« آخرین روز عجیب در لس آنجلس»

نویسنده: برگزیدگان جایزه ا.هنری

ترجمه: لیدا طرزی

ناشر: نیستان، چاپ اول 1400

220 صفحه، 15000 تومان

 

****

 

" آخرین روز عجیب در لس آنجلس" عنوان مجلد دیگری از مجموعه داستانهای کوتاه برگزیده جایزه ا.هنری است که در سال 1395  توسط انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسیده است. این مجموعه مشتمل بر نه داستان کوتاه ترجمه شده است، داستانهایی که به گفته لَری دارک، ویراستار مجموعه، از میان هزاران داستان کوتاهی که در صدها مجله به چاپ رسیده اند انتخاب و یک جا جمع آوری شده اند. از میان نویسندگان این مجموعه که در سال 2002 در ایلات متحده منتشر شده می توان به آلیس مونرو، لوییس اردریش، هایدی یان اشمیت، و کِوین بروک مایِر اشاره کرد. 

سفر، مرگ، و ازدواج، سه مضمونی هستند که بیشتر داستانهای این مجموعه به آنها پرداخته اند.در داستان " سقف" نوشته کوین بروک مایر، با شهری روبرو میشویم که به بلای طبیعی غریبی گرفتار شده. چیز عجیبی همچون سقف بر سر شهر سایه انداخته و هر روز پایین تر می آید و به شهر نزدیک تر میشود. شخصیت های اصلی داستان مرد و زنی جوانند که پایه های زندگی مشترک شان متزلزل شده. مرد همسر و پسر و زندگی شان را خیلی دوست دارد ولی دل زن جای دیگری است. وخامت بلای آسمانی و بیگانگی زن و مرد به موازات هم پیش می روند و داستان با نوعی انتظار تلخ از جانب مرد پایان می گیرد.

داستان " زندگی غریبه ها" نوشته چیترا بَنِرجی دیواکارونی، قصه سفر است. سفری به قصد بازگشت به ریشه ها. دختری هندی تبار و جوان بنام لیلا که در ایالات متحده بدنیا آمده و بزرگ شده، پس از شکست عشقی تصمیم می گیرد به هندوستان سفر کند. لیلا و پدر و مادرش انسانهایی درونگرا و منزوی اند. لیلا به توصیه مادرش با دختر عمه مادر که زنی میانسال و مهربان است و در کلکته زندگی می کند تماس می گیرد و در منزل او اقامت می کند. او که هندوستان را کشوری گرم و کثیف و فقر زده تصور می کرد، خیلی زود عاشق همه چیز آنجا میشود. با اینهمه نقطه عطف این سفر آشنایی لیلا با زنی سالخورده است بنام خانم داس. خانم داس با آنکه هفت پشت غریبه است، لیلا را مثال یک فرهنگ لغت می گشاید و واژه صمیمیت را در نظرش زنده می کند. آن دو زود و زیاد  با هم صمیمی میشوند و لیلا برای پیرزن فرتوت کارهایی می کند که به خواب هم نمی دید روزی برای کسی انجام شان دهد، ولی باز این هم همه ماجرا نیست و داستان بطرزی غیر منتظره پایان می پذیرد.  

اما تا به حال برایتان پیش آمده همه امید و دلخوشی  کسی باشید که جز شما هیچ دلخوشی و امیدی ندارد؟ شخصیت زن داستان " شاید پدرانه" نوشته هایدی یان اشمیت، در چنین موقعیتی گرفتار آمده و با لحنی طنز و صمیمی احساسات خود را از قرار گرفتن درآن موقعیتی شرح می دهد. زن جوان که استاد دانشگاه است، همه دلخوشی پدر میانسال و ورشکسته ی خود است. پدر که در همه چیز از جمله  شغل و زندگی مشترک شکست خورده، عاجز از درک احساسات دخترش که دیگر زنی مستقل است، هنوز به چشم دختر کوچولوی بابا به او نگاه می کند و ناخواسته و با معصومیت تمام حرفهایی می زند و کارهایی می کند که دخترش می خواهد سر به کوه و بیابان بگذارد. داستان بسیار لطیف و خواندنی است و با حلاوت خاصی روایت شده. شرح پنهانی ترین احساسات آدمی آن هم در مجال محدود داستان کوتاه  کاری سهل و ممتنع است که اشمیت با چیره دستی تمام از عهده آن برآمده است. شخصیتهایی که او در داستانش خلق کرده به شدت آشنایند و عواطف و نیازها و احساساتشان به هیچ روی از ما دور نیستند. خوبست گاهی  در قالب زندگی هایی جز زندگی خودمان، ولو خیالی و داستانی،  به احساسات عمیق و مشترک بشری نگاهی بیندازیم. چیزهای خوبی یاد می گیریم.

