ابراهیم ابراهیم بای، مدیرعامل شرکت دانش پارسیان و مؤسس شبکه‌ی هوشمند خرید و فروش کالا و خدمات «بایا»، گفت: «ما تأمین‌کننده‌ها را شریک تجاری خودمان می‌دانیم. شراکت بدون شفافیت پایدار نخواهد بود. پس باید روشن و شفاف و با تعامل پیش برویم. این شراکت درازمدت خواهد بود. پس همه‌ی فرایندها، درآمدها، هزینه‌ها، امتیازبندی‌ها، و همه‌ی مواردی که در یک شراکت تجاری شکل می‌گیرد، باید شفاف باشد.»
«بایا» چطور پدید آمد؟
18 سال پیش شرکت دانش پارسیان، به‌عنوان شرکتی دانش‌بنیان تأسیس شد و از همان ابتدا بر اجرا و پشتیبانی پروژه‌های آی‌تی تمرکز کرد. در سال 1382 با کمک به اجرای طرح تکفا، پروژه‌ای مبنی بر توسعه‌ی کاربری فناوری اطلاعات که در سال 1381 تصویب شده بود، سهم مهمی در حوزه آموزش مهارت‌های کاربری فناوری اطلاعات ایفا کرد.
آنطور که مدیرعامل این شرکت می‌گوید، همزمان منابع کاربری زیادی تولید و مراکز آزمون‌های الکترونیکی در سطح وسیع کشوری راه‌اندازی کردند. علاوه بر این، این شرکت پروژه‌های ملی زیاد در سطح کشور تاکنون اجرا کرده است. از جمله اجرای پلتفرم سنجش آزمون عملی مهارت‌های فناوری اطلاعات کارکنان دولت، سیستم‌های سنجش آزمون‌های دانشگاه پیام نور، بورس اوراق بهادار، سامانه‌ی ملی مشاغل ایران، سیستم تراکنش بانکی، پرونده‌ی الکترونیک سلامت بخش بهداشت کشور با پوشش بیش از 75 میلیون نفر از جمعیت کشور، در بخش دیگر و در همکاری با وزارت بهداشت اجرای کمپین فشار خون با پوشش 30 میلیون نفری در کمتر از دو ماه و در بحث مبارزه با کرونا نیز اجرای سه مرحله‌ای غربالگری سلامت مبارزه با کرونا با پوشش بالغ بر 70 میلیون نفر از جمعیت کشور و راه‌اندازی امور الکترونیک بیش از 1200 کلینیک سرپایی و همچنین آزمایشگاه‌های مربوطه در سطح کشور، ثبت‌نام واحدهای صنفی، کارگاهی، تولیدی و خدماتی و اعلام دستورالعمل بهداشتی و اختصاص بارکد دوبُعدی کیو.آر به واحدهای مربوطه؛ و ده‌ها پروژه‌ی ملی دیگر در سطح کشور.
همچنین شرکت دانش پارسیان شرکت برتر حوزه‌ی تولید نرم‌افزار به انتخاب وزارت صمت و شرکت برتر دانش‌بنیان به انتخاب معاونت علمی رئیس‌جمهوری و دارای رتبه‌ی یک انفورماتیک است و بارها از سوی مشتریان و متولیان امور مورد تقدیر و تشویق قرار گرفته است.
از دل این تجارب و تجربه‌های دیگر ایده‌ی راه‌اندازی «بایا» در سال 1394 شکل گرفت و اکنون در سال 1399 به مرحله‌ی اجرایی رسیده است. ابراهیم بای در این باره توضیح می‌دهد: «خوشبختانه زیرساخت‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، نیروی انسانی و زیرساخت عرضه و تقاضا در کشور وجود دارد. خصوصاً بخش فروش تجارت الکترونیکی در ایران آینده‌ی خوبی دارد. ما نیز تیم پرتوانی داریم. پروژه‌های کلان‌داده (بیگ‌دیتاهای) زیادی در کشور اجرا کرده و همچنان هم در حال اجرا هستیم. پروژه‌ی بایا نسبت به دیگر پروژه‌هایی که در دست اجراست، به‌لحاظ حجم فنی و پیچیدگی‌های کاری پایین‌تر ولی در حوزه‌ی تعداد مشتریان گسترده‌تر است.»
فرق بایا با دیگران
تعداد پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین کالا در ایران اندک است. شاید به همین دلیل است که مدیرعامل بایا می‌گوید رقابت فعلاً معنادار نیست. «بازار تا اشباع شدن راه زیادی در پیش دارد. بعد از بایا هم پلتفرم‌های دیگری باید بیایند. حجم تجارت الکترونیکی در کشور متأسفانه کم است و با توجه به زیرساخت‌های مناسبی که وجود دارد، باید حجمش را زیاد کنیم. حداقل پنج تا شش شرکت بزرگ دیگر در این حوزه باید وارد شوند. بنابراین هنوز بازار اشباع نشده است که در پی آن پلتفرم‌ها باهم رقابت کنند. بلکه پلتفرم‌ها فعلاً باید خلاء بازار را پر کنند. ما فعلاً تمرکزمان به‌سمت توسعه‌ی بازار است، نه اینکه بخواهیم حجم بازار را از باقی همکاران بگیریم. هرچند که وجود وجوه مشترک باعث رقابت می‌شود و رقابت برای کشور و بازار مفید است.»
