فضایی موشک مذکور و ساخت ایستگاه زمینی هدایت و کنترل ماهواره و مشارکت در ساخت انواع ماهواره با کاربری نظامی و غیرنظامی و نیز ایستگاههای ثابت و سیار (متحرک) پرتاب موشک، از دیگر افتخارات صنایع نظامی کشور محسوب می شود.
هماکنون صنایع فضایی و موشکی به سرعت در بخشهای مختلف در حال رشد بوده و هماکنون در جایگاه هشتمین و آخرین کشور دارای چرخه کامل فضایی ایستاده است، با اینحال متخصصان ایرانی از تلاش در این زمینه باز نایسناده و مترصد آن هستند تا دفاع موشکی دوگانهای را بسازند که دارای نواخت تیر بالا باشد، تا ابری از آتش بر روی دشمن ایجاد کند.
در سطح ملی نیز هماکنون طراحی ماهواره ملی «سپهر» با سیستم رانش ماهواره و ایستگاه گیرنده زمینی سپهر و پردازش تصاویر ماهوارهای با توان تهیه و توزیع انواع تصاویر ماهوارهای و هوایی در دستور کار قرار دارد. ماهواره سپهر ۴۹ کشور را تحت پوشش قرار داده و قادر است از فاصله ۵ متری تصویربرداری کند، در حقیقت این ماهواره چشم ایران در منطقه است.
انواع سلاح و مهمات سنگین، نیمه سنگین و سبک:
در این بخش، تقریباً سلاح و بهخصوص مهماتی وجود ندارد که صنایع دفاعی کشور قادر به ساخت آن نباشند، ازساخت انواع تسلیحات روبوتیک خودکار تا ساخت مدرنترین سامانهها و تسلیحات پدافندی ازجمله؛ ساخت سامانه پدافندی باور 373، ساخت و تعمیر انواع زره پوش و تانک مانند؛ تانک ذوالفقار و زرهپوش آبی خاکی بُراق، ساخت مینکوب تفتان (با قابلیت کنترل از راه دور)، ساخت انواع خودروهای نظامی دودیفرانسیل و معمولی دستاورد دیگری از فعالیت رزمندگان پر افتخار اسلام در این عرصه به شمار میرود.
همچنین ساخت سلاحهای سبک، نیمهسنگین و سنگین و سایر تجهیزات نظامی مانند: انواع سلاحهای ضدهوایی، انواع خمپارهانداز و توپهای کششی و خودکششی (هویتزر) و تیربار و سلاحهای انفرادی و نیز تولید انواع مهمات سلاحهای سبک و سنگین نیز از مدتها پیش آغاز شده است.
صنایع دریایی:
فعالیت در عرصه تجهیزات دریایی با طراحی و ساخت انواع قایقهای تندرو آغاز و تا ساخت قایق پرنده، ساخت و تعمیر انواع ناو و ناوچه و زیردریایی، به اوج رسیده و به سرعت در حال رشد و توسعه می باشد. شناورهای مورداشاره اعم از سطحی و زیرسطحی و شناورهای لجستیکی، در مدلهای مختلف طراحی و ساخته شده است.
بهعنوان مثال؛ ساخت چند نوع زیردریایی از جمله؛ زیر دریایی «السابحات» که ایران را در ردیف ششمین کشور تولید کننده زیردریایی در دنیا قرار داده است و ساخت اولین «لندین گرافت» سنگین برای سازمان بنادر و کشتیرانی، طراحی هواناوهای «یونس ۶» و «یونس ۲۲» و تولید قطعات ساختاری، پنلهای ساندویچی، انواع لولههای مختلف هیدرولیکی از افتخاراتی بهشمار میرود که به نام صنایع دفاعی ثبت شده است.
صنایع دریایی ما ترکیبی است، یعنی شناور، سیستمهای الکترونیکی و سلاحهایی مثل تیربار و موشک، هرکدام در مراکز جداگانه ساخته و سپس در یکجا مونتاژ میشود.
صنایع راداری، مخابراتی و اپتیک:
ساخت انواع سیستمهای راداری بُرد کوتاه و بلند با بُرد بیش از یکهزار کیلومتر، سیستمهای جنگ الکترونیکی ونبرد سایبری، توسعه صنایع مخابراتی و ساخت انواع بیسیم، رادار و همچنین تقویت و توسعه صنایع اپتیک و ساخت انواع دوربینهای معمولی و دید در شب، اقدام تحسین برانگیز دیگری است که در جهت خودکفایی نظامی صورت گرفته و هماکنون به مرحله صادرات رسیده است.
لازم به یادآوری است که؛ خود کفایی در تولید بیسیمهای رایج نیروهای مسلح و بیسیمهای جهش فرکانسی و سیستمهای اپتیکی و شنود زیرآبی، تلفنهای زیرآبی و سونار (دستگاهی برای شناسایی سلاحهای زیر آب)، دستاورد است که با همپای سایر تولیدات دفاعی، با سرعت در حال رشد و پیشرفت است.
