«فرهنگ توصیفی عکاسی»
نویسنده: نیل کی گای
ترجمه: رضا نور بختیار و سپیده ارباب زاده
ناشر: فرهنگ معاصر، چاپ اول 1400
352 صفحه، 240000 تومان
****
این درست که در این سالها بسیاری برای پیدا کردن پاسخ سوالهای خود ساده ترین راه یعنی استفاده از موتورهای جستجوی فضای مجازی را انتخاب می کنند. اما تجربه نشان داده همیشه ساده ترین راه بهترین، راه نیست. چرا که در دریای اطلاعات فضای مجازی، مراجعه کننده چنان با بمباران اطلاعاتی روبه رو می شود که به جای رسیدن به مقصد امکان گمراه شدن کم نیست. اطلاعاتی که گاه ضد و نقیض و گاه کاملا متفاوت هستند. در این میان اما هستند کسانی که همچنان ترجیح می دهند در زمان نیاز و بخصوص هنگام پژوهش‌های جدی، به منابع معتبر یعنی همان کتابهای مرجع و یا فرهنگنامه‌هایی که توسط ناشران معتبر منتشر شده‌اند، رجوع کنند. نشر فرهنگ معاصر یکی از معتبر ترین سازمانهای انتشاراتی است که در ایران یک‌تنه و بدون وابستگی به نهادهای دولتی، سالهای سال کاری را که باید نهادها و سازمانهای دولتی و دانشگاهی به انجام می‌رساندند، به سامان رسانده است. چنان که در هر زمینه و شاخه که فکرش را بتوان کرد فرهنگنامه ای منتشر ساخته است که بخش قابل توجهی از آنها ثمره پژوهش و تالیف نویسندگان و محققان وطنی بوده است و البته در این بین سهمی نیز به فرهنگ های ترجمه‌ای اختصاص یافته است.
یکی از فرهنگ هایی که در این میان جایش همواره خالی بوده است، فرهنگی در حوزه عکاسی بوده است. بخصوص که در دهه‌های اخیر شاهد تغییر و تحول های اساسی در حوزه شیوه های عکاسی بوده ایم و عکاسی از شیوه سنتی آنالوک پا به دنیای دیجیتال گذاشته که از جنبه هایی دستاورهای انکار ناشدنی و بزرگ برای عکاسی داشته است، هرچند هنوز هستند کسانی که باور دارند، عکاسی به شیوه دیجیتال حس و حال عکاسی آنالوگ را ندارد.
به هر روی نشر فرهنگ معاصر اخیرا فرهنگنامه‌ای پرو پیمان و با کتابپردازی در خور اعتنا در حوزه عکاسی منتشر کرده است که می‌تواند پاسخگوی خلاء های موجود در این زمینه باشد. خصوصا که در این زمینه به سراغ یکی از نام های معتبر رفته است که همواره نوشته‌هایش مرجعی مهم برای پرسش های علاقمندان بوده است.
«فرهنگ توصیفی عکاسی» نوشته نیل کی گای با ترجمه رضا نور بختیار و سپیده ارباب زاده به بازار آمده است . نیل کی گای (Neil K. Guy) چهره بسیار سرشناسی در این حوزه محسوب می‌شود. او نویسنده، عکاس و مشاور رایانه است. همچنین وب سایت او ، www.photonotes.org ، منبع آنلاین بسیار معتبری برای کسب اطلاعات عکاسی دیجیتال است. نیل کی گای در ونکوور، بریتیش کلمبیا زندگی می کند و از شهرتی جهانی برخوردار است و این فرهنگ از جنبه محتوایی از اعتباری ثابت شده در میان آنها که در حوزه عکاسی فعالیت می کنند، برخوردار خواهد بود.
«فرهنگ توصیفی عکاسی» از ساختاری مبتنی بر ترتیب الفبایی مدخلها برخوردار نیست بلکه نویسنده ترجیح داده است این مهم به صورت موضوع محور انجام شود.
