صندوق‌های تامین مالی نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که با هدف تامین مالی پروژه‌ها، طرح‌های عمرانی همچون زمین، ساختمان و حمایت از شرکت‌های نوپا تاسیس می‌شوند، صندوق‌های تامین مالی به سه دسته تقسیم می‌شوند: صندوق‌های پروژه‌ای، صندوق‌های زمین و ساختمان و صندوق جسورانه هستند؛ صندوق پروژه‌ای پس از بررسی‌های علمی پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی مختلف پروژه‌ی خاص را انتخاب می‌کند و فرآیند تامین مالی آن را شروع می‌کند این صندوق بستری را برای جمع‌آوری سرمایه‌های خرد از عموم مردم فراهم کرده تا در جهت تخصیص این سرمایه‌ها به پروژه تعریف شده در اساسنامه صندوق صرف شود.
هدف اصلی این صندوق‌ها ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های تولیدی مختلف است که معمولا مربوط به پروژه‌های بسیار بزرگی شود که احتیاج به تامین مالی زیادی دارند.
صندوق پروژه متشکل از دارایی‌های خرد است و آن را در پروژه‌های مختلفی سرمایه می‌کنند، این صندوق به سبدهای خود این امکان را ایجاد می‌کند که، کسب‌وکارها به رونق و سرانجام برسند.
ویژگی صندوق پروژه
- این صندوق‌ها نرخ سود مشخص ندارند و هر صندوق مختص یک پروژه می‌باشد.
- بازدهی و میزان سوددهی هر صندوق به پروژه‌ای که در آن سرمایه‌گذاری صورت گرفته بستگی دارد.
- ارکان این صندوق از جمله مدیریت ساخت باید مورد تایید سازمان بورس شده باشند.
- ایجاد تعادل و ثبات در عرضه و تقاضای بازار بورس
- یکی از ویژگی‌های متمایزکننده صندوق پروژه، در نظر گرفتن گروه‌های سرمایه‌گذاری مختلف و عوامل انگیزاننده‌ی هر کدام از آنان است، این صندوق گروه‌های مختلفی را جذب کرده و اولویت قرار دادن هر کدام از پروژه‌ها و ارائه سلف محصولات علاوه بر سود صندوق در پایان عمر صندوق برای دارندکان واحدهای مشارکتی و تضمین حداقل بازدهی در صورت ابطال از جمله ویژگی‌های انگیزشی این صندوق است.
انواع روش‌های تامین مالی پروژه‌ها
- تامین مالی خصوصی
- تامین مالی دولتی
- تامین مالی به صورت شراکت دولتی-خصوصی
- تامین مالی با تعهد محدود
- تامین مالی با تعهد کامل
مزایا صندوق پروژه
- واحدهای این صندوق‌ها در بورس قابل معامله است به عبارت دیگر نقدشوندگی بالایی دارد.
- بازدهی مناسب
- صرفه‌جویی در مقیاس
- کاهش ریسک و مدیریت حرفه‌ای، هر پروژه‌ای باید از فیلتر سازمان بورس بگذرد تا بتواند تایید شود نکاتی از قبیل:طرح پروژه، محل و زمان اجرای پروژه، میزان نیاز سرمایه‌گذاری، میزان نیاز به ارز خارجی و تکنولوژی‌های به‌روز و .... باید مورد بررسی سازمان بورس قرار بگیرد.
- دارای شفافیت کامل اطلاعات است چرا که جذب سرمایه در این صندوق در بورس انجام می‌شود و ارزش سهام نیز وابسته به وضعیت روز بورس است و تمامی نقل و انتقالات در بازار بورس صورت می‌گیرد و سرمایه‌گذاران به طور دقیق از سود واقعی خود در مشارکت پروژه مطلع می‌شوند.
- این صندوق‌ها معمولا علاوه بر سود برای دارندگان سرمایه تا پایان عمر تضمین حداقل بازدهی را در صورت ابطال برای دارندگان واحد دارند.
- یکی از بهترین مزایای صندوق‌های پروژه‌ای این است که اگر احساس کنید که هزینه‌های انجام شده در پروژه غیرواقعی است، می‌توانید به عنوان یک شریک در پروژه ورود پیدا کنید و همین امر منجرب می‌شود که صندوق با نظارت و حساسیت بالا کنترل شود و با کمترین میزان اسراف و بالاترین بهره‌وری سرمایه انجام گردد.
- با استفاده از صندوق‌های پروژه‌ای می‌توان پروژه‌های زیرساختی نیمه تمام را به واسطه سرمایه‌های مردمی تکمیل نمود و از سود دوطرفه‌ای برخوردار شد.