صنعت میکرو الکترونیک و آبتوالکترونیک نیز در صنایع دفاع پایهگذاری شده و در خدمت صنایع هوایی قرار دارد و در صورت نیاز صنایع، به میکروچیپس تبدیل میشود. تولید قطعات مورد نیاز در شاخههای مختلف الکترونیک و بهخصوص ساخت انواع سیستمهای راداری مانند؛ سیستم راداری D-M-3b که قادر به ردیابی و هدایت موشکهای مهاجم است، نیز نمونه دیگری از یک پیشرفت جهشی در این بخش است.
این دستاوردها که بخش قابل توجهی از آنها صرفاً در انحصار تعداد معدودی از کشورها پیشرفته جهان قرار دارد؛ شامل هزاران نوع از سلاح و تجهیزات ریز و درشت دیگر از جمله؛ انواع قطعات و لوازم یدکی وسایل و تجهیزات نظامی نیز میگردد.
راز موفقیت در چیست؟
با آغاز انقلاب اسلامی و فرار سران ارتش، این تصور باطل در دشمنان ایجاد شد که شرایط برای اشغال سرزمینی و سرنگونی انقلاب نوپای اسلامی فراهم شده است و لذا جمهوری اسلامی از همان ابتدا با انواع توطئههای امنیتی مانند؛ تحریم، شورش و اغتشاش، جنگ، بمبگذاری و ترور مواجه گردید، اما با عنایت الهی و حضور موثر مردم و فداکاری رزمندگان دلیر اسلام، این شرایط نتوانست انقلاب ناسلامی ایران را با آسیب جدی مواجه سازد.
طبیعی است که در این نبرد نابرابر با دشمن، نیروهای مسلح نقش اصلی را بر عهده داشتند، اما سول این است که راز موفقیت نیروهای مسلح بهویژه صنایع دفاعی در چیست؟
راز موفقیت صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران:
۱- نقش رهبری در فرماندهی نیروهای مسلح و توجه ویژه و عمل دقیق این نیروها به رهنمودها و راهبردهای تعیین شده از سوی ولایت در مسیر رشد و تعالی همهجانبه.
۲- کار فیسبیلالله با توکل به خدا و اتکاء به عنایت الهی، همراه با خلوص نیت و صداقت در رفتار و گفتار، در راستای دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و تامین نیازهای نیروهای مسلح.
۳- تلاش بیوقفه و جدیت نیروهای مسلح برای تبدیل تهدیدها از جمله؛ جنگ تحمیلی و تحریم، به فرصتی برای تربیت نیروی متخصص و تامین و ساخت تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز یگانهای رزم.
۴- باور به شعار «ما میتوانیم» و «خواستن توانستن است» و در واقع خودباوری و اعتماد به جوانان و متخصصین داخلی و استفاده بهینه از ظرفیتهای فکری و علمی آنها.
۵- نیاز جبهههای نبرد در دوران جنگ تحمیلی و ضرورت توجه به اصل بازدارندگی پس از پایان جنگ تحمیلی، بهمنظور جلوگیری از تهدیدات جدید.
۶- توجه ویژه به اصل همافزایی با بهرهگیری اصولی و منطقی از توان داخلی، در سایه حمایت مردم و یکدلی و هماهنگی و اتفاق نظر مسئولین برای پیروزی در جریان جنگ تحمیلی.
۷- تکیه و تاکید بر استفاده از نیروهای درونزا شامل؛ استفاده بهینه از سرمایه انسانی، ابزار و امکانات و منابع طبیعی و مواد اولیه و سایر ظرفیتهای موجود و قابل دسترس.
۸- استفاده از قدرت خلاقیت و نوآوری دانشمندان و متخصصین ایرانی با رعایت اصول علمی و تجربی از طریق تحقیق و پژوهش و ارتباط موثر صنعت با دانشگاهها و سایر مراکز علمی.
۹- استفاده بهینه و بهرهبرداری مطلوب از تجربات دفاع مقدس در حین جنگ تحمیلی و بهخصوص پس از فراغت از فعالیتهای دوران دفاع مقدس.
۱۰- کار جهادی و رویکرد نهادیِ توام با روحیه و مدیریت انقلابی و توجه به اصل انعطافپذیری، متناسب با شرایط ونیازهای کشور.
۱۱- رعایت سایر اصول مدیریتی مانند؛ ریسکپذیری، برنامهریزی و سازماندهی همه منابع و امکانات در بخشها و سطوح مختلف.
جان کلام اینکه؛ راز موفقیت در صنایع دفاعی و ایضاً، سایر بخشهای صنعتی و تولیدی کشور که رشد جهشی داشته و دستاوردهای جدیدی را برای کشور به ارمغان آوردهاند، باید در اطاعت از ولایت و عمل نمودن به راهبرها و رهنمودهای ولایت جستجو نمود.
کارشناس ارشد مدیریت