به‌گزارش ایسنا، ایران از نظر میزان تابش خورشید بیش از ۴۰ درصد کشورهای اروپایی بوده و نسبت به کشورهای همجوار به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل دمای خنک‌تر، وزش باد مطلوب و شرایط مناسب‌تری برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی دارد؛ واقعیتی که برخی کارشناسان عقیده دارند ظرفیتی تا ۱۰۰ هزار مگاوات برق به صورت نظری برای کشور فراهم کرده است.
با این وجود بررسی‌ها گویای آن است که در سال‌های گذشته آنچنان که باید و شاید در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اقدام جدی صورت نگرفته و به همین دلیل، در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور کمتر از ۱۰۰۰ مگاوات ارزیابی می‌شود.
این درحالی است که به‌تازگی نمایندگان مجلس، دولت را مکلف کردند تا سالانه ۱۰۰۰ مگاوات به ظرفیت انرژی تجدیدپذیر و برق آبی با مدیریت وزارت نیرو بیفزاید. همچنین محمود کمانی - معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا اخیرا اعلام کرد که برنامه احداث ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید به تصویب شورای اقتصاد رسیده و مصوبه آن نیز ابلاغ شده است.
به گفته وی برای تحقق این برنامه ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی و ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه بادی از طریق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید احداث خواهد شد. همچنین بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته احداث ۲۰۰۰ مگاوات نیروگاه خودتامین صنایع بزرگ و ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه خودتامین شهرک‌های صنعتی برای اجرایی شدن این برنامه در دستور کار قرار گرفته است.
کمانی با اشاره به برنامه ساتبا برای احداث ۵۵۰ هزار واحد کوچک خورشیدی انشعابی پنج کیلوواتی برای حمایت از اقشار ضعیف و کم برخوردار، اضافه کرد: بر اساس این برنامه مقرر شده است تا در سال جاری ۱۱۰ هزار واحد کوچک خورشیدی در کشور احداث شود که منابع لازم برای احداث این واحدها از طریق نهادهای حمایتی در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت و نرخ‌های خرید برق مناسب‌تری برای این بخش پیش‌بینی شده است.
طبق اعلام وزارت نیرو، وی تاکید کرد: در این طرح پس از احداث واحدها بخشی از درآمد حاصله به مجموعه‌های مالی تامین کننده منابع و بخش دیگر نیز به دارنده واحد تعلق خواهد گرفت. این برنامه علاوه بر توسعه انرژی پاک در کشور، یک فعالیت بزرگ اجتماعی محسوب شده که ۵۵۰ هزار خانوار نیازمند را تحت پوشش قرار خواهد داد.
او با اشاره به احداث ۲۰۰۰ مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر خودتامین صنایع، اضافه کرد: برای رفع مشکلات ناشی از قطع برق صنایع در ساعات اوج مصرف، پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای میان ساتبا، معاونت برق و انرژی وزارت نیرو و سازمان توسعه نوسازی معادن و صنایع معدنی(ایمیدرو) تهیه شده است که بر اساس متن پیشنهادی قرار است معادل انرژی تولیدی نیروگاه تجدیدپذیر با توان ثابت به صنایع احداث کننده نیروگاه تحویل و تداوم تحویل در شرایط اوج مصرف تعهد شود.
چندی پیش علی اکبر محرابیان - وزیر نیرو - اعلام کرد: در حوزه تجدیدپذیرها برنامه توسعه ۱۰ هزار مگاواتی بود که از شهریورماه سال گذشته تا شهریورماه سال جاری ۶۰۰ مگاوات به بهره‌برداری خواهد رسید، البته این یک اقدام کوتاه مدت است و ما با استفاده از ظرفیت قانون رفع موانع تولید از شورای اقتصاد مجوز گرفتیم تا برای ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی فراخوان برگزار کنیم، از سوی دیگر طی سه ماه آتی ساخت این ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی آغاز خواهد شد.
به گفته وی در شورای اقتصاد طرح ۳۰۰۰ مگاوات نیروی بادی برای اخذ مجوز مطرح شده که در برخی از نقاط کشور از جمله منطقه شرق توسعه پیدا خواهد کرد. ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر عدد بسیار بالایی است و برخی متخصصان در اوایل کار نسبت به تحقق آن ابراز نگرانی داشتند، اگر خاطرتان باشد ما این وضعیت را در توسعه صنایع سیمان و فولاد هم داشتیم اما اگر یک فعالیت اقتصادی باشد، طبیعتاً جهشی در توسعه آن اتفاق خواهد افتاد و ما به تحقق برنامه بسیار خوشبین هستیم.
وزیر نیرو پیشنهاد قابل تاملی را مطرح کرد بدین ترتیب که در بخش خانگی طرحی در دستور کار است که با استفاده از نیروگاه‌های مقیاس کوچک خورشیدی با عنوان ابزار کمک معیشتی خانوارهای کم‌درآمد، زمینه ایجاد درآمد برای آنها را مهیا کند که از محل ردیف بودجه، تسهیلاتی به این خانواده‌ها داده خواهد شد و با خرید برق مازاد درآمد ثابتی ایجاد می‌شود که بر این اساس امیدواریم در سال ۱۴۰۱ پیشرفت مناسبی داشته باشیم.
بی‌تردید ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران کم نیست اما دستیابی به آن نیازمند برنامه‌ریزی و گام نهادن در مسیر درست است، ضمن آنکه نباید لزوم سرمایه‌گذاری و راهکارهای جذب سرمایه‌گذار در این حوزه را نادیده گرفت.
دولت سیزدهم نگاه خوبی به این موضوع داشته و تا کنون نیز برنامه‌هایی را تعریف گکرده است اما باید دید که این برنامه‌ها تا چه میزان رنگ عمل به خود می‌گیرند و ایران تا کجا می‌تواند از این پتانسیل‌ها استتفاده کند.