به گزارش الف، به تازگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «بررسی لایحه بودجه سال 1401 کل کشور ۲۷. بودجه آموزش وپرورش» ضمن بررسی تخصصی بندهای مختلف بودجه در حوزه آموزش و پرورش نکاتی را درباره لایحه بودجه سال آینده مطرح کرده است. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1680049
در بخشی از این گزارش آمده است:
اعتبارات آموزش و پرورش در لایحه بودجه سال 1401 با احتساب اعتبارات ردیف‌های متقرفه با افزایش ۲۸/۱۳ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ به مبلغ ۱۷۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. به تبع این رشد، سهم اعتبارات آموزش و پرورش از مصارف بودجه عمومی دولت ۱۱/۶۵ درصد است. این عدد در سال گذشته ۸/۴۱ درصد بوده است از مبلغ افزایش یافته ۲۵ هزار میلیارد تومان مربوط به اجرای طرح رتبه بندی معلمان و ۱۶ هزار میلیارد تومان مربوط به پاداش پایان خدمت بازنشستگان است. جمع اعتبارات امور آموزش و پژوهش نیز در سال ۱۴۰۱ برابر با ۱۹۳ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال ۱۴۰۰ مجموعا ۲۷ هزار میلیارد تومان، معادل ۱۷ درصد افزایش داشته است.
در لایحه بودجه ۱۴۰۱ با کاهش چشمگیر بودجه برخی از اعتبارات برنامه های کیفیت بخشی مواجه هستیم. برای مثال می توان به افت ۴۲ درصدی برنامه توسعه و ارتقای تربیت بدنی، ورزش و سلامت دانش آموزان و کاهش ۶۴ درصدی اعتبار برنامه پرورشی، امور تربیتی، توانمندسازی و غنی سازی اوقات فراغت و پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان اشاره کرد. همچنین در لایحه بودجه اعتبارات مربوط به دو برنامه توانبخشی و آموزش حرفه ای دانش آموزان با نیازهای ویژه حذف شده است. از دیگر ایرادات و اشکالات لایحه بودجه ۱۴۰۱ می‌توان به تشتت در برنامه پژوهش‌های علمی، کاربردی، فناوری و فن آفرینی اشاره کرد در حال حاضر ذیل آموزش و پرورش ۱۰ دستگاه اعتبار برنامه پژوهش‌های علمی، کاربردی، فناوری و فن آفرینی گرفته‌اند. در حالی که برخی از این دستگاهها کاملا اجرایی بوده و فعالیت پژوهشی ندارند و توان تخصصی پژوهشی آموزش و پرورش در دو نهاد تخصصی پژوهشی با عنوان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش متمرکز شده است
سطحی نگری در اجرای سند تحول بنیادین از مسیر برنامه های بودجه افزایش نا متعارف اعتبارات عمرانی آموزش و پرورش از محل فروش و اجاره اماکن آموزشی، کاهش سهم واریزی دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان و از سویی رشد ۷۰ درصدی درآمدهای اختصاصی دانشگاه فرهنگیان از محل کسر ۴۵
درصدي از حقوق و مزایاي دانشجو معلمان برخلاف سال گذشته که به 20 درصد کاهش یافته بود، از ایرادات لایحه بودجه 1401 است. هرچند تغییرات لایحه بودجه 1401 موجب ابهام و عدم شفافیت در برنامه‌هاي عملیاتی شده و به علت در اختیار نداشتن اطلاعات مربوط به مقدار جامعه هدف در هر برنامه و دستگاه، به هیچ وجه نمی‌توان علت افزایش و کاهش اعتبارات دستگاهها را رصد و رهگیری کرده در خصوص اصلاحات لايحه بودجه پیشنهادهای ذیل ارائه شده است:
1- اختصاص بخشی از اعتبارات مربوط به قیر رایگان موضوع بند در تبصره «1» می تواند به رفع نیازمندی های آموزش و پرورش کمک نماید. از آنجایی که سهم هر یک از دستگاههای ذیل بند
«تبصره ۱۱» مشخص نشده است این امر می تواند در تخصیص اعتبارات مذکور، دستگاههای مذکور را دچار مشکل نماید بنابراین پیشنهاد می شود به روال قانون بودجه سال ۱۴۰۰ سهم هر یک از دستگاههای مذکور مشخص شود.
۲- به جهت ایجاد انگیزه در مدارس برای جمع آوری کتب درسی مستعمل، دفترچه و مجلات مصرفی در پایان هر سال تحصیلی موضوع تبصره 9 بند «د» پیشنهاد می شود معادل ۱۰۰ درصد منابع حاصله پس از مبادله موافقتنامه با سازمان برنامه و بودجه کشور جهت پرداخت سرانه مدارس مربوطه به حساب آنها واریز شود.
٣- در ردیف متفرقه شماره ۵۳-۵۳۰۰۰۰ پخش مصارف با عنوان وزارت آموزش و پرورش - توسعه عدالت آموزشی، نوسازی و مقاوم سازی و خرید تجهیزات برای مدارس روستایی به موضوع وصول مالیات بنگاه های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) - ماده (۷۸) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) منابع درآمدی مذکور به عدد ۶۶۶۰ میلیارد ریال کاهش یافته و روشن نیست که مابقی اعتبارات درآمدی که در کل ۸٫۴۸۴ میلیارد ریال است، در چه ردیف مصرفی قرار گرفته است.
4- بنابر آنچه از بند «ی» تبصره 9 برمی‌آید معلمان می توانند تا سن ۶۵ سالگی ادامه خدمت نمایند، اما آنچه دستگاه را مکلف به بازنشسته کردن آنها می نماید این است که سنوات خدمتی آنها به ۳۵ سالگی می رسد. بنابراین تمرکز بند مذکور بر سن معلمان عملا مشکلی را حل نمی کند، بلکه باید به مؤلفه سنوات خدمت نیز اشاره شود. از این رو پیشنهاد می شود عبارت «بدون در نظر گرفتن سنوات خدمت» قبل از عبارت «تا سن ۶۵ سالگی» و همچنین عبارت مشاغل در مدرسه بعد از واژه معلمان قرار گیرد.
5- در بند ج تبصره 11 فضاهاي آموزشی، تربیتی و ورزشی وزارت آموزش‌وپرورش نیز به‌عنوان مصادیق اعطاي زمین از سوي وزارت راه و شهرسازي براي طرح‌هاي مسكن مهر، مسكن ملی و طرح‌هاي بازآفرینی شهري در مناطق کمتر برخوردار قرار گیرد.
6- با توجه به تشكیل سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک پیشنهاد می‌شود همه ردیف‌هاي بودجه‌اي مرتبط با تعلیم و تربیت کودک ذیل این سازمان تجمیع شود، بر این اساس بایستی ردیف‌هاي بودجه‌اي ذیل ستاد وزارت آموزش‌وپرورش و نهاد ریاست جمهوري جمعاً به مبلغ 42 میلیارد تومان در این سازمان با ردیف 127597 تجمیع شوند.
7- با وجود ماده 20 قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی مبنی بر اخذ سالیانه معادل چهار درصد (%4) از شهریه دریافتی توسط مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی براي مناطق محروم و کمتر برخوردار، ردیف درآمدي براي آن در نظر گرفته نشده است که پیشنهاد می‌شود یك ردیف درآمدي ذیل سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌هاي مردمی ایجاد و منابع حاصل از آن صرف کیفیت بخشی به آموزش و پرورش غیردولتی مناطق محروم و کمتر برخوردار شود.