پشتوانه‌ی مالی
«هیچ کار بزرگی بدون اطلاع‌رسانیِ خوب موفق نمی‌شود.» این را مدیرعامل بایا می‌گوید و در توضیح پشتوانه‌های مالی شرکت متبوعش می‌گوید: «18 سال است که در حوزه‌ی آی‌تی پروژه‌های ملی گسترده‌ای انجام داده‌ایم. بخشی از توان مالی در بخش تبلیغات و بازار کار هم به استفاده از سایر منابع موجود بخصوص تأمین مالی (که ابزار مناسبی برای توسعه است) بازمی‌گردد که مسلماً ما هم از این منابع موجود حداکثر استفاده را می‌کنیم تا این توان را افزایش دهیم یا به هم‌افزایی برسیم. منابع ما روشن و مشخص است. مشتریان ما این فرصت را به ما داده‌اند که ما رشد کنیم و یاد بگیریم و تجربه کنیم. بخش زیادی از اندوخته‌ی فنی و تجربی و دانشی ما از آن مشتریانی است که به ما کمک کرده‌اند تا بالنده شویم.»
اما بودجه از کجا تأمین شده؟ ابراهیم بای می‌گوید: «بخشی از هزینه‌های پلتفرمی و نیروی انسانی و هزینه‌ی شعبی که در سراسر کشور داشتیم از محل اجرای پروژه‌های پیشین تأمین شده. هزینه‌ی تبلیغات هم بر اساس داشته‌هایمان و البته خطرپذیری که انجام دادیم تأمین شده که البته آن را برای آینده در نظر گرفته‌ایم. مشارکتی هم با شرکای تجاری و تبلیغاتی‌مان کرده‌ایم. بخشی از هزینه تأمین شده و بخشی دیگر از محل پروژه تأمین خواهیم کرد. ولی در کل همه‌ی هزینه‌هایی که کرده‌ایم از منابع داخلی شرکت بوده.»
او درباره‌ی حجم گسترده‌ی تبلیغات هم این‌چنین توضیح می‌دهد: «برای یک شرکت بزرگ و 18 ساله در حوزه فناوری که در حال حاضر از شتاب توسعه‌ی بالایی برخوردار است، ما باید خطرپذیر باشیم چرا که مبنای کار جدید و بزرگ خطرپذیری است. حجم زیادی از توان و بودجه را برای همین کار گذاشته‌ایم که امیدواریم موفق شویم.»
پرداخت هزینه‌ی کارشناسی بر مبنای شفافیت
استقبال تأمین‌کنند‌ها از «بایا» فراتر از انتظار مؤسسان است. ثبت‌نام‌ها بین شش تا هفت برابر پیش‌بینی‌های اولیه‌ی بایا بوده. مدیرعامل شرکت دانش پارسیان می‌گوید: «هزینه‌ی بررسی، کارشناسی و برخی از بازدیدها بیش از این رقم بود. بر اساس نفر-ساعت و تعرفه‌های مصوب سازمان نظام صنفی رایانه بررسی کردیم و هزینه‌ی کارشناسی حدود 321 هزار تومان برآورد شد. اما چون درصدهای سهم بایا در بخش کالا و خدمات پایین است (در بخش کالا یک تا سه درصد و در بخش خدمات سه تا پنج درصد) به همین دلیل نمی‌توانستیم هزینه‌ی کارشناسی را از محل کمیسیون‌های تأمین‌کنندگان تأمین کنیم. تصمیم گرفتیم در ابتدا بیش از 50 درصد هزینه‌ها را بایا تقبل کند. از سوی دیگر قرار بر شفافیت در بایا است. بنابراین هر بخشی به‌طور مشخص و جداگانه باید هزینه‌هایش را مشخص و اعلام کند. همچنین شرکت ما از ابتدا تصمیم داشت میزبان تأمین‌کنند‌هایی باشد که واقعاً مایل به مشارکت در بایا هستند و این هزینه‌ی کارشناسی دیتای واقعی به دست ما می‌دهد.»
حمایت از مناطق محروم
اکنون به لحاظ زیرساختی، دسترسی مناطق محروم و روستایی در کشور به اینترنت در موقعیت مناسبی قرار دارد. از سوی دیگر شتاب مصرف تکنولوژی در کشور نیز بسیار بالاست. ابراهیم بای‌سلامی معتقد است: «منابع خوبی در مناطق کم‌برخوردار وجود دارد که مهم‌ترینش منابع انسانی است. به همین دلیل سعی کرده‌ایم هم مشاغل خانگی و هم مشاغل دانش‌بنیان و هم مشاغل روستایی را در این مناطق پشتیبانی کنیم.»
البته بایا به حوزه‌های بوم‌گردی و گردشگری و صنایع دستی هم فکر کرده ولی حوزه‌ی بوم‌گردی با توجه به شرایط پاندمی کرونا فعلاً فعال نیست. «امیدواریم با گذر از این شرایط شتاب موثر و مفیدی در حوزه‌ی گردشگری و بوم‌گردی خصوصاً در مناطق محروم شکل بگیرد. همکاری ما با سازمان‌های خیریه و مردم‌نهاد و نهادهای حمایتی در این بخش تنگاتنگ بوده. به‌همین دلیل در بایا محله‌ی مهربانی را تأسیس کرده‌ایم که امیدواریم مهر و عطوفت ایرانیان را در بایا به‌عنوان یک تسهیلگر، در سراسر مناطق محروم توزیع کنیم.»