- در این صندوق منابع مالی تامین شده تنها برای یک پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین علت سود پروژه قابل تخمین و ارزیابی است، و همین امر منجرب می‌شود که پیمانکاران برنامه‌ریزی بلندمدتی داشته باشند.
معایب صندوق پروژه
یکی از بزرگترین ایرادات وارد بر صندوق‌های پروژه‌ای این است که انتقال دارایی شرکت پروژه، معمولا باید با صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و این امر بعد از ابطال مالیات بر فروش دارند، به بیان دیگر یعنی هم در زمان ابطال هم در زمان انتقال دارایی‌های شرکت به پروژه مالیات گرفته می‌شود؛ از دیگر معایب صندوق پروژه فرآیند طولانی شدن اخذ مجوز از سازمان بورس و سایر نهادهای مربوطه است که همین امر موجب کمرنگ بودن صندوق‌های پروژه‌ای در پروژه‌های مختلف است.
صندوق پروژه در مقابل اوراق مشارکت
یکی از تفاوت‌های صندوق‌های پروژه‌ای با اوراق مشارکت در این است که ارزش واقعی سهام خریداری شده توسط عموم مردم با وجود تورم و نوسانات قیمتی به‌روز شده در حالی که در فروش اوراق مشارکت به دلیل اینکه دولت در حال فروش بدهی به مردم است و پشتوانه محکم و معلومی ندارد چرا که از ابزارهای سرمایه‌گذاری مستقیم است و در صورت وقوع تورم، سود تضمین‌شده‌ای دریافت نمی‌کنند و این عملا به معنای متضرر شدن عموم است و از ارزش اصلی پول آن‌ها کسر می‌شود زیرا که اوراق مشارکت سود علی‌الحساب دارند به زبان ساده‌تر سقف نرخ سود اوراق مشارکت در حد نرخ سود بانکی است و نمی‌توان از آن بیشتر باشد.
در فروش اوراق مشارکت سرمایه‌گذاران اطلاعی از محل هزینه‌ها ندارند و ممکن است سرمایه‌های مورد نظر به‌جای صرف در پروژه‌های زیرساختی به هزینه‌های جاری غیر برگشت‌پذیر اختصاص یابد به زبان ساده‌تر سرمایه‌گذار نمی‌تواند بر محل و نحوه هزینه‌ها نظارتی داشته باشد؛ همچنین از دیگر تفاوت‌های صندوق پروژه با اوراق مشارکت میزان ریسک آن است، صندوق‌های پروژه‌ای ریسک کمتری دارند.
مهم‌ترین راهکار برای شناخت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بررسی عملکرد و آگاه شدن ما نسبت به میزان سوددهی صندوق‌ها است؛ با مراجه به سایت آکادمی دانایان می‌توانید با انواع صندوق‌ها آشنا شوید و صندوق پروژه را بهتر درک کنید.
نتیجه
صندوق پروژه با تمامی جوانبی که مطرح شد علاوه بر اینکه مولدی بر پروژه‌های نیمه تمام زیرساختی است سرمایه‌های راکد و سرگردان را وارد یک پلتفرم جهت‌دار می‌کند که هم می‌تواند برای کشور مفید باشد و نقدینگی را بالا ببرد هم می‌تواند به زیرساخت‌های کشور کمک کند، وجود این صندوق‌ها موجب می‌شود که بخشی از سرمایه‌گذاران حقوقی یا حقیقی که منابع مالی زیادی دارند بتوانند با حضور خود به صنایع نوظهور تنوع ببخشند و سرمایه‌ای مولد ایجاد کنند.این صندوق فرصت مناسبی است که همه افراد با سرمایه‌های بزرگ و کوچک بتوانند در آن شرکت کنند و در رشد و شکوفایی زیرساخت‌های کشور سهیم باشند این نکته لازم به‌ذکر است که هر چه‌قدر به پایان پروژه نزدیک شوید، میزان این سود و ارزش سهام بیشتر خواهد شد؛ صندوق پروژه نه تنها سرمایه‌ی اولیه شما را حفظ خواهد کرد بلکه در آینده و با تمام شدن پروژه یکی از سهامداران آن خواهید بود و می‌توانید هر زمان که میخواهید آن را بفروشید و سود خود به‌همراه اصل سرمایه را دریافت کنید.
و در آخر سرمایه‌گذاری در صندوق پروژه ما را در یک پروژه خاص، سهام‌دار می‌کند و باعث می‌شود از منافع اقتصادی بالای مشارکت واقعی در پروژه‌های سود آور و کلان صنعتی که به مراتب بهتر از سود بانکی است بهره‌مند کند.