داستان " اثاثیه خانوادگی" را آلیس مونرو نوشته و طبق معمول به دلمشغولی همیشگی اش پرداخته. دختری نوجوان از خانواده ای کاملا سنتی،  به لطف حضور قوم و خویشی از خاندان پدری که زنی جوان و مستقل است بنام آلفریدا، شهامت و جسارتی پیدا می کند که برابر چشمان پدر و مادرش همه کارهای ممنوع خانواده را انجام می دهد. والدین و اطرافیان هم بخاطر آلفریدا که او را متمدن تر از خود می دانند، دخترشان را مواخذه نمی کنند. دخترک بزرگ میشود و ناخواسته و بی آنکه بداند، داستانی بر اساس تجربه های زندگی آلفریدا می نویسد و آلفریدا می رنجد و... 

آلیس مونرو نویسنده پرکاری است که به مدد عمری طولانی شاهد تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شگرفی در جامعه ای که می زیسته و در سطح جهان بوده و بخوبی آن تحولات را در داستانهایش منعکس کرده است. خواندن داستانهای او علاوه بر آنکه جذاب و لذت بخش است، آرام و نامحسوس ما را با آن تحولات آشنا و گاه شگفت زده می کنند. بد نیست بخشی از اثاثیه خانوادگی را با هم بخوانیم:

" آلفریدا درباره سیاست با پدرم حرف می زد. پدرم روزنامه می خواند، رادیو گوش می کرد و نظراتی درباره مسائل جهان داشت، ولی بندرت فرصت پیدا می کرد در موردشان حرف بزند. شوهرعمه هایم هم نظراتی داشتند ولی نظراتشان مختصر و ثابت بود و همیشه هم در شکایت از نمادهای دولتی بود... نظرات آلفریدا زیاد از نظرات شوهرعمه ها دور نبود یا اینطور بنظر می رسید ولی او به جای غر زدن می خندید و داستانها می گفت از نخست وزیرها و رییس جمهور امریکا و شهردار مونترال. از خاندان سلطنتی هم داستانها تعریف میکرد ولی میان خوب و بدشان فرق می گذاشت. درباره روس ها هم حرف می زد. می گفت آنها همه را گول زده اند و سازمان ملل یک لولوی سر خرمن است و ژاپن دوباره قد علم می کند و باید به حسابش رسید. به کِبِک هم اعتمادی نداشت یا به پاپ. دوست داشت طرف سناتور مک کارتی امریکایی باشد ولی کاتولیک بودن جناب سناتور مانع میشد. خلاصه همه اراذل عالم را به مسخره می گرفت..."  

اما داستان " همسر قصاب" نوشته لوییس اردریش، قصه ای بی تکلف و سرراست است از رنجهایی که می بریم: بیماری، اختلالات شخصیتی، نگرانیها و ترسهای جور واجور. دلفینه زنی جوان و خوش قلب است که سال 1936 مدرسه منشی گری را رها می کند و به مینه سوتا برمی گردد تا از پدر الکلی و علیل خود مراقبت می کند. اوکه مادرش را در کودکی از دست داده و هیچ خواهر و برادری هم ندارد، خیلی زود با  اِوا، همسر قصاب شهرشان دوست صمیمی میشود و کمی بعد به خواست او در قصابی شروع به کار می کند. همه چیز خوب پیش می رود تا آنکه همسر قصاب به بیماری کشنده ای مبتلا میشود و دلفینه از جان و دل  یاری و تیمارداری ش  می کند. نقطه اوج داستان زمانی است که داروی گرانقیمت و با ارزش اِوا از منزل شان سرقت میشود و دلفینه بطرزی معجزه آسا و از جایی که فکرش را هم نمی کند،  دارو را به دست می آورد. داستان همسر قصاب لطایف بسیاری دارد ولی آنچه بیش از همه چیز در ذهن مخاطب می ماند ارزش مهرورزی به همدیگر است.  

داستان" صورت تخم مرغی" نوشته ماری یوکاری واترز داستان دختر جوانی بنام کیکو ناکاجیماست. او دختری منزوی و ساکت است و در خانواده ای کاملا سنتی زندگی می کند. کیکو ازدواج نکرده و شغلی هم ندارد و همین در و همسایه های کنجکاو را کلافه می کند برای همین به تکاپو می افتند تا همسر مناسبی برایش پیدا کنند. سرانجام خواستگار معقولی یافت میشود ولی کیکوی بی دست و پا نمی تواند نظر او را جلب کند. خواندن داستان صورت تخم مرغی برای کسانی که به فرهنگ ژاپنی علاقمندند خالی از لطف نیست.  

لری دارک در مقدمه مجموعه داستانهای کوتاه برگزیده جایزه ا.هنری سال 2002 ، اظهار می کند جان مایه های شخصی، عاطفی، روانشناختی، جریان ذهن، حرکت و گزینش های نویسندگان جان داستان را می سازند. او معتقد است این ترکیب قدرت از آنجا دارد که انسانها صرفنظر از هر آنچه واقع میشود، جهان را در آن سطح صمیمی که قصه ها مضمون خود  را عَرضه می کنند، تجربه می کنند. و این تجربه ناب و منحصربفرد گاهی سرگرم کننده است و گاه های دیگر نجات بخش و راهگشا.