بر این اساس کتاب به شش بخش تقسیم شده است. عناوین این فصول به قرار زیر است: تکنیک‌های مقدماتی، دیجیتال، فیلم، تجهیزات عکاسی، فنون و عکاسی خلاق و پیشرفته. به این ترتیب تقریبا تمامی حوزه های مرتبط با عکاسی پوشش یافته است و اگر کسی از زمینه فنی گرفته تا جنبه‌های مرتبط با حرفه عکاسی (به عنوان یک شغل) سوال داشته باشد، می تواند پاسخ خود را در این کتاب پیدا کند.
هر فصل از این فرهنگ، خود به چند بخش تقسیم می شود و این نوع تقسیم بندی باعث می‌شود مخاطب راحت تر بتواند مدخل مورد نظر را پیدا کند. برای مثال فصل نخست که به تکنیک‌های مقدماتی اختصاص یافته خود به سه بخش تفکیک شده است. «نور»، «رنگ» و «عکس» و هر کدام از این بخشها نیز شامل تعدادی مدخل هستند و یا فصل دوم کتاب با عنوان «دیجیتال» شامل بخشهای ابزارهای ذخیره، امکانات دوربین، رایانه‌ها و نرم افزار و... است.
شاید برخی بر این باور باشند که استفاده از ترتیب الفبایی مدخلها، هنگام مراجعه مخاطب کار او را آسانتر می کند. اما باید گفت در فرهنگ‌های توصیفی که معمولا تعداد مدخلها خیلی زیاد نیست، پیدا کردن مدخلها با دشواری زیادی روبه رو نمیشود، از سوی دیگر وقتی این مدخلها به حوزه ای فنی و حرفه‌ای اختصاص دارند که گاه در مورد یک چیز امکان دارد کاربران این حوزه اصطلاحات مختلفی به کار برده باشند (این تفاوت‌ها می تواند ناشی سلیقه های گوناگون یا اختلاف در ترجمه‌ها نیز باشد) استفاده از ساختار موضوع محور می‌تواند به مراتب کار مخاطب را ساده‌‍تر کند، بخصوص که در فرهنگ توصیفی عکاسی تعداد مدخل ها در حدود 350 تا است.
در مجموع فرهنگ توصیفی عکاسی، چنان که در اختیار ما قرار گرفته، کتابی است کاربردی که به درد علاقمندان عکاسی در سطوح مختلف می‌خورد. از عکاسان حرفه‌ای گرفته تا کسانی که تازه به این حوزه علاقمند شده اند و مدخل های این کتاب می‌تواند پاسخگوی سوالات بسیار آنها باشد. بخصوص که این مدخل ها در عین دادن توضیحاتی کامل از کیفیتی توصیفی برخوردارند و با زبانی بسیار ساده و روان، در عین ایجاز نوشته شده اند و در عین حال با کیفیتی آموزشی در اختیار مخاطب قرار گرفته اند و از این جنبه می تواند بسیار کمک حال علاقمندان تازه کار عکاسی باشد.
گذشته از عکاسی دیجیتال که تقریبا شکل غالب عکاسی این روزگار محسوب می‌شود، نویسنده به عکاسی آنالوگ نیز به طور کامل توجه داشته است، این مدخلها که البته بیشتر مناسب حال پژوهشگران حوزه عکاسی است، از رنگ و بویی نوستالژیک نیز برای دیگر مخاطبان کتاب برخوردارند. عکاسی دیجیتال و سادگی کار با این نوع دوربینها باعث شده در این سالها عده زیادی به عکاسی روی بیاورند. کسانی که آشنایی آنها در حد بیشتر تجربی و غریزی است، اما در اختیار داشتن چنین کتابی می تواند فرصتی مناسب برای پیدا کردن اصطلاعات تخصصی و دادن شکل حرفه‌ای تر به این تجربه های غریزی باشد.